Βασισμένη σε ένα βιβλίο που με την σειρά του αφηγούνταν μια αληθινή ιστορία, «η Ανασκαφή» καταγράφει την ανακάλυψη ενός από τα σημαντικότερα ευρήματα στην ιστορία της βρετανικής αρχαιολογίας, η οποία έγινε όχι σε μια επιστημονική ανασκαφή, αλλά στην ιδιοκτησία μιας νεαρής πλούσιας χήρας από έναν άντρα που δεν ήταν επισήμως αρχαιολόγος. Βρισκόμαστε λίγο πριν το ξεκίνημα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και η Ιντιθ Πρίτι, πεπεισμένη ότι κάτι κρύβεται κάτω από τους παράξενους μικρούς λόφους που υπάρχουν διασκορπισμένοι στο κτήμα της, προσλαμβάνει τον Μπέιζιλ Μπράουν, έναν πεπειραμένο «σκαφτιά» που όπως δεν έχει πτυχίο αρχαιολόγου, προκειμένου να βρουν όσα είναι θαμμένα εκεί.
Αυτό που θα ανακαλύψουν θα φέρει στο χωράφι της Ιντιθ τους κορυφαιους αρχαιολόγους της χώρας και με την ηχώ του επικείμενου πολέμου να ακούγεται όλο και πιο δυνατά, η ανάγκη να εξερευνηθεί η ανασκαφή όσο το δυνατόν γρηγορότερα και πιο αποτελεσματικά, θα γεννήσει εντάσεις και τριγμούς στην σχέση όσων εμπλέκονται. Καθώς η ανασκαφή προχωρά κι όλο και περισσότερα εντυπωσιακά ευρήματα έρχονται στο φως, το φιλμ ανασκάπτει την ίδια στιγμή τις ιστορίες και την ψυχολογία των ανθρώπων που κινούνται γύρω της, και παρατηρεί με την λεπτότητα και την προσοχή αρχαιολόγου τα όσα τους ορίζουν.
Φροντισμένο σε κάθε του λεπτομέρεια, αποπνέοντας την αίσθηση μιας κλασάτης βρετανικής παραγωγής από κάθε του πόρο, το φιλμ του Στόουν είναι μια από εκείνες τις ταινίες που σε γοητεύουν με το επίπεδο της παραγωγής και την κομψότητα των εικόνων τους, αλλά εδώ υπάρχει κάτι πιο βαθύ και ενδιαφέρον από την ομορφιά των εικόνων και την καλοβαλμένη τάξη της κινηματογράφισης.
Η ανασκαφή εκτός από το προκείμενο, είναι εδώ και μια παραβολή, μια ιδέα πάνω στην οποία οι χαρακτήρες προβάλλουν τον ιδεατό δικός τους εαυτό, κάτι από την ουσία της φύσης τους και μέσα από την ανακάλυψη ενός κυριολεκτικού θησαυρού θαμμένου στο χώμα, ξαναβρίσκουν ή ξεθάβουν κι αυτοί αληθινά κομμάτια της ύπαρξής τους που έμοιαζαν κρυμμένα ή ξεχασμένα.
Και κάπως έτσι το φιλμ μεταμορφώνεται σε μια χαμηλότονη, μελαγχολική σπουδή πάνω στον χρόνο και στην σημασία του, πάνω στα όσα χάνονται κι όσα αξίζουν να μείνουν, πάνω στο ένστικτο και την επιμονή του να πιστεύεις και να ακολουθείς τον δρόμο σου. Ολα αυτά μέσα από μια ιστορία που όπως και τα στρώματα του εδάφους που αφαιρούνται σιγά σιγά, αφήνει τις πτυχές των ηρώων του να φανούν σιγά σιγά και μια μεγαλύτερη, συγκινητική εικόνα να σχηματιστεί μπροστά στα μάτια σου.
