Πέρασε ήδη μια δεκαετία, όταν μάς συστήθηκε σε ένα μικρό ρόλο στο «Interruption» του Γιώργου Ζώη, έκανε ένα πέρασμα από το «Νήμα», του Αλέξανδρου Βούλγαρη, πρωταγωνίστησε στο «Ξύπνημα της Ανοιξης» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, αλλά και στη μικρού μήκους του δικού μας Νίκου Πάστρα («Ακρυλικό»).
Από τότε, η Δάφνη Πατακιά, η Ελληνίδα ηθοποιός που γεννήθηκε στο Βέλγιο από θεατρόφιλους γονείς, σπούδασε και δούλεψε στην Ελλάδα, αλλά μένει κι εργάζεται κυρίως στο Παρίσι, εκτοξεύθηκε στη κινηματογραφική στρατόσφαιρα (σαν γνήσιο shooting star/ Berlinale 2016). Συνεργάστηκε με διάσημους σκηνοθέτες (από τον Τόνι Γκάτλιφ, μέχρι τον Γιώργο Λάνθιμο και τον Πολ Βερχόφεν), αλλά πάντα επέστρεφε και στην Ελλάδα για να γυρίσει ταινίες κι εδώ («Winona», «Arcadia»).
Θυμηθείτε και την συνέντευξη του Βασίλη Κεκάτου στο Flix: «Οι Αγριες Μέρες μου - η πιο ελεύθερη, σκληρή, καθοριστική εποχή που έχω ζήσει»
Αυτά τα δέκα χρόνια, μοιάζει να μεγάλωσε, κυριολεκτικά, μπροστά στα μάτια μας - μέσα στην μεγάλη οθόνη. Την είδαμε να στηλώνεται, να διεκδικεί το χώρο και τον όγκο της μέσα στα πράγματα με δυναμικούς τολμηρούς ρόλους, αλλά ποτέ να μη χάνει αυτή τη φυσική γλυκύτητα, αυτό το ελαφίσιο διαπεραστικό βλέμμα, την αυτόφωτη λάμψη, το διάφανη ενέργεια, τη νεανική ορμή.
Κι αυτή η νεανική ορμή ήρθε και κόλλησε ιδανικά με την γλυκιά συμμορία του Βασίλη Κεκάτου. Πρωταγωνίστρια τις «Αγριες Μέρες μας» μπήκε με πλήρη εμπιστοσύνη στο τροχόσπιτό του για να ζήσει τη μεγάλη περιπέτεια.
Τη συναντήσαμε στο Βερολίνο, την επόμενη μέρα της πρεμιέρας της ταινίας, αλλά και τώρα ξανά στην Ελλάδα και τη ρωτήσαμε για το πώς κατάλαβε (ή όχι) η ίδια αυτή την προηγούμενη δεκαετία, το πέρασμα του χρόνου. Ή εκείνη ζει συνεχώς και με πάθος το άγριο, δημιουργικό της καλοκαίρι;
Φωτογραφίες: Μιχάλης Κωνσταντάς
Δάφνη συνειδητοποιώ ότι ήταν 10 χρόνια πριν όταν τα πρωτοείπαμε για το «Ξύπνημα της Άνοιξης» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη και το «Interruption» του Γιώργου Ζωή. Νομίζω ότι σε είδαμε να μεγαλώνεις και να εξελίσσεσαι μέσα από την μεγάλη οθόνη. Εσύ πώς νιώθεις ότι πέρασε αυτή η δεκαετία; Είσαι ευχαριστημένη με την εξέλιξη της καριέρας σου;
Αχ ναι, μεγάλωσα (γελάει). Για να είμαι ειλικρινής, δεν πολυκατάλαβα πώς πέρασαν αυτά τα δέκα χρόνια. Είμαι σε μία περίοδο της ζωής μου που πρώτη φορά νιώθω βαθιά μέσα μου αυτό λένε όλοι, που άκουγα από μικρή, ότι περνάει ο χρόνος σαν αστραπή και δεν τον καταλαβαίνεις. Και λίγο τρομάζω, δεν σου κρύβω.
Ναι, αλλά έκανες πολλά μέσα σε αυτά τα χρόνια - έκανες Boy, Λάνθιμο, Βερχόφεν…
Ναι, ναι ισχύει. Αν κοιτάξω πίσω πιο ψύχραιμα και δω όσα έχω κάνει είμαι πολύ ευχαριστημένη και πολύ ευγνώμων. Απλώς δε θα σου πω είμαι γεμάτη κι όλα καλά - θέλω κι άλλο. Θέλω κι άλλα.
Φυσικά και θέλεις κι άλλα - είσαι μόνο στην αρχή. Κι έχεις και το πλεονέκτημα ότι μπορείς να τα αναζητάς εντός κι εκτός συνόρων. Πώς μοιράζεις το χρόνο και επιλέγεις τα πρότζεκτς - Ευρώπη, Ελλάδα κλπ; Τι ψάχνεις; Ποια είναι τα κριτήρια;
Έχει πάντα πλάκα αυτή η ερώτηση γιατί δεν συμβαίνουν έτσι ακριβώς τα πράγματα - σε επιλέγουν, δεν επιλέγεις. Τουλάχιστον στο στάδιο που είμαι εγώ. Δεν έρχονται τόσα αξιοπρόσεχτα πρότζεκτς κι εσύ έχεις να επιλέξεις. Αν είσαι λίγο τυχερή, συμβαίνουν ωραία πράγματα που απλώς έχεις την ετοιμότητα και την εγρήγορση να τα επιδιώξεις. Στη Γαλλία έχω έναν ατζέντη που προσπαθεί και με χώνει σε εκατοντάδες κάστινγκ. Αυτή την εποχή, για παράδειγμα, έχω κάνει πάρα πολλές ακροάσεις. Να δούμε αν κάτι θα κάτσει. Πολλές φορές φτάνω και μέχρι το τελευταίο στάδιο των οντισιόν και τελικά δεν με παίρνουν. Είναι σκληρά τα πράγματα.
Πάντως, εδώ στην Ελλάδα νομίζω ότι με έχουν ξεχάσει λίγο (γελάει). Ίσως φταίω κι εγώ που κάποια στιγμή είχα δώσει πολύ μεγάλο βάρος στο να λειτουργήσει και το κομμάτι της Γαλλίας, οπότε είχα επενδύσει πολύ αφοσιωμένα το χρόνο μου εκεί, αλλά νιώθω ότι δεν είμαι στις πρώτες σκέψεις των Ελλήνων δημιουργών όταν κάνουν κάστινγκ.»
Οπότε εδώ πώς σε πλησίασε ο Βασίλης Κεκάτος; Πώς σε έπεισε να γίνεις η «Χλόη» του; Ηταν ένας σκηνοθέτης που ήταν στο ραντάρ σου;
Εγώ τον έπεισα, όχι το αντίθετο (γελάει) Εγώ επιδίωξα να γνωριστούμε με τον Βασίλη. Είχα δει στη Θεσσαλονίκη την «Απόσταση Ανάμεσα στον Ουρανό κι Εμάς» και είχα νιώσει μία σύμπνοια πνεύματος, μία κοινή αισθητική και καλλιτεχνική ευαισθησία, οπότε ήθελα πολύ να τον γνωρίσω. Του είπα να πάμε για έναν καφέ, υπήρξε άμεσα μία χημεία καλλιτεχνική, μιλούσαμε για τα πάντα - για ταξίδια, για τόπους, φυσικά και για ταινίες. Τότε είχε 2-3 ιδέες στα σκαριά, ανάμεσά τους κι αυτή. Βέβαια αυτό ήταν πριν 5 χρόνια - μετά έσκασε η πανδημία, πολλά άλλαξαν.
Και μην νομίζεις - κι εδώ πέρασα από ένα κάποιο είδους κάστινγκ. Να με δει, να γνωριστώ με τα παιδιά, να διαβάσουμε μαζί. Κάναμε πάρα πολλές πρόβες. Πρόβες και συναντήσεις που μιλάγαμε, καπνίζαμε, λέγαμε ιστορίες. Μετά κατάλαβα πόσο σημαντικό ήταν όλο αυτό - γνωριστήκαμε, δεθήκαμε με όλα τα παιδιά. Ο Βασίλης από την αρχή μάς είπε ότι μέσα από τις πρόβες, τις κουβέντες, τους αυτοσχεδιασμούς θα βγει και το τελικό σενάριο - όπως κι έγινε. Για παράδειγμα, εγώ ήταν να παίξω άλλο ρόλο - την Σοφία, την κοπέλα που το έχει σκάσει από τους γονείς της και ονειρεύεται να γίνει μακιγιέζ. Μετά αυτό άλλαξε - μέσα από τις πρόβες είδαμε ότι μου ταιριάζει περισσότερο η Χλόη.
Ποια είναι η διαφορά όταν δουλεύεις σε ταινία στο εξωτερικό και σε μία ελληνική ταινία;
Δεν νιώθω ότι υπάρχει ουσιαστική διαφορά στο να δουλεύει κανείς σε μια ελληνική ή ξένη συμπαραγωγή, τουλάχιστον όχι σε ό,τι αφορά τη δική μου δουλειά. Σε μια συμπαραγωγή μπορεί να υπάρχουν περισσότερα χρήματα, πιο πολύς κόσμος και μια πιο σύνθετη οργάνωση. Αλλά αυτό μάλλον αφορά πιο πολύ την παραγωγή. Εμένα, στο γύρισμα, η διαδικασία είναι η ίδια. Αυτό που παίζει πιο πολύ ρόλο είναι ο σκηνοθέτης και το πώς θέλει να δουλέψει αυτός. Αν πρέπει να πω κάποια διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία, είναι ότι στη Γαλλία υπάρχει πιο αυστηρή ιεραρχία. Δηλαδή, κάθε πόστο έχει το ρόλο του και δεν μπλέκονται πολύ μεταξύ τους. Φαντάζομαι ότι σε αμερικανικές παραγωγές αυτό θα είναι ακόμα πιο έντονο. Ενώ στην Ελλάδα νιώθεις πιο ελεύθερος, μπορείς να συζητήσεις πιο εύκολα και με άλλα πόστα, να συμμετέχεις πιο ενεργά γενικά. Στη Γαλλία επίσης υπάρχει λίγο η νοοτροπία ότι ο ηθοποιός είναι ευαίσθητος, πρέπει να τον φροντίσουμε για να μπορέσει να δοθεί στο γύρισμα και μπορεί να σε υπερπροστατεύουν. Αυτό νιώθω σαν να κάνει το αντίθετο αποτέλεσμα και να σε κρατάει σε απόσταση από το τι γίνεται. Δεν μου αρέσει.
Αν πρέπει να πω κάποια διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία, είναι ότι στη Γαλλία υπάρχει πιο αυστηρή ιεραρχία. Δηλαδή, κάθε πόστο έχει το ρόλο του και δεν μπλέκονται πολύ μεταξύ τους. Υπάρχει λίγο η νοοτροπία ότι ο ηθοποιός είναι ευαίσθητος, πρέπει να τον φροντίσουμε για να βγει το γύρισμα. Ετσι σε υπερπροστατεύουν κι αυτό δημιουργεί απόσταση. Αγαπώ ότι στην Ελλάδα νιώθεις πιο ελεύθερος, συμμετέχεις πιο ενεργά...»
Τι σε άγγιξε στην ηρωίδα σου; Τι σε άγγιξε στην παρέα αυτών των παιδιών; Με τι συνδέθηκες;
Την ένιωσα σαν χαμένο παιδί. Μια κοπέλα που έχει συσσωρευμένη οργή για όσα της έχουν συμβεί από μικρή, αλλά δεν ξέρει που να τη διοχετεύσει και πώς να την εκτονώσει, να την αποβάλει. Κινείται τυχοδιωκτικά, μικροκλοπές, μικροαλητείες. Αλλά είναι ένα χαμένο κορίτσι. Μεγάλωσε σε μία οικογένεια όπου όλοι - η μητέρα της, ο αδελφός της- ήταν μέρος της σαπίλας γύρω της. Όταν βρίσκει αυτά τα παιδιά, βρίσκει σκοπό. Και καλοσύνη και τρυφερότητα. Παρόλο που κανείς δεν είναι εντελώς «καλός». Όμως τους αναγνωρίζει: όλοι κουβαλούν μία παρόμοια τραυματισμένη καρδιά και μια τεράστια μοναξιά - κι ας ανήκουν σε μια συλλογικότητα. Κάπως έτσι, για πρώτη φορά, βρίσκει μία οικογένεια που επιλέγει. Η αθωότητα τους της δίνει ελπίδα. Κάτι ηρεμεί μέσα της να προσπαθήσει για κάτι καλύτερο στη ζωή της.
Από την πρώτη στιγμή που σε είδαμε στην οθόνη αντιμετώπιζες τις προκλήσεις με μία φυσικότητα. Και φτάσαμε μέχρι την «Μπενεντέτα» του Βερχόφεν και τώρα την ερωτική σκηνή εδώ. Σε κωλώνει κάτι; Τι χρειάζεσαι για να νιώσεις ασφαλής για να δοκιμάσεις ό,τι κι αν σου ζητήσει ο σκηνοθέτης σου;
Φυσικά και λέω όχι σε πράγματα, αν τα θεωρήσω κενό εντυπωσιασμό. Αν όμως κάτι το καταλαβαίνω σεναριακά, αν βγάζει νόημα για την εξέλιξη της ηρωίδας μου, δε θα κωλώσω σε τίποτα. Ίσα ίσα θα μου αρέσει η πρόκληση. Δεν είναι ότι δε θα φοβηθώ, αλλά θα μου αρέσει που θα φοβηθώ. Όμως αν μου πει ένας σκηνοθέτης να κάνω κάτι που απλά θα με δείχνει γυμνή, ή θα ακολουθεί τα στερεότυπα για τη γυναίκα που έχουμε δει και ξαναδεί και ξαναδεί στο σινεμά κάτω από το ανδρικό βλέμμα, όχι δε θα το κάνω. Ξέρεις, συνήθως στα σενάρια γράφουν «και τώρα φιλιούνται παθιασμένα και κάνουν σεξ». Αυτό. Και φτάνεις στο σετ και είναι ρουλέτα - κοιτάς τον συμπρωταγωνιστή σου και λες «τι κάνουμε τώρα;». Και βρίσκεσαι να επαναλαμβάνεις όλα τα κλισέ μιας ερωτικής σκηνής - ένα ιεραποστολικό σάπιο, με αισθησιακά πλάνα σε slow motion, μια κουρτίνα να τρεμοπαίζει και έναν οργασμό που έρχεται σε 5 δευτερόλεπτα. Δε θέλω τέτοιες σκηνές, δε θέλω να αναπαράγω τα ίδια πράγματα που τελικά μάς κάνουν κακό και στη ζωή μας - γιατί αυτές τις αναφορές έχουμε.
Στην ερωτική σκηνή αυτής της ταινίας όμως δεν ένιωσα καθόλου έτσι. Για τον Βασίλη αυτή είναι μια πολύ σημαντική σκηνή. Δεν είναι τυχαίο που συμβαίνει στο νερό, ημιάγρια, οι ήρωες αφήνονται, εμπιστεύονται ξανά, επιτρέπουν στον εαυτό τους να εκτεθεί στον άλλον, επαναβαπτίζονται. Όταν μου εξήγησε πώς το σκέφτηκε, πώς την αισθάνθηκε, πώς θέλει να τη γυρίσουμε δεν είχα καμία αμφιβολία. Μόνο ενθουσιασμό.
Πάντως, όλα αυτά που συζητάμε είναι κι ο λόγος που εγώ αισθάνομαι πολύ θετικά με την εξέλιξη να υπάρχουν πλέον intimacy coordinators στα γυρίσματα. Είναι εξαιρετικό βήμα για να νιώσεις ασφαλής και να μπορείς να δώσεις τον εαυτό σου, να δημιουργήσεις, να υπάρχει ένας άνθρωπος που έχει μεριμνήσει για αυτό. Να δούμε επαγγελματικά, στη λεπτομέρεια τους πώς χορογραφείται μια ερωτική σκηνή, πώς τη σχεδιάζουμε βήμα βήμα - όπως θα κάναμε και με μία action scene. Είναι μία πολύ πολύ θετική εξέλιξη που προέκυψε από όλο το διάλογο που άνοιξε το MeToo. Πολλοί θεωρούν ότι οι συντονιστές οικειότητας είναι λογοκρισία ενώ είναι το αντίθετο. Μπορείς να πας πιο βαθιά, να πεις περισσότερα πράγματα, να έχει ενδιαφέρον η σκηνή.
Φυσικά και λέω όχι σε πράγματα, αν τα θεωρήσω κενό εντυπωσιασμό. Αν μου πει ένας σκηνοθέτης να κάνω κάτι που απλά θα με δείχνει γυμνή, ή θα αναπαράγει τα στερεότυπα για τη γυναίκα που έχουμε δει και ξαναδεί στο σινεμά κάτω από το ανδρικό βλέμμα, όχι δε θα το κάνω. Αυτά μάς κάνουν κακό και στη ζωή μας, γιατί αυτές τις αναφορές έχουμε. Αν όμως κάτι το καταλαβαίνω, αν βγάζει νόημα για την εξέλιξη της ηρωίδας μου, δε θα κωλώσω σε τίποτα. Ίσα ίσα θα μου αρέσει η πρόκληση. Δεν είναι ότι δε θα φοβηθώ, αλλά θα μου αρέσει που θα φοβηθώ...»
Πάμε να μιλήσουμε και λίγο για αυτό. Ανήκεις σε μία γενιά γυναικών ηθοποιών που κάπως ενηλικιώθηκαν μέσα στο MeToo. Πώς το έζησες ή το ζεις; Έχεις δει διαφορά στο πώς δουλεύει μία γυναίκα ηθοποιός στο εξωτερικό πλέον; Ή τι σενάρια έρχονται στα χέρια σου; Πόσο ψάχνεις δυνατές γυναίκες ηρωίδες που έχουν κάτι άλλο να πουν;
Πριν το MeToo, πάντα ένιωθα λίγο ότι η δουλειά μας δεν είναι και τόσο σημαντική. Σκεφτόμουν, εντάξει, κάνουμε ταινίες, δεν σώζουμε και ζωές. Αλλά τότε άρχισα να καταλαβαίνω πόσο η εικόνα της γυναίκας στο σινεμά και το male gaze με είχε επηρεάσει σε προσωπικό επίπεδο. Το πώς φερόμαι, πώς βλέπω τον εαυτό μου και συμπεριφορές που αποδεχόμουν.
Και τότε κατάλαβα το αντίκτυπο που έχει το σινεμά και το ότι ως ηθοποιοί έχουμε ευθύνη στο τι διαλέγουμε να παίξουμε και πώς το παίζουμε γιατί μπαίνει στο συλλογικό φαντασιακό και μας διαμορφώνει.
Τώρα νιώθω πιο πολύ ότι έχει νόημα αυτό που κάνουμε, ειδικά τώρα που γίνονται όλες αυτές οι συζητήσεις για τη διαφορετικότητα, τη συμπερίληψη. Ξέρω ότι είμαι προνομιούχα γιατί είμαι λευκή, νέα, και ταιριάζω στα κλασικά πρότυπα. Χαίρομαι που αυτό σιγά σιγά αλλάζει.
Βλέπεις σινεμά, καμαρώνεις άλλες γυναίκες συναδέλφους, ονειρεύεσαι συνεργασίες με αγαπημένους σκηνοθέτες που δεν έχουν προκύψει ακόμα;
Ναι, μ' αρέσει πολύ να πηγαίνω στο σινεμά. Είναι η αγαπημένη μου έξοδος. Ειδικά σε συνδυασμό με ποτό μετά για να συζητήσω την ταινία με ποιον έχω πάει να τη δω. Θαυμάζω πολλές γυναίκες συναδέλφους όχι μόνο για το πώς παίζουν, αλλά και για το πώς στέκονται γενικά, σαν παρουσία, σαν στάση ζωής. Για τον ακτιβισμό τους.
Μου αρέσει πολύ η Αντέλ Ενέλ που πλέον έχει σταματήσει να κάνει ταινίες και μου λείπει πολύ στο σινεμά. Αλλά καταλαβαίνω την στάση της. Ένιωσε ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να συμμετέχει σε ένα σύστημα με το οποίο δεν συμφωνεί. Και φυσικά της κόστισε, γιατί αγαπούσε πολύ το σινεμά αλλά οι πολιτικές της πεποιθήσεις και ο ακτιβισμός της ήταν πιο έντονα. Εγώ δεν θα μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο. Επίσης ξεκίνησε το MeToo στην Γαλλία με την δίκη απέναντι στο Κριστόφ Ρουτζιά για σεξουαλική κακοποιήση όταν ήταν ανήλικη. Σηκώθηκε και έφυγε απο την τελετή των Σεζαρ ότα βραβεύσανε τον Πολάνσκι. Την θαυμάζω που δεν φοβάται.
Μου αρέσει πολύ ως ηθοποιός και σκηνοθέτης και η Αριάν Λαμπέντ. Tο «Olla» και το «September Says» μου άρεσαν πολύ. Και την θαυμάζω επίσης για το πως παίρνει θέση και στηρίζει το φεμινιστικό και MeToo κίνημα με τον λόγο της και την δουλειά της. Ιδρύσαμε μαζί με την Αριαν και μαζι με την Σούζι Μπιμά και την Ζιτά Ανρό την Association des Acteurs.ices ADA. Είναι φεμινιστική και αντιρατσιστική συλλογικότητα. Η Αριάν το τρέχει πολύ. Εγώ σταμάτησα για ένα διάστημα να είμαι ενεργή. Νομίζω πως δυστυχώς υπάρχει ακόμα μέσα μου ο φόβος του ότι δε θα μπορώ να δουλέψω, αν εμπλακώ πολύ στα πολιτικά και στο MeToo. Θα ήθελα να σταματήσω να φοβάμαι.
Δυστυχώς, με όλες τις βεβαιότητες να καταρρέουν γύρω μας, δε θα πω ότι δεν σε καταλαβαίνω. Κι ίσως αυτό μάς επιστρέφει στο μήνυμα αυτής της ταινίας. Ο Βασίλης Κεκάτος προτείνει ότι η αγάπη, η τρυφερότητα είναι η μεγαλύτερη επανάσταση. Το πιστεύεις;
Σίγουρα. Η αγάπη και η τρυφερότητα είναι στόχος. Βέβαια δεν είναι όλα ρομαντικά στη ζωή. Τα παιδιά στην ταινία περνάνε μέσα από πολύ βία για να το καταφέρουν αυτό. Αρχικά, στο μυαλό μου, η λέξη “επανάσταση” δεν ταίριαζε με την “τρυφερότητα”. Οταν άκουγα “επανάσταση”, δεν ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτόμουν. Μετά κατάλαβα πώς το βλέπει ο Βασίλης. Η ταινία προτείνει την αγάπη και την τρυφερότητα ως επιλογή, ως δρόμο κι ας είναι όλα σκοτεινά και τοξικά και βίαια. Τότε κατάλαβα γιατί μπαίνουν αυτές οι δύο έννοιες μαζί. Τρυφερότητα και επανάσταση. Τελικά μ’ αρέσει. Ο Βασίλης έχει έναν ρομαντισμό που ασπάζομαι και με συγκινεί.
«Οι Αγριες Μέρες Μας» του Βασίλη Κεκάτου κυκλοφορούν στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη 12 Ιουνίου από το CINOBO