Οι περισσότερες από τις ταινίες που αγάπαει περισσότερο ο Μάρτιν Σκορσέζε είναι γνωστές. Οχι μόνο γιατί φροντίζει να τις αναφέρει πάντοτε στις συνεντεύξεις του, αλλά κυρίως γιατί μέσα από τα δύο «ιστορικά» ντοκιμαντέρ του (το «Α Personal Journey With Martin Scorsese Through American Movies» του 1995 και το «My Voyage to Italy» του 1999) έχει επανειλημμένα δηλώσει τη λατρεία του στο αμερικάνικο και ιταλικό σινεμά.
Η λίστα που ακολουθεί θα μπορούσε να χαρακτηριστεί με μια λέξη εμμονοληπτική, αφού στην πραγματικότητα περιλαμβάνει σχεδόν ολόκληρες τις φιλμογραφίες του Βινσέντε Μινέλι, του Ορσον Γουελς, του Ρομπέρτο Ροσελίνι, του Μπίλι Γουάιλντερ και των Μάικλ Πάουελ και Ερικ Πρεσμπέργκερ, των αγαπημένων δηλαδή δημιουργών του Μάρτιν Σκορσέζε, ο οποίος κάποτε είχε ξεχωρίσει τα «Κόκκινα Παπούτσια» των τελευταίων ως την καλύτερη ταινία όλων των εποχών.
Διαβάστε προσεκτικά τι έχει να πει ο Σκορσέζε για μερικές από τις μεγαλύτερες στιγμές της ιστορίας του σινεμά και φροντίστε κάποια στιγμή στη ζωή σας να δείτε όσες περισσότερες μπορείτε από αυτές. Ισως τότε να μπορείτε να πείτε με βεβαιότητα πως ξέρετε τι είναι το σινεμά!
- Αce in the Hole του Μπίλι Γουάιλντερ (1951)
- All That Heaven Allows του Ντάγκλας Σερκ (1955)
- America, America του Ελία Καζάν (1963)
- Ενας Αμερικάνος στο Παρίσι του Βινσέντε Μινέλι (1951)
- Αποκάλυψη Τώρα! του Φράνσις Φορντ Κόπολα (1979)
- Αρσενικό και Παλιά Δαντέλα του Φρανκ Κάπρα (1944)
- The Bad and the Beautiful του Βινσέντε Μινέλι (1952)
- The Band Wagon του Βινσέντε Μινέλι (1953)
- Γεννημένος στην 4η Ιουλίου του Ολιβερ Στόουν (1989): «Να ένα παράδειγμα πως η Universal ήθελε να κάνει σπουδαίες ταινίες.»
- Το Ακρωτήρι του Φόβου του Τζ. Λι Τόμσον (1962)
- Cat People του Ζακ Τουρνέρ (1942)
- Caught του Μαξ Οφίλς (1949)
- Ο Πολίτης Κέιν του Ορσον Γουελς (1941): «Ο Ορσον Γουελς ήταν μια δύναμη της φύσης που ήρθε και εξαφάνισε τα πάντα. Ο "Πολίτης Κέιν" είναι η πιο ριψοκίνδυνη ταινία που γυρίστηκε ποτέ. Είναι ακόμη εδώ, διαχρονική, σοκαριστική. Παίρνει οτιδήποτε γνωρίζουμε για την αφήγηση και το πετάει στον αέρα.»
- Η Συνομιλία του Φράνσις Φορντ Κόπολα (1974)
- Τηλεφωνήσατε Ασφάλεια Αμέσου Δράσεως (Dial M for Murder) του Αλφρεντ Χίτσκοκ (1954)
- Do The Right Thing του Σπάικ Λι (1989)
- Μονομαχία στον Ηλιο του Κινγκ Βίντορ (1946)
- The Four Horseman of the Apocalypse του Ρεξ Ινγκραμ (1921)
- Europa ’51 του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1952)
- Πρόσωπα του Τζον Κασαβέτη (1968): «Ο Κασαβέτης γύρισε αυτήν την ταινία στο σπίτι του στο Λος Αντζελες με τη γυναίκα του, Τζίνα Ρόουλαντς και μερικούς φίλους. Και όταν τα "Πρόσωπα" προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ της Νέας Υόρκης ήταν ένας θρίαμβος, κάτι που κανείς δεν είχε ξαναδεί μέχρι τότε. Ο Κασαβέτης είναι ο άνθρωπος που προσωποποιεί την απόλυτη ανεξάρτησία στο σινεμά.»
- The Fall of the Roman Empire του Αντονι Μαν (1964)
- The Flowers of St. Francis του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1950): «Αυτή η ταινία μαζί με το "Europa '51" είναι δύο από τις καλύτερες ταινίες για τον άνθρωπο που αναζητά κάτι πέρα από τον υλικό κόσμο. Απλό και πανέμορφο».
- Force of Evil του Εϊμπραχαμ Πολόνσκι (1948)
- Forty Guns του Σάμιουελ Φούλερ (1957)
- Γερμανία Ωρα Μηδέν του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1948): «Είναι μια επώδυνη ταινία. Ο Ροσελίνι ήταν ο πρώτος που πήγε στη Γερμανία μετά τον πόλεμο για να διδάξει πως μπορούμε να ζήσουμε όλοι ενωμένοι. Και ένιωθε πως το σινεμά ήταν το εργαλείο για να το μεταδώσει καλύτερα.»
- Γκίλντα του Τσαρλς Βίντορ (1946): «Την είδα όταν ήμουν 10 ετών. Και η αντίδραση μου ήταν κάπως αστεία. Εγώ και οι φίλοι μου δεν ξέραμε τι να κάνουμε στη θέα της Ρίτα Χέιγουορθ. Μπορείτε να το φανταστείτε; Να βλέπεις την "Γκίλντα" στα 10 σου; Αλλά αυτό κάναμε τότε. Πηγαίναμε σινεμά.»
- Ο Νονός του Φράνσις Φορντ Κόπολα (1972)
- Gun Crazy του Τζόζεφ Λίουις (1950)
- Health του Ρόμπερτ Αλτμαν (1980)
- Heaven’s Gate του Μάικλ Τσιμίνο (1980)
- House of Wax του Αντρέ Ντε Τοθ (1953)
- How Green Was My Valley του Τζον Φορντ (1941): «Εκτιμώ την ποιητική ματιά του Τζον Φορντ. Βρίσκεται όλη μέσα στην εικόνα.»
- The Hustler του Ρόμπερτ Ρόσεν (1961)
- I Walk Alone του Μπάιρον Χάσκιν (1948)
- The Infernal Cakewalk του Ζορζ Μελιές (1903)
- Συνέβη Μια Νύχτα του Φράνκ Κάπρα (1934): «Δεν είχα μεγάλη εκτίμηση για αυτήν την ταινία μέχρι που την είδα στη μεγάλη οθόνη. Και ανακάλυψα πως είναι ένα αριστούργημα. Η γλώσσα του σώματος ανάμεσα στον Κλαρκ Γκέιμπλ και την Κλοντέτ Κολμπέρ είναι μοναδική.»
- Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες του Ντον Τσάφι (1963)
- Ταξίδι στην Ιταλία του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1954): «Μετά το γάμο του με την Ινγκριντ Μπέργκμαν, ο Ρομπερτο Ροσελίνι άφησε πίσω του τον νεορεαλισμό. Αντί αυτού γύρισε προσωπικές ιστορίες που σήμαιναν περισσότερο για τον ίδιο και είχαν να κάνουν με έναν διανοητικό μυστικισμό. Το "Ταξίδι στην Ιταλία" είναι βασικά μια ταινία για έναν άντρα και μια γυναίκα μέσα σε ένα αυτοκίνητο, αυτό που μετά θα γινόταν όλο το κίνημα της "Nouvelle Vague". Οι περισσότεροι θεατές νεαρής ηλικίας μπορεί να μην έχουν δει αυτήν την ταινία, αλλά μέσα της βρίσκεται όλο το ανεξάρτητο σινεμά του σήμερα.»
- Ιούλιος Καίσαρας του Τζόζεφ Μάνκιεβιτς (1953)
- Kansas City του Ρόμπερτ Αλτμαν (1996)
- Kiss Me Deadly του Ρόμπερτ Ολντριτς (1955)
- Klute του Αλαν Πάκουλα (1971): «Υπάρχουν ταινίες που έχουν αλλάξει τον τρόπο που κάνουμε σινεμά. Οπως το "Klute", όπου η φωτογραφία του Γκόρντον Γουίλις είναι τόσο σκοτεινή... Στην αρχή αυτό ξάφνιασε το κοινό, γιατί είχε συνηθίσει να βλέπει τα πράγματα με έναν συγκεκριμένο τρόπο που τον υπαγόρευαν τα στούντιο.»
- La Terra Trema του Λουκίνο Βισκόντι (1948)
- The Lady from Shanghai του Ορσον Γουελς (1947): «Δεν ξέρω αν αυτή η ταινία είναι φιλμ νουάρ, αλλά είναι περίεργη και ευφυής.»
- Ο Γατόπαρδος του Λουκίνο Βισκόντι (1963): «Ο Βισκόντι, ο Ροσελίνι και ο Ντε Σίκα ήταν οι ιδρυτές του νεορεαλισμού. Ο Βισκόντι ακολούθησε μια τελείως διαφορετική πορεία από τον Ροσελίνι. Και έκανε αυτήν την ταινία, μια από τις μεγαλύτερες που γυρίστηκαν ποτέ.»
- Μάκβεθ του Ορσον Γουελς (1948): «Αυτή ήταν η πρώτη ταινία του Γουελς που είδα ποτέ στην τηλεόραση. Τη γύρισε μέσα σε 27 ημέρες. Ηταν διαφορετική από οποιονδήποτε "Μάκβεθ" είχε δει μέχρι τότε. Ηταν περισσότερο σινεμά παρά θέατρο. Ο,τι έκανε ο Γουελς ήταν ένα μεγάλο ρίσκο.»
- The Magic Box του Τζον Μπούλτινγκ (1951): «Υπήρχαν άνθρωποι που πίστευαν πως οι ήρωες αυτής της ταινίας είχαν εφεύρει το σινεμά.»
- MAS*H του Ρόμπερτ Αλτμαν (1972): «Το είδα σε μια δημοσιογραφική προβολή. Και ήταν ο μοναδικός ποδοσφαιρικός αγώνας που κατάλαβα ποτέ στη ζωή μου.»
- A Matter of Life and Death των Μάικλ Πάουελ και Εμερικ Πρεσμπέργκερ (1946): «Ενα ακόμη πανέμορφο φιλμ των Πάουελ και Πρεσμπέργκερ, το οποίο γυρίστηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με αποτέλεσμα ο κόσμος να θεωρήσει πως η λέξη "θάνατος" δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στον τίτλο. Ετσι άλλαξε σε "Stairway to Heaven". Τώρα είναι πάλι "A Matter of Life and Death".»
- McCabe & Mrs. Miller του Ρόμπερτ Αλτμαν (1971): «Αυτό είναι ένα απόλυτο αριστούργημα. Ο Αλτμαν μπορούσε να γυρίζει γρήγορα και να έχει τους καλύτερους ηθοποιούς».
- The Messiah του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1975): «Η τελευταία ταινία του Ρομπέρτο Ροσελίνι υπήρξε και η τελευταία της τρίτης του περιόδου. Μια πανέμορφη τηλεοπτική ταινία για τον Χριστό. Είχε σκοπό να κάνει κι άλλες ταινίες, όπως μια για τον Καρλ Μαρξ. Πίστευε πως η τηλεόραση είναι ο μοναδικός τρόπος να μιλήσεις στους νέους ανθρώπους, να τους εκπαιδεύσεις. Αλλά μετά, όπως είναι φυσικό, η τηλεόραση άλλαξε.»
- Ο Καουμπόι του Μεσονυκτίου του Τζον Σλέσιντζερ (1969)
- Μίσιμα του Πολ Σρέιντερ (1985)
- Mr. Deeds Goes to Town του Φρανκ Κάπρα (1936)
- Mr. Smith Goes to Washington του Φρανκ Κάπρα (1939)
- Nashville του Ρόμπερτ Αλτμαν (1975): «Ο Αλτμαν είχε μια οπτικη γωνία καθαρά αμερικάνικη και ένα καλλιτεχνικό όραμα για να μπορεί να το ακολουθεί. Ολη η πρώιμη περίοδος του οδηγούσε σε αυτήν την ταινία.»
- Η Νύχτα και η Πόλη του Ζιλ Ντασέν (1950): «Είναι το απόλυτο βρετανικό φιλμ νουάρ.»
- One, Two, Three του Μπίλι Γουάιλντερ (1961)
- Οθέλλος του Ορσον Γουελς (1952): «Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να τελειώσει ο Γουελς αυτήν την ταινία. Υπάρχουν πολλά γρήγορα κοψίματα στο μοντάζ και μια υπέροχη σεκάνς όπου δύο άνθρωποι πέφτουν θύματα σε ένα Τούρκικο χαμάμ. Ο Γουελς ήταν έτοιμος να γυρίσει τη σκηνή, αλλά τα κοστούμια των ηθοποιών δεν ήταν έτοιμα. Ετσι είπε να γίνει η σκηνή στο χαμάμ και οι ηθοποιοί να φορούν πετσέτες.»
- Paisa του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1946): «Αυτή είναι η αγαπημένη που απ' όλες τις ταινίες του Ροσελίνι.»
- Peeping Tom των Μάικλ Πάουελ και Εμερικ Πρεσμπέργκερ (1960): «Ο Μάικλ Πάουελ ρίσκαρε τα πάντα με αυτήν την ταινια΄και έχασε, με αποτέλεσμα η καριέρα του να τελειώσει. Το φιλμ ήταν τόσο σοκαριστικό για κάποιους Βρετανούς κριτικούς, αλλά και για το κοινό επειδή αντιμετώπιζε τον ηδονοβλεψία του με συμπάθεια, ενώ ήταν ένας κατά συρροήν δολοφόνος ο οποίος σκότωνε γυναίκες με μια κάμερα, αντικατοπτρίζοντας όλους εμάς και την ηδονή που νιώθουμε όταν βλέπουμε ταινίες τρόμου. Ενας κριτικός είπε πως αυτή η ταινία έπρεπε να ριχτεί στη λεκάνη μιας τουαλέτας. Ο Πάουελ έκανε μόνο μια - δυο ταινίες μετά από αυτήν. Και εξαφανίστηκε. Τώρα στην Μ. Βρετανία υπάρχουν κάμερες που παρακολουθούν τους πολίτες ακόμη και στο δρόμο.»
- Pickup on South Street του Σάμιουελ Φούλερ (1953)
- Ο Παίχτης του Ρόμπερτ Αλτμαν (1992)
- The Power and the Glory του Γουίλιαμ Κ. Χάουαρντ (1933) : «Σκηνοθετημένο από τον Γουίλιαμ Κ. Χάουαρντ και γραμμένο από τον Πρέστον Στάρτζες, έχει τη δομή που ο Μάνκιεβιτς και ο Γουελς χρησιμοποίησαν για τον "Πολίτη Κέιν".»
- Stagecoach του Τζον Φορντ (1939): «Ο Γουελς "έκλεβε" από παντού. Τα ταβάνια και τα εσωτερικά του κλασικού γουέστερν του Τζον Φορντ τον ενέπνευσαν για τον "Πολίτη Κέιν".»
- Raw Deal του Αντονι Μαν (1948)
- Τα Κόκκινα Παπούτσια του Μάικλ Πάουελ (1948) : «Υπάρχει κάτι τόσο πλούσιο και τόσο δυνατό σε αυτήν την ιστορία και στον τρόπο που χρησιμοποιείται το χρώμα. Οι σκηνές του μπαλέτου είναι σαν πρώιμο ροκ βίντεο κλιπ. Είναι σαν να βλέπεις τι βλέπει, τι ακούει και τι νιώθει ο χορευτής. Είναι σαν το "Οργισμένο Είδωλο".»
- The Rise of Louis XIV του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1966) «Στην τρίτη περίοδο της καριέρας του, ο Ροσελίνι αποφάσισε να κάνει μια σειρά από εκπαιδευτικές ταινίες. Αυτό είναι το πρώτο φιλμ αυτής της σειράς και είναι ένα αριστούργημα. Γύρισε σε 16mm για την τηλεόραση και το αποκάλεσε μη δραματικό φιλμ. Κι όμως, κάθε φορά που το βλέπω στη μεγάλη οθόνη, τα κάδρα του θυμίζουν πίνακες. Ο Ροσελίνι δεν μπορούσε να ξεφύγει από την καλλιτεχνική του φύση. Δεν υπάρχει τίποτα σαν τα τελευταία δέκα λεπτά αυτής της ταινίας στο πώς μπορείς να απεικονίσεις την εξουσία.»
- The Roaring Twenties του Ραούλ Γουολς (1939)
- Ο Ρόκο και τα Αδέρφια του του Λουκίνο Βισκόντι (1960)
- Ρώμη, Ανοχύρωτη Πόλη του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1945) «Εβλεπα ιταλικές ταινίες ως πεντάχρονο παιδί σε μια τηλεόραση 16 ιντσών που είχε αγοράσει ο πατέρας μου. Υπήρχαν μόνο τρεις τηλεοπτικοί σταθμοί τότε. Ενας από αυτούς έδειχνε ιταλικές ταινίες κάθε Παρασκευή βράδυ για την κοινότητα των Ιταλοαμερικάνων, με υπότιτλους και όλη η οικογένεια συγκεντρωνόταν γύρω από την τηλεόραση για να τις δει.»
- Secrets of the Soul του Γκέοργκ Βίλχελμ Παμπστ (1912) : «Αυτό ήταν ένα βωβό φιλμ που οι σκηνές των flashbacks δεν έμοιαζαν με τίποτε άλλο είχαμε δει μέχρι τότε. Ηταν σχεδόν πειραματικό.»
- Senso του Λουκίνο Βισκόντι (1954): «Μια απίστευτη ταινία από τον Λουκίνο Βισκόντι. Ακόμη ένα νεορεαλιστικό αριστούργημα.»
- Σκιές του Τζον Κασαβέτη (1959): «Είδα τις "Σκιές" στην 8η Οδό στο Street Playhouse του Μανχάταν και είδα μια τόσο δυνατή και ευθεία επικοινωνία με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ηταν σαν να μην υπήρχε κάμερα. Και αγαπώ τις θέσεις της κάμερας. Αλλά αυτό ήταν σαν να ζούσες μαζί με αυτούς τους ανθρώπους.»
- Shock Corridor του Σάμιουελ Φούλερ (1963)
- Some Came Running του Βινσέντε Μινέλι (1958)
- Stromboli του Ρομπέρτο Ροσελίνι (1950) : «Αυτό ήταν ένα πολύ σημαντικό φιλμ για τον Ροσελίνι και τη δεύτερη περίοδο του. Πολυ όμορφο.»
- Sullivan’s Travels του Πρέστον Στάρτζες (1941): «Ο Μπίλι Γουάιλντερ μου είχε πει πως είσαι όσο καλός όσο η πιο πρόσφατη ταινία σου. Ο Σάλιβαν που τον υποδύεται ο Τζόελ ΜακΡέι ανήκει στο σύστημα των στούντιο και δημιουργεί κωμωδίες κάτω από αυτήν την πίεση. Μια μέρα αποφασίζει να κάνει αυτό που θέλει και ξεκινάει ένα ταξίδι για να μάθει τι σημαίνει να ζει ως φτωχός. Το φινάλε της ταινίας είναι πολύ συγκινητικό.»
- Sweet Smell of Success του Αλεξάντερ ΜακΚέντρικ (1957)
- Tales of Hoffman των Μάικλ Παουελ και Ερικ Πρεσμπέργκερ (1951): «Αυτό ήταν ένα μεγάλο ρίσκο για τους Πάουελ και Πρεσμπέργκερ. Στην πραγματικότητα, το έχασαν.»
- Ο Τρίτος Ανθρωπος του Κάρολ Ριντ (1949): «Ο Κάρολ Ριντ έκανε μια από αυτές τις ταiνίες όπου όλα βρίσκονται στη θέση τους για κάποιο λόγο. Με έκανε να δω, μαζί με τον "Πολίτη Κέιν", ότι υπήρχε και ένας άλλος τρόπος να πεις μια ιστορία και μια άλλη προσέγγιση του κάδρου από αυτήν που μας δίδαξε το κλασικό σινεμά...»
- T-Men του Αντονι Μαν (1947)
- Ο Αρχων του Τρόμου (Touch of Evil) του Ορσον Γουελς (1958) : «Η καριέρα του Γουελς στο Μercury Theater τον έκανε άρχοντα του ήχου. Απλά άκουσε αυτήν την ταινία - μπορείς να κλείσεις τα μάτια και να φανταστείς όλα όσα συμβαίνουν στην οθόνη.»
- Η Δίκη του Ορσον Γουελς (1962): «Ακόμη μια ταινία που μας έδειξε έναν νέο τρόπο να βλέπουμε τις ταινίες.»
- Two Weeks in Another Town του Βινσέντε Μινέλι (1962)
Tags: Μάρτιν Σκορσέζε, HUGO
