Βουλγαρία, 1990. Μετά την πτώση του Κομμουνισμού και την... δημοκρατική επικράτηση του Κομμουνισμού στις πρώτες εκλογές, μία άκρως απόρρητη επιχείρηση, χρηματοδοτούμενη από την Πολιτεία, φέρνει υψηλόβαθμους αξιωματικούς και ελάχιστους φαντάρους 30 χιλιόμετρα έξω από τη Σόφια. Σ' ένα αγροτικό λιβάδι στο μικρό χωριό της Τσαριτσίνα, ο Ταγματάρχης Πλάντνικοφ κι ο Στρατηγός Ζλάτεφ υπακούν στις υποδείξεις της Πίρινα Νιαγκολόβα, μιας πνευματίστριας που υποδεικνύει στους στρατιώτες τους που ακριβώς να σκάψουν για να βρουν την είσοδο της τρύπας. Μίας πύλης, που σύμφωνα με την Προφητεία, οδηγεί στο μυστικό θησαυρό: μία εξωγήινη κάψουλα με ενέργεια τόσο δυνατή που θα δώσει στη Βουλγαρία την ηγετική δύναμη, ώστε να οδηγήσει την ανθρωπότητα στον απόλυτο θρίαμβο. Σ' αυτή την αποστολή ακολουθεί κι η έφηβη κόρη του Ταγματάρχη Πλάντνικοφ, Σλάβα, ένα εσωστρεφές κορίτσι με αλλόκοτη συμπεριφορά, για την οποία ο πατέρας της ανησυχεί βαθιά, αλλά η Νιαγκολόβα αναγνωρίζει ως σπάνιο μεταφυσικό χάρισμα. Μαζί με τη Σλάβα μπαίνουν σε ενεργειακά τρανς, συνδέονται με την «Εβδομη Διαγαλαξιακή Ζώνη», και αποκρυπτογραφούν τις οδηγίες του μυστικού υπόγειου χάρτη που θα τους οδηγήσει στο εξωγήινο δισκοπότηρο. Ποιος όμως κοροϊδεύει ποιον;
Η νέα ταινία του σκηνοθετικού διδύμου Κριστίνα Γκρόσεβα και Πέταρ Βαλτσάνοβ («Το Μάθημα», «Δόξα») ολοκληρώνει την «ειδησιογραφική τριλογία» τους - σενάρια που εμπνεύστηκαν διαβάζοντας περίεργες αληθινές ιστορίες στις εφημερίδες. Γιατί μπορεί να ακούγεται ως sci-fi θέατρο του παραλόγου, αλλά αυτή η απίστευτη ιστορία είναι πέρα για πέρα αληθινή (όπως και οι φωτογραφίες στους τίτλους τέλους θα αποδείξουν). Στην παραζάλη της μετάβασης της χώρας σε ένα νέο καθεστώς, κάτω από το φόβο της παλιάς φουρνιάς που έχανε τον έλεγχο, και το ζεν χάος της νέας γενιάς που δεν ήξερε τι να κάνει τη δημοκρατική του ελευθερία, η Πολιτεία είχε εμπιστευθεί και χορηγήσει την μυστική αποστολή (που έμεινε στα αρχεία του κράτους ως «Η Τρύπα της Τσαριτσίνα», η εκσκαφή ενός τούνελ βάθους 70 και μήκους 160 μέτρων) μιας ομάδας ανώτατων στρατιωτικών και μέντιουμ, καταθέτοντας όλες τις ελπίδες τους σε μία εξωγήινη λύση για να... Make Bulgaria Great Again.
Οι Γκρόσεβα και Βαλτσάνοβ (που συνυπογράφουν το σενάριο με τον Ντέτσο Ταραλέζκοφ) πλησιάζουν τα παράλογα ιστορικά γεγονότα με absurd κατάμαυρο χιούμορ και κοφτερό σαρκασμό, καθώς και μόνο η εικόνα σφιχταγκαλιασμένων φαντάρων που κυλιούνται στα χώματα, μύτη με μύτη, για να γλιτώσουν της ενεργειακής αποδόμησης κάτω από τις υποδείξεις μίας ημίτρελης πνευματίστριας και μιας προβληματικής εφήβου, τα λέει όλα.
Γιατί οι ίδιοι δεν λένε πολλά. Το σενάριο κρατά τη δραματουργική εξέλιξη θαμμένη βαθιά, σ' έναν παρόμοιο ρυθμό με το σκάψιμο για την εύρεση της κάψουλας. Παρακολουθείς μέσα σε μία off beat φαρσική ατμόσφαιρα (εύγε στον διευθυντή φωτογραφίας Κραμ Ροντρίγκεζ) όσα αλλόκοτα συμβαίνουν, αλλά ο σκοπός δεν είναι η αποκάλυψη, όσο η παραμονή στο παράλογο. Να νιώσεις κι εσύ εγκλωβισμένος σε μια τρύπα που έπεσε η Βουλγαρία, όταν κατέρρευσε το Ανατολικό Μπλοκ.
Αν συντονιστείς με την ενέργεια της κωμωδίας θα απολαύσεις την πικρή σάτιρα στο έπακρο. Η αλήθεια όμως είναι ότι η σαρκαστική τονικότητα των Γκρόσεβα και Βαλτσάνοβ είναι τόσο ιδιαίτερη που μπορεί να χαθεί στη μετάφραση. Από ένα σημείο και μετά μοιάζει με ένα αστείο που επαναλαμβάνεται, με το χιούμορ όμως να μην απογειώνεται σε κάτι πραγματικά εξωφρενικό, αλλά να μεταλλάσσεται σε κάτι σκοτεινότερο κι απεγνωσμένο. Ενα μελαγχολικό συμπέρασμα για την εξουσία που απλώς αλλάζει συστημικά ονόματα.
Δεν είναι λίγο αυτό που επιτυγχάνουν οι Γκρόσεβα και Βαλτσάνοβ: ένα πολιτικό σχόλιο μασκαρεμένο ως sci-fi παρωδία, σε ένα χωράφι με αγελάδες και κανένα ειδικό εφέ. Η δική τους υπερδύναμη είναι το μοντάζ του Γιώργου Μαυροψαρίδη (η ταινία είναι ελληνική συμπαραγωγή της Graal) που κρατά το μυστήριο, αλλά σου δίνει και το χάρτη για να προχωρήσεις στο τούνελ, και η απίθανη πρωταγωνίστρια τους. Η Μαρία Μπακαλόβα («The Apprentice», «Borat») μπαίνει τόσο γενναιόδωρα στην τρανς γελοιότητα, και παράλληλα τόσο αθώα και ημιάγρια στο ρόλο που είναι εκείνη που σε υποψιάζει για το σοβαρό σχόλιο πίσω από τη φάρσα - έτσι όπως η ελπίδα στο πρόσωπό της, η εμπιστοσύνη στο βλέμμα της προδίδεται και σκληραίνει. Οπως ακριβώς κι ο Βουλγαρικός λαός.