Ο Κιμ Κι-Ντουκ είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση του ασιατικού και κατ’ επέκταση του παγκόσμιου σινεμά. Με εικοσιτέσσερις ταινίες στο ενεργητικό του σε ένα διάστημα μόλις είκοσι χρόνων, είναι, εκτός από παραγωγικότατος, πολυσχιδής και εξαιρετικά άνισος, με δημιουργίες, οι οποίες κυμαίνονται από τον ωμό ρεαλισμό μέχρι τον αιθεροβάμονα λυρισμό κι οι οποίες άλλοτε του έχουν χαρίσει την παγκόσμια φεστιβαλική και μη αναγνώριση κι άλλοτε έχουν προκαλέσει αντιδράσεις και δυσφορία με τις σοκαριστικές εικόνες τους.
Το «Δίχτυ», η πιο πρόσφατη ταινία του, είναι μια συνεπής μέσα στην ασυνέπειά της προσθήκη στη γεμάτη σκαμπανεβάσματα φιλμογραφία του και ταυτόχρονα μια ευχάριστη επιστροφή του σκηνοθέτη στις καλές του εποχές, μετά την απογοητευτική τριάδα ταινιών που ακολούθησε το βραβευμένο με Χρυσό Λέοντα «Πιετά».
Ο Ναμ, ένας φτωχός, φιλήσυχος ψαράς στη Βόρεια Κορέα, ζει σε μια από τις πλέον επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη, κοντά στην αποστρατικοποιημένη ζώνη των συνόρων με τη Νότια Κορέα, και τα νερά στα οποία απλώνει καθημερινά τα δίχτυα του είναι μια εν δυνάμει εμπόλεμη ζώνη ανάμεσα στα δύο κράτη ενός διχασμένου επί δεκαετίες λαού.
Η βάρκα του είναι το μοναδικό μέσο βιοπορισμού που διαθέτει γι’ αυτόν και την οικογένεια του και ζει μία ήρεμη κι ευτυχισμένη για τα δικά του δεδομένα ζωή, έστω κι αν η τρώγλη στην οποία κατοικεί και στην οποία δεσπόζει στρατηγικά και ειρωνικά μια τεράστια αφίσα των Κιμ Ιλ Σονγκ και Κιμ Τζογκ Ιλ φαντάζει στο θεατή ως άλλη μια απόδειξη της εξαθλίωσης στο απομονωμένο διεθνώς σοσιαλιστικό καθεστώς. Ολα θα ανατραπούν μοιραία, ωστόσο, όταν το δίχτυ του πιαστεί στην προπέλα της βάρκας του και το θαλάσσιο ρεύμα τον μεταφέρει αβοήθητο και παρά τη θέλησή του στο νότιο άκρο της κορεατικής χερσονήσου. Εκεί οι αρχές της χώρας θα τον αντιμετωπίσουν ως κατάσκοπο του εχθρού, θα τον υποβάλλουν σε ανακρίσεις και θα προσπαθήσουν να τον προσηλυτίσουν στον καπιταλιστικό τρόπο ζωής παρά τις έντονες κι απέλπιδες διαμαρτυρίες του να γυρίσει στην πατρίδα του και την οικογένειά του.
Κινούμενος ανάμεσα σ’ αυτό το μανιχαϊστικό δίπολο δύο εκ διαμέτρου αντίθετων καθεστώτων, ο Κιμ Κι-ντουκ μετατρέπει τον πρωταγωνιστή του σε ένα καφκικό σύμβολο της καταπίεσης που υφίσταται ο απλός, καθημερινός άνθρωπος από την εξουσία, η οποία απλώνει το δίχτυ της (προφανής, αλλά όχι απλοϊκος, ο συμβολισμός του τίτλου) και τον εγκλωβίζει στον ιδεολογικό μηχανισμό της, στερώντας του κάθε δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού. Προς τιμήν του, μάλιστα, ο σκηνοθέτης δεν χαρίζεται σε καμία από τις δύο πλευρές και στέκεται επικριτικά τόσο ως προς τον σοσιαλιστικό Βορρα, όσο και ως προς τον καπιταλιστικό Νότο. Σε μια χώρα που αναγνωρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η Νότια Κορέα, είναι άλλωστε, που ο Ναμ θα πέσει θύμα ανελέητων και εξαντλητικών ανακρίσεων και σωματικών και ψυχολογικών βασανιστηρίων προκειμένου αρχικά να ομολογήσει με τη βία την ενοχή του κι εν συνεχεία να αποστατήσει.
Αυτή η συμβολοποίηση, όμως, στερεί από τoυς χαρακτήρες μια πιο ανθρώπινη διάσταση, που θα προκαλούσε την αντίστοιχη συναισθηματική ταύτιση του θεατή, και τους μετατρέπει συχνά κι απροκάλυπτα σε απλούς φορείς ιδεολογικών σημαινόμενων, ενώ οδηγεί την ταινία ενίοτε στον διδακτισμό, με σκηνές, όπως αυτή της γνωριμίας του πρωταγωνιστή με μια πόρνη για πρώτη φορά στη ζωή του στη Σεούλ, και (μελο)δραματικές ατάκες και κορώνες που θα μπορούσαν να λείπουν. Αντίθετα, όταν ο Κιμ Κι-ντουκ παίζει με την αμφισημία και την αντίστιξη στις λεπτομέρειες (το τόσο πολύτιμο, γιατί είναι μοναδικό, ξεχαρβαλωμένο αρκουδάκι της κόρης του πρωταγωνιστή στη Βόρεια Κορέα σε αντίθεση με το ολοκαίνουργιο και τόσο γοητευτικό αντίστοιχό του, στην προθήκη ενός πολυκαταστήματος στη Σεούλ, το οποίο ο πρωταγωνιστής δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να αποκτήσει), οδηγεί την ταινία στις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές της.
Μόνος εναντίον όλων, ο κεντρικός ήρωας θα ζήσει στο τρίτο μέρος της ταινίας και στην κορύφωσή της τη διάψευση και από τα δύο καθεστώτα, τα οποία θα επιμείνουν σε όσα αγεφύρωτα εδώ και δεκαετίες τα χωρίζουν, με μία απαισιόδοξα μετέωρη τελική σκηνή. Με την ίδια αίσθηση μετεωρισμού όμως μένει και ο θεατής: το δίχτυ που άπλωσε ο σκηνοθέτης αναμφίβολα τον έχει κεντρίσει, η ψαριά όμως θα μπορούσε να είναι περισσότερο ικανοποιητική.
Διαβάστε ακόμη: Ο Κιμ Κι-Ντουκ μιλάει στο Flix για όλα όσα χωρίζουν (και ενώνουν) τη Νότιο με τη Βόρειο Κορέα
