Οταν το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας δηλώνει πως: «Αυτές τις μέρες που #μένουμεσπίτι... η δυνατότητα να δούμε ελεύθερα εθνογραφικές ταινίες είναι πιο χρήσιμη από ποτέ» φτάνει ακριβώς στην ουσία της ανάγκης να βρεθούμε πιο κοντά στον άνθρωπο, τη φύση και την αρχή του κύκλου της ζωής που τόσο απειλείται...
Το JAF, το πρώτο διαδικτυακό περιοδικό για ταινίες ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος προσφέρει έναν ολόκληρο κόσμο ενδιαφερόντων για όλες και για όλους, με ένα ειδικό τεύχος που είναι αφιερωμένο στην 9η διοργάνωση του Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας που έγινε το 2019 με γενικό τίτλο «Critical Encounters: The European Refugee Crisis».
Στο τεύχος - που το βρίσκετε εδώ - μπορείτε να διαβάσετε λεπτομέρειες για το μεγάλο αφιέρωμα του Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου στην μεταναστευτική κρίση και να δείτε μια σειρά από ταινίες που προσπαθούν να εξηγήσουν...
Ακολουθούν οι ταινίες που μπορείτε να δείτε - πάτώντας πάνω στον τίτλο της κάθε ταινίας μεταφέρεστε στη σελίδα όπου μπορείτε να την παρακολουθήσετε δωρέαν:
Ηταν Αύριο της Αλεξάντρα Ντ' Ονόφριο (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία. 2018, 54')
Ο Αλί, ο Μαχμούντ, και ο Μοχάμεντ είναι τρεις Αιγύπτιοι που ζούσαν στην Ιταλία χωρίς χαρτιά σχεδόν για μία δεκαετία. Ξαφνικά, χάρη σε μια αμνηστία, κατορθώνουν επιτέλους να νομιμοποιηθούν και το μέλλον τους μοιάζει γεμάτο δυνατότητες. Νιώθοντας την ανάγκη να επανανακαλύψουν τα όνειρα και τις ελπίδες τους, αποφασίζουν να ταξιδέψουν πίσω, στα μέρη όπου ξεκίνησαν, εκεί όπου άφησαν τις βάρκες που τους μετέφεραν ως εφήβους στην Ιταλία. Η ταινία τούς ακολουθεί πίσω στα εμβληματικά μέρη του παρελθόντος, όπου οι αναμνήσεις περιπλέκονται με τις φαντασιώσεις: τι θα μπορούσε να γίνει, τι θα μπορούσε να είχε συμβεί, τι πιθανότητες έχουν για μια καινούργια ζωή. Αυτό το συνεργατικό ντοκιμαντέρ συνοδεύεται από δημιουργικές διαδικασίες αφήγησης, όπως το θέατρο, η εξιστόρηση, η φωτογραφία και το συμμετοχικό animation.
Καταυλισμός σημαίνει Τοίχος στο Δάσος των Ανα Κνάπε και Αμίρ Γιαν (Φινλανδία, 2017, 19')
Ο καταυλισμός είναι ένα μέρος όπου οι “mohajers” ζουν σε κατάσταση αναμονής. Οι “mohajers” είναι αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες, και άλλοι μετανάστες/ριες σε επισφαλείς συνθήκες και οι καταυλισμοί τους είναι κέντρα υποδοχής, κέντρα κράτησης, και προσωρινά καταφύγια. Οι καταυλισμοί πολλές φορές βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, ώστε να απομονώνουν αποτελεσματικά τα άτομα που ζουν εκεί. Είναι εγκαταστάσεις αποθήκευσης ανθρώπων, γεμάτες από αόρατους τοίχους και παράθυρα, ώστε να θυμίζουν στους ανθρώπους ότι μπορούν να κοιτάζουν τον κόσμο γύρω τους, αλλά δεν μπορούν να τον αγγίζουν.
Υπογείως της Τζούλι Χοζ Τόμσεν (Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία, 2016.13')
Ο Αλί ήρθε στη Δανία το 2011 ζητώντας άσυλο. Μετά από δυόμισι χρόνια σε καταυλισμό, το αίτημά του απορρίφθηκε και, έκτοτε, ζει «υπογείως» ως μη καταγεγραμμένος μετανάστης στην Κοπεγχάγη. Η ταινία εξερευνά τις εμπειρίες από τη ζωή του Αλί ως «παράνομου μετανάστη» στη Δανία. Ασχολείται με τους όρους της «έλλειψης στοιχειωδών δικαιωμάτων» και της «απελασιμότητας», και πώς αυτοί οι όροι επηρεάζουν τους τρόπους που ο Αλί γενικά βιώνει τον χρόνο, τον χώρο, το αίσθημα του ανήκειν. Ο Αλί κινδυνεύει να απελαθεί και γι’ αυτό τον λόγο το πρόσωπο και η ταυτότητά του δεν αποκαλύπτονται στην ταινία. Η ιστορία χτίζεται γύρω από τη φωνή του και τις εικόνες της Κοπεγχάγης.
Εγγραφο: Χογιερσβέρντα | Frontex του Τόμας Κάσκε (Γερμανία, 2018, 14')
Το «Εγγραφο: Χογιερσβέρντα | Frontex» αφηγείται τις ιστορίες τεσσάρων εποχιακών εργατών από τη Μοζαμβίκη, που μεταφέρουν την δική τους εμπειρία από τις φυλετικές επιθέσεις στη Χογιερσβέρντα τον Σεπτέμβριο του 1991. Οι ιστορίες τους καταγράφηκαν με την βοήθεια της Βάλτραουντ Σπιλ, μίας Γερμανίδας που βοήθησε πολλούς Αφρικανούς συναδέλφους της να αντιμετωπίσουν την καθημερινή ζωή στην πρώην Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ). Ο σκηνοθέτης διάβασε τις ιστορίες και μόνταρε αρχειακό υλικό από τη Χογιερσβέρντα και υλικό από κάμερες παρακολούθησης της Frontex, όπου μπορεί κανείς να δει πως οι συλλήψεις των προσφύγων καταγράφηκαν από μη επανδρωμένη ιπτάμενη μηχανή. Το μοντάζ στοχεύει στο να κάνει τον θεατή να σκεφτεί τα τελευταία 23 χρόνια της ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου. Θα μπορούσαν οι ιστορίες των Μοζαμβικανών να έχουν λάβει χώρα στα ελληνο-τουρκικά σύνορα το 2014;
Η ταινία ακολουθεί δύο ψαράδες από την Σκάλα Συκαμίας της Λέσβου, οι οποίοι προτάθηκαν για το Νόμπελ Ειρήνης για τις προσπάθειές τους να διασώζουν τους ανθρώπους που διασχίζουν τα νερά μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Η ταινία γυρίστηκε τον Μάη του 2016, μία σχετικά ήρεμη περίοδο, και δομείται γύρω από την καθημερινότητα των δύο ψαράδων, επιχειρώντας να διερευνήσει τις συχνές εμπειρίες διάσωσης εκείνων που καθημερινά πασχίζουν να διανύσουν τη θαλάσσια έκταση που αποτελεί χώρο εργασίας για τους ψαράδες. Αυτές οι εμπειρίες συνδυάζονται με μία προσέγγιση παρατήρησης των σύγχρονων μεθόδων αλιείας, διερευνώντας πώς προηγούμενες εμπειρίες ρήξης στην καθημερινότητα εξακολουθούν να αντικατοπτρίζονται και να νοηματοδοτούν τη σχέση αυτών των ψαράδων με τη θάλασσα.
Ανέλπιστα Ονειρα της Μάρτζια Τζαμίλι (Ελλάδα, 2017, 8')
Η ταινία “Ανέλπιστα Όνειρα” γράφτηκε και σκηνοθετήθηκε από τη Marzia Jamili, μία πρόσφυγα της εθνοτικής ομάδας Χαζαρά, που πλέον ζει στη Σουηδία. Αποτελεί αυτο-εθνογραφικό κινηματογραφικό δοκίμιο που καταγράφει τις τελευταίες μέρες της σκηνοθέτιδας στην Αθήνα. Συνδυάζοντας ντοκιμαντέρ και μυθοπλασία, η Marzia επιστρατεύει τους φίλους της, ώστε να αναδημιουργήσουν με μαγικό τρόπο πραγματικές οπτικές αγαπημένων αναμνήσεων από την Αθήνα. Τα “Ανέλπιστα Όνειρα” είναι η πρώτη παραγωγή της Κινηματογραφικής Ομάδας του Δικτύου Μέλισσα, ένα συνεργατικό πρόγραμμα με συνιδρυτές τον Dove Barbanel και την Brittany Nugent το οποίο αμφισβητεί τις ηγεμονικές αναπαραστάσεις των μεταναστριών και ενδυναμώνει τα μέλη ώστε να επαναδιεκδικήσουν το βλέμμα και να δημιουργήσουν τα δικά τους αφηγήματα. Πρόκειται για μια δημιουργική ομάδα γυναικών από το Αφγανιστάν, το Ιράν, τη Συρία, το Ιράκ, τη Νιγηρία, την Κένυα και την Αιθιοπία που μοιράζονται διαφορετικές οπτικές, αναλύουν τις αγαπημένες τους ταινίες, μαθαίνουν τεχνικές κινηματογράφησης και συνεργάζονται σε πρωτότυπες παραγωγές που συνεισφέρουν αφενός προσωπικά βιώματα που πρέπει επειγόντως να δημοσιοποιηθούν και αφετέρου βάθος στις αφηγήσεις της μετανάστευσης.
Ησυχη Ζωη του Μάριου Κλεφτάκη (Ελλάδα, 2018, 81')
Στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή στην Καβάλα. Μια ολοένα και γηραιότερη τοπική κοινότητα σε αντιπαραβολή με νεαρούς περαστικούς που κατέληξαν στην πόλη πρόσφατα λόγω κάποιου μακρινού πολέμου. Σιωπηρά αναλογιζόμενοι το παρελθόν και υπομονετικά περιμένοντας το μέλλον, όλοι τους ζουν μια φυσιολογική, φαινομενικά ήσυχη ζωή.
Σούκρι, Μια Νέα Ζωή της Ρόζα Ροσέλα Σιλάτσι (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, 2010, 25')
Η Shukri, τριάντα ενός έτους, εγκατέλειψε τα τέσσερα παιδιά της στη Σομαλία το 2008, περπάτησε στη Βόρεια Αφρική και διακινδύνευσε ένα επικίνδυνο ταξίδι στη Μεσόγειο για να βρει μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη. Είναι μία από τις χιλιάδες τέτοιων μεταναστών που επιχειρούν το ταξίδι κάθε χρόνο και παρόλο που της έχει δοθεί το καθεστώς του πρόσφυγα στην Ιταλία, το μέλλον της εξακολουθεί να φαίνεται ζοφερό. Η σκηνοθέτιδα Rossella Schillaci ακολούθησε την Shukri και στον ακόλουθο λογαριασμό περιγράφει τις πραγματικότητες της ζωής της - και εκείνες των χιλιάδων άλλων.
Επισκεφθείτε εδώ και το αρχείο του διαδικτυακού περιοδικού JAF, με περισσότερα άρθρα και εθνογραφικές ταινίες.
