Το 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσαλονίκης ήταν η πρώτη μεγάλη κινηματογραφική διοργάνωση που αναγκάστηκε να τραβήξει την πρίζα, μία αναπνοή πριν την έναρξή της τον Μάρτιο, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού είχε κάνει την απειλητική της επέλαση στην Ευρώπη. Προς τιμήν τους, οι υπεύθυνοι του φεστιβάλ είχαν λειτουργήσει ακαριαία, αλλά, όλο αυτό τον καιρό, δούλευαν ασταμάτητα για να προσφέρουν μία άλλη λύση.
Διαβάστε κι αυτό: Πόσο έτοιμοι είστε για την πρεμιέρα σας στο (online) Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης;
Ετσι από αύριο, Τρίτη 19 και μέχρι τις 28 Μαΐου, το 22ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης θα διεξάγεται online, συνδυάζοντας τις δωρεάν προβολές του με παράλληλες δράσεις και προσφέροντας την ευκαιρία σε ντοκμαντερίστες να συναντηθούν με το κοινό τους, με έναν διαφορετικό τρόπο.
Το Flix προσέγγισε τον Ορέστη Ανδρεαδάκη, διευθυντή, και την Ελίζ Ζαλαντό, γενική διευθύντρια του φεστιβάλ και τους ρώτησε πώς μπορεί μία κινηματογραφική διοργάνωση να αντιμετωπίσει την υγειονομική κρίση ως πρόκληση, αλλά όχι ως αδιέξοδο.
Το «22ο online Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 19 μέχρι και τις 28 Μαΐου. Διαβάστε εδώ όλες τις οδηγίες χρήσης για να ζήσετε ολοκληρώμενα την εμπειρία των ταινιών και των παράλληλων δράσεων της διοργάνωσης.
Ησασταν από τους πρώτους, πριν καν την κυβερνητική εντολή για το κλείσιμο των αιθουσών και την επίσημη απαγόρευση, που αντιδράσατε. Πόσο μεγάλη πρόκληση ήταν η ακύρωση/αναβολή του φεστιβάλ, τι σήμαινε αυτό πρακτικά και πώς οδηγηθήκατε σε αυτή την απόφαση;
Ημασταν όντως από τους πρώτους που αποφάσισαν την αναβολή μιας εκδήλωσης για έναν πολύ βασικό λόγο: το 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ήταν η πρώτη μεγάλη εκδήλωση που είχε προγραμματιστεί τις ημέρες που ξέσπασε και στην Ελλάδα η πανδημία. Ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο, ήμασταν ίσως το πρώτο Φεστιβάλ που βρέθηκε απέναντι σε μια τόσο πρωτόγνωρη συνθήκη. Αρα έπρεπε να πάρουμε μια απόφαση, χωρίς να υπάρχει προηγούμενο στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Η απόφαση που πήραμε ήταν πολύ δύσκολη. Επρεπε να αντιδράσουμε με βάση ασκήσεις επί χάρτου. Υστερα από συνεχείς διαβουλεύσεις με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, τις αρμόδιες υγειονομικές αρχές, την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τον Δήμο Θεσσαλονίκης, αντιληφθήκαμε ότι για την ασφάλεια των εργαζομένων και των θεατών, η αναβολή ήταν μονόδρομος. Πρακτικά, έπρεπε να διαχειριστούμε πολλά ζητήματα: Από το να βοηθήσουμε καλεσμένους που είχαν ήδη φτάσει στη Θεσσαλονίκη, αμέσως μετά το Φεστιβάλ Βερολίνου, να επιστρέψουν στη χώρα τους, μέχρι να διευθετήσουμε θέματα με τους σκηνοθέτες που μας εμπιστεύθηκαν τις ταινίες τους, τις συμβάσεις του εποχιακού προσωπικού, τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, τους συνεργάτες μας, τους χορηγούς μας και πολλούς άλλους.
Είχατε εξ αρχής την ιδέα ενός Plan B; Πώς προσεγγίσατε μία εναλλακτική online λύση; Ποια ήταν τα υπέρ και τα κατά;
Στην αρχή, το plan b ήταν η διεξαγωγή του Φεστιβάλ αργότερα, είχαμε μάλιστα ορίσει το τέλος Μαΐου με αρχές Ιουνίου, ως ένα πιθανό διάστημα. Ταυτόχρονα επεξεργαζόμασταν και το plan c, δηλαδή ένα online φεστιβάλ. Ομως ήμασταν επιφυλακτικοί. Δεν γνωρίζαμε με ποιες συνθήκες θα μπορούσε να υλοποιηθεί είτε το ένα είτε το άλλο. Παράλληλα, κάθε μέρα, ακούγαμε με προσοχή τον κ. Τσιόδρα. Καταλάβαμε πως η πανδημία είχε εξαφανίσει τη λέξη ‘μακροπρόθεσμα’, έστω και βραχυπρόθεσμα, από το λεξιλόγιό μας και τη ζωή μας. Καταλήξαμε στο online φεστιβάλ, γνωρίζοντας ότι είναι μια λύση ανάγκης. Αισθανθήκαμε την υποχρέωση να τιμήσουμε τους δημιουργούς που μας εμπιστεύθηκαν τις ταινίες τους, το κοινό που περίμενε να τις δει και τους εποχιακούς εργαζόμενους που έπρεπε να δουλέψουν.
Πώς μεταφέρει κανείς ένα φεστιβάλ online; Πόσο έτοιμοι ήμασταν, ακόμα και στο τεχνικό/γραφειοκρατικό κομμάτι για κάτι τέτοιο;
Κανείς δεν ήταν έτοιμος ωστόσο υποχρεωθήκαμε να ετοιμαστούμε. Δυο μόλις μέρες μετά την αναβολή του φεστιβάλ σχεδιάσαμε και μεταφέραμε το μεγαλύτερο μέρος τις Αγοράς online και ήταν η πρώτη κινηματογραφική Αγορά που υλοποιήθηκε online στον κόσμο. Πραγματοποιήθηκαν το Pitching Forum, τα Docs in Progress και φυσικά δόθηκαν τα βραβεία και τα χρηματικά έπαθλα. Η λέξη Ζoom μπήκε στην καθημερινότητά μας. Τις επόμενες εβδομάδες κάναμε και πολλές άλλες διαδικτυακές ενέργειες, αναθέσεις ταινιών, σεμινάρια, διαγωνισμούς, εκπαιδευτικά προγράμματα, κι έτσι όλο το προσωπικό εκπαιδεύτηκε στα νέα τεχνικά δεδομένα. Οσο για το πώς μεταφέρει κανείς ένα φεστιβάλ online, αυτό περιλαμβάνει αρκετές άγνωστες λέξεις που μάλλον κουράζουν. Με δυο λόγια, έπρεπε να μεταφέρουμε τις ταινίες που ήταν ήδη φορτωμένες στον server της Θεσσαλονίκης στη διεθνή πλατφόρμα Festival Scope, να αναπροσαρμόσουμε τους υπότιτλους και να ανασχεδιάσουμε τον προγραμματισμό και το επικοινωνιακό πλάνο. Τέλος δημιουργήσαμε και ένα application για κινητά και τάμπλετ το οποίο χρησιμοποιείται ήδη από τους φίλους του φεστιβάλ.
Τα υπόλοιπα φεστιβάλ του εξωτερικού πώς συνεργάστηκαν/βοήθησαν; Υπάρχει μία διεθνής κοινότητα αλληλοϋποστήριξης και ανταλλαγής ιδεών και υπηρεσιών;
Από την πρώτη στιγμή βρισκόμαστε σε επαφή με όλα σχεδόν τα φεστιβάλ του κόσμου. Η συντριπτική πλειονότητα έδειξε αλληλεγγύη. Ενας μικρός αριθμός ωστόσο, προτίμησε μια πιο ανταγωνιστική κατεύθυνση, και δεν εννοούμε στην διεκδίκηση ταινιών που είναι απολύτως θεμιτή, αλλά σε μια επιθετική πολιτική προβολής των ταινιών χωρίς τήρηση των κανόνων του γεωγραφικού περιορισμού. Γι’ αυτό το λόγο το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ανέλαβε μια διεθνή πρωτοβουλία για την υπογραφή μιας συμφωνίας για το geo-blocking. Όσα φεστιβάλ κάνουν online προβολές, θα πρέπει να τις περιορίζουν στη χώρα τους έτσι ώστε να μην μπαίνει σε κίνδυνο η διανομή των ταινιών σε άλλες χώρες και η προβολή τους σε φεστιβάλ, αίθουσες, εθνικές πλατφόρμες και τηλεοράσεις. Εχουμε επικοινωνήσει με δεκάδες φεστιβάλ, όλα δέχονται να συνυπογράψουν τη συμφωνία και σύντομα θα δημοσιοποιηθεί.
Πόσο έτοιμοι ήταν οι ίδιοι οι κινηματογραφιστές για μία τέτοια λύση; Υπήρξαν αντιρρήσεις; Ή χάρηκαν που με κάποιο τρόπο η ταινία τους θα βρει το κοινό της;
Αντιρρήσεις δεν υπήρξαν, ίσα – ίσα οι σκηνοθέτες χάρηκαν που θα προβληθεί η ταινία τους, τίποτα όντως δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις γεμάτες αίθουσες, τις ζωντανές αντιδράσεις του κοινού, τα συναρπαστικά Q&A, το χειροκρότημα.
Ποιο είναι το στίγμα του προγράμματος όπως διαμορφώθηκε τώρα online καθώς και ποιες δράσεις θα το συνοδέψουν;
Το στίγμα παραμένει ίδιο, όπως το είχαμε σχεδιάσει. Ομως οι εξελίξεις έδωσαν στα αφιερώματά μας νέες διαστάσεις που δεν τις είχαμε καν φανταστεί. Το αφιέρωμα στην Ανθρωπόκαινο Εποχή μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ, καθώς τα ερωτήματα για το μέλλον του πλανήτη, την αδιαφορία για το φυσικό περιβάλλον και τα έμψυχα όντα και τον αυτάρεσκο καταναλωτισμό είναι πλέον στην ημερήσια ατζέντα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το αφιέρωμα στα Memes καθώς είναι προφανές πως η ραγδαία αύξηση της χρήσης του διαδικτύου παγκοσμίως αποκάλυψε ακόμη περισσότερο τις τεράστιες δυνατότητες και τους εξίσου μεγάλους κινδύνους που κρύβει.
Οι Κάννες ακυρώθηκαν, η Βενετία μοιάζει αδύνατον να πραγματοποιηθεί. Αυτός ο εφιάλτης δεν φαίνεται να τελειώνει πολύ σύντομα, ούτε η επόμενη μέρα θα είναι απλή. Τι σκέφτεστε για τον Νοέμβριο; Πώς μπορεί κανείς από τώρα να οργανώσει το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, με το φόβο, όπως μάς έχουν προειδοποιήσει, ενός νέου κύματος της επιδημίας και ίσως μιας νέας καραντίνας το φθινόπωρο;
Εμείς ακολουθούμε ήδη, την ίδια στρατηγική. Plan A, Plan B, Plan C. Ολες οι πιθανότητες είναι στο τραπέζι, συζητάμε με όλους τους παράγοντες της ελληνικής και διεθνούς κινηματογραφικής βιομηχανίας και περιμένουμε.
Τι σημαίνει για εσάς Φεστιβάλ Κινηματογράφου; Πόσες παραχωρήσεις και αλλαγές χωράει ο όρος;
Καμία παραχώρηση. Οσο για τις αλλαγές, δεν τις φοβόμαστε.
Το «22ο online Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 19 μέχρι και τις 28 Μαΐου. Διαβάστε εδώ όλες τις οδηγίες χρήσης για να ζήσετε ολοκληρώμενα την εμπειρία των ταινιών και των παράλληλων δράσεων της διοργάνωσης.
