Μια 20χρονη ιθαγενής από ένα απομακρυσμένο χωριό των Ανδεων αναζητά το βρέφος που της έκλεψαν σε μια μαιευτική ψευτοκλινική της Λίμα, παγιδευμένη στον κοινωνικό ρατσισμό και τη γραφειοκρατική αδιαφορία.
Εμπνευσμένη από αυθεντικά γεγονότα, η Παρουβιανή Μελίνα Λεόν μετατρέπει ένα πολύβουο σκάνδαλο της δεκαετίας του ’80 σε ένα διαχρονικό «Τραγούδι» έξω και πέρα από γεωγραφικές συντεταγμένες, «χωρίς όνομα» μεν αλλά με πολύ συγκεκριμένη, ουσιαστική, γυναικεία ταυτότητα. Συναντήσαμε τη νεοεμφανιζόμενη δημιουργό στο περασμένο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου η ήδη πολυταξιδεμένη ταινία της τιμήθηκε με το Βραβείο Σκηνοθεσίας και μια ειδική μνεία Mermaid Award.
Εφόσον η ταινία σας έλκει την καταγωγή της από έρευνες του δημοσιογράφου πατέρα σας, θα ήταν σωστό να πούμε πως χρωστάτε την πρώτη σας μεγάλου μήκους δουλειά σε αυτόν;
Φυσικά. Ο πατέρας μου, ένας από τους συνιδρυτές της εφημερίδας La Republica, που είναι μάλλον η γνωστότερη στο Περού, έγραφε μια ζωή για πολιτική. Και το πρώτο πρωτοσέλιδο που έβγαλε το 1981 αφορούσε το εμπόριο βρεφών.
Αρα μεγαλώνοντας είχατε ήδη μια ιδέα για το περί τίνος πρόκειται…
Δεν ήταν κάτι που συζητούνταν στο σπίτι, όχι. Κι αν πού και πού άκουγα κάτι σχετικό με την υπόθεση ως παιδί από κουβέντες του με τη μητέρα μου, σίγουρα δεν το θυμάμαι.
Ποια ήταν η αφορμή, λοιπόν, για να ασχοληθείτε θέμα;
Eνα τηλεφώνημα. Eτσι πληροφορήθηκα για την υπόθεση κι άρχισα να την ψάχνω. Μια κλήση που δέχθηκε κάποια στιγμή ο πατέρας μου από μια Γαλλίδα που ήθελε να τον ευχαριστήσει για τα άρθρα που είχε γράψει τρεις δεκαετίες πριν για εμπόριο βρεφών. Η γυναίκα ήταν ένα από τα μωρά που είχαν απαχθεί στα χρόνια του ’80 και σταλεί για υιοθεσία στη Γαλλία, όμως τελικά δεν κατέληξε σε κάποια οικογένεια και μεγάλωσε σε ιδρύματα. Τώρα πλέον ήταν μητέρα η ίδια και είχε έρθει ταξίδι στη Λίμα να αναζητήσει την ταυτότητα της βιολογικής της μητέρας. Ετσι ξεκίνησα να σχεδιάζω την ταινία, αφού μου είπε ο πατέρας μου για αυτή του την ξαφνική επαφή, που μου ακούστηκε πραγματικά σαν από θαύμα.
Πάντως το ίδιο το φιλμ δε βασίστηκε σε κάποιο συγκεκριμένο χρονικό…
Οχι, αλλά προσπαθήσαμε με τον συν-σεναριογράφο μου να βγάλουμε ένα απόσταγμα από όλες τις ιστορίες γυναικών και απαγωγών που ερευνήσαμε για να τις καθρεφτίσουμε στο πρόσωπο της Χεορχίνα. Και για να υπηρετηθεί αυτό στο επίπεδο της φιξιόν, αλλά και για να μπορέσω ως σκηνοθέτης να εξερευνήσω πιο ελεύθερα τα συναισθήματα των ηρώων, κάναμε αλλαγές. Για παράδειγμα, ήθελα τη δράση τοποθετημένη στα 1988 κι όχι στις αρχές του ’80, γιατί έχω μνήμες από εκείνη την εποχή μεγαλώνοντας. Ακόμα, η κλινική στην οποία αναφέρεται η ταινία δεν ήταν μαιευτήριο, αλλά σταθμός πρόνοιας βρεφών για εργαζόμενες μητέρες που διακινούσε παιδιά. Φανταστικός είναι και ο χαρακτήρας του δημοσιογράφου, που τον θέλαμε ομοφυλόφιλο ακριβώς για να σιγοντάρονται τα θέματα της καταπίεσης και της αυταρχίας παράλληλα με τις δοκιμασίες της Χεορχίνα. Θέματα που δεν έχουν πάψει να ταλανίζουν μέχρι σήμερα τη χώρα. Το γεγονός πως όλοι οι πρόεδροί μας των τελευταίων 40 ετών έχουν είτε φυλακιστεί για εγκλήματα κατά του λαού και για διαφθορά, είτε διαφύγει εκτός, αυτό ακριβώς δείχνει.
Πόσο δύσκολο ήταν να αναπτυχθεί αυτό το σχέδιο;
Η κύρια δυσκολία ήταν να καταφέρω να μαζέψω τα λεφτά. Η αλήθεια είναι πως το Υπουργείο Πολιτισμού του Περού στηρίζει τον κινηματογράφο όσο καλύτερα μπορεί. Σου επιτρέπει να εκφραστείς με όποιον τρόπο νομίζεις ως καλλιτέχνης και δε σου ζητά να επιστρέψεις χρήματα στο κράτος, δε σου βάζει οικονομικές προϋποθέσεις. Ομως καλύπτει πάντα μονάχα το ένα τρίτο της χρηματοδότησης. Τα υπόλοιπα πρέπει να τα ψάξεις μόνος σου. Και, στην προκειμένη περίπτωση, σίγουρα δεν είναι εύκολο να βρεις πόρους για ασπρόμαυρη ταινία νεοεμφανιζόμενης σκηνοθέτη με άγνωστους ηθοποιούς που διαδραματίζεται σε σκοτεινούς καιρούς στην επαρχία. Γι’ αυτό και μου πήρε αρκετά χρόνια μέχρι να ξεκινήσω τα γυρίσματα.
Τονίζετε το φύλο – νεοεμφανιζόμενη σκηνοθέτης. Πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να κάνει ταινίες στο Περού;
Εξαιρετικά δύσκολο. Οι περισσότερες δεν καταφέρνουν καν να βρουν χρηματοδότες που να τις εμπιστεύονται, όσο υψηλή κινηματογραφική παιδεία και να έχουν, κι ακόμη κι αν έχουν να επιδείξουν βιογραφικό με μικρού μήκους δουλειές διακεκριμένες σε διεθνή φεστιβάλ. Αντίθετα, βλέπεις άντρες σκηνοθέτες χωρίς παιδεία, χωρίς καμία προϋπηρεσία, να χρηματοδοτούνται αμέσως. Ομως μας ενθαρρύνει το πόσο συλλογικότερο και πιο επιτακτικό έχει πλέον γίνει το αίτημα μετά το κίνημα #MeToo. Πρόσφατα ιδρύθηκε μια οργάνωση στη Λίμα, Γυναικών Δημιουργών του Κινηματογράφου, που δείχνει αποφασισμένη να αγωνιστεί για το καλύτερο. Ελπίζουμε.
