Στη χτυπημένη από τη χρόνια οικονομική κρίση Μπογκοτά της Κολομβίας συναντάμε τον 55χρονο Σάμιουελ, έναν χωρισμένο πατέρα που βγάζει τα απολύτως αναγκαία παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθηματικών, και τους δύο στενούς του φίλους: τον Χοακίν, έναν επιδιορθωτή και πωλητή συλλεκτικών ρολογιών που κανένας πια δεν αγοράζει και τον Μάρκος, έναν αποτυχημένο γιατρό εναλλακτικών θεραπειών, που κανείς πια δεν ακολουθεί. Τρεις άντρες στα μισά της ζωής τους βιώνουν τα προσωπικά τους αδιέξοδα, τις αποτυχίες και τις ήττες τους, που μπορεί να ξεκινούν από την άδεια τους τσέπη, αλλά καταλήγουν στην άδεια τους καρδιά. Τους συνδέει η αγάπη τους για το σκάκι: πίνουν, καπνίζουν, τσακώνονται και τα ξαναβρίσκουν στα καφενεία και την τοπική σκακιστική λέσχη της γειτονιάς. Εκεί ο μελαγχολικός, παραιτημένος Σάμιουελ, που θα μπορούσε να ήταν πρωταθλητής αλλά κατέληξε απλός δάσκαλος, διδάσκει την «άμυνα του δράκου», μία από τις στρατηγικές που σου εξασφαλίζουν τη νίκη στη σκακιέρα. Τι καλά να μπορούσε να την εφαρμόσει και στη ζωή...
Η σεναριογράφος και σκηνοθέτης, η Κολομβιανή Nατάλια Σάντα, παρατηρεί με θλίψη, τρυφερότητα και ανθρωπιά την ανδρική μοναξιά της βουβής παραίτησης. Το μοντέλο του λατίνου (και μεσογειακού) άντρα δεν συγχωρεί τον εαυτό του για την ανεργία του (όπως αριστουργηματικά μας είχαν δείξει παλιότερα και οι «Δευτέρες με Λιακάδα»), καθώς η επιτυχία του στη δουλειά μεταφράζεται με επιτυχία στη ζωή. Κάθε αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση, αισιοδοξία καταρρέει μαζικά σε χώρες που η οικονομική κρίση έχει διαλύσει τον κοινωνικό ιστό σε βάθος χρόνου.
Φτάνοντας στη μέση της διαδρομής, οι τρεις ήρωες νιώθουν το κενό της αποτυχίας: ο ένας δεν έχει να δώσει ούτε το νοίκι του μαγαζιού του, ο άλλος πρέπει να κοιταχτεί στον καθρέφτη και να αναγνωρίσει ότι είναι ένας τσαρλατάνος φαφλατάς, ενώ ο Σάμιουελ, ένας μορφωμένος, γλυκός, ντροπαλός loser, συγκρίνει ηττημένα τον εαυτό του με τον ευκατάστατο νέο σύζυγο της πρώην γυναίκας του και τη ζωή που προσφέρει στην κόρη του, όσο εκείνος παραμένει στη μουχλιασμένη του γκαρσονιέρα.
Μονοχρωματισμοί, φλατ εικόνα, σταθερή κάμερα μάς μεταφέρουν στην καρδιά των φτωχικών γειτονιών, όμως η Σάντα δεν παραμένει στον κοινωνικό ρεαλισμό, αλλά διαχέει την ταινία με ανάσες τρυφερού λυρισμού και λεπτομέρειες που αναγνωρίζεις και σου ραγίζουν την καρδιά: την ανδρική ντροπή που γίνεται θυμός, το πλήγμα στην αξιοπρέπεια που εξελίσσεται σε κατάθλιψη, τα φθαρμένα V πουλόβερ που σου μαντάρει και σιδερώνει μια σπιτονοικοκυρά, το βλέμμα που υψώνεται διστακτικά από το τετράδιο με τις ασκήσεις του μαθητή σου και δεν τολμά να διασταυρωθεί με αυτό της διαζευγμένης μητέρας του. Τι θα μπορούσες να της προσφέρεις; Οταν εσύ βασίζεσαι στα λεφτά της για να ζήσεις;
Ο υπέροχος Γκονζάλο ντε Σαγκαρμινάγκα στον κεντρικό ρόλο (ο ηθοποιός υπογράφει και το σάουντρακ της ταινίας) προσδίδει μία φυσική, σωματική σχεδόν θλίψη στον ήρωά του, σ' ένα τανγκό με τη σκηνοθέτη του: όσο ο άντρας ευνουχίζεται, αυτομαστιγώνεται και κλειδώνεται στο ερμητήριο και τον εαυτό του, τόσο η Σάντα (και οι γυναίκες γύρω του) τον συγχωρεί, τον καταλαβαίνει, τον αγαπά.
Το σκάκι ως σύμβολο ευφυίας, υπεροχής, νίκης τοποθετεί στη σκακιέρα όλα τα χαμένα όνειρα που πρέπει να δικαιωθούν σε τυχοδιωκτικές παρτίδες αναμέτρησης ανδρικών εγωισμών. Κι ως ένα φως στην άκρη του τούνελ: ένα κερδισμένο πρωτάθλημα ίσως αλλάξει την τύχη στη ζωή σου. Ισως αύριο ξυπνήσει ο δράκος και βρεις κι εσύ το χαμένο σου κουράγιο.
Περισσότερες κριτικές από το 58ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης:
- Θεσσαλονίκη 2017: Το «Love me Not» του Αλέξανδρου Αβρανά, είναι μια ταινία που σε προσκαλεί να μην την αγαπήσεις
- Θεσσαλονίκη 2017: Αφησε στην άκρη τις καλλιτεχνικές παρωπίδες και «Άσε τα πτώματα να μαυρίζουν στον ήλιο»
- Θεσσαλονίκη 2017: Στο «I am not a witch» τα πάντα είναι κωμικά, μόνο που κανείς δεν μπορεί να γελάσει
- «God’s Own Country» του Φράνσις Λι
- «Κύκνος» της Aουσα Χέλγκα Χιόρλεϊφσον
- «Αννα, Αγάπη μου» του Κάλιν Πέτερ Νέτζερ
- «Η Ψυχή και το Σώμα» της Ιλντικο Ενιέντι
