Βρισκόμαστε στο auditorium του KKL, του Πολιτιστικού και Συνεδριακού Κέντρου της Λουκέρνης, ένα κόσμημα αρχιτεκτονικής που φέρει την υπογραφή του σταρ Γάλλου αρχιτέκτονα Ζαν Νουβέλ. Χτισμένο δίπλα στην λίμνη των Αλπεων, με παράθυρα αλλά και οροφή που προσφέρουν εξαιρετική θέα, το KKL στεγάζει την Οπερα της Λουκέρνης, πολλαπλές κινηματογραφικές αίθουσες αλλά και χώρους συνεδρίων, αλλά και το Μουσείο Τέχνης της πόλης.
Η 37η τελετή απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Κινηματογράφου ξεκινά λούζοντας τη σκηνή με ένα ζεστό μπλε φως. Στο κέντρο της η Ελβετίδα τραγουδίστρια Nubya, πλαισιωμένη από τη συμφωνική ορχήστρα της Λουκέρνης και πολυμελή χορωδία. Μάς υποδέχεται ερμηνεύοντας το «Happy», έναν ύμνο ειρήνης και ενότητας.
Είμαστε εδώ απόψε γιατί θέλουμε να γιορτάσουμε όλες τις χώρες, όλες τις κινηματογραφίες, όλο τον κόσμο με σεβασμό....»
Aμέσως μετά η Ζιλιέτ Μπινός, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας παίρνει το λόγο και μας καλωσορίζει στην Λουκέρνη και την 37η τελετή απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Κινηματογράφου. «Κλείστε την τηλεόραση, ξεχάστε τα νέα. Κανείς δεν τιμωρείται, κανείς δεν απολογείται για τα εγκλήματά του. Εμείς διαλέγουμε την ευτυχία που μάς δίνει το σινεμά. Στην Ευρώπη γίνονται συνεχώς εγκλήματα. Στον κόσμο υπάρχει πόλεμος. Εμείς είμαστε εδώ απόψε γιατί θέλουμε να γιορτάσουμε όλες τις χώρες, όλες τις κινηματογραφίες, όλο τον κόσμο με σεβασμό....»
Η Μπινός κρατάει ένα κομμάτι μάρμαρου. «Ο Ινγκριντ Μπέργκμαν μου χάρισε αυτή την πέτρα. Την κοιτάω, τη ζυγίζω, την αγγίζω και σκέφτομαι τις στιγμές που καθόρισαν τη ζωή μου. Αυτή η πέτρα με γειώνει. Σε αυτή την πέτρα κρατάω τα μυστικά μου. Κάθε πέτρα είναι μοναδική. Κάθε ταινία είναι μοναδική. Κάθε καλλιτέχνης έχει την ταυτότητά του. Ας κοιτάξουμε προσεκτικά γύρω μας. Ας κοιταχτούμε. Ας αναγνωρίσουμε την αξία μας...»
Στη σκηνή ανεβαίνει ο οικοδεσπότης, ο Ελβετός voice actor Φερνάντο Τιμπερίνι. «Είμαστε εδώ για να γιορτάσουμε το σινεμά και τους δημιουργούς του. Μία μεγάλη βραδιά για το ευρωπαϊκό σινεμά. Και είναι πάρα πολλοί εδώ που το στηρίζουν εδώ και χρόνια στις πλάτες τους - στην πρώτη σειρά η Ιζαμπέλα Ροσελίνι, ο Ζακ Οντιάρ (με baseball cap!), ο Βιμ Βέντερς, η Ιρέν Ζακόμπ..» Τους χαιρετά όλους στις γλώσσες τους, καθώς ο Τιμπερίνι μιλάει 8 διαφορετικές γλώσσες. «Δεν το έκανα για να περιαυτολογήσω, αλλά για να δείξω ότι εδώ είμαστε ένα - όλες οι χώρες, όλες οι γλώσσες. Για αυτό θέλουμε όσους ανεβαίνουν απόψε στη σκηνή να μιλήσουν πρώτα στη γλώσσα τους και μετά αγγλικά. Εχουμε την τεχνολογία που θα σας μεταφράσει αυτομάτως...»
Είχα ετοιμάσει τον ευχαριστήριο λόγο μου για απόψε. Ας είμαι ειλικρινής: έχω ετοιμάσει 2-3 γιατί είμαι αισιόδοξος...»
H Mαρία Μπακαλόβα στη σκηνή (κι εφόσον μάς χαιρέτησε στη γλώσσα της, όπως υπέδειξε ο Τιμπερίνι) για να παρουσιάσει το πρώτο βραβείο: του Καλύτερου Ευρωπαίου Σκηνοθέτη. Δεν διαβάζει απλώς τις υποψηφιότητες, αλλά απευθύνεται στον κάθε υποψήφιο ξεχωριστά.
Βραβείο Καλύτερου Ευρωπαίου Σκηνοθέτη Zακ Οντιάρ για το «Emilia Perez» «Ακουσα ότι πρέπει να πω μερικές λέξεις στα γαλλικά» (μάς λέει στα γαλλικά) Είχα ετοιμάσει τον ευχαριστήριο λόγο μου για απόψε. Ας είμαι ειλικρινής: έχω ετοιμάσει 2-3 γιατί είμαι αισιόδοξος. Θέλω να ευχαριστήσω την Ευρωπαϊκή Ακαδημία. Και θέλω να της πω ένα τραγούδι. Ενα βέλγικο τραγούδι που λέει "Putain putain, είμαστε όλοι Ευρωπαίοι στο φινάλε. Δεν είμαστε τυχεροί;" Με εντυπωσίασε και μας το αφιερώνω...»
Βραβείο Καλύτερου Ευρωπαϊκού Animation: «Flow» (Straume, Λάτβια) του Γκιντς Ζμπαλόντις «Νιώθω πάρα πολύ τυχερός γιατί δεν ξέραμε τι κάναμε. Η άγνοια κινδύνου πολλές φορές σε κάνει να τολμάς πράγματα που δε θα τολμούσες ποτέ. Δεν ξέρετε πόσο σημαντικό είναι να βραβεύεται μία ταινία από μία τόσο μικρή χώρα. Αυτή η ταινία δε θα μπορούσε παρά να γίνει στην Ευρώπη. Οπότε σας ευχαριστώ πολύ...»
Η ανθρωπιά δεν έχει εθνικότητα, ούτε θρησκεία.»
Βραβείο Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας Μικρού Μήκους: «The Man Who Could not Remain Silent» «Αφού ευχαριστήσω τους δύο πολύ προληπτικούς παραγωγούς μου, δεν έρχονται ποτέ σε απονομές γιατί πιστεύουν ότι αν είναι εδώ δε θα κερδίσουμε. Επίσης τους ευχαριστώ για τα χρήματά τους. Σοβαρεύοντας θέλω να πω μόνο αυτό: η ανθρωπιά δεν έχει εθνικότητα, ούτε θρησκεία. Σας ευχαριστώ πολύ».
Ιn Memoriam και στη σκηνή, ξανά η Nubya, η οποία ερμηνεύει το «Wounded Heart», συνοδεία των έγχορδων οργάνων της ορχήστρας και της πιανίστριας Μία Οντρεϊ. Πίσω της στην οθόνη βγαίνουν ασπρόμαυρες φωτογραφίες των ευρωπαίων καλλιτεχνών που χάσαμε μέσα στο 2024.
Bραβείο Νεανικού Κοινού: «The Remarkable Life Of Ibelin» του Μπέντζαμιν Ρι «Ο Αϊμπιλιν δεν επέζησε για να χαρεί αυτό το βραβείο. Για μένα η γνωριμία μου μαζί του ήταν το μεγαλύτερο βραβείο. Ενώ υπέφερε σε ρωτούσε πρώτος τι κάνεις. Και μετά το έκανε προτεραιότητά του να ακούσει την απάντηση σου....»
Βραβεία Τεχνικής Αρτιότητας:
Φωτογραφίας: στον Μπέντζαμιν Κρατσούν για το «The Substance»
**Μοντάζ: Ζιλιέτ Βελφίνγκ για το Emilia Perez)
Ειδικών εφέ: στην ομάδα του «The Substance»
Σκηνογραφίας: Γιάννα Τόμπεζ για το «Το Κορίτσι με τη Βελόνα»
Ενδυματολογίας: Τάνια Χάζουζνερ για το «Devil's Bath»
Μακιγιάζ & Κομμώσεων: Eβαλοτ Οστεροπ για το «When the Light Breaks»
Κουβαλά μία μεγάλη οικογενειακή και καλλιτεχνική παράδοση, αλλά εκείνη άνοιξε το δικό της δρόμο και άφησε το δικό της στίγμα σε ταινίες από τους αδελφούς Ταβιάνι μέχρι την Αλίτσε Ρορβάχερ. Μπορεί να νομίζουν ότι την διάλεξαν για τις ταινίες τους, αλλά στην πραγματικότητα εκείνη τους διάλεξε...»
Ο Ρέιφ Φάινς παίρνει τη σκηνή και κάνει ακόμα μία εξομολόγηση αγάπης στη Ζιλιέτ Μπινός Θα παρουσιάσει το τιμητικό βραβείο στην Ιζαμπέλα Ροσελίνι «που έχει κάνει μία σειρά από πορνογραφικές ταινίες, όπου κατέγραψε και μάς εξήγησε τη σεξουαλική ζωή των.... εντόμων, των πτηνών, των θηλαστικών. Προτού όμως περάσει πίσω από την κάμερα ήταν και είναι μία από τις πιο εξαιρετικές ηθοποιούς που τίμησαν ποτέ την μεγάλη οθόνη. Κι έχει πίσω της μία μεγάλη οικογενειακή και καλλιτεχνική παράδοση, αλλά εκείνη άνοιξε το δικό της δρόμο και άφησε το δικό της στίγμα σε ταινίες από τους αδελφούς Ταβιάνι μέχρι την Αλίτσε Ρόρχαρντ. Μπορεί να νομίζουν ότι την διάλεξαν για τις ταινίες τους, αλλά στην πραγματικότητα εκείνη τους διάλεξε. Γιατί έχει αυτό το εκτόπισμα στην κινηματογραφικήμας κοινότητα. Mια σπουδαία γυναίκα, μία σπουδαία καλλιτέχνης, μία σπουδαία συνάδελφος...»
Αυτό το βραβείο είναι πολύ σημαντικό για μένα. Γιατί μετά από χρόνια καριέρας δεν είμαι πια η κόρη της Ινγκριντ Μπέργκμαν και του Ρομπέρτο Ροσελίνι. Απόψε είμαι... εγώ.»
Η Ιζαμπέλα Ροσελίνι ανεβαίνει στη σκηνή παραλαμβάνει το βραβείο της και όλο το θέατρο την υποδέχεται με standing ovation. «Grazie, Merci, tack tack». Μοιάζει αναστατωμένη από την υποδοχή. «Σταματήστε, τι πάθατε, καθίστε κάτω...» Μας απολογείται αλλά θα διαβάσει το λόγο της. «Από τους γονείς μου έμαθα ότι το καύσιμο για μία καλή ζωή είναι η περιέργεια και η χαρά. Η περιέργεια με έκανε να προχωράω μπροστά. Η χαρά να αναγνωρίζω πόσοι ταλαντούχοι άνθρωποι βρέθηκαν στο δρόμο μου και με δίδαξαν πράγματα. Υπήρξε όμως και στεναχώρια - όπως στα πρόσωπα των παιδιών μου κάθε φορά που τα άφηνα για να γυρίσω μια ταινία. Αν δεν υπήρχαν οι υπέροχες γυναίκες της ζωής μας που μας στήριξαν δε θα τα καταφέρναμε. Για μένα αυτή ήταν η Λίνα, η νταντά των παιδιών μου που της χρωστάω την καριέρα μου. Αυτό το βραβείο είναι πολύ σημαντικό για μένα. Γιατί μετά από χρόνια καριέρας δεν είμαι πια η κόρη της Ινγκριντ Μπέργκμαν και του Ρομπέρτο Ροσελίνι. Απόψε είμαι... εγώ. Και αυτό είναι υπέροχο...»
Βραβείο Καλύτερου Ευρωπαϊκού Ντοκιμαντέρ: «Kαμία Αλλη Γη» των «Σας ευχαριστούμε πολύ για το βραβείο. Αλλά είναι δύσκολο να γιορτάσουμε όσο είμαστε ακόμα σε περιορισμό και όσο ο λαός μας υπόκειται μίας γενοκτονίας. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το βραβείο θα ανοίξει το δρόμο για ένα μέλλον δικαιοσύνης, ισότητας και ειρήνης. Εχουμε ένα μήνυμα προς την Ευρώπη και τον κόσμο: αντί να υπογράψει το Ισραήλ για παύση πυρός κάνει καμπάνια με ψεύτικες ειδήσεις. Δεν υπάρχει πια χρόνος. Ο λαός στη Γάζα πεθαίνει, εξαφανίζεται. Δώστε μας αυτό που χρειαζόμαστε - να επιβληθεί η παύση πυρός...»
Θέλω να συγχαρώ τους συνυποψήφιούς μου. Τους εκτιμώ πάρα πολύ και λυπάμαι που ανέβηκα ξανά εγώ για δεύτερη φορά...»
Βραβείο Καλύτερου Ευρωπαϊκού Σεναρίου Zακ Οντιάρ για το «Emilia Perez» «Θέλω να συγχαρώ τους συνυποψήφιούς μου. Τους εκτιμώ πάρα πολύ και λυπάμαι που ανέβηκα ξανά εγώ για δεύτερη φορά...»
Τιμητικό βραβείο στον Βιμ Βέντερς Ξεκινάει με ένα βίντεο που του στέλνουν ευχές όλοι: από τον Μάρτιν Σκορσέζε στον Νικ Κέιβ και από τον Γουίλεμ Νταφό στον Κότζι Γιακούσο. Στην σκηνή μετέπειτα ανεβαίνει η Ζιλιέτ Μπινός που θα παραδώσει το βραβείο στον Βέντερς. Η Μπινός εκθειάζει την ποίηση στις ταινίες του Βέντερς. Την ανάγκη του να χαμηλώσει τον ρυθμό, να μάς κάνει να αναπνεύσουμε από τις σιωπές. Μιλάει για την ατμόσφαιρα, τον ρομαντισμό και το ροκ ν ρολ των εικόνων του, για τις ταξιδιάρικες εικόνες των road trips του. «Μάς έκανες να χαιρόμαστε να χάσουμε το δρόμο για να περιπλανηθούμε μαζί σου. Kι εσύ δεν έπαψες ποτέ να εξερευνάς, να ανοίγεις δρόμους για να σε ακολουθούμε..»
Ομως τι έκανα για να αξίζω ένα τέτοιο βραβείο; Εσκαψα βαθιά μέσα μου για απαντήσεις. Κατέληξα ότι δεν οφείλεται σε μένα, δεν έχει να κάνει με την ικανότητα ή το ταλέντο μου, αλλά με κάτι μεγαλύτερο. Οφείλεται στις ίδιες τις ταινίες. Στο σινεμά, που είναι μεγαλύτερο όλων μας...»
«Σε ευχαριστώ Ζιλιέτ. Σε ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε. Αχ, και κάποιοι άλλοι θα ήθελαν να είχαν εκλέξει μία γυναίκα Πρόεδρο αλλά δεν τα κατάφεραν. Ο κόσμος θα ήταν ένα καλύτερο μέρος. Οσο ο άλλος τύπος προσποιείται ότι θα κάνει την Αμερική ισχυρή ξανά, η Ζιλιέτ θα κάνει το ευρωπαϊκό σινεμά ισχυρό ξανά. Θέλω να ευχαριστήσω την Ακαδημία που την υπηρετώ για πάρα πολλά χρόνια. Ομως τι έκανα για να αξίζω ένα τέτοιο βραβείο; Εσκαψα βαθιά μέσα μου για απαντήσεις. Κατέληξα ότι δεν οφείλεται σε μένα, δεν έχει να κάνει με την ικανότητα ή το ταλέντο μου, αλλά με κάτι μεγαλύτερο. Ο Μπρούνο Γκανζ όταν ξεκινήσαμε τα γυρίσματα των «Φτερών του Ερωτα», ήταν απελπισμένος: πώς παίζει κάποιος έναν άγγελο. Και του απάντησα: με το να αγαπάς τους ανθρώπους και να προσπαθείς να τους φροντίσεις. Η Ζαν Μορό επίσης είχε πει σε κάποια γυρίσματα μου, σ' έναν συμπρωταγωνιστή της ο οποίος ήταν ασεβής προς το υπόλοιπο καστ: όλοι είμαστε εδώ για να υπηρετήσουμε την ταινία. Η ταινία είναι μεγαλύτερη από τον κάθε ένα από εμάς. Μου πήρε τόσα χρόνια λοιπόν για να φτάσω απόψε να καταλάβω ότι τίποτα δεν έχει να κάνει με μένα. Οφείλεται στις ίδιες τις ταινίες. Στο σινεμά, που είναι μεγαλύτερο όλων μας. Η Ακαδημία είναι μεγαλύτερη από όλους εμάς. Το σινεμά είναι σημαντικότερο από όλους εμάς. Και το σινεμά είναι το μόνο που μπορεί να σώσει την Ευρώπη...» Θυμηθείτε πώς τα είπε και στο Flix λίγες ώρες πριν
Θέλω να ευχαριστήσω τους ηθοποιούς μου που μου χάρισαν την εμπιστοσύνη τους...»
Bραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Ευρωπαίου Σκηνοθέτη - Prix FIPRESCI: «Armand» του Χάλφνταν Ούλμαν Τόντελ «Δεν ξέρω τι να πω που βρίσκομαι εδώ πάνω, μπροστά σας. Είμαι πολύ συγκινημένος. Κάναμε μία μικρή ταινία στην Νορβηγία, αλλά την κάναμε με αγάπη, πάθος, προσπάθεια. Θέλω να ευχαριστήσω τους ηθοποιούς μου που μου χάρισαν την εμπιστοσύνη τους...»
Bραβείο EURIMAGES για την καλύτερη Ευρωπαία παραγωγό: Λαμπίνα Μιτέφσκα «Ας κάνουμε σπουδαίο σινεμά. Το σπουδαίο σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Κι αυτή η Ευρώπη, η σημερινή Ευρώπη πρέπει να αλλάξει και να θυμηθεί τον άνθρωπο...»
Βραβείο Καλύτερης Ευρωπαίου Ηθοποιού: Aμπού Σανγκαρέ για το «Souleymane's Story», ο οποίος (ειρωνικό, αν σκεφτεί κανείς την ταινία) δεν μπόρεσε να ταξιδέψει στην Ελβετία για την τελετή απονομής γιατί κόλλησαν τα χαρτιά του στην κρατική γραφειοκρατία. Μας ευχαρίστησε όμως από την οθόνη.
Θέλω να ευχαριστήσω τον Καλύτερο Ευρωπαίο Σκηνοθέτη, γιατί εκείνος έπλασε την Καλύτερη Ευρωπαία Ηθοποιό. Σ' ευχαριστώ Ζακ. Σε σένα τα οφείλω όλα.»
Βραβείο Καλύτερης Ευρωπαίας Ηθοποιού: Κάρλα Σοφία Γκασκόν για το «Emilia Perez» «Bingo!» αναφώνησε κι όλη η αίθουσα έσκασε στα γέλια. «Θέλω να σας ευχαριστήσω πολύ. Σε όλες τις γλώσσες. Αλλά επιτρέψτε μου: θέλω να ευχαριστήσω τον καλύτερο Ευρωπαίο σκηνοθέτη γιατί έπλασε την καλύτερη Ευρωπαία ηθοποιό. Σ' ευχαριστώ Ζακ. Σε σένα τα οφείλω όλα. Φοράω μπλε φόρεμα γιατί θέλω να τιμήσω τις ευρωπαίκές αξίες. Δεν βρήκα να βάλω και αστέρια πάνω του. Θέλω να ευχαριστήσω επίσης τους παραγωγούς μας γιατί πίστεψαν και στήριξαν αυτή την ιδιαίτερη ταινία. Πάνω από όλα θέλω να το αφιερώσω στην μητέρα μου. Και σε όλες τις μητέρες στον κόσμο γιατί δεν τις εκτιμάμε συχνά. Η μητέρα μου ήταν πάντα υπόδειγμα για μένα. Σε όλες τις μητέρες λοιπόν που στέκονται δίπλα στα παιδιά τους, όταν σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν ακόμα γονείς που θα προτιμούσαντους γιους τους να είναι εγκληματίες παρά τρανς. Αγαπήστε τα παιδιά σας, σας έχουν ανάγκη...»
Ολοι σε αυτή εδώ την αίθουσα το γνωρίζουμε: είμαστε τυχεροί που κάνουμε ταινίες στην Ευρώπη. Κι ως Γάλλος σκηνοθέτης θέλω να υποκλιθώ σε όλους τους συνάδελφους μου σε όλο τον κόσμο που δεν έχουν την ίδια τύχη.»
Βραβείο Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας: «Emilia Perez» «Θα σας διαβάσω κάτι που έγραψα γιατί πλέον δεν εμπιστεύομαι την μνήμη μου, ήταν μεγάλη νύχτα. Ολοι σε αυτή εδώ την αίθουσα το γνωρίζουμε: είμαστε τυχεροί που κάνουμε ταινίες στην Ευρώπη. Κι ως Γάλλος σκηνοθέτης θέλω να υποκλιθώ σε όλους τους συνάδελφους μου σε όλο τον κόσμο που δεν έχουν την ίδια τύχη. Το σινεμά είναι μία συλλογική τέχνη. Για αυτό θέλω να ευχαριστήσω τις υπέροχες ηθοποιούς μου.
Χαζέψτε τι έγινε στο κόκκινο χαλί:
