Συνήθως οι ευχαριστίες είναι το τελευταίο στοιχείο που συμπεριλαμβάνεται στους τίτλους τέλους μιας ταινίας, το τελευταίο «ευχαριστώ» του δημιουργού σε όλα όσα τον/την βοήθησαν στην ολοκλήρωση της ταινίας. Το «Πρόσωπα & Ιστορίες» όμως τοποθετεί τις ευχαριστίες του ακριβώς στην αρχή της ταινίας, πριν καν χαρίσει στο κοινό έστω κι ένα πλάνο. Είναι μια μικρή αλλά κρίσιμη διαφοροποίηση από όλα όσα έχουν προηγηθεί στο σινεμά και επιπλέον ένα ακόμα χαρακτηριστικό της απόλυτα συναισθηματικής ματιάς της Ανιές Βαρντά, η οποία πάντα έβρισκε τον τρόπο όχι ακριβώς να βλέπει αλλιώς τα πράγματα αλλά να βλέπει, στην ουσία, διαμέσου των πραγμάτων.
Το «Πρόσωπα & Ιστορίες» είναι ένα φιλμ που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «road documentary», να ειδωθεί ως μελέτη χαρακτήρων, να αναλυθεί ως ένα αυτοβιογραφικό κολλάζ ανθρώπινης μνήμης. Το σινεμά της Ανιές Βαρντά, πρωτοπόρου της γαλλικής Nouvelle Vague και μόνιμα καινοτόμου της κινηματογραφικής φόρμας, δεν ήταν ποτέ άλλωστε εύκολα κατηγοριοποιήσιμο και το γεγονός ότι παραμένει έτσι ακόμα και στα 90 σχεδόν χρόνια της δημιουργού αποτελεί μια επιπλέον απόδειξη μιας έντονα προσωπικής και μοναδικής ματιάς.
Είναι λογικό και αναμενόμενο λοιπόν το γεγονός ότι στο «Πρόσωπα & Ιστορίες» η Βαρντά δεν περιορίζεται στο παρελθόν αλλά εμπνέεται από την σύγχρονη τέχνη και αισθητική του αυτοαποκαλούμενου JR, του εκκεντρικού φωτογράφου και συν-σκηνοθέτη της ταινίας, ο οποίος ταξιδεύει με τον κινητό φωτογραφικό του θάλαμο ανά την Γαλλία αποτυπώνοντας στον φακό του τις μορφές καθημερινών ανθρώπων και μετατρέποντάς τις σε γιγάντιες αφίσες. Οι περισσότερες από αυτές καταλήγουν επάνω σε ασυνήθιστες επιφάνειες, στους τοίχους ενός εγκαταλειμμένου χωριού, πάνω σε ένα τσιμεντένιο οχυρό που κατέληξε στο κέντρο μιας παραλίας ή επάνω στα κοντέινερ του λιμανιού της Χάβρης, τις περισσότερες φορές για να «χτυπηθούν» από τα στοιχεία της φύσης και να ενσωματωθούν μελαγχολικά αλλά περήφανα σε ένα περιβάλλον που φθίνει αλλά παραμένει ζωντανό στη μνήμη.
«Ας φτιάξουμε εικόνες μαζί, αλλά διαφορετικά» δηλώνει με ενθουσιασμό η Βαρντά, προσφέροντας τις αναμνήσεις της ως συναισθηματική πυξίδα αλλά και την ίδια την ρομαντική της ματιά ως αντιστάθμισμα της πολιτικής και κοινωνικής σκληρότητας που αντικρίζει γύρω της. Μαζί με τον JR, φτιάχνει εικόνες για τους ανθρακωρύχους της Βόρειας Γαλλίας, για την καθημερινότητα ενός αγρότη πάνω στο τρακτέρ του, για μια παλιά ιστορία αγάπης στη Νότια Γαλλία, για τους κινηματογραφόφιλους εργαζόμενους ενός εργοστασίου παραγωγής αλατιού, για τη μοναδική κάτοικο ενός δρόμου, η οποία αρνείται προς πείσμα των καιρών να μετακομίσει.
Είναι ένα ταξίδι που ξεκινάει χιουμοριστικά με τον τρόπο που δεν γνωρίστηκαν οι δύο συν-δημιουργοί («δεν γνωρίστηκαν στο αρτοποιείο, δεν γνωρίστηκαν στον δρόμο», «δεν γνωρίστηκαν στην πίστα μιας disco») για να συνεχίζει με αφοπλιστική τρυφερότητα, αξιοποιώντας τις αναφορές του κάθε καλλιτέχνη και μεταφράζοντας μέσα από το δημιουργικό τους πρίσμα την μνήμη και την ιστορία. Το «Πρόσωπα & Ιστορίες» είναι ένας φόρος τιμής στους απλούς ανθρώπους, μια ωδή στις εφήμερες εικόνες που παίρνει η θάλασσα, μια συγκινητική αφιέρωση στα πρόσωπα που έγιναν αναμνήσεις μέσα από τις εικόνες τους (και ένα σύντομο αλλά ξεκαρδιστικό homage στο «Bande à part» του Γκοντάρ). «Ας εποικίσουμε τα άδεια μέρη με ενέργεια, έστω και για μια μέρα» και δεν είναι απλά τα λόγια της Βαρντά που μεταφέρουν μια γνήσια δύναμη αλλά η ζεστή φωνή και η ζωντανή ματιά, πρόθυμη πάντα να κατανοήσει και να αγκαλιάσει τον κόσμο.
Περισσότερο από όλα όμως, το «Πρόσωπα & Ιστορίες» είναι ένα συναισθηματικό πορτρέτο της ίδιας της Ανιές Βαρντά και μια τελευταία ίσως ευκαιρία της σκηνοθέτιδος να μοιραστεί με το κοινό την οπτική της, κυριολεκτικά («εγώ τα βλέπω όλα θολά, εσύ μαύρα πίσω από τα γυαλιά») και μεταφορικά, αλλά και τις αναμνήσεις της. Το ταξίδι στη Νορμανδία, στο χωριό όπου έζησε η συγγραφέας Ναταλί Σαρότ (στην οποία η Βαρντά αφιέρωσε το «Δίχως στέγη, δίχως νόμο»), η επίσκεψη στον τάφο του φωτογράφου Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν, η ανάσυρση παλιών φωτογραφιών του φίλου και συνεργάτη Γκι Μπουρντέν, ακόμα και η επιλογή του JR για συνεργάτη («μου θύμιζε τον Γκοντάρ, έτσι που δεν έβγαζε ποτέ τα γυαλιά του») είναι όλα σταθμοί μιας εσωτερικής διαδρομής και ενός απόλυτα προσωπικού ταξιδιού που αποζητά το κλείσιμο παλιών λογαριασμών (όσο ελεύθερα κι αν μπορεί να νοηθεί αυτό στο μυαλό της Βαρντά) όσο οδηγείται απρόβλεπτα σε μια τελική «αναμέτρηση» με τον Ζακ-Λικ Γκοντάρ και ένα απλό αλλά πανίσχυρο τετ-α-τετ μεταξύ των δύο συν-σκηνοθετών του φιλμ.
Γιατί στην πραγματικότητα, το «Πρόσωπα & Ιστορίες» μπορεί να αποτυπώνει τον κόσμο γύρω από την Ανιές Βαρντά και (σε λιγότερο βαθμό) τον JR, αφορά όμως περισσότερο τους ίδιους και όλα εκείνα τα μικρά πράγματα που τους ορίζουν, τα μαύρα γυαλιά, τα δίχρωμα μαλλιά, την σκέψη του θανάτου, τις εικόνες που στιγματίζουν την μνήμη και τη ζωή, τα μέρη στα οποία θα ταξιδέψει μόνο μια φωτογραφία του εαυτού τους. Δεν είναι απλά ένα ντοκιμαντέρ για τον κόσμο και τη συλλογική μνήμη αλλά ένας κινηματογραφικός καθρέφτης που αποδεικνύει και εξωτερικεύει τον θαυμαστό κόσμο της Ανιές Βαρντά. Ναι, ακόμα και σε αυτή την ηλικία, ανυπομονούμε για την συνέχεια.
