Μακράν ο πιο αντιφατικός κι αμφιλεγόμενος Κορεάτης σκηνοθέτης των τελευταίων δεκαετιών, ο Κιμ Κι-Ντουκ έχει καταφέρει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες να αποσπάσει μεγάλες φεστιβαλικές διακρίσεις (με κορυφαία το Χρυσό Λέοντα το 2012 για το «Πιετά»), αλλά και να σοκάρει ουκ ολίγες φορές το κοινό με τις πιο πειραματικές και τολμηρές δημιουργίες του, τρέποντας σε φυγή τους έντρομους θεατές σε πολλά φεστιβάλ ανά την υφήλιο.
Μέσα σε μια τόσο σχιζοφρενική καριέρα, με αλλεπάλληλα εμπορικά και καλλιτεχνικά σκαμπανεβάσματα, το «Δίχτυ», η τελευταία του ταινία, αποτελεί μια ευπρόσδεκτη επάνοδο του σκηνοθέτη στη φόρμα και με αφορμή την έξοδο της ταινίας στις αίθουσες, ο σκηνοθέτης απάντησε στις ερωτήσεις του Flix για τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφαση να γυρίσει ένα πολιτικό θρίλερ με θέμα τις τεταμμένες σχέσεις της χώρας του με τη Βόρεια Κορέα, αλλά και για όσα τον ενέπνευσαν και τον εμπνέουν στη δημιουργία μιας τόσο ιδιάζουσας φιλμογραφίας.
Πώς εμπνευστήκατε το σενάριο της ταινίας;
Οι σχέσεις μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας διανύουν μια περίοδο έντονης κρίσης. Μετά τις πυρηνικές δοκιμές της Βόρειας Κορέας, η κυβέρνηση της χώρας μου αποφάσισε ως αντίμετρο να εγκαταστήσει και να αναπτύξει το σύστημα αντιβαλλιστικής άμυνας Terminal High Altitude Area Defense (THAAD), με αποτέλεσμα όχι μόνο να έχουν οξυνθεί εκ νέου οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες, αλλά και να έχει επεκταθεί η ανησυχία στην Κίνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχει ανησυχία σε όλη την Ασία για το ενδεχόμενο ενός πολέμου. Αποφάσισα η ταινία μου να μιλήσει για την έλλιεψη εμπιστοσύνης ανάμεσα στους κατοίκους των δύο χωρών. Πρέπει τα προβλήματα να λυθούν με τον διάλογο κι όχι με εχθροπραξίες και προκλήσεις.
Θα περιγράφατε την ταινία ως πολιτικό θρίλερ;
Θα έλεγα ότι στηλιτεύω την αποκαρδιωτική κατάσταση που επικρατεί και στις δύο χώρες. Στην ταινία οι μυστικοί πράκτορες και οι αστυνομικοί αμφότερων των κρατών ασκούν σωματική βία κι απειλούν τον πρωταγωνιστή. Είναι θλιβερό πώς το κράτος και στις δύο εκδοχές του δεν υπάρχει για να υπηρετεί το λαό, αλλά για να τον καταπιέζει.
Είναι επομένως ο τίτλος της ταινίας σας συμβολικός.
Στην ταινία μου το δίχτυ είναι το κράτος και τα ψάρια είναι ο λαός που εγκλωβίζεται και δεν μπορεί να ξεφύγει.
Εσείς πώς θα αντιδρούσατε αν ήσασταν εγκλωβισμένος σε μια ανάλογη κατάσταση μ’ αυτή του πρωταγωνιστή;
Οταν έγραφα το σενάριο της ταινίας, είχα αυτό ακριβώς στο μυαλό μου, ποιές θα ήταν οι δικές μου αντιδράσεις σε μια εφιαλτική κατάσταση, όπως αυτή του ήρωα. Σε όλες τις ταινίες μου θα μπορούσα να είμαι ο κεντρικός ήρωας. Η αίσθηση της ανασφάλειας που επικρατεί διαχρονικά στις δύο χώρες έχει εδραιώσει την αδικία και πολλοί άνθρωποι το έχουν εκμεταλλευτεί αυτό.
Πιστεύετε πως θα βελτιωθούν ποτέ οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες;
Η περίοδος που διανύουμε είναι πάρα πολύ κρίσιμη. Πρέπει να σταματήσουν οι αψιμαχίες και τα μικροεπεισόδια που μπορούν να οδηγήσουν σε μια γενικευμένη σύρραξη. Το Μάιο έχουμε προεδρικές εκλογές, τις κρισιμότερες του πρόσφατου παρελθόντος, μετά την καθαίρεση της πρώην προέδρου Παρκ Γκέουν-χε, εξαιτίας του σκανδάλου διαφθοράς. Ελπίζω να εκλεγεί ο Μουν Τζέι Αϊεν, που επιθυμεί τη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με πολιτικούς της Βόρειας Κορέας. Αν εκλεγεί, μια νέα ειρηνική περίοδος θα ανατείλει.
Θα γυρίζατε ποτέ ταινία στη Βόρεια Κορέα;
Ναι, αν ποτέ αποκατασταθούν οι σχέσεις μεταξύ μας, θα το κάνω.
Ας επιστρέψουμε όμως στις ταινίες σας, οι οποίες ποικίλουν ανάμεσα στον ποιητικό λυρισμό και τον ωμό ρεαλισμό. Πώς αποφασίζετε ποιά κατεύθυνση θα πάρετε κάθε φορά;
Δεν ξέρω ποτέ ποια κατεύθυνση θα πάρω, όταν ξεκινώ μια ταινία. Με οδηγούν οι χαρακτήρες και η ιστορία. Θέλω κάθε φορά να αφηγηθώ κάτι καινούργιο, κάτι μοναδικό, κάτι που δεν έχει ξαναειπωθεί ή ξαναϋπάρξει.
Σε αρκετες ταινίες σας υπάρχουν σοκαριστικές σκηνές ακραίας σεξουαλικής και μη βίας. Συγκαταλέγεται το σοκ του θεατή στις προθέσεις και στο καλλιτεχνικό σας όραμα;
Δεν είναι η βία αυτοσκοπός, θέλω απλώς να καταδείξω πώς η βία και η εξουσιά καταστρέφουν τον άνθρωπο. Πρέπει να αποδεχτούμε πως η βία είναι συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, με χειρότερη μορφή της τη βία που ασκούν τα κράτη στους πολίτες τους, αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις. Νομίζω πως οι αμυντικοί εξοπλισμοί, οι συνεχείς παραβιάσεις και προκλήσεις και η απειλητική σκιά του πολέμου είναι βία.
Οι τελευταίες σας ταινίες νομίζω πως χαρακτηρίζονται κυρίως από την προσπάθειά σας να δημιουργήσετε με χαμηλό προϋπολογισμό ταινίες είδους που απαιτούν πολύ περισσότερα χρήματα. Θεωρείτε πως τα πενιχρά οικονομικά μέσα περιορίζουν το καλλιτεχνικό σας όραμα ή είναι μια δημιουργική άσκηση;
Εχετε δίκιο. Συνήθως οι ταινίες απαιτούν μεγάλο προϋπολογισμό όχι μόνο για την παραγωγή, αλλά και για το post-production και την προώθηση. Το «Δίχτυ» ήθελε πολλά σκηνικά και εξωτερικά γυρίσματα, αλλά είχα περιορισμένη χρηματοδότηση. Εντούτοις, προσπαθώ να ολοκληρώσω τις ταινίες μου χωρίς να θυσιάσω τίποτα από την ιστορία, το θέμα και τα μηνύματα που θέλω να μεταδώσω, ακόμα και με ελάχιστα μέσα.
Πιστεύετε πως οι ταινίες σας τυγχάνουν θερμότερης υποδοχής στην πατρίδα σας ή στο εξωτερικό;
Η χώρα μου ακόμα φοβάται να αποκαλύψει τη δυσαρέσκεια που ελλοχεύει στις κοινωνικές της δομές και στην πολιτική της ταυτότητα. Υπό αυτή την έννοια αυτή η ενδογενής αντίφαση γίνεται αντιληπτή πιο αντικειμενικά εκτός της Κορέας και εκτιμάται περισσότερο στις ξένες χώρες.
Πρέπει να αποδεχτούμε πως η βία είναι συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, με χειρότερη μορφή της τη βία που ασκούν τα κράτη στους πολίτες τους, αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις. Νομίζω πως οι αμυντικοί εξοπλισμοί, οι συνεχείς παραβιάσεις και προκλήσεις και η απειλητική σκιά του πολέμου είναι βία.
Εχετε μια ιδιαίτερη προτίμηση στο φεστιβάλ της Βενετίας. Σχεδόν όλες οι πρόσφατες ταινίες σας κάνουν εκεί τη διεθνή τους πρεμιέρα και φυσικά εκεί κερδίσατε το Χρυσό Λέοντα για το Πιετά. Γιατί επιλέγετε το συγκεκριμένο φεστιβάλ;
Δεν το επιλέγω εγώ. Αυτοί επιλέγουν τις ταινίες μου, επειδή αγαπούν το έργο μου και τους είμαι ευγνώμων γι΄αυτό. Ενας άλλος λόγος είναι επίσης ότι πάντα το τέλος του post production των ταινιών μου συμπίπτει με την περίοδο που επιλέγει η Μόστρα τις ταινίες για το πρόγραμμά της.
Εχετε μια φιλμογραφία πολυσχιδή και πολυσύνθετη. Εσείς ποιά ταινία σας αγαπάτε περισσότερο;
Οι ταινίες μου είναι η συνείδησή μου. Κάθε μία από αυτές είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου κι είχαν όλες ένα συγκεκριμένο και ιδιαίτερο νόημα για μένα όταν τις έφτιαχνα, επομένως καμία δεν έχει ιδιαίτερη θέση και δεν προτιμώ καμία περισσότερο από κάποια άλλη.
Σε ένα τόσο μοναδικό και αταξινόμητο έργο όπως το δικό σας είναι δύσκολο να βρεις κανείς τις επιρροές σας. Μπορείτε να μου πείτε μερικές;
Νομίζω πως έχω επηρεαστεί από όλες ανεξαιρέτως τις ταινίες που υπήρξαν και υπάρχουν. Και περισσότερο από τις ταινίες, επηρεάζομαι από τις καταβολές μου, τους ανθρώπους που έχω συναντήσει και τα τοπία που έχω δει.
Και μια τελευταία ερώτηση. Θα γυρίζατε ποτέ μια ταινία άλλη γλώσσα ή εκτός Ασίας;
Hδη έκανα την αρχή με την προηγούμενη ταινία μου, το «Stop», που γυρίστηκε στην Ιαπωνία. Σκοπέυω να γυρίσω ταινίες και σε άλλες χώρες.
Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη
Εγώ σας ευχαριστώ.
