Το ντοκιμαντέρ μεσαίου μήκους των Τζούλια και Κλάρα Κούπερμπεργκ που έκανε την πρεμιέρα του το 2016 στο Φεστιβάλ Καννών μιλά για τη δεκαετία του 1920, όταν το Χόλιγουντ πραγματικά ανήκε στις γυναίκες, οι οποίες κατείχαν πόστα σκηνοθέτη, παραγωγού και σεναριογράφου. Μέσα από αρχειακό υλικό αλλά και τις αναλύσεις ιστορικών και μελετητών της ιστορίας του σινεμά, παρουσιάζει τις αφανείς, ξεχασμένες σήμερα, πρωτεργάτριες του Χόλιγουντ: από την Αλις Γκι, που σκηνοθέτησε την πρώτη ομιλούσα ταινία, μέχρι τη Λόις Βέμπερ, η οποία μας έδωσε το πρώτο έγχρωμο φιλμ, και από τη σεναριογράφο (και συνεργάτιδα της σταρ Μέρι Πίκφορντ) Φράνσις Μάριον, που κέρδισε δύο Οσκαρ, μέχρι την Ντόροθι Αρζνερ, σκηνοθέτιδα με μεγάλη επιρροή στο Χόλιγουντ.
Στο Flix οι δύο σκηνοθέτες μιλούν για όσα ανακάλυψα για τις πρωτοπόρους του σινεμά, τους λόγους για τους οποίους κανείς δεν τις θυμάται, τον κόσμο που αλλάζει και το Χόλιγουντ που παραμένει ένα ανδροκρατούμενο σύμπαν.
Ποια ήταν η αφρομή που σας οδήγησε να κάνετε το ντοκιμαντέρ «Και η Γυναίκα έπλασε το Χόλιγουντ...»;
Είχαμε κάνει πριν μερικά χρόνια ένα ντοκιμαντέρ για τη δύναμη που είχαν οι γυναίκες πρωταγωνίστριες τις δεκαετίες του '30 και του '40 στο Χόλιγουντ. Τότε, για τις ανάγκες εκείνου του ντοκιμαντέρ συναντήσαμε μερικές ισχυρές γυναίκες των 80s, από την Ρόμπιν Σουίκορντ μέχρι τη Νόρα Εφρον. Ετσι σκεφτήκαμε μήπως κάνουμε κάτι για τις γυναίκες πρωτοπόρους εκείνης της εποχής, αλλά κατα τη διάρκεια της έρευνάς μας ανακαλύψαμε πως αυτές οι γυναίκες δεν ήταν το πρώτο κύμα γυναικών με δύναμη στο Χόλιγουντ, αλλά το δεύτερο. Το πρώτο, στην δεκαετία του 1910 ήταν τελείως διαγραμμένο από την ιστορία του σινεμά. Ηταν δύσκολο να βρούμε πληροφορίες γιατί δεν υπήρχαν παρά μερικά βιβλία στην Αμερική.
Γνωρίζατε τις ιστορίες αυτών των γυναικών ή ανακαλύψατε περισσότερα πράγματα μέσα από την έρευνα για το ντοκιμαντέρ;
Δεν γνωρίζαμε τίποτα γι' αυτές. Μπορείτε να φανταστείτε ότι και οι δύο πήγαμε στη Σορβόνη, στο πιο διάσημο Πανεπιστήμιο για τον κινηματογράφο στη Γαλλία και δεν ακούσαμε ποτέ να μιλούν γι' αυτές; Ούτε καν για τη Γαλλίδα Αλίς Γκι! Ηταν σοκαριστικό όταν το ανακαλύψαμε.
Γιατί τείνουμε να ξεχνάμε τις γυναίκες πρωτοπόρους περισσότερο από τους άντρες στην (κινηματογραφική και όχι μόνο) ιστορία του κόσμου;
Ισως όπως λέει και η Αλι Ακερ, συγγραφέας ενός βιβλίου για τις πρωτοπόρους του σινεμά, η οποία μιλάει στο ντοκιμαντέρ «η Ιστορία γράφεται από τους νικητές και σε αυτήν την περίπτωση οι νικητές ήταν οι άντρες». Είναι κάπως προβοκατόρικο αλλά είναι επίσης αληθινό. Οι γυναίκες σε πολλά επαγγελματικά πεδία έχουν σβηστεί από την Ιστορία. Και ειδικά από το Χόλιγουντ. Εξαφανίστηκαν τη δεκαετία του '30 και η ιστορία του σινεμά άρχισε να γράφεται το '40, οπότε κανείς δεν τις σκέφτηκε, κανείς δεν τις θυμήθηκε.
H τολμηρή Λόις Γουέμπερ ανάμεσα στο ανδροκρατούμενο συνεργείο της
Οι γυναίκες μέσα στα χρόνια κέρδισαν δικαιώματα, το δικαίωμα ψήφου, τον έλεγχο της σεξουαλικότητάς τους και το δικαίωμα στο να ελέγχουν τις γεννήσεις. Αλλά όλως περιέργως στην κινηματογραφική βιομηχανία δεν άλλαξε τίποτα. Οι γυναίκες πληρώνονται λιγότερο από τους άντρες, προσλαμβάνονται λιγότερο, τις εμπιστεύονται λιγότερο για να σκηνοθετήσουν μεγάλες παραγωγές ή blockbusters, ο πρωταγωνιστής πρέπει να έχει βρεθεί πριν την πρωταγωνίστρια.
Η θρυλική Μέρι Πίκφορντ, ηθοποιός και παραγωγός, συνιδρύτρια της United Artist και της Αμερικανικής Ακαδημίας
Σαν σκηνοθέτες, ποιες από τις γυναίκες που «πρωταγωνιστούν» στο ντοκιμαντέρ σας εμπνέουν περισσότερο;
Είναι δύσκολη ερώτηση γιατί είναι όλες συναρπαστικές. Η Μέρι Πίκφορντ ήταν η πρώτη επιχειρηματίας της βιομηχανίας. Η Λόις Γουέμπερ ήταν επίσης απίστευτη, σκηνοθετούσε και έγραφε τόσο μοντέρνες ταινίες. Ηταν η πρώτη που μίλησε για έκτρωση, αντισημιτισμό, πολύ σοβαρά θέματα. Δεν έκαναν αυτό που σήμερα αποκαλούμε ηλιθιωδώς «γυναικείες ταινίες. Εκαναν ταινίες.
Τι πιστεύετε ότι έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια για τις γυναίκες στο Χόλιγουντ αλλά και γενικά;
Οι γυναίκες κέρδισαν δικαιώματα, το δικαίωμα ψήφου, τον έλεγχο της σεξουαλικότητάς τους και το δικαίωμα στο να ελέγχουν τις γεννήσεις. Αλλά όλως περιέργως στην κινηματογραφική βιομηχανία δεν άλλαξε τίποτα. Οι γυναίκες πληρώνονται λιγότερο από τους άντρες, προσλαμβάνονται λιγότερο, τις εμπιστεύονται λιγότερο για να σκηνοθετήσουν μεγάλες παραγωγές ή blockbusters, ο πρωταγωνιστής πρέπει να έχει βρεθεί πριν την πρωταγωνίστρια. Ισως τώρα τα πράγματα θα εξελιχθούν, αλλά θα χρειαστεί χρόνος. Οι γυναίκες σκηνοθέτες είναι ακόμη μόνο το 8%.
Η Ντόροθι Αρζνερ μια από τις πρώτες Αμερικανίδες σκηνοθέτες, η μόνη που εργαζόταν στο Χόλιγουντ τη δεκαετία του '30
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο πώς απεικονίζεται η γυναίκα στο αμερικανικό και το ευρωπαϊκό σινεμά; Η θέση των γυναικών στη βιομηχανία είναι διαφορετική στην Ευρώπη;
Στις ευρωπαϊκές ταινίες, η σεξουαλικότητα και ο γυναικείος αισθησιασμός παρουσιάζονται διαφορετικά. Δεν έχουμε την ίδια εμμονή με το σεξ και τις ίδιες πουριτανικές απόψεις. Υπάρχει ένα αστείο εδώ στη Γαλλία ότι η απιστία είναι το εθνικό μας σπορ. Δεν είναι πολύ αστείο, αλλά λέει πολλά. Επίσης οι γυναίκες σκηνοθέτες δεν έχουν τα ίδια προβλήματα όπως στην Αμερική γιατί στην Ευρώπη ο σκηνοθέτης θεωρείται δημιουργός, ένας πολύ σημαντικός τίτλος.
Ποια είναι η θέση σας στο μεγάλο θέμα της ισότητας ανδρών και γυναικών στη βιμοηχανία; Πιστεύετε ότι κινήματα όπως το #metoo και το #timesup μπορούν να αλλάξουν τις νοοτροπίες αιώνων;
Θεωρούμε ότι όλα αυτά τα κινήματα είναι πολύ σημαντικά. Αν μπορούν να αλλάξουν τη νοοτροπία και να αναγκάσουν τον κόσμο να προχωρήσει και να αλλάξει τότε αξίζουν να υπάρχουν. Πιστεύουμε πραγματικά ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Ο φόβος έχει αλλάξει πλευρά.
Διαβάστε και δείτε ακόμη:
