Ηταν πριν δύο χρόνια όταν ο Τζαφάρ Παναχί αποφάσισε να παραβεί τον κατ'οίκον περιορισμό και την 20χρονη απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματός του που του είχε επιβάλλει η Ιρανική κυβέρνηση, παραδίδοντας την πρώτη του «απαγορευμένη» ταινία με τίτλο «Τhis is not a Film», ένα αριστουργηματικό, χιουμοριστικό, τρυφερό και επώδυνο ντοκιμαντέρ - video diary για το πώς ακριβώς βίωσε τη δεινή θέση στην οποία τον έφεραν οι αντικαθεστωτικές του απόψεις.
Το «Τhis is not a Film» είχε φτάσει τότε στο Φεστιβάλ Καννών για να κάνει πρεμιέρα σε Ειδική Προβολή μέσα σε ένα στικάκι, ενώ στη σκηνοθεσία είχε βοηθήσει τον Παναχί ο φίλος του σκηνοθέτης Μοχταμπά Μιρταμάσμπ.
Διαβάστε εδώ τη γνώμη του Flix για το «Τhis is not A Film».
Φέτος, ο Τζαφάρ Παναχί επιστρέφει στο Φεστιβάλ που το 2006 του είχε χαρίσει την Αργυρή Αρκτο - Βραβείο της Επιτροπής για το «Offside» με την δεύτερη απαγορευμένη ταινία του το «Closed Curtain» σε συνσκηνοθεσία του μόνιμου συνεργάτη του, σκηνοθέτη και σεναριογράφου, Καμπόζια Παρτόβι.
Οπως περιγράφει ο ίδιος τη δημιουργία της ταινίας, ο Παναχί έγραψε το σενάριο σε κατάσταση μελαγχολίας, η οποία τον βοήθησε να εξερευνήσει ένα παράλογο σύμπαν μακριά από τις συμβάσεις της λογικής. «Επειδή, όμως είχα συνέλθει όταν ξεκινήσαμε τα γυρίσματα, προσπάθησα πολύ να μην αφήσω τη λογική να κυριαρχήσει πάνω στη μελαγχολική κατάσταση που στην οποία είχα καταφέρει να φτάσω όταν έγραφα το σενάριο. Η μελαχολία είναι κυρίαρη στην ιστορία αυτής της ταινίας, όπου κάθε χαρακτήρας αντικατοπτρίζεται στον άλλον και τα όρια ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα είναι θολά. Το "Closed Curtain" χρησιιμοποιεί διαφορετικά είδη και διαφορετικές ιστορίες για να αναδείξει το γεγονός πως ο κινηματογράφος είναι ανάγκη στη ζωή ενός κινηματογραφιστή: ουσιαστικά μια ανάγκη να καταδείξεις την πραγματικότητα του κόσμου μέσα στον οποίο ζούμε.»
Αν έπρεπε να περιγράψει κάποιος το «Closed Curtain» αυτό που θα έδινε περισσότερο την ατμόσφαιρα του τι είναι πραγματικά είναι πως προσπαθεί να μας βάλει μέσα στο μυαλό ενός σκηνοθέτη και μάλιστα ενός συγκεκριμένου σκηνοθέτη όπως είναι ο Τζαφάρ Παναχί.
Οι ήρωες που επισκέπτονται μια απομονωμένη βίλα δίπλα στη θάλασσα είναι ταυτόχρονα ήρωες ενός σεναρίου, φωνές στο μυαλό του Τζαφάρ Παναχί, το συνειδητό και το ασυνείδητό του καθώς προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα πως δεν μπορεί να κάνει κινηματογράφο και πως για να το καταφέρει πρέπει να νικήσει όλα τα εμπόδια που μπαίνουν στο δρόμο της δημιουργίας του.
Ο,τι ξεκινάει σαν μια ιστορία ενός σκηνοθέτη που φτάνει στη βίλα μαζί με το πιστό σκυλί του, κλείνει όλες τις κουρτίνες του σπιτιού και ξεκινάει να γράψει το σενάριο του όταν μια γυναίκα θα εισβάλλει με το έτσι θέλω στον προσωπικό του χώρο για να τον αποσπάσει, ολοκληρώνεται ως κινηματογραφικό παράλογο ανάμεσα στην φαντασία, την πραγματικότητα, τη σχιζοφρένεια, τη συνεχή πάλη ανάμεσα στο να συνεχίσεις ή να σταματήσεις, να μείνεις για πάντα μέσα στο σκοτάδι ή να ανοίξεις τις κουρτίνες που θα αφήσουν το φως να χυθεί διάπλατο μέσα στη ζωή σου.
Πιο περίτεχνο από το «Τhis is not a Film», αλλά όχι και συγκλονιστικό όσο εκείνο σε σχέση με τις έννοιες της λογοκρισίας, της ελευθερίας της έκφρασης και της πάση θυσία δημιουργίας, το «Closed Curtain» είναι ωστόσο και συχνά δυσνόητο, φλύαρο, λιγότερο σημαντικό από αυτό που τελικά καταφέρνει να πει για όλα όσα φυλακίζουν έναν δημιουργό - είτε αυτό είναι φασιστικές κυβερνήσεις, είτε οι προσωπικοί δαίμονές του.
Ταυτόχρονα είναι και μια ακόμη πράξη στο προσωπικό ημερολόγιο απαγόρευσης του Τζαφάρ Παναχί που τον καθιστά πλέον έναν καλλιτέχνη-ακτιβιστή, ο οποίος κανονικά δεν χρειαζόταν να βρίσκεται στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ του Βερολίνου, αλλά ανήκει περισσότερο σε μια Ειδική Προβολή με πραγματικά ισχυρό πολιτικό μήνυμα.
Τώρα, ακόμη και με τα άδικα γιουχαΐσματα που ακούστηκαν στο τέλος της δημοσιογραφικής προβολής της ταινίας, το «Closed Curtain» μοιάζει ισχυρός διεκδικητής ενός μεγάλου βραβείου του Φεστιβάλ. Ισως όχι τόσο για την όποια αναμφισβήτητή κινηματογραφική του δύναμη, αλλά μόνο και μόνο επειδή ο Παναχί δεν μπορεί να είναι εδώ!
