Ο Κιούμπρικ αποτελεί αναμφισβήτητα έναν από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών, κυρίως λόγω της έντονης και -ανά περιπτώσεις σχεδόν εμμονικής- προσκόλλησής του στη λεπτομέρεια. Η σχολαστική του προσέγγιση κατά τη δημιουργική διαδικασία τον καθιστούσε συχνά ιδιαίτερα σκληρό ως προς τη συμπεριφορά του απέναντι στους ηθοποιούς. O ρεαλισμός που επιδίωκε μπορεί να συνέβαλλε ναι μεν στην καλλιτεχνική αξία των ταινιών του, ωστόσο η υπερβολική προσπάθεια για την επίτευξη αληθοφάνειας είχε σε πολλές περιπτώσεις ως τίμημα τη δημιουργία επικίνδυνου κλίματος για το καστ και τους λοιπούς συντελεστές. Τόσο ο τραυματισμός στο μάτι του Μάλκομ ΜακΝτάουελ στη διάρκεια των γυρισμάτων της αριστουργηματικής ταινίας «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» (1971), όσο και η -άκρως- αμφιλεγόμενη μεταχείριση της Σέλεϊ Ντιβάλ κατά τη δημιουργία της «Λάμψης» (1980), αποτελούν ίσως δύο από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα της ιδιοτροπίας του ευφυούς auter.
Στο σπουδαίο φιλμ που βασίζεται στο βιβλίο του Αντονι Μπέρτζες, ο ΜακΝτάουελ, ενσάρκωσε τον εμβληματικό χαρακτήρα Αλεξ ΝτεΛάρτζ, ο οποίος ηγείτο μίας ομάδας εγκληματιών που συχνά πραγματοποιούσε αποτρόπαιες και παραβατικές πράξεις. Μετά τη φυλάκισή του, ο Αλεξ συμφώνησε να συμμετάσχει σε μια κλινική δοκιμή, κατά τη διάρκεια της οποίας τα μάτια του κρατούνταν ανοιχτά με τη βία, ενώ παράλληλα προβάλλονταν μπροστά του σκηνές φρίκης. Η φυλάκιση άλλαξε τη ζωή του Αλεξ, αλλά -όπως αποδείχθηκε αργότερα- είχε αντίκτυπο και στη ζωή του ίδιου του ΜακΝτάουελ.
Ο ΜακΝτάουελ στο Κουρδιστό Πορτοκάλι, 1971
Σε συνέντευξή του στην Guardian, ο ηθοποιός μίλησε για τις συνέπειες της διάσημης σκηνής με την πλύση εγκεφάλου. Παρ’ όλο που του είχαν χορηγήσει αναισθητικό στα μάτια για να μην νιώθει πραγματικό πόνο κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ο γιατρός που του έριχνε σταγόνες αμέλησε να του δώσει την απαραίτητη προσοχή με αποτέλεσμα να τραυματιστεί, χωρίς ευτυχώς μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Σύμφωνα με τον ίδιο:
«Γρατζούνισα τον κερατοειδή μου. Μου είχε χορηγηθεί αναισθησία, οπότε δεν μπορούσα να νιώσω της μεταλλικές «δαγκάνες» να χαράζουν σταδιακά τα μάτια μου. Ο γιατρός που συμμετείχε στη σκηνή ήταν πραγματικός γιατρός από το οφθαλμολογικό νοσοκομείο Moorfields, ο οποίος μου έβαζε κάθε τόσο τεχνητά δάκρυα, γιατί δεν γίνεται να αφήνεις τα μάτια σου στεγνά για πολλή ώρα, πρέπει να τα κρατάς υγρά. Αυτή ήταν η δουλειά του. Ο Στάνλεϊ αποφάσισε να τον βάλει στη σκηνή και να του δώσει μια ατάκα, κάτι που ήταν μεγάλο λάθος. Ηταν περισσότερο συγκεντρωμένος στην ανόητη ατάκα του. Επρεπε να πει κάτι του τύπου: «Πώς αισθανόμαστε σήμερα, μικρέ Άλεξ;», αλλά αντί γι’ αυτό συνεχώς έλεγε «Πώς σε λένε πάλι;», την ίδια ώρα που εγώ σκεφτόμουν «Χριστέ μου, γιατρέ, δεν έχει σημασία, απλά βάλε μου τις σταγόνες». Αργότερα επέστρεψα σπίτι και η αναισθησία είχε πια φύγει. Δεν έχω ξανανιώσει τέτοιο πόνο. Χρειάστηκε να έρθει ο προσωπικός μου γιατρός και να μου κάνει μία ένεση μορφίνης, η οποία με έστειλε κατευθείαν για ύπνο. Οταν ξύπνησα την επόμενη μέρα, ένιωθα σαν να είχα έναν ολόκληρο σάκο άμμου στα μάτια μου. Τα μάτια θεραπεύονται πολύ γρήγορα από μόνα τους, οπότε δεν είχα κάποια μόνιμη ζημιά, μόνο ψυχολογική».
Τα προληπτικά μέτρα που λήφθηκαν στα γυρίσματα ήταν προφανώς ανεπαρκή, ενώ ο ίδιος ο Κιούμπρικ εστίαζε περισσότερο στην αψεγάδιαστη -κατά την κρίση του- εκτέλεση του οράματός του, παρά στην ασφάλεια του ΜακΝτάουελ.
Η Ντιβάλ στην Λάμψη, 1980
Εξίσου γνωστή δημιουργική απαίτηση του Κιούμπρικ ήταν και η επιμονή του στις πολυάριθμες λήψεις, καθώς πίστευε ότι οι επαναλαμβανόμενες ερμηνείες επέτρεπαν στους ηθοποιούς να αποδημήσουν σταδιακά τις προσωπικές τους άμυνες, αντιδρώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο πιο αυθεντικά και ακατέργαστα. Η προσέγγιση αυτή, όπως ήταν φυσικό, είχε συχνά συναισθηματικό και σωματικό κόστος για τους ηθοποιούς, δημιουργώντας συνθήκες έντονου άγχους και εξάντλησης.
Στην περίπτωση της Ντιβάλ, ο μεγάλος δημιουργός υπήρξε ιδιαίτερα σκληρός. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της Λάμψης, την πίεσε υπερβολικά, ζητώντας της να επαναλαμβάνει σκηνές δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες φορές. Μεταξύ των σκηνών αυτών ήταν και η διάσημη σεκάνς με το μπαστούνι του baseball. Το παραπάνω είχε ως αποτέλεσμα η Ντιβάλ να υπερβεί τα συναισθηματικά της όρια και να βιώσει εξαιρετικά μεγάλο στρες, χάνοντας ακόμη και τα μαλλιά της από την πίεση. Μάλιστα, σε συνέντευξή της το 2021, η Ντιβάλ μίλησε ανοιχτά για την έντονη συναισθηματική και σωματική επιβάρυνση που υπέστη εξαιτίας του ρόλου.
