Αρχές του ’68 και με τον πόλεμο του Βιετνάμ σε αιματηρό τέλμα και το φοιτητικό και εργατικό κίνημα σε θέση μάχης ανά την υφήλιο ο νέος χρόνος κάθε άλλο παρά ευτυχισμένος προμηνύεται ακόμη και για το ένα από τα δύο κορυφαία συγκροτήματα της Γηραιάς Αλβιώνας.
Με νωπές ακόμα τις αναμνήσεις από την εαρινή κλωτσοπατινάδα στο γήπεδο της Λεωφόρου, το μπαγλάρωμα, καλοκαιριάτικα, των Απαστραπτόντων Διδύμων, το φθινοπωρινό, κοινή συναινέσει, διαζευκτήριο με τον απόλυτο διαμορφωτή της ανάρμοστης δημόσιας εικόνας τους Andrew Loog Oldham και τις αμήχανες αντιδράσεις που προκάλεσε, μεσούντων των Χριστουγέννων του ’67, η ψυχεδελική παρεκτροπή του άλμπουμ Their Satanic Majesties Request οι Rolling Stones συνειδητοποιούν ξαφνικά ότι αφενός μεν από τα σαράντα δύο εκατομμύρια λίρες Αγγλίας που έχουν εισπραχθεί από τις μέχρι τότε πωλήσεις των δίσκων τους σε ολόκληρο τον κόσμο τους αντιστοιχούν μόλις τα… τρία (!) - και από αυτά το μακρύτερο φυσικά και μάλιστα προ φόρων - αφετέρου δε ο - κατοικοεδρεύων στις Ηνωμένες Πολιτείες και με, εκχωρημένες βλακωδώς από τους ίδιους, απεριόριστες εξουσίες διαχειριστής των δεδουλευμένων τους - Allen Klein έστελνε εμβάσματα μόνο μετά από πίεση και πάντα με ποσά μικρότερα από αυτά που δικαιούνταν!
Αν και ταπί όμως παρέμειναν ψύχραιμοι και… καθείς εφ’ ω ετάχθη! Ο Charlie Watts αναζητούσε μανιωδώς τζαζ δίσκους και όπλα του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Ο Bill Wyman τακτοποιούσε τα συντρίμμια ενός διαλυμένου πλέον γάμου. Ο Brian Jones, απογοητευμένος τόσο από το συγκρότημα που ο ίδιος έφτιαξε όσο και από τη δυτική μουσική, είχε στρέψει το βλέμμα προς Μαρόκο μεριά και συγκεκριμένα στους νομάδες οργανοπαίκτες που ζούσαν στα ορεινά αυτής της εξωτικής χώρας. Ο Keith Richards, όταν δεν έψαχνε να βρει καλά κρυμμένα μυστικά σε παμπάλαια μπλουζ τραγούδια, προσπαθούσε απεγνωσμένα να εντοπίσει στον μόνιμα γκρίζο βρετανικό ορίζοντα κάποιο… αγνώστου ταυτότητος ιπτάμενο αντικείμενο!
Ο Mick Jagger όμως είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο, αν και μόλις είκοσι πέντε χρόνων - όπως και οι υπόλοιποι πάνω κάτω άλλωστε πλην του μπασίστα που προηγείται κατά επτά συναπτά έτη - έχει πλήρη επίγνωση του πόσο σκληρός έχει γίνει πια ο ανταγωνισμός καθώς πέρα από τους Beatles, που δεσμώτες του ιλιγγιώδους πλέον άλμπουμ Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band καταστρώνουν μεγαλεπήβολα επιχειρηματικά πλάνα, το συγκρότημα οφείλει να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πρόκληση τόσο στο εσωτερικό - Disraeli Gears [Cream], The Piper At The Gates Of Dawn [Pink Floyd], Mr. Fantasy [Traffic], Sell Out [Who] - όσο και στην αλλοδαπή - Strange Days [Doors], Axis:Bold As Love [Jimi Hendrix Experience], Forever Changes [Love], White Light/White Heat [Velvet Underground]… Και φυσικά δεν έχει καμία διάθεση να επιτρέψει στα πράγματα να τον ξεπεράσουν. Ξεμπερδεύοντας στο πι και φι με τις γκέλες του υπερβατικού διαλογισμού του, από τα βάθη της Ινδίας εισαγόμενου, γκουρού Mαχαρίσι Μαχές Γιόγκι και επιλέγοντας ως μέντορα τον Τομ Ντρίμπεργκ, επιφανές πλην τσαχπίνικο στέλεχος της αριστερής φράξιας του Εργατικού Κόμματος, ο Jagger βελτιώνει ακόμα περισσότερο την έμφυτη κλίση του προς τη σπέκουλα!
Αφιέρωμα | Μάης '68 | Η μέρα που διακόπηκε το Φεστιβάλ Καννών
Από τον Φεβρουάριο λοιπόν, και με τους βασικούς ανταγωνιστές να ψάχνουν στον μπακλαβά γωνία μακριά εκεί στην Άπω Ανατολή, ο Jagger βγαίνει στους δρόμους και δίνει δυναμικά το «παρών» στα αντιπολεμικά συλλαλητήρια που οργανώνουν στο Λονδίνο ο, μέχρι σήμερα ενεργός, ακτιβιστής Ταρίκ Αλί και η ηθοποιός Βανέσα Ρεντγκρέϊβ. Η συμπλοκή μάλιστα, την 17η του Μαρτίου, μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας στην πλατεία Γκρόβενορ, στο κατώφλι ακριβώς της Αμερικανικής Πρεσβείας, με αρκετούς τραυματισμούς και ακόμα περισσότερες συλλήψεις του έδωσε το αρχικό ερέθισμα να γράψει τους στίχους ενός τραγουδιού που εμφανίστηκε έξι μήνες αργότερα σε μικρό δίσκο μόνο στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού πριν καταλήξει τελικά πρώτο στην δεύτερη πλευρά του άλμπουμ Beggars Banquet!
Μία αυθάδικη προτροπή σε εξέγερση ενάντια στο Παλάτι, εμψυχωμένη από τις αστραπές και τα μπουμπουνητά του Richards, συντονισμένη από τα ποδοπατήματα του Watts και περιφρουρημένη από το ινδικό πανηγύρι του Jones, το Street Fighting Man έδωσε τη χαριστική βολή στο ήδη ξεθυμασμένο Καλοκαίρι της Αγάπης και ανακήρυξε πανηγυρικά τον Jagger σε κορυφαίο εκφραστή της γενιάς του παρά την, τεχνηέντως τοποθετημένη στο ρεφραίν, ομολογία «τί άλλο μπορεί να κάνει ένα φτωχόπαιδο πέρα από το να τραγουδάει σε ένα ροκ εν ρολ συγκρότημα»!
Πολύ εύστοχα δε ο ίδιος επέλεξε για το εξώφυλλο μια αβανταδόρικη φωτογραφία από επεισόδια που είχαν γίνει το ’66 στην Σάνσετ Στριπ του Λος Άντζελες, εξίσου άστοχα η εταιρεία το απέσυρε σχεδόν άμα τη εμφανίσει του εξαιτίας τόσο των ταραχών που σημειώθηκαν στο Σικάγο την 28η του Αυγούστου κατά την διάρκεια του συνεδρίου των Δημοκρατικών όσο και της απαγόρευσής του από τα ερτζιανά. Με αποτέλεσμα αφενός μεν να δηλώσει ο Jagger ότι “είναι τουλάχιστον ηλίθιο να πιστεύει κανείς ότι ένα τραγούδι μπορεί να φέρει την επανάσταση - μακάρι να γινόταν” αφετέρου δε να εκτοξεύσει την αξία του μικρού χάρτινου φάκελου στα ύψη καθώς έχει αλλάξει χέρια ακόμα και για το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των δεκατεσσάρων χιλιάδων ευρώ!
Το απέναντι στρατόπεδο τώρα την παντιέρα μπορεί να την σήκωσε στην ίδια ακριβώς περίοδο αλλά όχι σε πλατείες, γωνίες και δρόμους με συντρόφους, φοιτητές και οικοδόμους, κατά πως θα ‘λεγε και ο δικός μας ο ποιητής, μα… εσωτερικά καθώς σούμπιτο είχε αράξει στον Τροπικό Του Ζεν, στο ησυχαστήριο δηλαδή του, ήδη σνομπαρισμένου από τον μίστερ Εθνικά Χείλια, Μαχαρίσι Μαχές Γιόγκι!
Αφιέρωμα | Μάης '68 | H τεκμηρίωση, η επανάσταση και η αλήθεια κάπου ανάμεσα
Οι Υπέροχοι Τέσσερις συνάντησαν για πρώτη φορά τον πεφωτισμένο διδάσκαλο τον Αύγουστο του ’67 στο Λονδίνο και αμέσως εντυπωσιάστηκαν από αυτόν τον μακάριο, σοφό, μακρυμάλλη γενειοφόρο με την αστεία μύτη, το ήρεμο βλέμμα και την μειλίχια φωνή που περιφερόταν ανά τον δυτικό κόσμο από τα τέλη των 50’s προσηλυτίζοντας, με το αζημίωτο φυσικά, γνωστούς και άσημους στον υπερβατικό διαλογισμό… Αν αναλογιστεί κανείς δε το κενό που είχε αφήσει πίσω του ο θάνατος του αγαπημένου τους μάνατζερ Brian Epstein συν το γεγονός ότι, αν και μόλις είκοσι έξι ετών κατά μέσο όρο, αυτά τα τέσσερα παλικάρια από το Λίβερπουλ, που κάποτε έκλειναν το ρήμα πεινάω σε όλους τους χρόνους, είχαν ήδη αποκτήσει όσα χρήματα και όση δόξα μπορούσε να επιθυμήσει ο άνθρωπος, τότε εύκολα μπορεί να γίνει κατανοητό το γιατί πίστευαν εκείνη την εποχή ότι μπορούσαν να βρουν μία διέξοδο σε αυτή την τόσο διαφορετική σε αυτούς θεώρηση για τη ζωή!
Τίγκα στο σανδάλι, στο καφτάνι και το χαϊμαλί μα διψασμένοι για ψυχική ανάταση, πνευματιστική διαφώτιση αλλά και μη εργαστηριακά μεταλλαγμένη διεύρυνση του νου - εν αντιθέσει δηλαδή με το πολύ μοδάτο τότε στους μουσικούς κύκλους LSD - εγκατέλειψαν, συν γυναιξί, την 15η του Φλεβάρη το γκρίζο τους νησί με σκοπό να περάσουν τρεις αξέχαστους μήνες στα εξήντα στρέμματα που καταλάμβαναν, στους πρόποδες των Ιμαλαίων δίπλα στις όχθες του ιερού ποταμού Γάγγη, τα εξωτικά πλην λιτά καταλύματα του διάσημου ασκητή. Απολαμβάνοντας μάλιστα παράλληλα την άκρως ενδιαφέρουσα συντροφιά αδελφών ψυχών όπως ο τροβαδούρος Donovan, το μπάσου λαρύγγι Mike Love των Beach Boys και η, ευελπιστούσα τον εξορκισμό του διαβόητου γαλανομάτη, Μία Φάροου καθώς και κάμποσων ακόμη της προσκολλήσεως σαν τον, και Magic Alex επονομαζόμενο, Αλέξη Μάρδα φερειπείν, που είχε έλθει με μοναδικό σκοπό την κατασκευή ενός πανίσχυρου πομπού που θα βοηθούσε τον Μαχαρίσι να κάνει γνωστό το μήνυμά του και στην πλέον απόμακρη γωνιά του πλανήτη…
Αφιέρωμα | Μάης '68 | 50 χρόνια από τις μέρες που θα άλλαζαν τον κόσμο
Οι πλέον ανυπόμονοι ήταν φυσικά ο George Harrison, ο πρώτος της παρέας που σαγηνεύτηκε από την μουσική, τον πολιτισμό και την σκέψη των Ινδών και, παραδόξως ο… John Lennon. Με δεδηλωμένη την αντίθεσή του σε πάσης φύσεως θρησκευτική πειθαρχία - βάσει της οποίας είχε δοκιμάσει, δύο χρόνια πριν, τις αντοχές του χριστιανικού φρονήματος με την περιβόητη δήλωση ότι «οι Beatles είναι δημοφιλέστεροι από τον Ιησού» - προφανώς και κουβαλήθηκε μέχρι εκεί για να κάνει το χατίρι στην Σύνθια που πίστευε, η δύστυχη, ότι θα έσωνε το γάμο τους με την αυτοσυγκέντρωση... Εις μάτην όμως ΄ πώς να ηρεμήσει ο νους του ανθρώπου με την επίμονη γιαπωνέζα να στέλνει ανελλιπώς όλο αυτό το διάστημα αινιγματικά ραβασάκια … Όσον αφορούσε στον υπέρ το δέον ρεαλιστή Paul McCartney τα πάντα ήταν προφανώς υπό έλεγχο ενώ ο Ringo Starr πήγε μάλλον μόνο και μόνο για να μη χαλάσει το καρέ… Εξ ου και ήταν ο πρώτος που την έκανε με ελαφρά πηδηματάκια μόλις δέκα μέρες αργότερα καθώς το αυστηρό καθημερινό πρόγραμμα από ωωωωμμμμμ, μαμ και νάνι τον άφησε τελικά παγερά αδιάφορο ΄ άλλωστε δεν ήταν παρά ο ντράμερ του συγκροτήματος και μόνον… O Paul ήταν ο δεύτερος που αποχώρησε, την 26η του Μάρτη, πεπεισμένος ότι καλός ο στοχασμός αλλά έχουμε και δουλειές, που να πάρει… Χρειάστηκε δε να κατηγορήσει ο Αλέξης τον Μαχαρίσι για… σεξουαλική παρενόχληση όχι στον ίδιον αλλά στην Φάροου και κάποια άλλη μαθήτρια ώστε να αποχωρήσουν, την 12η του Απρίλη, ο John και ο George τα μάλα απογοητευμένοι. Αντίθετα, το περιβάλλον του Μαχαρίσι ισχυρίστηκε ότι έδιωξαν τους μαλλιάδες και την κουστωδία τους κακήν κακώς επειδή είχαν στις αποσκευές τους και ναρκωτικά…
Αλήθεια ή ψέματα, ελάχιστοι το γνωρίζουν. Το σίγουρο πάντως είναι ότι, καθώς είχαν φροντίσει να κουβαλήσουν και μερικές κιθάρες, κατόρθωσαν, κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής τους, να θέσουν τις βάσεις για ούτε λίγο ούτε πολύ σαράντα οκτώ τραγούδια! Μεταξύ αυτών και το περιβόητο Revolution, το πλέον σοβαρό, όπως και των Rolling Stones με το Street Fighting Man, μπλέξιμο των Beatles με την ρητορική της πολιτικής που, παρά το γεγονός ότι στην ούγια έγραφε Lennon / McCartney, απηχούσε στην πραγματικότητα τις, υπό διαμόρφωση ακόμα, πεποιθήσεις του διοπτροφόρου παρτενέρ, για τις οποίες μάλιστα του έσυραν τα εξ αμάξης διαφόρων αποχρώσεων συνιστώσες…
Αν και το κουαρτέτο ηχογράφησε αρχικά δύο εκδοχές - σαν νωχελικό μπλούζ [Revolution 1] και ως δύσπεπτο ρατατούι [Revolution 9] - που στρίμωξε στην 4η πλευρά του φερώνυμου τους άλμπουμ με το ολόλευκο εξώφυλλο, η φαρμακερή ήταν, ως είθισται, η τρίτη - ίσως και γιατί ο John προτίμησε να τα χώσει αυτή τη φορά πιο ντόμπρα και πιο σταράτα - «κάντε την επανάστασή σας χωρίς εμένα»! Και μάλιστα με την κιθάρα μπηγμένη - όπως και του George - κατευθείαν στα σωθικά της κονσόλας. Εξ ου στρυφνές και εκκωφαντικές μα και, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, θανατηφόρες παίρνουν κεφάλια στο διάβα τους με την ρυθμική λαίλαπα του Paul και του Ringo να αποτελειώνει ότι τους έχει ξεφύγει! Αδικαιολόγητα εξορισμένο στην πίσω πλευρά του, αναντίρρητα φιλικότερου προς τον μέσο χρήστη, Hey Jude, το σκέτο Revolution μοιραζόταν, σε βαθμό διαπλοκής μάλιστα, κάμποσους ακόμα κοινούς παρονομαστές με το Street Fighting Man: ταυτόχρονη έξοδο στις αγορές, Nicky Hopkins δαγκωτό και εύφημος μνεία στο παλιό - εισαγωγικό τσιτάτο από το Dancing In The Street [‘64, Martha & The Vandellas] οι άλλοι, εναρκτήρια σεκάνς από το Do Unto Others [’54, Pee Wee Crayton] αυτοί!
Αντί επιλόγου Χρωστάμε ευγνωμοσύνη στον Μάη του ’68 γιατί μας έμαθε αυτή την καθόλου αμελητέα αλήθεια: ότι ο μέγας Παν ίσως δεν είναι [ακόμη] εντελώς νεκρός, ότι κάθε επανάσταση είναι, είτε το θυμάται είτε όχι, η θριαμβευτική επιστροφή του Διονύσου σε έναν αποξηραμένο και πτωχευμένο κόσμο που τον ζητάει. [Φώτης Τερζάκης, περιοδικό ΖΟΟ, τεύχος 9, Μάιος - Ιούνιος 1998]
