Buzz

See you at the movies: Αντίο Ρότζερ Εμπερτ

στα 10

Σε ηλικία 70 ετών απεβίωσε ο κριτικός που έμαθε την Αμερική και ολόκληρο τον κόσμο πως το να γράφεις για το σινεμά, μπορεί κι αυτό να είναι τέχνη...

See you at the movies: Αντίο Ρότζερ Εμπερτ

Εγραφε κριτική κινηματογράφου για την εφημερίδα Chigago Sun Τimes εδώ και 46 χρόνια. Βρισκόταν στην αμερικάνικη τηλεόραση μιλώντας για ταινίες 31. Μαζί με τον Τζιν Σίσκελ τον συμπαρουσιαστή του στο «At the Movies» δημιούργησαν το «two thumbs up» «σύστημα» κριτικής. Δυο υψωμένοι αντίχειρες για μια ταινία που τους άρεσε πολύ, δυο αντίχειρες προς τα κάτω για ταινίες που δεν τους άρεσαν καθόλου. Ιδρυσε ένα φεστιβάλ για «παραγνωρισμένες ταινίες». Υπήρξε ο πρώτος κριτικός κινηματογράφου που κέρδισε βραβείο Πούλιτζερ για τα κείμενά του. Εγραψε δεκαεφτά βιβλία, τα περισσότερα για το σινεμά, ένα μυθιστόρημα, κινηματογραφικά σενάρια με εξέχον αυτό του «Beyond the Valley of the Dolls», αλλά κι ένα βιβλίο για τον ίδιο. Αν και πιθανότατα αν τον ρωτούσες θα έλεγε πως κάθε φορά που γράφεις για το σινεμά, γράφεις για σένα.

Αυτός ήταν ο τρόπος του να βλέπει τον κινηματογράφο. Κάθε χρόνο έγραφε περισσότερες από 250 κριτικές για λογαριασμό της εφημερίδας του (πέρσι κι ενώ είχε ήδη ταλαιπωρηθεί από τον καρκίνο για χρόνια, υπέγραψε 306) και διαβάζοντας οποιαδήποτε από αυτές, μπορεί να συμφωνούσες ή να διαφωνούσες, αλλά σίγουρα δεν θα βαριόσουν πότε.

Απόλυτα σίγουρος για τις απόψεις και το γούστο του, παθιασμένος με το σινεμά, υπερασπιζόταν με θέρμη τις ταινίες που αγαπούσε και αντιμετώπιζε με αιχμηρό χιούμορ αυτές που μισούσε. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι με τον τρόπο του τις αγαπούσε εξίσου. Κάποιες από αυτές άλλωστε, του έδωσαν την ευκαιρία να γράψει μερικά από τα πιο πνευματώδη κι απολαυστικά κείμενά του.

Αλλά ούτως ή άλλως, τα περισσότερα ήταν ακριβώς έτσι. Οι κριτικές του υπήρξαν πάντα ακριβείς και καίριες, σαφείς και γεμάτες σκέψη, αλλά ποτέ δυσνόητες, εγκεφαλικές, «διανοουμενίστικές». Κι όμως κατόρθωναν να είναι ικανοποιητικές τόσο για τον άνθρωπο που ήθελε να ξέρει απλά τι να δει ή να μην δει στο σινεμά, όσο και για αυτούς που ζητούσαν κάτι παραπάνω. Και κυρίως ακόμη και γι αυτούς που ίσως ζητούσαν κάτι εντελώς διαφορετικό. Ενα κείμενο που μπορείς να απολαύσεις ακόμη κι αν δεν σε ενδιαφέρει στο ελάχιστο η ταινία για την οποία μιλά, ακόμη κι αν δεν σε ενδιαφέρει το ίδιο το σινεμά.

Δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που να μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο, αλλά σίγουρα ο Εμπερτ ήταν ένας από αυτούς. Η ασθένειά του υπήρξε σκληρή, του στέρησε την φωνή του, ένα μεγάλο κομμάτι από το πρόσωπό του, αλλά όχι την ενέργειά του. Την περασμένη Τρίτη κι ενώ ανακοίνωνε από το blog του στην εφημερίδα, ότι ο καρκίνος επέστρεψε κάτι που θα τον ανάγκαζε να μειώσει την παρουσία του σε αυτή, απαριθμούσε παράλληλα, μια σειρά από άλλα πράγματα, ιδέες, δραστηριότητες που είχε στα σκαριά.

Δεν πρόλαβε να τα φέρει εις πέρας αφού πέθανε χτες. Στο βιβλίο του «Life Itself: A Memoir» έγραφε: «Δεν περιμένω να πεθάνω σύντομα. Αλλά μπορεί να συμβεί αυτή τη στιγμή, καθώς γράφω. Πριν λίγες μέρες μιλούσα με τον Τζέιμς Τόμπακ, φίλο μου εδώ και 35 χρόνια και κάποια στιγμή η κουβέντα μας ήρθε, όπως κάνει πάντα στον θάνατο. “Ρώτα κάποιον πως νοιώθει για τον θάνατο, και θα σου απαντήσει, ότι όλοι μας πρόκειται να πεθάνουμε κάποτε” μου είπε. “Αν τον ρωτήσεις όμως για το αν θα πεθάνει στα επόμενα τριάντα δευτερόλεπτα, ή το απόγευμα με βεβαίοτητα θα σου πει πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Γιατί αυτό που του ζητάς να παραδεχτεί, είναι πως στην ουσία δεν υπάρχουμε, πως κάθε δευτερόλεπτο θα μπορούσαμε να φύγουμε από τη ζωή”».

Ο ίδιος πάντως θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Μέσα από τις λέξεις που άφησε πίσω και που οι περισσότερες υπάρχουν ελεύθερες στο διαδίκτυο του οποίου υπήρξε σθεναρός υποστηρικτής, μέσα από τις κριτικές και τις εκπομπές του. Και κυρίως μέσα από το μεταδοτικό του πάθος για το σινεμά, που έκανε πολλούς να το αγαπήσουν, να το βιώσουν, με τον ίδιο τρόπο όπως εκείνος.

Κι αυτή ίσως να είναι η πιο σημαντική προσφορά του σε κάτι που δεν ήταν απλά η δουλειά, ή το πάθος του, αλλά σχεδόν ολόκληρη η ζωή του.

a04Οι προβολές συνεχίζονται, αλλού. Ο τηλεοπτικός του παρτενέρ, Τζιν Σίσκελ που πέθανε επίσης από καρκίνο πριν 14 χρόνια, τον συναντά ξάνα σε αυτό το σκίτσο του Σκοτ Στάνις, από την εφημερίδα Chicago Tribune

Διαβάστε εδώ τις αγαπημένες ταινίες του Ρότζερ Εμπερτ ανά χρονιά, από το 1967 μέχρι και το 2012 με παραπομπές στις αντίστοιχες κριτικές του.