Μαφιόζοι της Κορσικής βάζουν στο στόχαστρο κτηνοτρόφο που αρνείται να τους πουλήσει το προνομιακό του βοσκοτόπι. Ή αλλιώς, ένα αντισυστημικό πολιτικό statement μεταμφιέζεται δημιουργικά σε νοτιοευρωπαϊκό γουέστερν στα χέρια του Φρεντερίκ Φαρούτσι, το οποίο, έχοντας περάσει, μεταξύ άλλων, από τα φεστιβάλ της Βενετίας, της Στοκχόλμης και της Θεσσαλονίκης, μάς συστήνει τώρα τον βέρο Κορσικανό στις θερινές μας αίθουσες.
Το Flix τον συνάντησε τον περασμένο Νοέμβριο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για μια κουβέντα γύρω από μια «καυτή πατάτα» που μαστίζει λίγο έως πολύ ολόκληρη την Γηραιά Hπειρο - και όχι μόνο.
O «Μοϊκανός» του Φρεντερίκ Φαρούτσι θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 12 Ιουνίου σε διανομή της One from the Heart.
Ο «Μοϊκανός» είναι η πρώτη ταινία σας που προβάλλεται στην Ελλάδα. Θα θέλατε να μας συστηθείτε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κορσική, αλλά ζω μεταξύ Παρισιού και Αζαξό. Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία μου μετά το φιλμ νουάρ «La Nuit Venue». Eχω επίσης κάνει τέσσερις μικρού μήκους φιλμ και καμιά δεκαριά ντοκιμαντέρ.
Παρότι μυθοπλασία, η ταινία δίνει μόνιμα την εντύπωση πως έχει σαν βάση μια πραγματική ιστορία, ίσως επειδή θα υπάρχουν αρκετοί απεγνωσμένοι «Μοϊκανοί» στη σημερινή Κορσική…
Εμπνεύστηκα την ιστορία από εκείνη ενός άντρα που γνώρισα ενώ γύριζα ένα ντοκιμαντέρ το 2017. Ενός βοσκού, που δεν ήθελε να μιλάει για τη δουλειά του, παρά μόνο αναρωτιόταν συνεχώς γιατί μετετράπη σε μια «ανωμαλία» στην ίδια του τη γη. Και αυτοαποκαλούταν ο «τελευταίος των Μοϊκανών». Πρέπει να ξέρετε πως η κτηνοτροφία ήταν πάντα μια παράδοση στην ακτογραμμή της Κορσικής. Και όσο αυξάνεται η τουριστική αξιοποίηση, τόσο πιο πολύ ωθείται στην ενδοχώρα αυτός ο πληθυσμός. Εχουν πλέον μείνει ελάχιστοι. Μού έλεγε, λοιπόν, πως δεν μπορεί να κληροδοτήσει τη γη του στους γιους του, θεωρούσε πως θα ήταν δώρο άδωρο. Ηταν βέβαιος πως αργά ή γρήγορα τα παιδιά του θα δέχονταν την επίσκεψη κάποιου στον οποίο δε λες όχι. Κάποιου καιροσκόπου που θα θέλει να αγοράσει τη γη για τουριστική εκμετάλλευση. Ετσι φαντάστηκα την ιστορία. Διερωτώμενος τί θα γινόταν εάν πράγματι κάτι τέτοιο συνέβαινε.
Λογικά οι συνθήκες τουριστικής εκμετάλλευσης είναι παρόμοιες και απέναντι, στη Σαρδηνία, όπου βλέπουμε κάποια στιγμή τον αντιήρωα να αποπειράται να περάσει…
Ναι, την έχω επισκεφθεί αρκετές φορές, υπάρχουν όντως πολλές ομοιότητες. Θα έλεγα μάλιστα πως η τουριστική επέκταση εκεί είναι ακόμη μεγαλύτερη. Αρκεί να δείτε τί γίνεται στην Κόστα Σμεράλντα, που πλέον ξεχειλίζει από τουρισμό και ανάλογες εγκαταστάσεις.
Η ταινία είναι ένας μύθος, δυστυχώς. Είναι πολύ δύσκολο να αντισταθείς στο καπιταλιστικό σύστημα, που είναι ένα είδος θρησκείας για τους κυβερνητικούς. Οι κρατούντες είναι πεπεισμένοι πως η αγορά θα λύσει όλα τα προβλήματα, χωρίς να συνειδητοποιούν πως οδηγούν ένα αμάξι που κατευθύνεται ολοταχώς σε έναν τοίχο.»
Ο Φρεντερίκ Φαρούτσι στα γυρίσματα της ταινίας
Τέτοια φαινόμενα έχουμε φυσικά και στην Ελλάδα, συν το μεγάλο κτηματομεσιτικό πρόβλημα στα αστικά κέντρα, με τη μετατροπή των διαμερισμάτων σε τουριστικά καταλύματα και την αύξηση των ενοικίων σε ύψη απαγορευτικά, ειδικά για φοιτητές.
Είναι φαινόμενα που βαθμιαία μετατρέπονται σε κανονικότητα, δυστυχώς. Στο Παρίσι, προκειμένου για το μεσιτικό… ας μη γίνεται καλύτερα λόγος. Στη δε Κορσική γίνεται όλο και δυσκολότερο να ζεις κοντά στην ακτογραμμή, η γη έχει ακριβύνει απίστευτα.
Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος που συνδυάζετε διάφορα κινηματογραφικά είδη στην ταινία σας…
Εκείνο που κυρίως με ενδιαφέρει είναι να κάνω ταινίες με πολιτικό θέμα. Να υπάρχει ένα πολιτικό περιεχόμενο, οπωσδήποτε. Προτεραιότητά μου είναι η πολιτική πρόταση, και θα γυρίσω ένα φιλμ μόνο αν σαν πολίτης ή σαν άτομο νιώθω πως με απασχολεί κάτι. Υπ’ αυτή την έννοια, ο «Μοϊκανός» θα έλεγα πως είναι ένα γουέστερν, είδος στο οποίο άτομα που είναι οργανικά δεμένα σε έναν τόπο απειλούνται ή ακόμα εξοντώνονται από τον επερχόμενο χρηματοοικονομικό «πολιτισμό».
Κατά πόσο, όμως, πιστεύετε πως η αντίσταση σε μια τέτοια απειλή είναι αποτελεσματική;
Η ταινία είναι ένας μύθος, δυστυχώς. Είναι πολύ δύσκολο να αντισταθείς στο καπιταλιστικό σύστημα, που είναι ένα είδος θρησκείας για τους κυβερνητικούς. Οι κρατούντες είναι πεπεισμένοι πως η αγορά θα λύσει όλα τα προβλήματα, χωρίς να συνειδητοποιούν πως οδηγούν ένα αμάξι που κατευθύνεται ολοταχώς σε έναν τοίχο.
Συμφωνείτε πως μια μορφή αντίστασης θα ήταν η συλλογική πίεση για την αλλαγή των νόμων;
Φυσικά, αλλά τί αλλαγή να περιμένεις από ένα κράτος που οδηγεί τα πράγματα προς την κανονικότητα που λέγαμε, που τείνει όλο και εντατικότερα να βάζει τους πάντες και τα πάντα στο ίδιο κουτί, που αφήνει στην τύχη τους τα κομμάτια της χώρας που είναι «μακριά»; Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Είναι βέβαιο πως ο νόμος θα σταματήσει τα έργα σε μια βίλα που χτίζεται αυθαίρετα. Δεν υπάρχει, όμως, κανένας νόμος που να επιβάλλει το ξήλωμα αυτής της βίλας. Κι έτσι κτίρια μένουν μισόχτιστα, στα ομορφότερα σημεία του τόπου, χωρίς πρόσβαση στον πληθυσμό. Αυτό είναι το πιο σοβαρό αδιέξοδο, αυτή τη στιγμή, των περιβαλλοντικών οργανώσεων που παλεύουν για την προστασία των ακτογραμμών.
Αναφερθήκατε στο γουέστερν. Ποιες θα λέγατε πως είναι οι κινηματογραφικές σας επιρροές; Και ποια η σχέση σας με το σινεμά σαν απλός θεατής;
Πηγαίνω συχνά σινεμά, κυρίως στο Παρίσι. Άλλωστε, δεν έχω σπουδάσει κινηματογράφο, και η βασική μου παιδεία ήταν ανέκαθεν η παρακολούθηση ταινιών. Φυσικά και έχω επιρροές, πολλές, κυρίως Αμερικανούς σκηνοθέτες. Γι’ αυτή την ταινία η κύρια επιρροή μου ήταν ο Τζον Φορντ, το γουέστερν «Ο Ανθρωπος που Σκότωσε τον Λίμπερτι Βάλανς». Επίσης, η πλευρά του όλου αγώνα επιβίωσης στο «Ο Θάνατός σου, η Ζωή μου» του Γέρζι Σκολιμόφσκι, μια έντονα πολιτική ταινία, πιστεύω. Από τους πιο σύγχρονους Αμερικανούς, μού αρέσουν πολύ οι αδελφοί Κοέν, η Κάθριν Μπίγκλεοου… Και Γάλλους, από κλασικούς ο Ρενουάρ, από σύγχρονους ο Ζακ Οντιάρ, που βρίσκω πως εξελίσσεται σε κάθε του ταινία, Και Νουβέλ Βαγκ, φυσικά. Το παράδοξο είναι πως ενώ μού αρέσει πολύ ο Ερίκ Ρομέρ, ας πούμε, δε θα μπορούσα ποτέ να κάνω ταινίες τόσο πυκνές σε λόγο. Προτιμώ το σινεμά που είναι οικονομικό σε διαλόγους και πριμοδοτεί την κίνηση και την εικόνα. Ισως γι’ αυτό να με ελκύει περισσότερο το αμερικανικό, επειδή είναι ένα σινεμά πρωτίστως συμπεριφορικό.
Και το επόμενο σχέδιό σας; Θα κινείται στο ίδιο κλίμα;
Ετοιμάζω μια ταινία που θα λέγεται «Ο Τελευταίος Κομάντο». Ελπίζω ναι, πως θα κινείται προς ανάλογη κατεύθυνση, κι ας μην τής φαίνεται στα χαρτιά.
O «Μοϊκανός» του Φρεντερίκ Φαρούτσι θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 12 Ιουνίου σε διανομή της One from the Heart.