O Ντέιβιντ Μαξ Μπράουν γεννήθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1959 και μετακόμισε στη Βρετανία μαζί με την εξόριστη οικογένεια του το 1962. Ανάμεσα στο 1983 και το 1986 εργάστηκε ως φωτογράφος στο ANC (The African National Congress), ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο York του Καναδά, δούλεψε στη βρετανική τηλεόραση για δύο χρόνια και το 1990 ίδρυσε την εταιρία «Eye to Eye TV Productions». Το 1998 μετακόμισε στη Νότιο Αφρική όπου και πλέον είναι η βάση του.
Το 2001 ο Ντέιβιντ Μαξ Μπράουν ανέλαβε την παραγωγή του βραβευμένου ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας «The Secret Safari» σε σκηνοθεσία του Τομ Ζουμπρίσκι το οποίο κατέγραψε την απίστευτη ιστορία των σαφάρι που οργάνωνε η εταιρία Africa Hinterland Expeditions από το 1987 έως και το 1993, όπου ανυποψίαστοι τουρίστες από την Βρετανία και την Ολλανδία μεταφέρονταν μέσα σε φορτηγά που μετέφεραν οπλισμό για τον πόλεμο του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου εναντίον του Απαρτχάιντ.
Από τότε και μέχρι σήμερα, ο Ντείβιντ Μαξ Μπράουν έχει αναλάβει την παραγωγή σε ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές σειρές, ανάμεσά τους και το «Homecoming», το οποίο αργότερα μονταρίστηκε και ως ταινία ταξιδεύοντας στα Φεστιβάλ του κόσμου.
Σήμερα ο Ντέιβιντ Μαξ Μπράουν ασχολείται με τη παραγωγή της ταινίας μεγάλου μήκους «Call me Gangster» σε συνεργασία με το Εθνικό Ιδρυμα Κινηματογράφου και Βίντεο. Επίσης παράγει μία ταινία που βασίζεται στο «The Secret Safari», μια ταινία για το πώς ο πατέρας του είχε εμπλακεί στο λαθρεμπόριο όπλων για την ενίσχυση του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου.
Παράλληλα διδάσκει ως μερική απασχόληση στη σχολή κινηματογράφου AFDA και έχει δραστηριοποιηθεί στην ανάπτυξη της νοτιοαφρικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας. Διετέλεσε πρόεδρος του Sithengi (Διεθνή Αγορά Κινηματογράφου και Τηλεόρασης) στο Κέιπ Τάουν το 2002 και 2003, και ήταν επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου της SACOD, (Επικοινωνίες για την Ανάπτυξη της Νοτιότερης Αφρικής) για πολλά χρόνια.
Με αφορμή την προβολή του «Τhe Secret Safari» και του «Homecoming» στη 2η Εβδομάδα Αφρικανικού Κινηματογράφου που διοργανώνεται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος από τις 21 έως και τις 27 Φεβρουαρίου, ο Ντέβιντ Μαξ Μπράουν βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε στο Flix για την Νότιο Αφρική των παιδικών του χρόνων, της απότομης ενηλικίωσης και του Απαρτχάιντ που δεν ξέχασε ποτέ, συνεχίζοντας να κάνει σινεμά ως το μοναδικό τρόπο για να αλλάξει τον κόσμο!
Σκηνή από το «Τhe Secret Safari» (2001)
Πώς ξεκινήσατε να σκέφτεστε τη δημιουργία του «Τhe Secret Safari»;
Εγινα μέλος του ANC (Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου) όταν ήμουν 25 ετών. Ζούζα και δούλευα μαζί τους ως φωτογράφος, όντας στην εξορία, στην Τανζανία των 80s. To ΑΝC χρηματοδότησε επίσης και τις σπουδές κινηματογράφου που έκανα στον Καναδά. Πίστευα πως σήκωνα τη σημαία της επανάστασης για λογαριασμό της οικογένειάς μου που είχε εγκαταλείψει τη Νότιο Αφρική στις αρχές της δεκαετίας του '60. Και οι δυο μου γονείς ήταν αναμεμειγμένοι σε οργανώσεις κατά του Απαρτχάιντ, αλλά μετά την παρέμβαση της Αστυνομίας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα το 1963. Το 1995 ο πατέρας μου που αποκάλυψε πως βοηθούσε σε μια κίνηση μυστικής μεταφοράς οπλισμού στη Νότιο Αφρική για λογαριασμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων του ΑNC. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο σοκαρίστηκα όταν συνειδητοποίησα ότι ο πατέρας μου ήταν κρυφά ενεργός όλα αυτά τα χρόνια, πράγμα που με έκανε ταυτόχρονα και πολύ περήφανο. Ενιωθα πάντοτε ότι αυτή η ιστορία θα μπορούσε να είναι η βάση για ένα υπέροχο φιλμ. Εκανα το ντοκιμαντέρ και τώρα δουλεύω σε μια ταινία μυθοπλασίας πάνω στο ίδιο θέμα. Η ιστορία ήταν πως ο πατέρας μου ζήτησε από τα υψηλόβαθμα μέλη του ANC να στήσουν μια ταξιδιωτική εταιρία στη Μ. Βρετανία που θα μετέφερε τουρίστες σε σαφάρι στην Αφρική. Τα σαφάρι ξεκίνησαν το 1986 και συνεχίστηκαν μέχρι και τον Οκτώβριο του 1993., λίγους μήνες πριν τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές στη Νότιο Αφρική που οδήγησαν στην εκλογή του Νέλσον Μαντέλα ως Προέδρου.
Πότε μάθατε πρώτη φορά την αληθινή ιστορία πίσω από τα τουριστικά σαφάρι;
Ξεκίνησα τη δική μου έρευνα το 1996 και ήρθα σε επαφή με τους οδηγούς των σαφάρι, βρήκα τα αυθεντικά φορτηγά που είχαν αφεθεί σε ένα γκαράζ στην Πρετόρια και μετά συνάντησα τους τουρίστες που είχαν συμμετάσχει σε αυτά. Ηταν δύσκολο να βρω χρηματοδότες για την ταινία που απαιτούσε να μεταφέρουμε έναν από τους οδηγούς πίσω στη Νότιο Αφρική και να βγάλουμε τα φορτηγά και πάλι στο δρόμο. Το φιλμ περιέχει εκτός από τις πραγματικές μαρτυρίες των τουριστών και των οδηγών και δραματική αναπαράσταση των γεγονότων. Είναι ένα ντοκιμαντέρ για μια συναρπαστική ιστορία θάρρους από απλούς ανθρώπους που κατάφεραν τα πιο απίθανα πράγματα για να αλλάξουν τον κόσμο.
Ποια ήταν η πρώτη αντίδραση των ανυποψίαστων τουριστών όταν έμαθαν τον αληθινό σκοπό των σαφάρι στα οποία συμμετείχαν;
Ηταν σοκαρισμένοι με το γεγονός πως οι διακοπές τους έκρυβαν μια τόσο απίστευτη ιστορία. Κάποιοι τρομοκρατήθηκαν πως οι ζωές τους θα έμπαιναν σε κίνδυνο. Αλλοι, κυρίως οι Αυστραλοί ένιωσαν πολύ περήφανοι που με τις διακοπές τους συνεισέφεραν ασυνείδητα στην ελευθερία της Νοτίου Αφρικής.
Πιστεύετε πως γενικά στη ζωή «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»;
Ναι. Ειδικά σε αυτήν την περίπτωση, όπου οι βιαιότητες του νοτιοαφρικάνικου καθεστώτος δικαιολόγησαν στρατιωτικές επιχειρήσεις και κυρίως επειδή συνοδεύτηκαν από καθαρές πολιτικές καμπάνιες που αποτελούνταν από απεργίες, μαζικές διαδηλώσεις αλλά και διεθνείς καμπάνιες. Επίσης το ANC απέφυγε πάντοτε τρομοκρατικές ενέργειες και δεν επιτέθηκε ποτέ σε ανθρώπινους στόχους. Ακόμη και η αμερικανική κυβέρνηση τελικά συμφώνησε πως ο Νέλσον Μαντέλα δεν θα έπρεπε πλέον να ονομάζεται «τρομοκράτης» αλλά αγωνιστής της ελευθερίας.
Σκηνή από το «Ηomecoming» (2005)
Ασχοληθήκατε με το Απαρτχάιντ και στη μίνι - σειρά «Homecoming». Πόσο κοντά στις δικές σας εμπειρίες βασίστηκε το σενάριο;
Το σενάριο γράφτηκε από ένα φίλο μου που ήταν μέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων του ΑΝC και επίσης σκηνοθέτης, ο Ζόλα Μασέκο. Εχω επίσης πολλούς φίλους που συμμετείχαν στο στρατό του ANC και ακούσαμε τις εμπειρίες τους. Το «Homecoming» ήταν για μένα πολύ σημαντικό. Το φτιάξαμε αρχικά ως μια μίνι σειρά τριών επεισοδίων για την τηλεόραση και μετά το μοντάραμε ξανά σε μια ταινία. Ο στόχος ήταν να συγκεντρώσουμε χρήματα από την πώληση των DVD για να υποστηρίξουμε την οικογένεια του συμπαραγωγού μου Ντουμισάνι Ντιαμίνι ο οποίος σκοτώθηκε από ληστές στο σπίτι του κατά τη διάρκεια του γυρίσματος. Οι άνθρωποι στη Νότιο Αφρική γνωρίζουν ότι οι στρατιώτες του ANC έχασαν τη ζωή τους στις μάχες και πως έζησαν δύσκολα χρόνια στην εξορία, αλλά δεν έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν τι σημαίνει να είσαι μακριά από τη χώρα σου, σε διαρκή εκπαίδεσυη και όταν επιστρέφεις σε αυτήν να μοιάζουν όλα ξένα. Το «Homecoming» ήταν μια ευκαιρία να αφηγηθώ μια τέτοια ιστορία. Δεν είναι μια ακριβή ταινία, αντίθετα γυρίστηκε με μια ψηφιακή κάμερα και χρησιμοποιήσαμε νεαρούς ερασιτέχνες τεχνικούς. Εκτός από τον διευθυντή φωτογραφίας και μένα όλο το συνεργείο και οι περισσότεροι ηθοποιοί ήταν μαύροι. Οπότε με κάποιο τρόπο ήταν μια πρωτοποριακή προσπάθεια για την εποχή του.
Πιστεύετε ότι το σινεμά έχει τη δύναμη να αφυπνίσει συνειδήσεις;
Το πιστεύω απόλυτα. Νομίζω πως το «The Secret Safari», για παράδειγμα, είναι ταυτόχρονα διασκεδαστικό και συναρπαστικό για τον θεατή γιατί δείχνει λευκούς νοτιοαφρικάνους να προκαλούν το σύστημα, προκαλώντας ταυτόχρονα και αμφιβολίες σε όσους πιστεύουν πως η πραγματική μάχη στη Νότιο Αφρική ήταν μόνο σχετική με το ρατσισμό. Σήμερα στη Νότιο Αφρική ταυτιζόμαστε περισσότερο με τη φυλή στην οποία ανήκουμε και όχι με την εθνικότητά μας. Δεν λέμε ότι «Είμαι Νοτιοαφρικάνος», λέμε ακόμη πως είμαι «Αφρικανός», όπως λέμε «Αυτός είναι Ινδιάνος ή εγχρωμος ή μαύρος». Οταν μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε τους εαυτούς μας ως νοτιοαφρικάνους μόνο τότε θα μπορέσουμε να χτίσουμε μια χώρα ελέυθερη από τα βάρη του Απαρτχάιντ, ενώ για την ώρα συνεχίζουμε να το υπηρετούμε. Γι' αυτό και είμαι ιδιαίτερα περήφανος ως καλεσμένος της Πρεσβείας της Νοτίου Αφρική στην Ελλάδα, γιατί πιστεύω ότι αυτή είναι μια αναγνώριση ενός νοτιοαφρικάνου κινηματογραφιστή που τυχαίνει να είναι λευκός και κάνει ταινίες εδώ και χρόνια, ορμώμενος από το πάθος και πάντοτε με γνώμονα την πολιτική και κοινωνική αντικειμενικότητα. Την εποχή που γυρίζαμε το «Homecoming», η τηλεόραση της Νοτίου Αφρική λειτουργούσε μόλις για δέκα χρόνια στη νέα δημοκρατία και ήταν ένα από τα πρώτα τηλεοπτικά δράματα σκηνοθετημένο από μαύρους σκηνοθέτες. Πιστεύω πως το σινεμά αλλά και ειδικά η τηλεόραση είναι σημαντικά και επιδραστικά μέσα. Συνήθως με τρόπους που δεν μπορούμε πάντα να δούμε καθαρά. Το σινεμά, σε κάθε του μορφή, κουβαλάει κοινωνικά μυνήματα, φανερά ή κρυφά.
Πώς θα περιγράφατε το σινεμά της Αφρικής σήμερα;
Το αφρικανικό σινεμά εξελίσσεται και υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον από την Ευρώπη, όπου πλέον οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται πως οι ταινίες από την Αφρική δεν είναι μόνο παραμύθια από σκονισμένα χωριά! Η υποστήριξη από το Κέντρο Κινηματογράφου της Γαλλίας σε γαλλόφωνες ταινίες από την Αφρική σημαίνει συνεχή παραγωγή από χώρες όπως η Σενεγάλη, η Μπουρκίνα Φάσο και πολλές άλλες. Η Εβδομάδα Αφρικανικού Κινηματογράφου στην Ελλάδα ενδιαφέρει επίσης όλο και πιο πολύ το κοινό. Το σινεμά της Νοτίου Αφρικής, ειδικότερα, εξελίσσεται σε σχέση με τον αριθμό των ταινιών που γυρίζονται ετησίως και τη γέννηση νέων δημιουργών που αφηγούνται καινούριες ιστορίες στη γλώσσα τους. Το κίνητρο για εμπορική ορατότητα στο σινεμά της Νοτίου Αφρική, σημαίνει πως πολλές ταινίες της χώρας δεν έχουν καλλιτεχνικές αρετές και αυτό είναι κάτι που πρέπει να εξελιχθεί επίσης. Ευτυχώς υπάρχει ενημέρωση ανάμεσα στους σκηνοθέτες και τους εθνικούς οργανισμούς ώστε να προωθηθεί τόσο η εμπορική δυνατότητα όσο και οι καλλιτεχνική αξία των ταινιών. Η τηλεόραση ξεκίνησε στη Νότια Αφρική το 1976 και αν και το νοτιοαφρικάνικο σινεμά μετράει ήδη παραπάνω από έναν αιώνα, η επίδραση του δεν έχει φτάσει στον κόσμο. Και οι δύο βιομηχανίες - τηλεοπτική και κινηματογραφική - στη Νότιο Αφρική είναι σχετικά νέες οπότε θα χρειαστεί χρόνος για να καθιερωθούν.
