Ο Ρομέν Γαβράς, έχει υπογράψει μερικά από τα πιο ευφάνταστα διαφημιστικά και μερικά από τα πιο θεαματικά video clip που έχεις δει. Εχει ήδη κάνει μια μεγάλου μήκους ταινία το «Θα Ερθει η Μέρα και Για Μας» που αν κι δυσκολευόταν να χωρέσει τις αναφορές και τις ιδέες του στην φόρμα ενός τυπικού φιλμ ήταν αναμφίβολα ηλεκτρισμένο και εντυπωσιακό στις εικόνες του. Οχτώ χρόνια μετά, η επιστροφή του με το «Ο Κόσμος Σου Ανήκει», δεν είναι τίποτα λιγότερο από θριαμβευτική, με τον Γαβρά να βρίσκει τις σωστές ισορροπίες ανάμεσα στις εικόνες και το περιεχόμενο και να ενορχηστρώνει όχι μόνο ένα από τα καλύτερα thrill ride που είδες εδώ και καιρό, μα την ίδια στιγμή ένα φιλμ τρυφερό κι αιχμηρό με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά τραγούδια, σε μια ταινία γεμάτη τραγούδια είναι το «La Vie Ne M'apprend Rien» του Ντανιέλ Μπαλαβουάν. Πιστεύεις όντως ότι τελικά η ζωή δεν μας διδάσκει τίποτα;
Ναι είναι κάτι που μπορώ να πιστέψω, αν και για τον βασικό χαρακτήρα του φιλμ και την σχέση του με την μητέρα του, μάλλον δεν ισχύει.
Μιλώντας για μαμάδες, είδα ότι στις ευχαριστίες της ταινίας η μητέρα σου είναι η πρώτη που ευχαριστείς.
Ναι, γιατί υπάρχουν κάποιες ομοιότητες με την μητέρα του ήρωα και την δική μου! Κάποιες πολύ μικρές ομοιότητες. Ωχ η μαμά μου μπορεί να το διαβάσει αυτό.
Ναι γνωρίζω τη μαμά σου.
Ω γαμώτο (γέλια)
Μπορώ να μην το δημοσιεύσω αυτό αν θες.(γέλια)
Οχι, δεν υπάρχει πρόβλημα αφού αυτό που εννοώ είναι ότι η σχέση του ήρωα με την μητέρα του ήταν για μένα ένας τρόπος να χτίσω κάτι που κάθε θεατής θα μπορούσε να καταλάβει. Ποιος δεν έχει μια μπερδεμένη σχέση με τη μητέρα του; Και ναι η δική μου μαμά είναι πολύ δυναμική και μπορούσα να πάρω μερικά στοιχεία από την δυναμική μας για να μιλήσω για μια σχέση που βασίζεται σε μια «βαριά αγάπη» αλλά μην με παρεξηγήσετε, αγαπώ πολύ τη δική μου μητέρα.
Το φιλμ μοιάζει να γλιστρά πάνω σε μια σειρά από κινηματογραφικά είδη. Πως θα το περιέγραφες σε έναν υποψήφιο θεατή;
Είναι μια ταινία που διαδραματίζεται σε έναν κόσμο που υπερβαίνει την πραγματικότητα Αν και είναι κωμωδία οι ηθοποιοί παίζουν σαν να βρίσκονται σε μια απολύτως σοβαρή ταινία. Επίσης μπλέκει στοιχεία από όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας σε ένα περιβάλλον που μοιάζει σχεδόν σουρεαλιστικό Για μένα οι πιο πετυχημένες κινηματογραφικές κωμωδίες, όπως αυτές του ιταλικού σινεμά στην δεκαετία του 60 κα,ι του 70 πετύχαιναν γιατί κατόρθωναν να συλλάβουν στιγμές της Ιταλικής κοινωνίας εκείνη την στιγμή. Και η δική μου μπορεί να μην είναι μια ταινία κοινωνικού ρεαλισμού, αλλά είναι γεμάτη από πράγματα που συμβαίνουν τώρα γύρω μας και ήθελα να τα συμπεριλάβω στην ταινία- όπως μια σκηνή στην οποία κάποιοι χαρακτήρες δέρνουν κάποιους άλλους και το ανεβάζουν live στο periscope.
Βρίσκεις ακόμη το internet και το youtube πηγή για το σινεμά σου και για τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο;
Απολυτως. Το youtube είναι μια φοβερή έμπνευση καθώς μπορείς να δεις τόσα παράξενα, απίστευτα, αλλόκοτα πράγματα, μπορείς να ταξιδέψεις στον κόσμο και στο μυαλό των ανθρώπων και το δηλώνω απερίφραστα απ όταν εμφανίστηκε το youtube είναι ο βασικός λόγος που μένω ξάγρυπνος τα βράδια. Μπορείς να βρεθείς από ένα βίντεο με έναν ρώσο που παλεύει με μια αρκούδα σε ένα άλλο όπου ένα κορίτσι που πηδά πάνω από φωτιές δεν υπάρχει τέλος στην φαντασία και την παραξενιά των ανθρώπων.
Ξεκίνησες να κάνεις μικρά κλιπ και διαφημιστικά και μουσικά βίντεο, κάνοντας ταινίες πλέον χειρίζεσαι την κινηματογραφική γλώσσα διαφορετικά;
Από μια μεριά ναι, αφού τα κλιπ, ή τα shorts έχουν τους δικούς τους περιορισμούς, οφείλεις να ακολουθείς κάποιους κανόνες, ενώ στις ταινίες ο ρυθμός είναι εντελώς διαφορετικός. Ομως και στις δυο περιπτώσεις είναι πολύ σημαντικό για μένα να κρατήσω μια κοινή ταυτότητα, την δική μου γραμματική για το σινεμά. Δεν με ενδιαφέρει αν κάποιος σκεφτεί ότι αυτό μοιάζει σαν βίντεο κλιπ. Και στην συγκεκριμένη ταινία ήθελα πολύ να δουλέψω με τους ηθοποιούς ειδικά αφού ο τόνος εδώ είναι μπερδεμένος, πρόκειται για μια κωμωδία αλλά δεν βασίζεται στα gags ή τα punchiline. Δεν φοβόμουν τις εικόνες -όχι γιατί έχω αυτοπεποίθηση, ποτέ δεν την αποκτάς ολοκληρωτικά- αλλά γιατί τα τελευταία χρόνια δεν έχω σταματήσει στιγμή να δουλεύω. Εδω ήθελα να επικεντρωθώ στους ηθοποιούς ειδικά αφού είχα ένα ενδιαφέρον μείγμα ηθοποιών από μεγάλους σταρ μέχρι ερασιτέχνες κάτι που μπορεί να δημιουργήσει κάτι μαγικό ή να μπερδέψει πολύ τα πράγματα!
Εχεις τουλάχιστον δυο σπουδαίους ηθοποιούς τον Βενσάν Κασελ και την Ιζαμπέλ Ατζανί που παίζουν εντελώς κόντρα ρόλους. Υποθέτω το διασκέδασαν κι εκείνοι.
Απολύτως. Με τον Βενσάν είμαστε φίλοι, έκανε την παραγωγή στην πρώτη ταινία μου, έπαιζε κι όλας και είναι σαν παιχνίδι μεταξύ μας να τον κάνω να δείχνει όσο πιο χάλια γίνεται στις ταινίες μου. Νομίζω επίσης ότι έχει μια κωμική φλέβα κάτι που ο κόσμος δεν το αντιλαμβάνεται πάντα, μέσα από τους ρόλους που παίζει. Οσο για την Ιζαμπέλ ξέρω ότι το απόλαυσε πάρα πολύ. Είναι μητέρα στην πραγματική της ζωή οπότε ξέρει πως να παίξει, ποια «κουμπιά να πατήσει» για να βγάλει κάτι παραπάνω από έναν ρόλο. Και μέχρι το τέλος των γυρισμάτων είχαμε κάνει ήδη μια συμφωνία ότι από εδώ κι εμπρός θα παίξει σε κάθε ταινία μου, ακόμη κι αν είναι μόνο κομπάρσος.
Οταν γράφεις το σενάριο γράφεις με μουσική στο μυαλό σου;
Ναι κάθε φορά που έγραφα μια σκηνή ήξερα από την αρχή ποιο κομμάτι ήθελα να παίζει και πολλές φορές τα άκουγα πριν καθίσω να γράψω γιατί το μυαλό μου λειτουργεί με τέτοιο τρόπο που η μουσική με βάζει σε ένα συγκεκριμένο mood μου δίνει ρυθμό. Και μου αρέσει επίσης όταν γυρίζω να βάζω μουσική δυνατά για να κάνω τους ηθοποιούς να πουν τις ατάκες τους με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Νομίζω ότι ούτως οι άλλως οι ταινίες μου είναι με κάποιο τρόπο πάντα «μουσικές». Και σε αυτή την ταινία είχε πολύ μεγάλη σημασία για μένα να έχω τα συγκεκριμένα τραγούδια που ήθελα. Οι παραγωγοί μου μου έλεγαν συνέχεια ότι δεν μπορούμε να τα πληρώσουμε με το μπάτζετ που έχουμε, αλλά είναι καλό ότι η εταιρία παραγωγής της ταινίας είναι η εταιρία με την οποία κάνουμε όλα τα διαφημιστικά που γυρίζω. Τους υποσχέθηκα λοιπόν ότι μέσα στους επόμενους μήνες θα κάνω δυο διαφημιστικά δωρεάν αν μου εξασφαλίσουν τα δικαιώματα των τραγουδιών.
Να λοιπόν που τα διαφημιστικά μπορούν να είναι χρήσιμα με πολλούς τρόπους.
Το να κάνω διαφημιστικά για μένα είναι ο δικός μου τρόπος να μην γυρίζω ταινίες που δεν θέλω παρά μόνο αυτές που με ενδιαφέρουν αληθινά και μου επιτρέπει να κρατάω μια σχέση με τους συνεργάτες μου, το crew που χρησιμοποιώ στα διαφημιστικά. Οταν μαζί μου κάνουν μια καλά πληρωμένη δουλειά σε ένα διαφημιστικό, θα κάνουν μεγαλύτερη προσπάθεια να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μια ταινίας που προφανώς δεν έχει τόσα πολλά χρήματα να προσφέρει.
Αν και υποθέτω για την οικογένειά σου, κρίνοντας τουλάχιστον από τις ταινίες του πατέρα σου, αυτό το κομμάτι της δουλειάς σου μοιάζει με «αναγκαίο κακό».
Στα οικογενειακά τραπέζια πάντα με κοροϊδεύουν για το ότι κάνω διαφημιστικά, αλλά τώρα τελευταία πολύ λιγότερο γιατί πλήρωσα τις επισκευές στο σπίτι των γονιών μου και φυσικά τα χρήματα ήρθαν από τα διαφημιστικά. Στις μέρες μας είναι πολύ δύσκολο να είσαι μόνο σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Εκτός κι αν κανεις εμπορικές ταινίες, αλλά αν θες να είσαι ανεξάρτητος και να κάνεις τις ταινίες που θες κάθε τρία τέσσερα χρόνια, πρέπει να βρεις ένα σύστημα που λειτουργεί και που σου επιτρέπει να επιβιώνεις. Δεν ξέρω αν είναι κάτι που μου αρέσει να λέω στον εαυτό μου ως δικαιολογία, αλλά προφανώς δεν είναι, γιατί το βλέπω να συμβαίνει σε φίλους μου, ξέρω ότι είναι αλήθεια.
Για μένα αυτή η σχεδόν σουρεαλιστική στιγμή που ζει η Ευρώπη τώρα είναι κάτι που δεν μπορώ να κοιτάξω παρά μόνο μέσα από το πρίσμα της κωμωδίας. Τον ρατσισμό, την οικονομική κατάσταση, τον τρόπο που αλλάζει η υφή της ηπείρου μας. Δεν νομίζω ότι κάνω κάποιο αληθινά βαθύ σχόλιο πάνω στο τι συμβαίνει αλλά από την άλλη δεν μπορώ να τα αγνοήσω και νομίζω ότι κάνουν το σινεμά μου πιο ενδιαφέρον.»
Πως ήταν να μεγαλώνεις σε ένα σπίτι όπου το σινεμά ήταν πανταχού παρών; Θα έλεγες ότι το ότι το να ακολουθήσεις την «οικογενειακή δουλειά» ήταν αναπόφευκτο;
Φυσικά. Ημουν κοντά στον πατέρα μου όταν γύριζε τις ταινίες του. Ίσως όχι στα γυρίσματα, γιατί ήμουν ντροπαλός όταν ήμουν μικρός, αλλά ζουσα την διαδικασία από πολύ κοντά αφού η μητέρα μου ήταν πάντα η παραγωγός του και στην διάρκεια της προετοιμασίας και των γυρισμάτων το σπίτι μας μεταμορφωνόταν στο γραφείο παραγωγής. Στο στρατηγείο αν θές των ταινιών του. Οι ηθοποιοί έκαναν τις πρόβες τους εκεί κι όλη η διαδικασία μιας ταινίας, ξετυλιγόταν μπροστά στα μάτια μας. Οπότε ναι ήταν πολύ δύσκολο να μην μαγευτείς από αυτή την ατμόσφαιρα και από το σινεμά. Και φυσικά σχεδόν μας υποχρέωναν να βλέπουμε ταινίες, οπότε δεν νομίζω ότι υπήρχε άλλη πιθανότητα να γίνω οτιδήποτε άλλο εκτός από σκηνοθέτης.
Στην ταινία σου, μοιάζει λίγο σαν ο ήρωας να προσπαθεί κι εκείνος να βρει τον δρόμο του στην σκιά της «οικογενειακής επιχείρησης».
Ο ήρωας προσπαθεί να βρει τον δικό του τρόπο να είναι ευτυχισμενος, και νομίζει ότι αν μπορέσει να ξεπερασει την μητέρα του, αυτό θα τον κάνει χαρούμενο, αλλά τελικά αντιλαμβανεται ότι δεν είναι αυτό που ζητά, ή θέλει.
Εσένα τι σε κάνει ευτυχισμένο;
Είναι μια δύσκολη ερώτηση να απαντήσεις, δεν ξέρω τι είναι αυτό που με κάνει ευτυχισμένο. Υποθέτω πολλά πράγματα στις κατάλληλες στιγμές. Το ecstasy με κάνει ευτυχισμένο.
Και η δουλειά σου;
Ναι. Απολύτως. Το να γράφω ένα σενάριο είναι κουραστικό για μένα, αλλά τα γυρίσματα είναι κάτι που απολαμβάνω περισσότερο απ οτιδήποτε άλλο. Και γι αυτό ίσως «ξεχάστηκα» αρκετό καιρό γυρίζοντας διαφημιστικά και βίντεο γιατί αληθινά απολαμβάνω αυτή τη διαδικασία. Οκ και γιατί έγινα λίγο άπληστος. Αλλά όχι, όταν γυρίζω είμαι ο πιο χαρούμενος άνθρωπος στον κόσμο και με την διαφήμιση μπορείς πάντα να δοκιμάσεις καινούρια πράγματα, οπότε όχι δεν είναι μόνο τα λεφτά. Και το να κάνεις μια ταινία είναι φανταστικό με διαφορετικό τρόπο, οπότε ναι πρέπει να γυρίσω μια καινούρια ταινία γρήγορα.
Η ταινία σου αν και δεν μοιάζει τυπικά «γαλλική», είναι αναμφίβολα «ευρωπαϊκή».
Αγαπώ την Ευρώπη, γι αυτό εξακολουθώ να κάνω σινεμά εδώ. Νομίζω ότι η Αμερική μοιάζει πάντα γοητευτική στα μάτια ενός νέου σκηνοθέτη, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι έχει νόημα να πάς στην Aμερική να κάνεις σινεμά αν είσαι ευρωπαίος. Το σινεμά που θέλουν να κάνουν το κάνουν τόσο καλά μόνοι τους και από την άλλη η ευρώπη αυτή την στιγμή με όλα τα προβλήματα που έχει και είναι πάρα πολλά, έχει τόσα ερεθίσματα να προσφέρει σε έναν σκηνοθέτη. Για μένα αυτή η σχεδόν σουρεαλιστική στιγμή που ζει η Ευρώπη τώρα είναι κάτι που δεν μπορώ να κοιτάξω παρά μόνο μέσα από το πρίσμα της κωμωδίας. Τον ρατσισμό, την οικονομική κατάσταση, τον τρόπο που αλλάζει η υφή της ηπείρου μας. Δεν νομίζω ότι κάνω κάποιο αληθινά βαθύ σχόλιο πάνω στο τι συμβαίνει αλλά από την άλλη δεν μπορώ να τα αγνοήσω και νομίζω ότι κάνουν το σινεμά μου πιο ενδιαφέρον.
