«Ψυχάκιας». «Απόλυτος, αυταρχικός, αυστηρός», «Μονομανής», «Μεταλλαγμένος βρικόλακας που έμενε απομονωμένος στη βίλα των οργίων», «Είρων», «Δεν ήταν σοβαρός, ήταν ωραίος»...
Από τα πρώτα κιόλας πλάνα του «Σκηνοθετώντας την Κόλαση» ο Χρήστος Χουλιάρας, βοηθός σκηνοθέτη του Νίκου Νικολαΐδη στις τρεις τελευταίες του ταινίες, ξεκαθαρίζει πως ό,τι θα ακολουθήσει δεν θα είναι μια αγιογραφία ενός ιδιοσυγκρασιακού σκηνοθέτη, αλλά ένα ειλικρινές πορτρέτο ενός ιδιοσυγκρασιακού ανθρώπου που ζούσε ακριβώς όπως σκηνοθετούσε: με την ίδια ροπή προς το σκοτάδι.
Καταγράφοντας με αντίστροφη μέτρηση τις οκτώ ταινίες που σκηνοθέτησε μέσα σε 30 χρόνια ξεκινώντας από το «The Zero Years» του 2005 και καταλήγοντας στην «Ευριδίκη ΒΑ 2037» του 1975, ο Χουλιάρας συναντά μέσα σε μιάμιση ώρα σχεδόν όλες τις κομβικές φιγούρες του έργου του, από τον Κωνσταντίνο Τζούμα, τον Χρήστο Βαλαβανίδη μέχρι τη Δώρα Μασκλαβάνου και τον Γιάννη Αγγελάκα και από τη Μισέλ Βάλεϊ και την Ολια Λαζαρίδου μέχρι τον Νίκο Τριανταφυλλίδη και τον γιο του, Σάιμον Μπλουμ.
Ολοι τους μιλούν για τον Νικολαΐδη με απόλυτη επίγνωση πως μπορούν ελεύθερα να πουν γι’ αυτόν την αλήθεια, κυρίως γιατί είναι σίγουροι πως αυτό θα ήθελε και ο ίδιος.
Και επιστρέφοντας στο παρελθόν θυμούνται στιγμές που έζησαν μαζί του, πράγματα που τους είχε πει και δεν θα ξεχάσουν ποτέ, όλες τις αντιφάσεις που όριζαν την προσωπικότητά του, τον τρόπο με τον οποίο οι ταινίες του αποκτούσαν μέσα στα χρόνια το δικό τους μύθο και σε μια ομόφωνη εξομολόγηση όλοι καταλήγουν πως το μοναδικό πράγμα που χρειαζόταν να γνωρίζεις γι’ αυτόν ήταν πως αγαπούσε το σινεμά, περισσότερο και από τον ίδιο του τον εαυτό, ζώντας και δρώντας μόνο γύρω απ' αυτό.
Ισως γι’ αυτό και ο Χουλιάρας παραδίδει με το «Σκηνοθετώντας την Κόλαση» ένα πορτρέτο του Νικολαΐδη που φαινομενικά μοιάζει να αφορά μόνο όσους γνωρίζουν ήδη το έργο του ή όσους ενδιαφέρονται να μάθουν τον τρόπο εργασίας και τη φιλοσοφία πίσω από την παράδοξη φιλμογραφία ενός δημιουργού που όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Δώρα Μασκλαβάνου «έκανε τις ταινίες και ζούσε πρώτος αυτός μέσα σ' αυτές» και όπως πιο εξομολογητικά αναφέρει ο γιος του «άρχισε από κάποια στιγμή και μετά να ζει κομμάτια των ταινιών του».
Στην πραγματικότητα όμως, ακόμη και μέσα από καθαρά τεχνικούς όρους, από εμπειρίες ηθοποιών που οι περισσότεροι συμφωνούν πως δεν καταλάβαιναν ακριβώς τι έκαναν έχοντας ωστόσο απόλυτη εμπιστοσύνη στον σκηνοθέτη τους, αναλύσεις κριτικών και εξομολογήσεις του ίδιου του Νικολαΐδη, όσα μαθαίνουμε για τον ίδιο και το σινεμά του και βλέπουμε μέσα από το πλούσιο οπτικό υλικό, γίνονται αυτόματα κομμάτια μιας βιογραφίας ενός ανθρώπου που θέλεις με οποιονδήποτε τρόπο να γνωρίσεις.
Και όπως πιστεύουν όλοι όσοι μιλούν στο ντοκιμαντέρ, αλλά και όσοι μέσα στα χρόνια ασχολήθηκαν με το έργο του και κυρίως αυτοί που ποτέ δεν συμπάθησαν το σινεμά του, ο μοναδικός τρόπος για να τον γνωρίσεις είναι οι ίδιες οι ταινίες του.
Αυτο ίσως είναι και το σημαντικότερο στοιχείο αυτού του φόρου τιμής ενός μαθητή στο δάσκαλό του, ενός θαυμαστή στον αγαπημένο του σκηνοθέτη, ενός κινηματογραφιστή στον μύθο του... από τη φύση του κινηματογραφιστή Νίκο Νικολαΐδη.
Το «Σκηνοθετώντας την Κόλαση» θα προβάλλεται στην Ταινιοθήκη από τις 21 Μαρτίου στην απογευματινή (18.45) και δεύτερη βραδυνή (21.45) προβολή, ενώ η προβολή των 20.15 θα είναι αφιερωμένη σε μια από τις ταινίες του Νίκου Νικολαΐδη: «Singapore Sling» του 1990, «Πρωινή Περίπολος» του 1987 και «Ο Χαμένος τα Παίρνει Ολα» του 2002.
Διαβάστε ένα αφιέρωμα σε όλες τις ταινίες του Νίκου Νικολαΐδη.
