Δεύτερο μέρος μιας δεύτερης φιλμογραφίας με πρώτο μέρος το άκαμπτο και αυτάρεσκα φλύαρο «Ο Μπο Φοβάται», το «Eddington» απομακρύνει ακόμη περισσότερο τον Αρι Αστέρ από τη «Διαδοχή» και το «Μεσοκαλόκαιρο», συστήνοντας λες έναν σκηνοθέτη που έκανε στην αρχή τις σωστές κινήσεις για να κερδίσει το hype και τη δυνατότητα ώστε στη συνέχεια να κάνει τις ταινίες που ήθελε πραγματικά.
Ποιες είναι οι ταινίες που ήθελε πραγματικά;
Μεγάλα epics που εκτός από θριάμβοι του genre bending, γίνονται η πλατφόρμα ενός σκηνοθέτη που κάπως θέλει να τα πει όλα, χωρίς να συνειδητοποιεί πως αυτά τα «όλα» δεν γίνονται ενδιαφέροντα, πολιτικά αναγκαία και κινηματογραφικά συναρπαστικά - πόσο μάλλον κομμάτια μιας ειλικρινούς εξομολόγησης, απλά και μόνο επειδή είσαι ικανός σκηνοθέτης, με πολύ καλό διευθυντή φωτογραφίας (η αναφορά στον Ντάριους Κόντζι απαραίτητη εδώ) και εξαίρετο - δυστυχώς παντελώς αναξιοποίητο - καστ.
Και όταν λέμε «όλα», ειδικά στην περίπτωση του «Eddington» (αλλά ποιος ξεχνά και την ακατάσχετη ένθεση θεμάτων, εικόνων και θορύβων στο «Ο Μπο Φοβάται) εννοούμε οτιδήποτε θα επέλεγε κάποιος σήμερα για να σατιρίσει την Αμερική: από τους ψεκασμένους μέχρι τους νεοφιλελεύθερους, από τον εθισμό στα social media μέχρι την υστερία του ακτιβισμού, από την παιδοφιλία μέχρι την κακοποίηση, από το λευκό προνόμιο μέχρι το «Black Lives Matter», από την οπλοχρησία μέχρι την παντελή έλλειψη δικαιοσύνης. Σε αυτά προσθέστε την πανδημία, καθώς το «Eddington» είναι η πρώτη μεγάλων διαστάσεων αμερικανική ταινία που αναφέρεται στα χρόνια της Covid-19, αρνούμενη να φορέσει μάσκα σε οτιδήποτε πυροδότησε σε ένα ολόκληρο έθνος μια στιγμή συλλογικής υστερίας και κοσμικού τρόμου.
Σε μια φανταστική μικρή πόλη του Μεξικού που συνορεύει με γη Ινδιάνων, το «Eddington» (όποιος παρατηρήσει μια μικρή υπόκλιση στο «Twin Peaks» λόγω της πινακίδας στους τίτλους, ας μην ελπίσει πως το πνεύμα του Ντέιβιντ Λιντς έχει να κάνει κάτι με αυτήν την ταινία), δύο επιφανείς άντρες ανταγωνίζονται για την ανάληψη της δημαρχίας αλλά και για το τι είναι τελικά το «καλό» σε αυτόν τον κόσμο. Ο ένας είναι ο Σερίφης της πόλης, ένας μάλλον ασθενικός άντρας με άσθμα που αρνείται να φορέσει μάσκα ως γνήσιος αρνητής της πανδημίας και ο άλλος είναι ο νυν Δήμαρχος της πόλης που φοράει τη μάσκα του ακόμη και όταν κάνει κοκτέιλ στην εντυπωσιακή του έπαυλη, έχοντας επενδύσει για ψήφους πάνω στην ισπανική καταγωγή του και στις δακρύβρεχτες ιστορίες εγκατάλειψης από τη γυναίκα του και μητέρα του παιδιού του.
Η μονομαχία (στον ήλιο) των δύο αντιπάλων θα πάρει αναπάντεχη τροπή, καθώς το κίνημα «black lives matter» που ξεσπαέι σε όλη την Αμερική κινητοποιεί τη νεολαία της πόλης, προκαλώντας πρωτόγνωρη ένταση, η σε κατάθλιψη σύζυγος του Σερίφη (και πρώην του Δημάρχου) και η συνομωσιολόγος μητέρα της θα γοητευτούν από έναν νεο-ευαγγελιστή που ανασύρει μνήμες κακοποίησης στους πιστούς του και σε κάθε πιθανή οθόνη - τηλεόραση, κινητό, αυτοκίνητο, λάπτοπ, άνθρωποι σε εκπομπές δίνουν οδηγίες χρήσης από το πώς να μαγειρέψεις κάτι μέχρι το πως η Αμερική θα γίνει σπουδαία ξανά.
Ο Ντόναλντ Τραμπ που εμφανίζεται συχνά πυκνά στο ανελέητο scroll που κάνουν όλοι στα κοινωνικά δίκτυα είναι off season, αφού η ταινία διαδραματίζεται το 2020, αλλά είναι σαφές πως ο Αρι Αστερ σατιρίζει την Αμερική, στις αίθουσες της οποίας το «Eddington» θα προβληθεί σε μερικούς μήνες. Και είναι αλήθεια πως είναι η πρώτη ταινία που κάπως θαρραλέα βάζει στο τραπέζι μερικά από τα θέματα που συνεχίζουν να βασανίζουν το κορμί της Αμερικής τα τελευταία πολλά χρόνια. Το κάνει με όρους νέο-νουάρ γουέστερν horror που θα ταίριαζαν περισσότερο στο σύμπαν των αδελφών Κοέν, αλλά κυρίως το κάνει επιφανειακά και το κυριότερο ευκαιριακά, θέλοντας περισσότερο από το ανοίξει συζητήσεις, να ανοίξει κι άλλα debates που θα σε τοποθετήσουν καταχρηστικά στη μία ή την άλλη πλευρά.
Ο Αρι Αστέρ ζητάει από τον θεατή να ακολουθήσει τον κεντρικό ήρωα (έναν Χοακίν Φίνιξ που φυσικά είναι λειτουργικός, ακόμη κι όταν δεν του έχει δοθεί τίποτα για να παίξει εκτός από το εισπνεόμενο για το άσθμα του), έναν ασήμαντο άνθρωπο που ο «θυμός» του θα εκφραστεί με τον χειρότερο τρόπο προκειμένου να αναλάβει την εξουσία. Και αυτό δεν είναι το μόνο άστοχο, αλλά και ριψοκίνδυνο μιας ταινίας που στηρίζεται σε κλισέ και καρικατούρες (ανάμεσά τους και ο Πέδρο Πασκάλ σε μια ταινία χωρίς ρόλο και μεγαλύτερη όλων η ηρωίδα της Εμα Στόουν σε μια από τις χειρότερες παρουσίες της τελευταία στο σινεμά) προκειμένου να φτιάξει την ανθρωπογεωγραφία της Αμερικής στο χείλος ενός (εμφύλιου) πολέμου με τον ίδιο της τον εαυτό. Η σάτιρα προφανώς δίνει το άλλοθι για μια σειρά από «σοβαρά» θέματα που απλά κάνουν pop up σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, αλλά σάτιρα που δεν είναι ούτε έξυπνη ούτε αστεία, σε ένα roller coaster από επιτήδευση, αναίτιες ιδέες που κρεμάει σε κινηματογραφικά λεπτά αλλά τελικά και σε πραγματικό νόημα.
Σε κάποια στιγμή της ταινίας, ο Σερίφης εξοργισμένος θα γυρίσει σε έναν νέο που τον κινηματογραφεί με το κινητό του προκειμένου να τον ξεμπροστιάσει live σε πανεθνικό δίκτυο και θα τον ρωτήσει ειρωνικά αν είναι ικανοποιημένος με το υλικό του για το instagram. Την ίδια ερώτηση θα μπορούσε κάποιος να απευθύνει και στον Αρι Αστέρ που, πιστεύοντας και ο ίδιος περισσότερο στο hype (των άλλων) γύρω από το όνομά του, φτιάχνει εδώ μια ανέμπνευστη αποτυχία που τελικά δεν κινδυνεύει από την ευκαιριακή της πολιτική θέση, αλλά από τη φασέικη φιλοσοφία της. Η κορύφωσή της δεν είναι οι δωρεάν ατάκες περί παντός «σοβαρού» επιστητού, ούτε η αλαζονική πίστη του Αρι Αστερ στο γεγονός πως ό,τι κάνει θα χαιρετίζεται οπαδικά και διαχρονικά ως «νέο σινεμά», σίγουρα όχι η άνοστη σκηνή «κατέβασε την ένταση μην σε χαστουκίσω» με υπόκρουση του «Fireworks» της (σε αναπάντεχη επικαιρότητα) Κέιτι Πέρι, αλλά, να περισσότερο, το αναίτιο full frontal του Χοακίν Φίνιξ λίγο πριν το τέλος, μόνο και μόνο για να ξεκινήσει διαδικτυακή έρευνα για του λόγου το αληθές.
Σαν scroll στο Tik Tok και το «Eddington» σε βάζει σε mode πως ό,τι βλέπεις στην οθόνη είναι «τώρα» και είναι «σημαντικό» και είναι και «αλήθεια», πιστεύοντας ότι αντικατοπτρίζει το ίδιο κοινωνικό χάος που θεωρητικά καυτηριάζει. Στην πραγματικότητα μοιάζει και το ίδιο με τα fake news που σατιρίζει, γδύνοντας μεν τον βασιλιά (βλ. Αμερική), αλλά χωρίς ούτε στιγμή να παραδέχεται στον εαυτό του πως ο βασιλιάς είναι γυμνός.