Είναι κι οι δυο τους Θεσσαλονικείς κι είναι κι οι δυο τους δημιουργικά κι ανήσυχα πνεύματα. Ο Σύλλας Τζουμέρκας κι ο Χρήστος Πασσαλής, ήδη συνεργάτες, ως σκηνοθέτης και ηθοποιός, στο «Θαύμα της Θάλασσας των Σαργασσών», αποφάσισαν να δουλέψουν μαζί σ' ένα φιλόδοξο πρότζεκτ που μοιάζει συναρπαστικό και που ανακοινώθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της δράσης Market Talks της Αγοράς Doc Market του Φεστιβάλ.
Διαβάστε ακόμη: 21ο ΦΝΚ | Το «Ιρβινγκ Παρκ» του Παναγιώτη Ευαγγελίδη είναι ένα sitcom για αφέντες και σκλάβους
Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, άνοιξε την παρουσίαση, λέγοντας πως «είναι η πρώτη φορά που ο οργανισμός του Φεστιβάλ αναλαμβάνει χρέη commissioner σε ένα τόσο ξεχωριστό και πρωτοποριακό καλλιτεχνικό εγχείρημα.» Το πρότζεκτ έχει τον τίτλο «The City and the City», δίνει την αφορμή να ενώσουν τις δυνάμεις τους το Φεστιβάλ και ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus) και αφορά, φυσικά, ένα κομμάτι σκοτεινής μνήμης: «Πριν από 76 χρόνια, στην κυριολεξία λίγα μέτρα από το σημείο όπου βρισκόμαστε τώρα,» είπε ο Ανδρεαδάκης, «συντελέστηκε ένα ειδεχθές έγκλημα: η εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Το “The City and the City” έχει ως στόχο να ανασυστήσει αυτές τις δραματικές στιγμές μέσα από επτά φιλμικά στιγμιότυπα».
Το «The City and the City» είναι ένα πολυπλατφορμικό καλλιτεχνικό εγχείρημα διάρκειας 70 λεπτών, που ισορροπεί ανάμεσα στην κινηματογραφική ταινία και το installation και παρουσιάζει 7 επεισόδια που σημάδεψαν την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης (1910-1965) και ανασυστήνονται κινηματογραφικά στο σύγχρονο αστικό τοπίο της πόλης.
«Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για ένα τυπικό ντοκιμαντέρ, αλλά ένα εγχείρημα που διατρέχει πολλές μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης,» εξήγησε ο Σύλλας Τζουμέρκας. «Η αρχική σπίθα έμπνευσης προέκυψε από το ότι τόσο εγώ, όσο και ο Χρήστος Πασσαλής, καταγόμαστε από τη Θεσσαλονίκη και νιώσαμε την ανάγκη να επιστρέψουμε στον γενέθλιο τόπο και να θίξουμε ενοχλητικά ζητήματα που έχουν αποσιωπηθεί εδώ και δεκαετίες. Σκοπός μας είναι να αναπαραστήσουμε τις δύο όψεις της πόλης, της πολυπολιτισμικής παρακαταθήκης και της σκοτεινής περιόδου των διωγμών και του φόβου, οι οποίες θα συνυπάρξουν και θα αποκτήσουν υπόσταση στο σύγχρονο αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης.»
Εδώ τίθενται όλες οι άβολες ερωτήσεις που έμειναν επιμελώς και οδυνηρά αναπάντητες για τόσο καιρό.»
Ο Χρήστος Πασσαλής επισήμανε πως το «The City and the City», όπως άλλωστε φανερώνει και ο τίτλος του, μιλάει για δύο πόλεις: για τη Θεσσαλονίκη του σήμερα και τη Θεσσαλονίκη που βίωσε κοσμοϊστορικά γεγονότα στη διάρκεια του 20ού αιώνα. «Θέλουμε να φέρουμε στην επιφάνεια μια αθέατη σύγκρουση, ανάμεσα στην πόλη που έχει να διηγείται ιστορίες αλληλεγγύης και ανιδιοτέλειας και την πόλη όπου κυριάρχησαν τα μίση και οι ντροπιαστικές προδοσίες. Πιστεύουμε ακράδαντα στην αναγκαιότητα των γενναίων παραδοχών και της ιστορικής μνήμης, καθότι η λήθη κρύβει πολλούς κινδύνους.»
Ο Πασσαλής οδήγησε το κοινό της παρουσίασης σ' ένα αφηγηματικό «ταξίδι», με σταθμούς τις επτά εικόνες στις οποίες το πρότζεκτ θα δώσει ζωή: Ενα κοριτσάκι, η Ρόζα, περπατά, χορεύει, τραγουδά ανέμελη στους δρόμους της πόλης. Δεν είναι άλλη από τη Ρόζα Εσκενάζυ. Μια οικονομικά εύρωστη εβραϊκή οικογένεια κάνει πικ-νικ: καμία έγνοια στον ορίζοντα. Η ημέρας της 9ης Απριλίου του 1941, όταν τα ναζιστικά στρατεύματα μπαίνουν στην πόλη. Ενα κοριτσάκι υπακούει στις εντολές της φοβισμένης μητέρας της και προσφέρει ένα μπουκέτο λουλούδια στον επικεφαλής του ναζιστικού στρατεύματος. Πίσω από τα σφαλισμένα παράθυρα, ο τρόμος. Το «Μαύρο Σάββατο», στις 11 Ιουλίου του 1942, όταν οι κατοχικές δυνάμεις συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες ηλικίας 18-45 στην Πλατεία Ελευθερίας. Ενας επιζών επιστρέφει από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και φτάνει σε μία πόλη που δεν αναγνωρίζει, σε μια πόλη όπου νιώθει πλέον ξένος: αναλογίζεται την κηδεία ενός αγαπημένου του προσώπου που είχε τελεστεί στο εβραϊκό νεκροταφείο, το οποίο δεν υπάρχει πια. Στα δικαστήρια της πόλης, ένας πολίτης εβραϊκής καταγωγής έχει μόλις χάσει τη δίκη μέσω της οποίας ζητούσε την επιστροφή της περιουσίας του. μια εβραϊκή οικογένεια της μέσης τάξης εγκαταλείπει το σπίτι της και επιλέγει τον δρόμο της φυγής.
Τζουμέρκας, Πασσαλής, Δρανδάκη
Κατά τον Πασσαλή, η «διαδρομή» των εικόνων που θα συνθέσουν το κινηματογραφικό installation, διανύουν ταυτόχρονα τη διαδρομή από τον Παράδεισο, την εποχή της άνθισης της εβραϊκής κοινότητας στην πόλη, στην Κόλαση της ναζιστικής κατοχής, στο Καθαρτήριο του σήμερα: «εδώ όπου τίθενται όλες οι άβολες ερωτήσεις που έμειναν επιμελώς και οδυνηρά αναπάντητες για τόσο καιρό.»
Η παραγωγός του «The City and the City», Μαρία Δρανδάκη, προσέθεσε ότι το πρότζεκτ αποτελεί μία σύγχρονη απόπειρα προσέγγισης της Ιστορίας κι ότι είναι ιδιαίτερα σημαντική η τέλεσή του στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Το installation, που αυτή την περίοδο αναζητά τους υπόλοιπους συνεργάτες του, θα ξεκινήσει γυρίσματα το καλοκαίρι, σε γειτονιές της Θεσσαλονίκης.
Παρών στην παρουσίαση ήταν και ο Πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ. «Εργα γύρω από την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης έχουν γίνει πολλά, με διάφορες αιτίες,» δήλωσε στο Flix ο κύριος Σαλτιέλ. «Μιλώντας με τα παιδιά καταλαβαίνω ότι έχουν μια άλλη άποψη για το πώς αυτό το έργο θα γίνει. Θα μεταφέρουν στον θεατή όλη την ιστορία της κοινότητας και της Θεσσαλονίκης. Επομένως εμείς είμαστε θετικοί και χαρούμενοι, πιστεύουμε σ' αυτό το πρότζεκτ κι η κοινότητα θα προσπαθήσει, με τα πενιχρά της μέσα, να συμμετάσχει, πρώτα για να γίνει κι έπειτα για να προβληθεί στην Ευρώπη και στην Αμερική ώστε η ιστορία της Σεφαραδίτισσας Θεσσαλονίκης που δεν έχει ακουστεί αρκετά, να γίνει γνωστή.»
Το Flix βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και θα σας μεταφέρει όλα όσα θα συμβαίνουν εντός και εκτός των σκοτεινών αιθουσών του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Περισσότερα για το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης:
- 21ο ΦΝΚ | «California Dreaming»: Ο Φαμπρίτσιο Μαλτέζε εξηγεί στο Flix πώς το ντοκιμαντέρ του είναι γουέστερν
- 21ο ΦΝΚ | Το «Ιρβινγκ Παρκ» του Παναγιώτη Ευαγγελίδη είναι ένα sitcom για αφέντες και σκλάβους
- 21ο ΦΝΘ | Ο Λούι Ψυχογιός εξηγεί στο Flix πώς το σινεμά μπορεί να σώσει τον κόσμο
- 21 ΦΝΘ | Ο «Λεμεμπέλ» έντυσε την αντίσταση στον Πινοσέτ με φωτιά, αίμα και παγιέτες
- 21 ΦΝΘ | Ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος μιλά στο Flix. 20 χρόνια μετά, επιστροφή στον Ηρακλή, τον Αχελώο, τη Μεσοχώρα και την τιμή της μνήμης
- 21 ΦΝΘ | «Free Solo»: Το οσκαρικό ντοκιμαντέρ του National Geographic προκαλεί σωματικό και συναισθηματικό vertigo
- 21ο ΦΝΘ | «Film Catastrophe»: O Πολ Γρίβας εξηγεί στο Flix ότι σινεμά σημαίνει ελευθερία
- «What She Said» ή πώς η κριτικός κινηματογράφου Πολίν Κέιλ έκανε το Χόλιγουντ να την ακούσει
- 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Η Μόλυ κηρύσσει την έναρξη του φεστιβάλ!
- «Marianne & Leonard: Words of Love»: Η μεγάλη σκιά του Λέοναρντ Κοέν
- 21 (τουλάχιστον) λόγοι για να βρεθείτε στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσσαλονίκης
- Οσα δεν βλέπουμε με την πρώτη ματιά γύρω μας στις αφίσες του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Αυτές είναι οι ελληνικές ταινίες του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και της Αγοράς
- Αυτές είναι οι ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Carte Blanche στον Λούι Ψυχογιό από το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
