Περισσότερο ένα δοκίμιο πάνω στο χρόνο, την επιβίωση και το μεγάλο πουθενά, παρά μια ιστορική καταγραφή της τραγικής βρετανικής αποστολής του Terra Nova Expedition που το 1910 ξεκίνησε για το Νότιο Πόλο χωρίς να επιστρέψει ποτέ, το «The Great White Silence», που κυκλοφόρησε το 1924, δεν χωράει εύκολα στον ορισμό του ντοκιμαντέρ.
Πόσο μάλλον όταν στην εποχή του o όρος είχε μόλις αρχίσει να διαμορφώνεται, με πρωτεργάτη τον Ρόμπερτ Φλάχερτι που δύο χρόνια νωρίτερα είχε ταξιδέψει κι αυτός στο πιο παγωμένο σημείο του Καναδά για να κινηματογραφήσει τις περιπέτειες του «Νανούκ του Βορρά», σε μια ταινία - ορόσημο που συγκρίθηκε πολλές φορές με το «Τhe Great White Silence».
Χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά κινηματογραφική κάμερα, ο φωτογράφος Χέρμπερτ Πόντινγκ θα ακολουθούσε το πλήρωμα του Καπετάνιου Ρόμπερτ Σκοτ, ο οποίος είχε υποψιαστεί τη σημασία που θα είχε η καταγραφή του ταξιδιού του μέχρι το Νότιο Πόλο, ζητώντας από τον Πόντινγκ να επιβιβαστεί μαζί τους για το άγνωστο.
Το υλικό που έφερε πίσω του ο Πόντινγκ, εγκατελείποντας την αποστολή πριν αυτή χαθεί για πάντα στα παγωμένα νερά της ριψοκίνδυνης διαδρομής της, ήταν ωστόσο κάτι περισσότερο από ένα «ημερολόγιο καταστρώματος» ή ένα φωτογραφικό άλμπουμ της καθημερινότητας των ανδρών του Κάπτεν Σκοτ και της πλωτής τους περιπέτειας.
Προφανώς γοητευμένος από την αγριότητα και την ομορφιά της παγωμένης άκρης του κόσμου, ο Πόντινγκ δεν είναι μόνο ότι κινηματογραφεί τους ανθρώπους, τις φώκιες, τις φάλαινες και τους πιγκουίνους σαν ήρωες μιας ταινίας χωρίς σενάριο, αλλά το βλέμμα του τους αντιλαμβάνεται σαν σύμβολα ζωής μέσα σε έναν νεκρό τόπο. Απομονώντας κινήσεις, συμπεριφορές και βλέμματα που όλα μαζί γίνονται ένας αποκαλύπτικός χάρτης της επιβίωσης μέσα σε πραγματικά αντίξοες συνθήκες, είτε αυτές είναι η υπό το μηδέν θερμοκρασία είτε απλά η απέραντη μοναξιά.
Η σύνθεση των πλάνων του (όλα σχεδόν ζωγραφισμένα μέσα σε μονόχρωμες τίντες), χτίζουν μια αφήγηση που περιέχει σχεδόν όλα όσα δεν θα περίμενε κανείς από μια πρώιμη εκδοχή «επικαίρων»: χιούμορ, αγωνία, τρόμο και μια διαρκή αίσθηση δέους και απειλής απέναντι σε ένα παγωμένο τόπο που, σε στιγμές, μοιάζει να μην βρίσκεται στη Γη αλλά στο έξω διάστημα.
Ταυτόχρονα επικό και αφοπλιστικά συγκινητικό, το «The Great White Silence». αποκαταστάθηκε το 2011 από το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (BFI), έχοντας ωστόσο κερδίσει μέσα στα χρόνια τη θέση του ως ένα από τα σημαντικότερα ντοκουμέντα της ανθρώπινης κατάστασης και ταυτόχρονα ένα φιλμικό θαύμα που θα επηρέαζε κάθε μεταγενέστερη κινηματογράφηση του Νότιου Πόλου, μέχρι και αυτή του Βέρνερ Χέρτζογκ στο «Encounters at the End of the World», αλλά και θα επηρέαζε με το λυρισμό του ακόμη και τον ίδιο τον Ζορζ Μελιές που την ίδια εποχή θα δημιουργούσε τα δικά του μαγικά τοπία μιας φανταστικής πραγματικότητας.
Στα πλαίσια του 2ου Athens Open Air Festival και στο τμήμα των βωβών ταινιών που αποκτούν καινούριο ήχο μέσα από τη σύνθεση Eλλήνων δημιουργών, το «The Great White Silence» θα έχει την τύχη να «ακουστεί» ξανά μέσα από τη μουσική που εμπνεύστηκε ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σύγχρονης ηλεκτρονικής μουσικής, ο Γιάννης Παπαϊωάννου (πιο γνωστός ως ΙΟΝ), σε μια προβολή-εμπειρία στην πλατεία Αβησσυνίας, στις 6 Ιουλίου, με ελεύθερη είσοδο.
Ακούστε παρακάτω ένα δείγμα από τη μουσική του Γιάννη Παπαϊωάννου για το «The Great White Silence» και ετοιμάστε τις αποσκευές σας για ένα ταξίδι μέχρι το τέλος του... κόσμου.
