Είναι η τρίτη φορά που ο Στίβεν Ντάλντρι συμμετέχει με ταινία του στο Βερολίνο. Μετά τις «Ωρες» και τα «Σφραγισμένα Χείλη» (The Reader) ο Βρετανός σκηνοθέτης παρουσίασε σήμερα το υποψήφιο για δύο Οσκαρ «Εξαιρετικά Δυνατά και Απίστευτα Κοντά», το οποίο στην Berlinale βρίσκεται στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα, αλλά εκτός συναγωνισμού.
Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Τζόναθαν Σαφράν Φόερ, η ταινία του Ντάλντρι αφηγείται την ιστορία ενός μικρού αγοριού το οποίο, μετά το θάνατο του πατέρα του στην τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου στους Δίδυμους Πύργους, ανακαλύπτει ένα κλειδί και προσπαθεί, διασχίζοντας τη Νέα Υόρκη, να βρει κάτι που πιστεύει ότι του έχει αφήσει ως ένα τελευταίο μήνυμα ο μπαμπάς του.
Στη συνέντευξη Τύπου της ταινίας που ολοκληρώθηκε λίγο πριν στoν ημιώροφο του ξενοδοχείου Hyatt, ο χαμηλών τόνων Στίβεν Ντάλντρι, συνόδευσε τους δύο πρωταγωνιστές του: τον απίστευτα «ενήλικο» στην εκφορά των απόψεών του πιτσιρικά Τόμας Χορν και τον πάντα νεανικά παθιασμένο με τη δουλειά του Μαξ Φον Σίντοφ.
Διαβάστε τι ειπώθηκε:
Κύριε Ντάλντρι, έχετε έναν καταπληκτικό τρόπο να σκηνοθετείτε παιδιά. Πώς τα καταφέρνετε; Κι εσύ Τόμας, πώς ένιωσες δουλεύοντας με τον Μαξ Φον Σίντοφ;
Στίβεν Ντάλντρι: Ολοι λένε ότι είναι μεγάλη παγίδα να δουλεύεις με παιδιά. Δεν το είδα έτσι. Με τον Τόμας δουλέψαμε ως δύο ενήλικες. Πολλές πρόβες, πολύ προετοιμασία. Ηταν εξαιρετικός επαγγελματίας– δεν είναι αλήθεια Μαξ; (γυρίζει στο μέρος του Μαξ Φον Σίντοφ)
Μαξ Φον Σίντοφ: Ηταν καταπληκτικά προετοιμασμένος! Με ξάφνιασε ο επαγγελματισμός του!
Τόμας Χορν: Καταλαβαίνω γιατί όλοι χαρακτηρίζουν το ρόλο μου ως μεγάλη πρόκληση. Ομως εγώ δεν έχω σύγκριση: αυτός ήταν ο πρώτος μου μεγάλος ρόλος. Ο Στίβεν με βοήθησε να καταλάβω τον ήρωα – πώς σκέφτεται και γιατί κάνει ό,τι κάνει. Δουλεύοντας με τον κύριο Σίντοφ ήταν υπέροχο. Ολοι ξέρουν ότι είναι ένας καταπληκτικός ηθοποιός, αλλά σας βεβαιώ είναι και κι ένας υπέροχος άνθρωπος.
Σ.Ν.: Είπες ότι αυτός είναι ο πρώτος «μεγάλος» σου ρόλος; Ποιος ήταν ο πρώτος «μικρός» σου;
(Ο σκηνοθέτης πειράζει εμφανώς τον πιτσιρικά, αλλά εκείνος δεν χάνει δευτερόλεπτο και απαντάει σοβαρότατα:)
Τ.Χ.: Ημουν η ακρίδα σε ένα θεατρικό, κι αν θέλετε το πιστεύετε!
Κύριε Σίντοφ: πόσο δύσκολο είναι να ερμηνεύσει κανείς έναν βωβό χαρακτήρα, έναν μουγκό άνθρωπο; Απαιτείται ένας διαφορετικός τρόπος ηθοποιίας;
Μ.Φ.Σ: Οχι. Δεν υπάρχει καμία διαφορά. Καμία. Κι αυτός ο ήρωάς μου είναι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος – δεν έχει καμία σημασία ότι δεν μιλάει. Εχει την ανάγκη να επικοινωνήσει όπως όλα τα ανθρώπινα πλάσματα. Κι αυτό ερμηνεύει κανείς. Δεν έχω καμία προτίμηση σε ρόλους. Οι άνθρωποι είναι άνθρωποι, είτε μιλάνε είτε όχι. Διασκέδασα πολύ αυτή την ερμηνεία, γιατί δεν έχω ξανακάνει κάτι παρόμοιο. Και συγκινήθηκα πάρα πολύ από την ιστορία. Δε θέλεις να ερμηνεύεις παρόμοιους χαρακτήρες – είναι βαρετό.
Σ.Ν.: Νομίζω ότι το εύρημα του βωβού χαρακτήρα που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας λειτουργεί συμβολικά: ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ προσπαθεί να κάνει μία σύνδεση της καταστροφής της Δρέσδης (που τραυμάτισε τόσο έναν άνθρωπο ώστε να σταματάει να μιλάει) και της 11ης Σεπτεμβρίου που τραυμάτισε μία ολόκληρη οικογένεια. Από τον χαρακτήρα του Μαξ μέχρι τον μικρούλη Οσκαρ, όλοι προσπαθούν να επιβιώσουν μίας τραγωδίας, έχοντας χάσει κάτι.
Εχετε δουλέψει και με αυστηρά κινηματογραφικούς, αλλά και με σκηνοθέτες που έχουν θεατρικό παρελθόν. Υπάρχει διαφορά;
Μ.Φ.Σ: Δεν το κρύβω: στη βάση μου είμαι θεατρικός ηθοποιός. Ολη μου η ανατροφή ήταν στο θέατρο, το θέατρο με συναρπάζει. Οπότε είναι υπέροχο να δουλεύω με σκηνοθέτες με θεατρική πείρα, όπως ο κύριος Ντάλντρι, ο οποίος έχει ένα καταπληκτικό παρελθόν στο σανίδι. Το θέατρο είναι όντως διαφορετικό από το σινεμά για έναν ηθοποιό. Ο κινηματογράφος περιστρέφεται γύρω από την κάμερα. Δεν χτίζεις μια κινηματογραφική ερμηνεία με τον ίδιο τρόπο που το κάνεις στο θέατρο. Αλλιώς την κλιμακώνεις στο σινεμά, αλλιώς τη φωνάζεις στη σκηνή.
Τόμας, είπες ότι αυτός ήταν ο πρώτος σου ρόλος. Πώς ένιωσες δουλεύοντας δίπλα σε μεγάλους σταρ όπως οι Σάντρα Μπούλοκ και Τομ Χανκς;
Τ.Χ.: Πέρασα τέλεια, γιατί είναι τέλειοι! Οι σκηνές που είχα με άλλους ηθοποιούς ήταν οι πιο εύκολες. Γιατί είναι καταπληκτικοί ηθοποιοί και δουλεύουν τόσο σκληρά, οπότε εγώ δε χρειαζόταν να κάνω κάτι σπουδαίο. Ταυτόχρονα πρέπει να σας πω ότι δεν είναι σταρ - είναι καλοσυνάτοι και υποστηρικτικοί άνθρωποι. Δεν σου πλασάρουν τα επιτεύγματά τους, δεν το έχουν ανάγκη.
Κύριε Σίντοφ, οι σουδικές εφημερίδες γράφουν ότι μάλλον σας έχουν «απαγάγει», καθώς δεν εμφανίζεστε πουθενά στη γενέτειρά σας χώρα. Ισχύει; Εχετε πέσει θύμα απαγωγής;
Μ.Φ.Σ: Οχι δεν έχω πέσει θύμα καμιάς απαγωγής. Απλά έχω επιλέξει να μένω στη Γαλλία. Δυστυχώς οι Σουηδοί έχουν παράξενους νόμους. Δεν σου επιτρέπουν να έχεις διπλή υποκοότητα. Μετά από χρόνια στη Γαλλία αποφάσισα να πάρω τη γαλλική υπηκοότητα. Και οι σουηδικές αρχές τότε μου είπαν ότι έχασα τη σουηδική μου.
Κύριε Ντάλτρι, γιατί επιλέξατε να πλησιάσετε κινηματογραφικά ένα τόσο σκληρό ιστορικό γεγονός, από τα μάτια ενός μικρού παιδιού;
Σ.Ν.: Μία τέτοια ερώτηση μάλλον απευθύνεται περισσότερο στο συγγραφέα – γιατί ήταν δική του επιλογή να δείξει πώς η τραγωδία βιώνεται από ένα μικρό παιδί. Εγώ είδα την ταινία ως το ταξίδι μιας ολόκληρης οικογένειας, την πορεία της από την τραγωδία και την απώλεια στο κλείσιμο των πληγών.
Στην ταινία είστε μία πατρική φιγούρα. Τι τύπος πατέρα είστε κύριε Σίντοφ;
Μ.Φ.Σ: (γελάει σαρκαστικά) Νομίζω ότι είμαι ο τύπος του πατέρα που προσπαθεί πολύ, αλλά πάντα κάπου αποτυγχάνει. Οι ηθοποιοί θέλουμε να είμαστε τέλειοι γονείς, αλλά αυτό είναι αδύνατον – είμαστε συνέχεια μακριά από τα παιδιά μας. Ευτυχώς οι γιοι μου δεν παραπονιούνται. Πολύ.
Ως σουηδός δημοσιογράφος θέλω να σας μεταφέρω του χαιρετισμούς της Σουηδίας, τη χαρά και τις κραυγές που βγάλαμε όταν ακούσαμε για την οσκαρική σας υποψηφιότητα. Μπορεί οι αρχές να μη σας θέλουν, αλλά εμείς σας αγαπάμε και νεαροί σκηνοθέτες θέλουν να δουλέψουν μαζί σας. Εχετε κάποια σχέδια να ξαναπαίξετε στον σουηδικό κινηματογράφο; Θα ξανακούσουμε τη φωνή σας στα σουηδικά;
Μ.Φ.Σ: Ευχαριστώ πολύ! Θα το σκεφτώ στο μέλλον. Δεν είμαι τόσο πολυάσχολος. Μάλλον τεμπελιάζω τελευταία. Αγαπώ τη Σουηδία. Εχω καταλήξει επαγγελματίας πρόσφυγας – τόσες φορές στο σινεμά, τώρα και στη ζωή. Η Σουηδία ήταν υπέροχο σχολείο. Το κρατικό της θέατρο ήταν ένα καταπληκτικό πανεπιστήμιο. Δεν μπορείς να μάθεις να παίζεις, αν δεν παίζεις. Και το κρατικό θέατρο μας κρατούσε συνέχεια σε πρακτική. Οσο για το αν θα ξαναπαίξω στο σουηδικό σινεμά πρέπει να σας πω ότι δεν μου έχει γίνει κάποια πρόταση. Ευχαριστώ πάντως!
Που βρισκόσασταν όταν έπεσαν οι Πύργοι;
Σ.Ν.: Ημουν στο Λονδίνο κι έκανα μοντάζ στις «Ωρες».
Μ.Φ.Σ: Ημουν στη Σουηδία για διακοπές. Οδηγούσαμε με τη γυναίκα μου όταν χτύπησε το τηλέφωνό μου και ένας φίλος από το Παρίσι μας είπε “έχουμε πόλεμο, επιστρέψτε αμέσως και προς Θεού μην πάρετε αεροπλάνο – ελάτε με το αυτοκίνητο. Υποσχεθείτε μου ότι δεν θα πάρετε αεροπλάνο. Βομβαρδίζουν την Αμερική, πρέπει να γυρίσετε!” Επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο και κολλήσαμε στην τηλεόραση. Δε θα ξεχάσω ποτέ τις εικόνες που είδαμε και τι νιώσαμε...»
Τ.Χ.: Ημουν στο σπίτι μου, στο Σαν Φρανσίσκο. Δε θυμάμαι τίποτα από εκείνη την μέρα, ήμουν 3 χρονών. Οσο μεγάλωνα, έμαθα τα βασικά. Ομως πρέπει να πω ότι κατάλαβα σε βάθος τι συνέβη, ένιωσα τι συνέβη, μέσα από την εμπειρία της ταινίας. Πηγαίνοντας στην Νέα Υόρκη και μιλώντας με κόσμο που έχασε τους δικούς του ανθρώπους.
Κύριε Ντάλντρι, γιατί επιλέξατε τον Τόμας για πρωταγωνιστή σας; Φαίνεται ότι δεν ερμηνεύει ρόλο, αλλά είναι τόσο ο καταπληκτικός εαυτός του!
Σ.Ν.: Διαφωνώ. Ο Τόμας είναι πολύ διαφορετικός. Δεν υπάρχει ιστορικό αυτισμού στην οικογένειά του, δεν έχει βιώσει τραγωδία ή απώλεια στη ζωή του. Ομως είναι καταπληκτικός ηθοποιός – ένα παιδί που το έχει εύκολο να βουτάει στην ευαισθησία του με γενναιότητα και να βγαίνει αλώβητος. Για αυτό τον επιλέξαμε. Εσύ Τόμας τι λές; Οταν σε πήραμε δεν είχες ενδιαφέρον να γίνεις ηθοποιός, τώρα το ξανασκέφτεσαι;
Τ.Χ.: (με απίστευτη σοβαρότητα που κάνει τους δημοσιογράφους να σκάσουν στα γέλια) Σίγουρα είναι κάτι που θα λάβω υπόψη μου, σ' ευχαριστώ Στίβεν.
Κύριε Ντάλντρι η ταινία σας αναφέρεται στην τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου. Ομως αυτή η τραγωδία είχε κι άλλες, τραγικότερες, συνέπειες σε όλο τον κόσμο – στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν. Αυτές οι ιστορίες θα ακουστούν στο σινεμά;
Σ.Ν.: Μα, ακούγονται. Υπάρχουν ταινίες και για το Ιράκ και για το Αφγανιστάν. Υπάρχουν πολλές ιστορίες στον πλανήτη που αξίζουν να αποτυπωθούν στο σινεμά. Η δική μας τυχαίνει να έχει άξονα την 11η και να θέλει να πει την ιστορία μιας οικογένειας. Αν πιστεύω ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες ταινίες για την αλήθεια στην Μ. Ανατολή; Φυσικά το πιστεύω. Θεωρώ όμως ότι πρέπει η 11η Σεπτεμβρίου να διδάσκεται στα σχολεία – τι έγινε, γιατί, ποιες ήταν οι επιπτώσεις της σε όλο τον πλανήτη. Η παιδεία είναι για μένα πιο σημαντική από το σινεμά.
Νιώσατε ηθική πίεση λόγω των αληθινών γεγονότων;
Σ.Ν.: Το ξέραμε από την αρχή ότι μία ταινία για την 11η απαιτεί την ανάλογη ευαισθησία. Υπάρχουν πάρα πολλά θέματα που έπρεπε να λάβουμε υπόψη μας. Ακόμα και το βιβλίο προκάλεσε μία κάποια αναστάτωση, το ξέραμε ότι θα προκαλέσει και η ταινία. Γιατί ίσως να είναι ακόμα πολύ νωρίς. Εμείς το αντιμετωπίσαμε έχοντας κοντά μας στο σενάριο και στο γύρισμα οικογένειες που δυστυχώς βίωσαν την τραγωδία. Και τους ακούγαμε προσεχτικά: τι να αφαιρέσουμε, τι να κρατήσουμε. Αλλά πρέπει στο τέλος να εμπιστεύεσαι και το ένστικτό σου. Εκείνο σου λέει τι πρέπει να πεις με μια ταινία σου.
