Οι γέφυρες και ο διάλογος ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της κινηματογραφικής τέχνης, ανάμεσα στο μέινστριμ και στο avant-garde, ανάμεσα στους τόπους τους νησιού και τις κινηματογραφικές εικόνες που πλημμυρίζουν τις οθόνες αποτελούν τον πυρήνα του προγράμματος του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου και βασικό κομμάτι της ίδιας του της ταυτότητας.
Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που στα πλαίσια του προγράμματος «Χαμένες Εικόνες – Μια Εικόνα για τη Μνήμη», το Φεστιβάλ πρόβαλε δίπλα στο κύμα, στην παραλία του Φοίνικα, την «Αναπαράσταση» (1970), το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του Θόδωρου Αγγελόπουλου, μια ταινία που συχνά τείνουμε να παραγκωνίζουμε σε σχέση με τις μετέπειτα, πιο διάσημες, πολυβραβευμένες και διεθνώς αναγνωρισμένες δημιουργίες του Ελληνα σκηνοθέτη.
Διαβάστε ακόμη: 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Η αβάσταχτη γοητεία του Drive-in
«Ταινίες που προσπαθούν να ξυπνήσουν μια εμπειρία από τον καιρό πριν από τη γέννηση του δημιουργού τους, ταινίες που επιχειρούν να φέρουν στον νου μια εποχή που δεν καταγράφηκε ποτέ. Ταινίες που θυμούνται το χρώμα, τη γεύση ή το άρωμα ενός κάποιου παρελθόντος. Το σινεμά στην πιο αλχημική του φάση, μία σύγχρονη τελετή για το ξύπνημα των νεκρών και ξεχασμένων», αναφέρει το σημείωμα του Φεστιβάλ για τα φιλμ που απαρτίζουν το συγκεκριμένο τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει ακόμα δημιουργίες των Χιλιανών Ραούλ Ρουίζ («Η Νύχτα στην Αλλη Μεριά», 2012) και Πατρίσιο Γκουζμάν («Νοσταλγώντας το Φως», 2010). «Ο κινηματογράφος ως μια μνημονική πράξη, στην οποία η ταινία είναι μια υπερ-πραγματική προσομοίωση της εντύπωσης μιας παρελθοντικής εμπειρίας. Καθώς επιχειρεί να αναδομήσει το παρελθόν, το σινεμά αυτό εκφράζει την απόλυτη απομάκρυνση του τώρα από το τότε».
«Αναπαράσταση»
(Ξανα)βλέποντας κανείς την «Αναπαράσταση», συνειδητοποιεί ότι το ντεμπούτο το Αγγελόπουλου είναι όλα αυτά και πολλά περισσότερα: ένα συναρπαστικό αλλά καθόλου νοσταλγικό ντοκουμέντο για μια Ελλάδα που δεν υπάρχει πια, ένα ανατρεπτικό ελληνικό νουάρ με βουκολικό φόντο και, κυρίως, παρά τις παραδοσιακές τεχνικές κινηματογράφησης, ένα φιλμ που παραμένει ακόμα αφάνταστα μοντέρνο, υπογραμμίζοντας με ιδιοφυή τρόπο τους περιορισμούς της κινηματογραφικής αφήγησης και την αδυναμία του ανθρώπου και του ίδιου του σινεμά να συλλάβει και να αναπαραστήσει την ιστορική αλήθεια.
Το ασπρόμαυρο χρονικό της δολοφονίας ενός μετανάστη που επιστρέφει από τη Γερμανία, από τη γυναίκα του και τον εραστή της, αλλά και των μάταιων προσπαθειών από τις τοπικές αρχές, τη χωροφυλακή και ένα τηλεοπτικό συνεργείο να αναπαραστήσουν με ακρίβεια τη σκηνή του φόνου, οδηγεί σε έναν έντονο αναστοχασμό για την ίδια την πράξη της αναπαράστασης και των ορίων της, αλλά και για τη χιμαιρική αναζήτηση μιας υποκειμενικής αλήθειας.
Με φόντο τα ημιερημωμένα, λόγω της μετανάστευσης, χωριά της Ηπείρου (άλλη μια θεματική που στοιχειώνει εμμέσως την ταινία), διόλου τυχαία η «Αναπαράσταση» στάθηκε βαθιά επιδραστική για την ανάδειξη του νέου ελληνικού κινηματογράφου στις αρχές της δεκαετίας του ’70.
Μια απρόβλεπτη αλλαγή στο πρόγραμμα, λόγω ισχυρών ανέμων που ανάγκασαν τους διοργανωτές να μεταφέρουν την προβολή της ταινίας του Καναδού Πίτερ Μέτλερ, «Picture of Light» (1994), από το Κόμητο στη παραλία του Φοίνικα, αμέσως μετά την ταινία του Αγγελόπουλου, δημιούργησε έναν νέο, απρόσμενο δημιουργικό διάλογο ανάμεσα στα δύο φιλμ, ακριβώς γύρω από αυτή την πολυπόθητη αναζήτηση της αλήθειας.
«Ζούμε σε μια εποχή στην οποία τα πράγματα μοιάζουν να μην υπάρχουν αν δεν απαθανατίζονται σε κάποια εικόνα» αφηγείται ο Πίτερ Μέτλερ στην αρχή του «Picture of Light», πολλά χρόνια προτού τα social media καταλήξουν να θεωρούνται αντανάκλαση και σχεδόν απαραίτητη απόδειξη κάθε πραγματικότητας.
«Picture of Light»
Ενα γοητευτικό, απρόσμενα ποιητικό ντοκιμαντέρ-δοκίμιο, το «Picture of Light» ξεκινά από τις προσπάθειες μιας ομάδας κινηματογραφιστών να αιχμαλωτίσουν κινηματογραφικές εικόνες από το Βόρειο Σέλας, για να προχωρήσει τελικά πολύ πέρα από τις επιστημονικές ερμηνείες και να καταλήξει σε ένα απόκοσμο και διακριτικά φιλοσοφικό φιλμ γύρω από το αλλόκοτο αυτό φυσικό φαινόμενο και, ταυτόχρονα, σε μια αντισυμβατική, παράλληλη καταγραφή της φύσης και των κατοίκων στο απομονωμένο, παγωμένο Τσόρτσιλ της Μανιτόμπα του Καναδά.
Καθώς οι εικόνες από το φαντασματικό αυτό φαινόμενο των πολικών περιοχών προβάλλονται κάτω από τον έναστρο ουρανό της Σύρου, δίπλα στη θάλασσα, συνειδητοποιούμε απλά ότι το σινεμά δεν θα σταματήσει ποτέ να κυνηγάει τη δική του αλήθεια ή ακόμα και να αμφισβητεί την αποδεκτή πραγματικότητα – και φεστιβάλ όπως αυτό της Σύρου υπάρχουν για να μας το θυμίζουν.
Διαβάστε ακόμη
- 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Οταν το νησί γίνεται συμπρωταγωνιστής
- 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Βουτιά στο υποσυνείδητο
- Avant-garde στη θάλασσα: Το 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου ξεκινά
- Το 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου τη... βλέπει αλλιώς (την οθόνη!), με Cellule d’Intervention Metamkine και Τόνι Κόνραντ
- Ταξίδι στο Φεστιβάλ Σύρου; Ταξίδι στο Φεγγάρι!
- «Open the Doors!» Ο Πέτερ Λίκτερ έρχεται στο Φεστιβάλ Σύρου
- Ο Νεριτάν Ζιντζιρία σκηνοθετεί μικρού μήκους ταινία για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου. Δείτε την εδώ
