Για τουλάχιστον μισή ώρα μέσα στη νέα ταινία του Μισέλ Χαζαναβίσιους και είσαι (;) σίγουρος πως κάτι πάει πάρα πολύ στραβά.
Αυτό που βλέπεις είναι ένα μονοπλάνο για το γύρισμα μιας ταινίας με ζόμπι όπου οι ηθοποιοί και το συνεργείο γίνονται ζόμπι, μετά από την απελευθέρωση μιας προαιώνιας κατάρας που σχετίζεται με ιαπωνικά πειράματα πάνω σε ανθρώπους.
Κρατήστε τον ενθουσιασμό σας.
Στην πραγματικότητα αυτό που βλέπεις είναι κάτι παρά πολύ κακό με την απόλυτα όχι καλή έννοια, με παραγωγή, ερμηνείες και σενάριο πιο κάτω και από τα «Ζ Movies» (όπως ονομάζονται στη Γαλλία τα B-Movies), ένα γελοίο δείγμα DIY σινεμά που καθώς περνάει η ώρα αρχζει εκτός από αφόρητο να γίνεται και βασανιστικό.
Μέχρι που τελειώνει. Τίτλοι πέφτουν πάνω στην οθόνη και ξεκινάει η ταινία που θα αφηγηθεί το making of αυτού που είδαμε.
Διαβάστε αναλυτικά: Κάννες 2022: Με Βολοντίμιρ Ζελένσκι και γαλλική ερωτική μπαλάντα ξεκίνησε το Φεστιβάλ | Μέρα 1η
Ριμέικ μιας ιαπωνικής ταινίας του 2017 με τίτλο «One Cut for the Dead» σε σκηνοθεσία του Σινιτσίρο Ουέντα, το «Z» (που άλλαξε τίτλο για να γίνει «Coupez!», δηλαδή το διττό «Cut» στα γαλλικά) είναι ταυτόχρονα μια meta-κατασκευή γύρω από τον κόσμο του σινεμά και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι που δουλεύουν σε αυτό καταφέρνουν να δώσουν «ζωή» ακόμη και σε κάτι τόσο νεκρό όσο ένα live μονοπλάνο με ζόμπι για την γενιά του Tik Tok και ταυτόχρονα ένα σχόλιο πάνω στην έννοια του ριμέικ που μοιάζει να έχει κατακλύσει τις βιομηχανίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Ο Χαζαναβίσιους αποτυγχάνει σχεδόν παταγωδώς και στα δύο, πέφτοντας στην μεγάλη παγίδα του να υπογράφει μια ταινία που σχολιάζει το κακό σινεμά, μάλλον δοκιμάζοντας έστω και ασυνείδητα να το αντιγράψει.
«Γρήγορα, φτηνά και αξιοπρεπώς». Αυτό είναι το μότο του Ρεμί (τον υποδύεται χωρίς ιδιαίτερο μέτρο αλλά με τη χαρακτηριστική του άνεση ο Ρομέν Ντουρίς), σκηνοθέτη που φέρνει εις πέρας αναθέσεις, φτηνά ρεπορτάζ για την τηλεόραση και «τεχνητές» συγκινήσεις που απέχουν πολύ από το πνεύμα και κυρίως την ουσία του σινεμά ως Τέχνη. Όταν θα του ζητηθεί να αναλάβει το ριμέικ ενός ιαπωνικού φιλμ με ζόμπι, θα το κάνει κυρίως για να «συγκινήσει» την κόρη του που τον απορρίπτει διαρκώς ως «πουλημένο», αλλά και γιατί θα το δει σαν μια ευκαιρία να μεταπηδήσει σε κάτι καινούριο, νεανικό και γιατί όχι… δημιουργικό.
Οι συναντήσεις με το συνεργείο και το καστ θα ξεκινήσουν, όπως και τα προβλήματα, αφού το ρίσκο του live μονοπλάνου απαιτεί στρατιωτική πειθαρχία, κάτι που μοιάζει άγνωστο στην ετερόκλιτη ομάδα που θα συναντηθεί για να εκτελέσει την επικίνδυνη αποστολή. Ο Ρεμί προσπαθεί, αλλά ο συντονισμός μιας ταινίας - ειδικά όταν ο παραγωγός ενδιαφέρεται μόνο για το πώς θα μειώσει τα έξοδα αφαιρώντας ακόμη και το ελάχιστο production value από το ήδη φτηνό πρότζεκτ - απαιτεί γερά νεύρα, ευρηματικότητα και κυρίως ψυχραιμία.
Μετρώντας αντίστροφα προς τη μέρα που θα ξεκινήσει το γύρισμα, ό,τι είναι να πάει στραβά, θα πάει με το τελευταίο ημίωρο της ταινίας να σε βάζει ξανά στην ταινία που είδες στην αρχή, αυτή τη φορά από τα παρασκήνια - εξηγώντας σκηνή σκηνή τι συνέβαινε πίσω από την κάμερα όσο εσύ παρακολουθούσες ένα μνημειώδες δείγμα κακού σινεμά.
Είναι ειρωνικό πως αυτό που βλέπεις στο πρώτο ημίωρο της ταινίας (και που ανακουφίζεσαι όταν τελειώνει) είναι τελικά το καλύτερο κομμάτι σε μια ταινία που δεν ξέρει ούτε η ίδια που ακριβώς στέκεται ανάμεσα στη σάτιρα και την υπονόμευση της, ανάμεσα στο ηθελημένα κακό και στο αθέλητα φτηνό, ανάμεσα στο ανώδυνο και το επώδυνο (με την κακή έννοια όλα).
Ο Χαζαναβίσιους συνεχίζει να γεμίζει τη φιλμογραφία του με ταινίες που αφορούν το σινεμά (εξέχοντα δείγματα φυσικά το «The Artist» και το υποτιμημένο «Le Redoutable» για τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ) και εδώ αφιερώνει από την καρδιά του στους ανθρώπους του σινεμά, τις θυσίες που κάνουν για μια ταινία, εξαίροντας με κάπως συγκινητικό τρόπο τη μεγάλη ενωτική δύναμη και ανεξάντλητη αντοχή του σκηνοθέτη μιας ταινίας - οι σκηνές με τον Ρομέν Ντουρίς να τρέχει για να προλάβει όλες τις αναποδιές του γυρίσματος θα θυμίσουν πολλά σε όσους κάνουν σινεμά.
Αν το περίβλημα του «Coupez!» είναι το fun (που περιλαμβάνει όταν γίνεται με όρεξη και ταλέντο το «γρήγορο, φτηνό και με αξιοπρέπεια»), η καρδιά του προσπαθεί να είναι μια ένεση ζωής σε μια βιομηχανία νεκροζωντανών που μετράει τους σταρς με followers στο Instagram, βάζει με χαρακτηριστική ευκολία ψεύτικα δάκρυα για να μην εμπλέξει συναισθηματικά τους ηθοποιούς και υποκρίνεται ότι κάνει τέχνη ενώ στην πραγματικότητα απομακρύνεται ολόενα και περισσότερο από αυτήν.
Ο Χαζαναβίσιους αντιμετωπίζει και το εξωτερικό, αλλά και το εσωτερικό της ταινίας του με χαρακτηριστική έλλειψη ενθουσιασμού, αφιερώνοντας πολύ χρόνο στον (φτηνό - με κάθε έννοια) εντυπωσιασμό του αρχικού μονοπλάνου και την στο όριο χαριτωμένη αποδόμησή αυτού στο φινάλε. Το δεύτερο κομμάτι της ταινίας που θα συγκολλούσε αρχή και τέλος με μια στέρεη ματιά πάνω στο ανθρώπινο κομμάτι της δημιουργίας μιας ταινίας αντιμετωπίζεται χωρίς καθόλου κέφι, αλλά κυρίως χωρίς καθόλου ρυθμό και σεναριακή ψυχή, παραγεμίζοντας τον κενό χρόνο με κωμικά κλισέ, υπερβολικές μελοδραματικές ευκολίες (για την οικογένεια που βρίσκεται στο κέντρο της ταινίας και ενώνεται νομοτελειακά για να σώσει την ταινία) και πολλές… στομαχικές διαταραχές.
Μετά το οριστικό φινάλε του, το «Coupez!» μένει ως μια περίπου άσκηση, περίπου σάτιρα, περίπου κωμωδία, περίπου απόπειρα - σαχλαμάρα και χαριτωμενιά μαζί - που δεν λειτουργεί παρά μόνο σπασμωδικά και κυρίως στα σημεία που (είμαστε σίγουροι) προέρχονται αυτούσια από την πρωτότυπη ταινία.
Εκτός από το γεγονός πως ο Χαζαναβίσιους γύρισε τελικά - αθέλητα, παρά τα όσα μπορεί να υποστηρίζει - μια (περίπου) κακή ταινία μιλώντας για κακές ταινίες, ας τη θεωρήσουμε τουλάχιστον ένα παράδειγμα προς (διαλέξτε) αποφυγή ή μίμηση για το που τελικά πρέπει κάθε σκηνοθέτης να φωνάξει «Coupez!».
