Η Βιρζινί Ειφιρά ήταν μια τηλεπερσόνα της βελγικής και γαλλικής τηλεόρασης για πάρα πολλά χρόνια. Παρουσίαζε την παιδική εκπομπή «Mégamix», μετέπειτα τα reality shows «A la recherche de la nouvelle Star» και «Star Academy», περνώντας στη γαλλική τηλεόραση ήταν το κορίτσι στο δελτίο καιρού και μετά η οικοδέσποινα των «Le Grand Zap», «La saga des ..., Follement Gay», «Absolument 80/90», «Le Grand Piège», «Drôles d'équipes», «Classé Confidentiel».
Ποιος μπορούσε να φανταστεί ότι θα έκανε το πέρασμα στο σινεμά; Κι όχι μόνο σε ρομαντικές κομεντί και εύκολες αρπαχτές λόγω δημοφιλίας, αλλά ως πρωταγωνίστρια σε ταινίες όπως τα «Το Μυστικό της Μαντλίν Κόλινς» και «Τα Παιδιά των Αλλων», ή το τόλμημα του Πολ Βερχόφεν στην «Μπενεντέτα»; Ποιος θα το έλεγε ότι το κορίτσι από το δελτίο καιρού θα ήταν υποψήφιο για Σεζάρ;
Ολοι όσοι την είδαν στην μεγάλη οθόνη. Κι όσοι είχαμε την τύχη να την γνωρίσουμε από κοντά - να βιώσουμε τον δυναμισμό, την λάμψη, αλλά και ταυτόχρονα την αφοπλιστική της απλότητα.
Η Εφιρά είναι σταρ γιατί πιστεύει στον εαυτό της, στην άποψή της, στο ταλέντο της, στα όριά της. Για όλα αυτά μάς μίλησε στις Κάννες, με αφορμή τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στο «Εμείς οι Δύο» (Just the Two of Us) της Βαλερί Nτονζελί - μία ταινία για την γυναικεία κακοποίηση, την ψυχολογική και σωματική ενδοοικογενειακή βία, βασισμένη στο βιβλίο του Ερίκ Ράιχαρντ «L’amour et les forêts», όπου συμπρωταγωνιστεί με τον Μελβίλ Πουπό.
Είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις στα 25 χρόνια συνεντεύξεων μας, που το νιώθεις στο δέρμα σου ότι ο άλλος δεν μασάει τα λόγια του. Κι αυτό, περισσότερο κι από το ταλέντο της, το άστρο της, την αύρα της, μάς έκανε να την ερωτευτούμε.
Η γαλλική κλίκα βέβαια ήταν επιφυλακτική. Τους καταλαβαίνω. Τι δουλειά είχε μία τηλεοπαρουσιάστρια σε ακροάσεις για κινηματογραφικούς ρόλους;»
Είστε μία μεγάλη αντίφαση μέσα στο δύσκολο κι αλαζονικό χώρο του γαλλικού σινεμά. Ξεκινήσατε ως τηλεοπτική παρουσιάστρια κι έχετε φτάσει στο σημείο να διεκδικείτε βραβεία και συνεργασίες με μεγάλους σκηνοθέτες. Πώς τα καταφέρατε;
Είχα από μικρή μεγάλη αγάπη για τον κινηματογράφο. Πήγαινα σινεμά με τους γονείς μου από πολύ νεαρή ηλικία και η μεγάλη οθόνη έλαμπε μέσα μου ως προορισμός. Μετά τις σπουδές μου λοιπόν, γράφτηκα και για σπουδές στην υποκριτική στο Βασιλικό Conservatoire του Βελγίου, αλλά να σας πω την αλήθεια δεν αποφοίτησα ποτέ. Με έδιωξαν (γελάει). Ήμουν πάντα πολύ φοβισμένη. Με την έκθεση του ηθοποιού στο φακό, στο κοινό. Επίσης, με τρόμαζε η απόρριψη. Και οι Βρυξέλλες που γεννήθηκα δεν είναι κος Άντζελες. Δεν υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για καριέρα στο σινεμά. Οπότε έκανα άλλα πράγματα. Όταν μου ήρθε η πρόσκληση να παρουσιάσω τηλεοπτική εκπομπή το δέχθηκα, αν και ποτέ δεν ήταν αυτή η φιλοδοξία μου. Όμως πέρασα καλά στην τηλεόραση, γιατί πάντα ως χαρακτήρας, κοιτάω να παίρνω ό,τι θετικό από κάθε εμπειρία. Όχι όμως δεν ήταν φιλοδοξία μου το «σελέμπριτέ» μιας τηλεοπτικής περσόνας. Κάποια στιγμή ξύπνησα. Σκέφτηκα ότι η ζωή είναι μικρή για να με τρομάζει. Κι άρχισα τις οντισιόν για κινηματογραφικούς ρόλους. Η γαλλική κλίκα βέβαια ήταν επιφυλακτική. Τους καταλαβαίνω. Τι δουλειά είχε μία τηλεοπαρουσιάστρια σε ακροάσεις για κινηματογραφικούς ρόλους; Ξεκίνησα με μικρά βήματα. Όπου με έπαιρνε. Με ρόλους σε ρομαντικές κομεντί - όχι σπουδαίες ταινίας, αν θέλω να είμαι ειλικρινής. Λίγο λίγο άρχισαν να με εμπιστεύονται και να μου προτείνουν πιο σοβαρά πράγματα. Όταν αρχίζεις να έχεις επιλογή, τότε έχεις και ευθύνη. Τι επιλέγεις; Πώς πλασάρεσαι ως ηθοποιός; Εκείνη την εποχή την θεωρώ καμπή στην καριέρα μου. Στην ουσία το ξεκίνημα της. Όταν άρχισα να έχω επιλογές.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν το αμφισβητούσαμε. Οι γυναικοκτονίες ήταν «εγκλήματα πάθους», μία έκφραση-ξέπλυμα που πουλούσε τη βία ως κάτι το ρομαντικό, το έγκλημα, ως «ερωτική δήλωση»....»
Γιατί ήταν επιλογή λοιπόν να πείτε ναι στην Βαλερί Nτονζελί;
Ήξερα τη δουλειά της Βαλερί. Είχα δει όλες τις ταινίες της και πάντα συμφωνούσα με τις επιλογές της, με τον τρόπο που έκανε σινεμά. Μου άρεσε το βλέμμα της, ο τρόπος της, πόσο σέβεται τους ηθοποιούς της. Μου έδωσε να διαβάσω το βιβλίο του Ερίκ Ράιχαρντ «L’amour et les forêts» και μου εξήγησε τι ήθελε να κάνει. Την εμπιστεύτηκα αμέσως. Ήξερα ότι όσο προκλητικό υλικό κι αν είχα να πειραματιστώ, στα χέρια της ήμουν ασφαλής.
Πώς πλησιάσατε την ηρωίδα σας εδώ. Με τι συνδεθήκατε δικό της; Πώς θέλατε να αποδώσετε την κακοποιημένη γυναίκα;
Δεν ήθελα η ερμηνεία μου να αποτυπώνει την εύθραυστη, κακοποιημένη πλευρά της ηρωίδας. Επέλεξα να την ερμηνεύσω δυνατή, δυναμική, μία ολοκληρωμένη γυναίκα. Κι αυτό γιατί έχουμε το στερεότυπο της «αδύναμης γυναίκας που αποδέχεται την κακοποίηση» στο μυαλό μας. Όσο δυνατή κι αν είσαι στη ζωή σου, μπορεί να βρεθείς μπλεγμένη σε κάτι κυριαρχικό. Με ενέπνευσαν πολλοί παράγοντες για να πω ναι σε αυτό τον ρόλο. Προσωπικές, δικές μου εμπειρίες σε τοξικές σχέσεις. Κακοποιητικές ιστορίες φιλενάδων μου. Αλλά, πάνω από όλα, γιατί το φαινόμενο δεν είναι σπάνιο. Δυστυχώς, η κακοποίηση των γυναικών στις σχέσεις ήταν και είναι γύρω μας. Απλώς σήμερα, επιτέλους, μιλάμε ανοιχτά για αυτήν. Γυρίζουμε ταινίες για αυτήν. Την παρατηρούμε, την μελετάμε, προσπαθούμε να βρούμε τη βαθιά της ρίζα - δεν χώνουμε το κεφάλι μας στην άμμο. Σκεφτείτε το: μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν το αμφισβητούσαμε. Οι γυναικοκτονίες ήταν «εγκλήματα πάθους», μία έκφραση-ξέπλυμα που πουλούσε τη βία ως κάτι το ρομαντικό, το έγκλημα, ως «ερωτική δήλωση».
Στην ουσία ερμηνεύετε δύο δίδυμες αδελφές. Πολλοί Γάλλοι κριτικοί έγραψαν ότι ερμηνεύετε την μία αδελφή ως Γαλλίδα και την άλλη ως τυπική Βελγίδα. Ισχύει αυτό;
Ναι ισχύει. Μου το ενέπνευσε το σενάριο και κατάφερα να αναπτύξω και τις δικές μου δύο προσωπικότητες. Την μία που είναι ελεύθερη, εξωστρεφής και διεκδικητική και θέλει την προσοχή σ’ ένα δωμάτιο. Και την άλλη που στέκεται πιο γήινη, πιο ντροπαλή, πιο εσωστρεφής. Θέλει να περνά απαρατήρητη. Ήταν μία πρόκληση όλο αυτό, αλλά όχι η μεγαλύτερη.
Με την Βαλερί πίσω από την κάμερα και τον Μελβίλ (Πουπό) δίπλα μου, που τον γνωρίζω χρόνια και τον εμπιστεύομαι, ένιωθα απόλυτα ασφαλής. Να σας πω την αλήθεια, το μόνο διεστραμμένο άτομο που είχα να αντιμετωπίσω στο σετ ήταν ο εαυτός μου. Πόσο δοκίμαζα τα όρια μου εγώ η ίδια. Τι προσπαθούσα να βγάλω - και δεν εννοώ μόνο τα ρούχα μου.»
Ποια ήταν η μεγαλύτερη;
Ένας τέτοιος ρόλος είναι μια πρόκληση. Οι σκηνές ενδοοικογενειακής βίας είναι απαιτητικές. Γυρίσαμε τις βίαιες σκηνές πρώτες-πρώτες Κι οφείλω να ομολογήσω ότι, ενώ είμαι ηθοποιός που συνήθως μου αρέσει να πηγαίνουμε ξανά και ξανά μία λήψη, μέχρι να αισθανθώ ότι το πέτυχα, εδώ δεν άντεχα. Ήταν απαίσιο. Κάθε φορά που η σκηνοθέτης έλεγε «action» η καρδιά μου βούλιαζε. Γιατί ο μόνος τρόπος που μπορώ εγώ να παίξω σωστά ένα τέτοιο ρόλο είναι να αφεθώ πραγματικά στη βία. Είναι μια αρκετά μαζοχιστική διαδικασία, δεν το κρύβω. Κοιτάξτε, θα το έχετε δει στις ταινίες μου: εγώ δεν έχω πρόβλημα με το γυμνό. Δεν έχω πρόβλημα με ακραίες σκηνές. Αρκεί να με πείσεις ότι η ταινία τις χρειάζεται. Αν έχει νόημα, θα το κάνω. Και για μένα το κλειδί είναι ο σκηνοθέτης και ο συμπρωταγωνιστής σου. Στην προκειμένη περίπτωση, με την Βαλερί πίσω από την κάμερα και τον Μελβίλ (Πουπό) δίπλα μου, που τον γνωρίζω χρόνια και τον εμπιστεύομαι, ένιωθα απόλυτα ασφαλής. Να σας πω την αλήθεια, το μόνο διεστραμμένο άτομο που είχα να αντιμετωπίσω στο σετ ήταν ο εαυτός μου. Πόσο δοκίμαζα τα όρια μου εγώ η ίδια. Τι προσπαθούσα να βγάλω - και δεν εννοώ μόνο τα ρούχα μου.
Λέω θεωρίες, το καταλαβαίνω. Θέλω να είμαι ειλικρινής: δεν έχω βρεθεί ποτέ απέναντι σ’ ένα σοβαρό ηθικό δίλημμα.Δεν μου έχει κάνει πρόταση ο Ρομάν Πολάνσκι, ο Γούντι Άλεν ή ο Τζόνι Ντεπ, ώστε να ξέρω με βεβαιότητα πώς θα αντιδράσω.»
Το #metoo ξεκίνησε από το χώρο μας, το σινεμά - με την ευχή να εξαπλωθεί και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και τα επαγγελματικά στρώματα, όπου η γυναίκα υφίσταται παρενόχληση, εκβιασμό κακοποίηση. Το σινεμά όμως έχει ακόμα τους προβολείς όπου ηθοποιοί δηλώνουν τη γνώμη τους για όλα αυτά που συμβαίνουν. Για παράδειγμα, η συνάδελφος σας, Αντέλ Ενέλ έγραψε ένα τολμηρό δοκίμιο εξηγώντας τους λόγους που αποχωρεί από το σινεμά, ονομάζοντας την κινηματογραφική βιομηχανία «σεξιστική, ρατσιστική και πατριαρχική». Εσείς που στέκεστε απέναντι σε όλα αυτά;
Σέβομαι πολύ τη θέση της και την τόλμη της. Φυσικά και το σινεμά είναι μέρος μίας μεγαλύτερης βιομηχανίας κι ενός συστήματος υπολόγου στην κριτική μας για τους τρόπους του, τη διαφθορά του. Θέλω να είμαι ειλικρινής: δεν έχω βρεθεί ποτέ απέναντι σ’ ένα σοβαρό ηθικό δίλημμα. Δεν μου έχει κάνει πρόταση ο Ρομάν Πολάνσκι, ο Γούντι Άλεν ή ο Τζόνι Ντεπ, ώστε να ξέρω με βεβαιότητα πώς θα αντιδράσω. Το να είσαι τόσο αμετακίνητος στη ζωή και στην εργασία σε σχέση με τον ακτιβισμό σου είναι κάτι το εξαιρετικά δύσκολο και μπράβο στην Aντέλ για τη στάση της. Εγώ όμως έχω μία διαφορετική προσέγγιση στα πράγματα. Πιστεύω στην πολιτική δύναμη του σινεμά. Πιστεύω ότι μέσα από την τέχνη μου μπορώ να προκαλέσω έναν διάλογο, μία μικρή ή μεγάλη εξέγερση, ή τουλάχιστον να φέρω στο φως τα θέματα που μάς απασχολούν. Το να παραιτηθώ από τη δουλειά μου λοιπόν δεν μου πέρασε καν από το μυαλό. Αντιθέτως, το να επιλέγω όλο και πιο πολιτικά έργα και ρόλους που μπορούν να εμπνεύσουν αλλαγές στο σύστημα, αυτό θα ήταν το ιδανικό!
Το «Εμείς οι Δύο» (Just the Two of Us) κυκλοφορεί την Πέμπτη 17 Αυγούστου από την Σπέντζος
