Μοιάζει σχεδόν σοκαριστικό, ειδικά για όσους θυμούνται ακόμη τις ταινίες του στις αίθουσες (ή συχνότερα στις Νύχτες Πρεμιέρας), ότι ο Γουίτ Στίλμαν είναι πλέον εξηντάρης. Για μερικά χρόνια στη δεκαετία του 90, έμοιαζε να συλλαμβάνει μέσα από ταινίες σαν το «Metropolitan» το «Barcelona» ή το «Last Days of Disco» μια ιδιαίτερη χροιά της πιο intelectual αμερικάνικης κινηματογραφικής παράδοσης, μέσα από ιδιοσυκνρασιακές ταινίες που ήταν μαζί απόλυτα προσωπικές αλλά και ταυτόχρονα εξαιρετικά προσβάσιμες.
Το «Metropolitan» μάλιστα, τον έφερε ως τις υποψηφιότητες των Οσκαρ για το εξαιρετικό σενάριό του, αλλά μετά από δυο ακόμη ταινίες, ο Γουιτ Στίλμαν μοιάζει να χάθηκε από τον χάρτη. Το «Damsels in Distress» είναι η πρώτη του ταινία από το 1998 και η πρώτη του σε ένα τοπίο που έχει αλλάξει ριζικά από την τελευταία φορά που ο Στίλμαν έκανε σινεμά.
Το φιλμ προβλήθηκε πέρσι στο φεστιβάλ της Βενετίας όπου και τον συναντήσαμε, ενώ αυτές τις μέρες οι Νύχτες Πρεμιέρας Cosmote προβάλλουν το σύνολο του έργου του, σε ένα αφιέρωμα που δίνει την ευκαιρία σε μια νέα γενιά θεατών να ανακαλύψουν μια ιδιαίτερα γοητευτική γραφή και φιλμογραφία.
Πέρασαν πολλά χρόνια από την τελευταία φορά που κάνατε μια ταινία. Που βρισκόσασταν όλο αυτό τον καιρό;
Ζούσα τον περισσότερο καιρό στο Παρίσι και στη Βαρκελώνη και μετά επέστρεψα στον αμερικάνικο κόσμο, κάτι που ήταν θετικό, γιατί έκανε πολύ πιο εύκολο το να επιστρέψω στο σινεμά. Στην πραγματικότητα, αυτή η ταινία έγινε με τους ίδιους χρηματοδότες που είχαν γίνει και οι προηγούμενες ταινίες μου. Δεν είναι η εταιρία Castle Rock αλλά οι άνθρωποι που δούλευαν εκεί, όταν την τελευταία φορά έκανα σινεμά. Η γεωγραφική τοποθέτηση έχει σημασία. Νόμιζα ότι θα μπορούσα να ζήσω στην Ευρώπη και να χρησιμοποιώ το Λονδίνο ως βάση για να κάνω ταινίες. Αλλά η Ευρώπη ήταν μια χαρά για να δουλεύω στα σενάρια των ταινιών μου αλλά όχι τόσο αποτελεσματική στο να φέρει ένα κινηματογραφικό σχέδιο ως την ολοκλήρωσή του. Ισως έχει να κάνει και με τις ταινίες μου. Αυτή τη στιγμή προσπαθώ να μειώνω το μπάτζετ των ταινιών μου όσο περισσότερο μπορώ και να βρίσκω χρηματοδότες πρόθυμους να επενδύσουν. Για χρόνια μου έλεγαν ότι θα πρέπει να κάνω τα πάντα με τους «κανόνες της βιομηχανίας», αλλά οι κανόνες της βιομηχανίας με οδήγησαν σε δώδεκα χρόνια χωρίς καμιά ταινία, οπότε καιρός να κάνω τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο...
Και τι κάνατε όσο δεν κάνατε ταινίες;
Πήγα πολύ στον ιππόδρομο (γελά). Μου αρέσουν πολύ οι αγώνες μετ' εμποδίων στο Οτέιγ του Παρισιού, οφείλω να πω. Η αλήθεια είναι ότι προσπαθούσα να κάνω ταινίες. Αλλά δεν ένοιωθα κατάθλιψη, δεν ένοιωθα αποτυχημένος, συνεχώς. Για μένα είναι μεγάλη πρόκληση να κατορθώσω να γράψω σενάρια που να μου αρέσουν, καθώς μισώ και φοβάμαι τη διαδικασία της γραφής και νομίζω ότι αυτό τον καιρό κατόρθωσα να την μισώ και να την φοβάμαι λιγότερο. Στην πραγματικότητα νομίζω ότι αυτά τα χρόνια έγραψα μερικά σενάρια με τα οποία ήμουν πολύ ικανοποιημένος. Ειρωνικά, αυτά τα σενάρια τα οποία με ικανοποιούσαν περισσότερο αποδείχτηκε πολύ δύσκολο να γίνουν ταινίες.
«Metropolitan»
Γιατί φύγατε αρχικά από την Αμερική;
Κατ αρχήν παντρεύτηκα μια υπέροχη γυναίκα από την Ισπανία και αποφασίσαμε να ζήσουμε σε μια ουδέτερη πόλη. Οχι στη Νέα Υόρκη αλλά ούτε και στη Βαρκελώνη απ όπου καταγόταν κι όπου βρισκόταν όλη η οικογένειά της. Και οι προηγούμενες σχέσεις της! Αλλά έφυγα από την Αμερική όταν τα πράγματα πήγαιναν καλά για μένα, τόσο καλά, που η κατάσταση έμοιαζε λίγο πιεστική. Αυτός ήταν κι ένας από τους λόγους που ήθελα να φύγω. Ηθελα να βρίσκομαι λίγο πιο μακριά, ήθελα να είμαι απολύτως ανώνυμος κάπου που να μη με ξέρει κανείς και στο Παρίσι, αυτό ήταν κάτι που μπορούσα να κάνω. Ηθελα να γράφω εκεί και να επιστρέφω με τα projects μου στο Λονδίνο και το Λος Αντζελες. Ηταν μια εξαιρετική ιδέα, που απλά δεν λειτούργησε.
Μήπως το ότι φύγατε είχε να κάνει και με το γεγονός ότι οι πρώτες τρεις ταινίες σας ήταν πολύ κοντινές στην δική σας ζωή;
Ναι. Κι ένοιωθα ότι χρησιμοποίησα όλο το προσωπικό υλικό που είχα να δώσω σε αυτές. Οτι είχα καλύψει τις ενδιαφέρουσες πτυχές της δικής μου ζωής και τις ιστορίες από αυτή που είχα να αφηγηθώ, πως ήταν καιρός να δοκιμάσω το υλικό άλλων ανθρώπων. Το πρώτο πράγμα που θέλησα να μεταφέρω στο σινεμά ήταν το βιβλίο της Αντσι Μιν «Red Azalea», ένα ημερολόγιο από τις μέρες της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα. Το οποίο τελικά δεν πήγε πουθενά, όπως και μια σειρά από άλλα σενάρια μου, βασισμένα σε βιβλία άλλων που επίσης δεν γυρίστηκαν ποτέ. Οπότε, επέστρεψα πίσω στις δικές μου ιστορίες.
«Barcelona»
Και στο «Damsels in Distress», θα λέγατε ότι υπάρχουν ξανά στοιχεία από την δική σας ζωή;
Αναμφίβολα. Αρκετοί φίλοι μου έλεγαν πάντα ότι θα έπρεπε να κάνω μια κολεγιακή ταινία, γιατί το «Metropolitan» ήταν μια κολεγιακή ταινία που δεν διαδραματίζεται σε ένα κολέγιο. Ιστορίες σαν αυτές που αφηγούμαι στο «Damsels in Distress» ήταν τυπικές όταν σπούδαζα, υπήρχαν παντού γύρω μου χαρακτήρες σαν αυτούς του φιλμ. Επίσης ήταν για μένα μια ευκαιρία να επιστρέψω σε πράγματα που αποτελούν κοινό τόπο στην αμερικάνικη ανόητη, κολεγιακή κωμωδία, αλλά να κάνω την δική μου εκδοχή πάνω στο είδος.
Πως ήταν να επιστρέφετε σε γυρίσματα μετά από τόσα χρόνια;
Είναι πάντα τρομακτικό, αλλά αυτή τη φορά ήταν σχετικά απολαυστικό. Θα έλεγα ότι η νέα μου ταινία και το «Metropolitan» ήταν οι δυο καλύτερες εμπειρίες που είχε σε γυρίσματα. Νομίζω ότι είχε να κάνει με τη γνώση του ότι δεν έχεις καθόλου χρήματα για το φιλμ. Δεν υπάρχουν λεφτά, οπότε οτιδήποτε απαιτεί να ξοδέψεις, πολύ απλά δεν το κάνεις. Πολλές δύσκολες αποφάσεις γίνονται εύκολες έτσι, πολύ απλά γιατί η απάντηση είναι εκεί: «δεν υπάρχουν χρήματα για να το κάνουμε».
«Τhe Last Days of Disco»
Και το να επιστρέψετε στις αναμνήσεις από την πανεπιστημιακή ζωή;
Εχουν περάσει περισσότερα από είκοσι χρόνια απ όταν πήγα τελευταία φορά στο πανεπιστήμιο, αλλά νομίζω πως η απόσταση αποδείχθηκε πολύτιμη στον τρόπο που προσέγγισα την ταινία και τους ήρωες. Εντούτοις έζησα τις εμπειρίες που είχαν και οι δυο μου κόρες, η μικρότερη είναι αυτή την στιγμή στο πανεπιστήμιο, όπως και όλα τα παιδιά των φίλων μου, οπότε οι δεσμοί μου δεν έχουν κοπεί εντελώς, απλά έχει αλλάξει η οπτική μου. Και στην πραγματικότητα, η πανεπιστημιακή ζωή μοιάζει να ζει σε ένα δικό της χρόνο, όπου τα πράγματα δεν αλλάζουν με τους ίδιους ρυθμούς και όπου κάποια στερεότυπα σε χαρακτήρες και συμπεριφορές, επιβιώνουν εδώ και δεκαετίες με μικρές παραλλαγές.
Τα δικά σας χρόνια στο πανεπιστήμιο, μοιάζουν με αυτά του «Damsel in Distress»;
Ημουν σε βαθιά κατάθλιψη και ελάχιστα χαρούμενος. Νομίζω ότι η κατάθλιψή μου ξεκίνησε με έναν παράλογο τρόπο πριν καν φτάσω στο πανεπιστήμιο. Πάντα ήθελε να πάω στο Χάρβαρντ και πήγα αν και παρά λίγο να μην γίνω δεκτός. Θυμάμαι να φτιάχνω τη βαλίτσα μου και να ακούω το «Greatest Hits» των Bee Gees πριν φύγω και να αισθάνομαι μια κατάθλιψη να με σκεπάζει, μια θλίψη που δεν με άφησε, σχεδόν για δεκαοχτώ μήνες. Και η μόνη στιγμή που δεν ήμουν σε κατάθλιψη ήταν όταν πήγα στην Νέα Υόρκη για τα Debutante Balls. Είχε να κάνει με την ποσότητα της σαμπάνιας που έπινα ίσως. Κι από εκεί προήλθε το «Metropolitan», από αυτές τις δυο εβδομάδες που δεν ήμουν σε κατάθλιψη τα δυο πρώτα χρόνια στο πανεπιστήμιο.
«Damsels in Distress»
Μπορεί να έχετε χρόνια να κάνετε ταινία αλλά θα έλεγε κανείς, ότι το σινεμά σας δημιούργησε απογόνους και το γεγονός ότι εδώ πρωταγωνιστεί η Γκρέτα Γκέργουικ μια ηθοποιός που έχτισε το όνομά της μέσα από το κίνημα του mumblecore, μοιάζει να τονίζει αυτή τη σχέση. Kατά κάποιο τρόπο το σινεμά σας ήταν mumblecore πριν το mumblecore...
Μου αρέσει να το ονομάζω mumblecore με καλύτερη άρθρωση.
Και καλύτερα ρούχα!
Η αλήθεια είναι ότι για τους ανθρώπους του «Mummblecore», οι πρώτες μου ταινίες μοιάζουν με αληθινά έπη από την άποψη του επιπέδου παραγωγής. Και ναι, ασφαλώς υπάρχει μια γενιά που εκτιμά τις ταινίες μου. Αυτή τη φορά όμως ήταν η δική μου σειρά να μάθω από αυτούς, πως να κάνω μια κανονική ταινία με τόσα λίγα χρήματα. Χρησιμοποιήσαμε πολλούς ανθρώπους από αυτή την κοινότητα. Ο παραγωγός μας είναι ο παραγωγός του «Τiny Furniture» της Λένα Ντάναμ, της οποίας η ταινία μου άρεσε πολύ, νομίζω ότι βρισκόμαστε σε ένα κοινό σύμπαν, αλλά ήταν αξιοθαύμαστο ότι κατόρθωσε να κάνει μια ταινία σαν αυτή με 750 χιλιάδες δολάρια μόνο.
Και εφόσον επιστρέψατε στην ενεργή δράση, τι θα ακολουθήσει; Εχετε κάποιο «σχέδιο δράσης», ή μια επόμενη ταινία στα σκαριά;
Είχα αυτά τα σενάρια που ήταν δραματικά αλλά νομίζω ότι πρέπει να τους δώσω μια δόση τρέλας. Γιατί στην πραγματικότητα δεν είμαι σίγουρος πως κανείς γράφει ένα δραματικό σενάριο, αν η ιστορία μου λειτουργεί, ακόμη κι αν αρκετοί άνθρωποι που λένε ότι έχουν ενδιαφέρον. Η κωμωδία από την άλλη πλευρά είναι πολύ πιο εύκολο να αντιληφθείς αν λειτουργεί, σκηνή με σκηνή, οι αντιδράσεις των ανθρώπων είναι πολύ πιο άμεσες στην κωμωδία. Οπότε νομίζω ότι θα αρχίσω να κάνω αυτό, να προσθέσω μια δόση τρέλας σε μερικά πιο συμβατικά σενάρια που έχω γράψει και να δούμε που θα πάει από εκεί.
Δείτε πιο κάτω τα τρέιλερ απ όλες τις ταινίες του Γουίτ Στίλμαν
