«Υπέροχες Μέρες» (Perfect Days) του Βιμ Βέντερς
«Κo-mo-re-bi» Ιαπωνική λέξη που σημαίνει το τρεμάμενο παιχνίδι των σκιών και του φωτός που δημιουργείται από το θρόισμα των φύλλων από το αεράκι. Ισχύει μόνο για μια στιγμή.
Τα τελευταία χρόνια, ο (πάντα αγαπημένος) Βιμ Βέντερς δημιουργούσε πολύ καλύτερες και ουσιαστικές ταινίες ως ντοκιμαντερίστας. Οι φιξιόν του είχαν χάσει το ειδικό τους βάρος, το βλέμμα του έπεφτε πιο κοινότυπο, χλιαρό και παλιακό, χωρίς τη δύναμη των αριστουργημάτων του παρελθόντος. Μαέστρος στο να κοιτά με καθαρό βλέμμα αλλά και ρομαντισμό άλλους κόσμους και πολιτισμούς, πέρσι ο Γερμανός σκηνοθέτης αποφάσισε να υποκλιθεί στην Ιαπωνική κουλτούρα (κοινωνική αλλά και κινηματογραφική) με μια ιστορία που στον 21ο αιώνα μοιάζει κατεπείγουσα. Πόσο έχουμε χάσει την ουσία της ζωής μέσα στους καταιγιστικούς ρυθμούς μας; Πόσο το κυνήγι της επιτυχίας, του πλούτου σημαίνει ευτυχία; Πόσο τα άλματα της τεχνολογίας μάς συνδέουν πραγματικά με τους άλλους σε μια αληθινή επικοινωνία; Μήπως είναι αναγκαία η αφαίρεση (υλικών πραγμάτων και άυλων, ανέφικτων προσδοκιών), το φρενάρισμα της ταχύτητας, η εκτίμηση και η απόλαυση των απλών, των καθημερινών, των πραγματικά σπουδαίων;
Αυτό μοιάζει να κάνει ο μυστηριώδης, μοναχικός λύκος Χιραγιάμα - ο αινιγματικός μεσήλικας ήρωάς του, που εργάζεται ως καθαριστής των αυτόματων τουαλετών στα πάρκα του Τόκιο. Κάποιοι θα έλεγαν ότι αυτή είναι η χειρότερη δουλειά στον κόσμο. Ο Χιραγιάμα όμως ξυπνά κάθε πρωί, βγαίνει από την πόρτα του, κοιτάζει τον ουρανό και χαμογελά. Θα είναι μία ακόμα «υπέροχη μέρα».
Best of 2024: Οι ταινίες που δεν χώρεσαν στο Τop-10 του Flix για τις καλύτερες ταινίες του 2024
Power Points
H σεναριακή λιτότητα. Ο Βέντερς εφαρμόζει την αφαιρετικότητα της ζωής του Χιραγιάμα και στην κινηματογραφική εφαρμογή της ιστορίας του. Δεν μάς αποκαλύπτει πολλά, επιτρέπει στο σινεμά της παρατήρησης να συνθέσει όσα η καρδιά μας είναι ανοιχτή να καταλάβει, κρατά τον Χιραγιάμα σιωπηλό - ως ένα Ιάπωνα, σύγχρονο, μελαγχολικό Σαρλό που απλώς υποψιάζει για το παρελθόν του.
Η εφαρμογή όλων των όπλων της φαρέτρας του: το λυρικό του κινηματογραφικό βλέμμα που θα ανακαλύψει μαγεία ανάμεσα στα σκουπίδiα, τα ασπρόμαυρα ιντερλούδια των φωτογραφιών του ήρωα (ένα απλό κλικ σταματά το χρόνο, αποτυπώνει τη στιγμή), η αγάπη του για την vintage αναλογική τεχνολογία που σερβίρεται ως πρόταση, το rock 'n' roll που συνοδεύει κάθε Βεντερσ-ικό road trip - ακόμα κι αν είναι μέχρι την πρωινή σου δουλειά.
Ενας εξαιρετικός πρωταγωνιστής. Ολα άλλωστε ξεκινούν και τελειώνουν σε εκείνον. Κουβαλά όλη την ταινία στους ώμους και το βλέμμα του. Ο Κότζι Γιακούσο, σε κόντρα ρόλο, φοράει τη στολή του καθαριστή, αλλά μαζί και τη συστολή, την ταπεινότητα, την συγκινητική ευγνωμοσύνη ενός ανθρώπου που παλεύει καθημερινά με την προσωπική του κάθαρση. Αριστοτεχνικά και με χειρουργική ακρίβεια στις ισορροπίες πλάθει έναν ήρως πηγαία γλυκό, σοφά υπομονετικό, παιδικά τρυφερό. Ακαταμάχητο. Επάξια κερδίζει και το Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας στις Κάννες.
Θα μείνει κλασικό
Γιατί μοιάζει να το στοιχειώνει με «Κo-mo-re-bi» φως κάτι πολύ πιο αρχέγονο και ιερό. Από την ιδέα της ιστορίας, μέχρι τον τρόπο που την πλησιάζει ο Βέντερς - όλα μοιάζουν με σκηνοθετική αφιέρωση, με σεβάσμια υπόκλιση στους εμβληματικούς Ιάπωνες προγόνους. Οπως, για παράδειγμα, το σινεμά του Γιασουτζίρο Οζου, που κατεβάζει την κάμερα χαμηλά και ταπεινά, ώστε να σημαδεύει στο ύψος της καρδιάς των ανθρώπων, παρόλο που μάς μιλά για τα υψηλά, τα τιτάνια, τα θεία.
Η σκηνή που δεν θα ξεχάσουμε
Η επόμενη φορά είναι η επόμενη φορά. Και το τώρα είναι τώρα.Παρόλο που εκείνη που αποτυπώνεται πιο συχνά είναι η σκηνή της απόλαυσης των δέντρων στο μεσημεριανό διάλειμμα για φαγητό, η δική μας αγαπημένη είναι το ποτάμι που το ορμητικό του νερό καταλήγει στον ωκεανό. Εναν ωκεανό που ο ήρωας δεν έχει δει ποτέ. Πόσες απογοητεύσεις κρύβουν τα «ποτέ» της ζωής μας. Πόσους μάταιους αγώνες με το ανικανοποίητο. Πάντα θα αναμετριόμαστε και θα χάνουμε στα σημεία - κοιτώντας πίσω, σ' ένα ακάλυπτο παρελθόν, και μπροστά, σ' ένα ανέφικτο μέλλον. Ο Χιραγιάμα όμως, σ' αυτή τη σκηνή, βάζει με απλότητα τα πράγματα στη θέση τους: «την επόμενη φορά».
Γράψαμε στο Flix
«Λάτρης του Τόκιο, όσο όμως και των αναλογικών απολαύσεων (ως γνήσιος παλίος rock 'n' roller), ο Βέντερς φτιάχνει στην πραγματικότητα με το «Perfect Days» (με αρχικό τίτλο «Tokyo Toilet») μια ωδή στην απλότητα και το τελετουργικό της, αλλά και μια αφιέρωση στην αυτοδιάθεση, στον τρόπο που ο ήρωάς του έχει επιλέξει να ζει, όπως μαθαίνουμε από ελάχιστες σκόρπιες πληροοφορίες κατά τη διάρκεια της ταινίας, σε αντίθεση με την πρότερη ζωή που έχει εγκαταλείψει...» Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix
Οπότε ναι, με γοήτευσε αυτός ο ήρωας που επέλεξε τον μινιμαλισμό και τον ονόμασε ευτυχία. Ξέρετε ποιο είναι το μεγαλύτερο βραβείο που πήρα τελευταία; Ο κόσμος που με πλησιάζει και μου λέει ότι μετά από αυτή την ταινία, βγαίνουν από το σπίτι κάθε πρωί, κοιτούν τον ουρανό και χαμογελούν. Και αυτό αλλάζει όλη τους την μέρα...»
Και κάτι ακόμα
Σε πρόσφατη συνέντευξη μας με τον Βιμ Βέντερς (στα πλαίσια του τιμητικού βραβείου που του απένειμε η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου για το σύνολο της καριέρας του), ο Γερμανός σκηνοθέτης μάς αποκάλυψε την ανάγκη του να αφηγηθεί μία τέτοια ιστορία:
«Για μένα η αρχή του τέλους ήταν η ψηφιακή επανάσταση. Εγινε πάρα πολύ γρήγορα, απίστευτα απερίσκεπτα, εξαιρετικά τυχοδιωκτικά, με μόνο γνώμονα το κέρδος. Οταν η πληροφορία είναι digital και προσφέρεται με ένα google στο κινητό σου, σταματάει να είναι γνώση. Σταματά να είναι Ιστορία. Δεν διαβάζεις, δεν μαθαίνεις, σκρολάρεις. Δεν αναρωτιέσαι τιποτα. Δεν επεξεργάζεσαι τίποτα. Δεν μεταβολίζεις τίποτα. Εκατομμύρια δυτικού κόσμου κολλημένοι στα κινητά μας, πιστεύοντας ότι μένουμε πληροφορημένοι για την πολιτική, το παρόν και το μέλλον μας. Ενώ στην ουσία παραμένουμε αποκομμένοι. Δεν συνδεόμαστε. Δεν ενωνόμαστε. Δεν έχουμε τη γνώση που χρειαζόμαστε για να συνασπιστούμε. Μαντέψτε ποιους συμφέρει όλο αυτό. Πώς μπορείς να κάνεις ξανά τον άνθρωπο να ταξιδεύει και να παρατηρεί, να διδάσκεται από προσωπική εμπειρία; Να διαβάζει Ιστορία, να μελετά;»
Διαβάστε εδώ ολόκληρη τη συνέντευξη του Βιμ Βέντερς στο Flix: «Μόνο το σινεμά μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη»
Η ψηφοφορία των αναγνωστών: Εσύ ψήφισες για την καλύτερη ταινία του 2024;
Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2024 για το Flix
Νούμερο 10: «Longlegs» του Οζ Πέρκινς
Νούμερο 9: «Black Dog του Γκουάν Χου
Νούμερο 8: «Το Ελιξίριο της Νιότης» της Κοραλί Φαρζά
Νούμερο 7: «Μικρά Πράγματα σαν κι Αυτά» του Τιμ Μίλαντς
