Νέα, ορμητική, ενθουσιώδης, σοφή, αγωνίστρια, έτοιμη να αντιμετωπίσει κάθε μάχη, η Μεριέμ Μπενμπαρέκ μοιάζει και με την ταινία της και με την ηρωίδα της ταινίας της. Αλλωστε και τις δύο τις λένε «Σοφία» και παλεύουν όχι μόνο για τη θέση τους στον κόσμο αλλά και για μια καλύτερη ζωή, ζητούν ορατότητα και διεκδικούν κάθε δικαίωμα σε μια κοινωνία όπως τη θέλουν και όπως τους αξίζει.
Βραβευμένη για το σενάριο τής στο τμήμα «Ενα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ Καννών, η 35χρονη δημιουργός από το Μαρόκο αποκαλύπτει τι ακριβώς συμβαίνει σε ένα κόσμο τόσο κοντά μας και πιστεύει σε ένα σινεμά τόσο ακτιβιστικό που μοιάζει τελικά με μια απτή πραγματικότητα.
Η ιστορία που έγραψα βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία. Αυτή ήταν η αρχή όλων. Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του σεναρίου συμβουλεύτηκα και οργανώσεις, ανύπαντρες γυναίκες και γιατρούς. Ακούσα πολλές από τις ιστορίες τους και το τελικό σενάριο δεν είναι παρά μια σύνθεση όλων αυτών. Δυστυχώς, όμως, η ιστορία της Σοφία είναι μια καθημερινή ιστορία στο Μαρόκο. Το σεξ εκτός γάμου τιμωρείται με ποινή φυλάκισης και ο αριθμός των γυναικών που γεννούν κάθε μέρα χωρίς να είναι παντρεμένες είναι περίπου 150. Δεν είναι καν ταμπού. Αλλά σίγουρα όλα τακτοποιούνται πιο εύκολα αν έχεις χρήματα.
Για μένα, το βασικό θέμα της ταινίας δεν ήταν η απαγόρευση του σεξ εκτός γάμου που ισχύει στο Μαρόκο. Για να είμαστε ειλικρινείς όλοι κάνουν σεξ στο Μαρόκο, πριν και μετά, μέσα και έξω από το γάμο. Οι πιο φτωχοί απλά πρέπει να το κρύβουν αν το κάνουν παράνομα, οι πιο πλούσιοι πληρώνουν και εξαφανίζουν τις αποδείξεις. Αυτό που με ενδιέφερε να δείξω στην ταινία ήταν την κοινωνική δομή. Η ταινία ξεκίνησε από την επιθυμία που είχα να αποκαταστήσω την εικόνα που έχει δημιουργηθεί στον κόσμο για το σινεμά αυτής της συγκεκριμένης περιοχής, του αραβικού κόσμου και κυρίως τη θέση της γυναίκας μέσα σε αυτόν.
Οι περισσότερες ταινίες που αφορούν τον αραβικό κόσμο μοιάζουν να πληρούν συγκεκριμένα «κριτήρια». Το αποτέλεσμα είναι πως οι γυναίκες σκιαγραφούνται συνεχώς ως θύματα της πατριαρχίας. Δεν αρνούμαι ότι η κοινωνία στο Μαρόκο είναι πατριαρχική. Αλλά ήθελα να υπογραμμίσω και τη συμβολή των χρημάτων και της οικονομικής κατάστασης στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις γυναίκες. Αν η συγκεκριμένη ιστορία είχε συμβεί σε μια πιο προνομιούχα οικονομικά κοπέλα, όλα θα ήταν διαφορετικά. Είναι ενδεικτικό ότι οι άνθρωποι που έχουν χρήματα και ζουν στο Μαρόκο συγκρίνουν τον τρόπο ζωής τους με αυτόν της Καλιφόρνια. Αν έχεις χρήματα μπορείς να ζήσεις ελεύθερος τη ζωή που θέλεις.
Η ταινία είναι η κριτική μου απέναντι στο λευκό φεμινισμό. Για μένα, ο λευκός φεμινισμός είναι όταν προσπαθείς να πείσεις γυναίκες από άλλες κουλτούρες να σκέφτονται όπως οι γυναίκες της Δύσης, για παράδειγμα. Ολα τα θέματα που αφορούν τις γυναίκες και τα συζητάμε στη Δύση είναι πολύ σημαντικά, αλλά πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας πως κάθε χώρα και κάθε κατάσταση είναι διαφορετική. Δεν μπορούμε να βοηθήσουμε κανέναν όταν εξαφανίζουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Και φυσικα, ούτε όταν η πρώτη μας αντίδραση απέναντι σε οποιαδήποτε γυναίκα προσπαθεί να ζήσει με το δικό της τρόπο είναι ότι έχει πέσει θύμα της κοινωνίας.
Δεν ξέρω αν υπάρχει αυτό που λέμε γυναικεία ή ανδρική ευαισθησία. Αυτό που υπάρχει είναι διαφορετικοί άνθρωποι και είναι επικίνδυνο να γενικολογούμε. Ισως κάποιος άνδρας να έκανε την ταινία μου με τον ίδιο τρόπο που την έκανα εγώ. Στηρίζω όμως το μεγαλύτερο ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών, όχι μόνο στη βιομηχανία παραγωγής των ταινιών, αλλά και στις επιτροπές χρηματοδότησης. Οσο περισσότεροι διαφορετικοί άνθρωποι υπάρχουν κάπου, τόσο πιο πλούσιο θα γίνεται το σινεμά του κόσμου.
Η ταινία άρεσε πολύ στον κόσμο στο Μαρόκο. Στη χώρα υπάρχουν δύο είδη Τύπου. Ο αραβικός Τύπος που γράφεται από τη μεσαία και τη χαμηλή τάξη. Και ο γαλλικός Τύπος που γράφεται από τη μπουρζουαζία. Παρόλο το γεγονός ότι η γαλλική κοινότητα είναι μειονότητα, έχει μεγάλη επιρροή στη χώρα. Ο αραβικός Τυπος κατάλαβε ακριβώς την ταινία και την κριτική μου απέναντι στην οικονομική κατάσταση και δομή της χώρας. Για την ελίτ, δεν ξέρω τι να πω. Εκτός από ένα άρθρο, κανείς δεν αναφέρθηκε στην κριτική της ταινίας και όλοι έμειναν στο γεγονός πως η Σοφία δεν μιλάει καλά γαλλικά και φοράει τζελαμπά, οπότε είναι μια κλισέ ηρωίδα.
Δεν ήθελα να σοκάρω ή να προκαλέσω κανέναν. Γι' αυτό και η ταινία είναι φτιαγμένη μάλλον ακαδημαϊκά. Ο μοναδικός λόγος που το έκανα ήταν γιατί επιθυμούσα πολύ η ταινία να φτάσει στον κόσμο και να μπορέσει να συναντήσει όσο το δυνατόν περισσότερους θεατές. Αν έκανα μια ταινία με σκηνές - σοκ, ίσως θα είχα επιτυχία στο εξωτερικό αλλά όχι μέσα στο Μαρόκο. Εγώ ήθελα η ταινία να αφορά το Μαρόκο.
Πίστευα πάντα πως το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Το πίστευα και όταν ξεκίνησα αυτήν την ταινία. Ισως γιατί είμαι αφελής. Από την άλλη υπάρχει μια πιθανότητα να μπορεί να το καταφέρει. Ενιωσα την ενέργεια που προκάλεσε η ταινία όταν βγήκε στις αίθουσες στο Μαρόκο. Προκάλεσε πολλές συζητήσεις μεταξύ νέων ανθρώπων, άνοιξε το θέμα της πάλης ανάμεσα στη συντηρητική και στη μοντέρνα κοινωνία. Ηδη συζητείται να καταργηθεί ο νόμος. Ενας νόμος που βασίζεται στη θρησκεία. Και αυτό δεν μπορεί να είναι παρά μόνο θετικό και ελπιδοφόρο...
