Κι όμως, υπάρχουν ακόμα λόγοι για να συλλέγει κανείς ταινίες σε DVD και Blu-ray. Χάρη στην επιμονή και το ζήλο εξειδικευμένων εταιρειών, κλασικά αριστουργήματα, εξωφρενικά cult διαμάντια και παραγνωρισμένες δημιουργίες από όλο τον κόσμο βρίσκονται πλέον στη διάθεσή μας, μέσα από συλλεκτικές εκδόσεις με εκθαμβωτικά αποκατεστημένη εικόνα και ήχο, και πλούσιο επιπλέον πληροφοριακό υλικό. Μέσα από έναν τεράστιο αριθμό κυκλοφοριών από τις σημαντικότερες εταιρείες διεθνώς, επιλέξαμε μερικές από εκείνες που αξίζει να δείτε, να ξαναδείτε ή να ανακαλύψετε για πρώτη φορά, και να βρουν περίοπτη θέση στην ταινιοθήκη σας.
Ingmar Bergman’s Cinema
Διάσημη για τις συλλεκτικές εκδόσεις της, η Criterion Collection γιορτάζει τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Ινγκμαρ Μπέργκμαν με ένα ανεκτίμητο box set, τη σημαντικότερη και πιο περιεκτική συλλογή ταινιών του Σουηδού σκηνοθέτη που έχει κυκλοφορήσει ποτέ. 39 μεγάλου μήκους ταινίες, κάποιες από αυτές διαθέσιμες για πρώτη φορά σε DVD ή Blu-ray, σε νέες ψηφιακές επεξεργασίες, ταξινομημένες με τη μορφή ενός μίνι φεστιβάλ που διασχίζει τη φιλμογραφία του από το ντεμπούτο του, «Crisis» (1946), μέχρι την τελευταία μεγάλου μήκους ταινία του, «Saraband» (2003), από τις παραπλανητικά ανάλαφρες κωμωδίες του μέχρι τις υπαρξιακές αναζητήσεις ταινιών όπως η «Εβδομη Σφραγίδα» και οι «Αγριες Φράουλες», κι από τη σαρωτική τοιχογραφία του «Φάνι και Αέξανδρος» σε φορμαλιστικά πειράματα όπως η «Ωρα του Λύκου» και η «Persona».
Δίπλα στις ίδιες τις ταινίες, πάνω από 30 ώρες πρόσθετου υλικού προσφέρουν μια άνευ προηγουμένου ανάλυση και ιστορική καταγραφή του έργου και της ζωής του Μπέργκμαν: συνεντεύξεις του ίδιου, ηθοποιών και συνεργατών του, μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ για τον σκηνοθέτη αλλά και μικρού μήκους του ίδιου, ηχητικοί σχολιασμοί από ιστορικούς και κριτικούς, making of κλπ. Το ψηφιακό υλικό συνοδεύει ένα πολυτελές βιβλίο 248 σελίδων, με δοκίμια από καταξιωμένους κριτικούς, μελετητές και συγγραφείς, καθώς και μια επιλογή από σημειώσεις και κείμενα του ίδιου του Μπέργκμαν. Χωρίς καμία αμφιβολία, πρόκειται για την πιο σημαντική κυκλοφορία της χρονιάς (αν όχι των τελευταίων ετών), η οποία μπορεί μεν να χρειαστεί να κάνετε αιματηρές οικονομίες για να την αποκτήσετε, θα είναι ωστόσο σαν να έχετε ένα ολόκληρο κομμάτι από την ιστορία του σινεμά στη βιβλιοθήκη σας και στη διάθεσή σας.
The Criterion Collection: 30 Blu-ray περιοχής Α, με αγγλικούς υπότιτλους
«The Old Dark House» (1932) του Τζέιμς Γουέιλ
Μια φρικτή καταιγίδα, μια συντροφιά από κουρασμένους ταξιδιώτες, μια ζοφερή έπαυλη, μια οικογένεια με σκελετούς στην ντουλάπα: αυτά είναι τα απλά συστατικά με τα οποία ο Τζέιμς Γουέιλ μεγαλουργεί στο «The Old Dark House». Οπως θα αποδείκνυε τρία χρόνια αργότερα και στην αριστουργηματική «Νύφη του Φρανκενστάιν», ο Γουέιλ («Φρανκενστάιν», «Ο Αόρατος Ανθρωπος») διέθετε τη σπάνια ικανότητα να καλλιεργεί το σασπένς παράλληλα με το μακάβριο χιούμορ χωρίς να υποβιβάζει κανένα από αυτά, κι αυτό κάνει κι εδώ ενορχηστρώνοντας τη συνάθροιση μιας χούφτας αγνώστων κάτω από την ίδια δυσοίωνη στέγη.
Με ένα ζηλευτό καστ (Μπόρις Καρλόφ, Γκλόρια Στιούαρτ, Τσαρλς Λότον), ιδιόρρυθμους χαρακτήρες, απαράμιλλη γοτθική ατμόσφαιρα και σπιρτόζικους διαλόγους, ο Γουέιλ έχτιζε και ταυτόχρονα ανέτρεπε τα κλισέ του είδους, σε μια από τις πιο απολαυστικές και πρωτότυπες ταινίες τρόμου που βγήκαν από την πληθωρική παραγωγή της Universal. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες δημιουργίες του, ωστόσο, το «The Old Dark House» δεν είχε την ίδια αναγνώριση και θεωρείτο «χαμένο» μέχρι την επανεμφάνισή του στα τέλη της δεκαετίας του ’60.
Eureka/Masters of Cinema: Διπλή έκδοση σε DVD & Blu-ray περιοχής 2/Β, από την προσφάτως αποκατεστημένη κόπια, με αγγλικούς υπότιτλους και πρόσθετο υλικό που περιλαμβάνει πολλαπλούς ηχητικούς σχολιασμούς, συνεντεύξεις και αρχειακό υλικό που καταγράφει το χρονικό διάσωσης του φιλμ από τη λήθη.
«The Tree of Life (2011) του Τέρενς Μάλικ
Οποια γνώμη κι αν έχει κανείς για το φιλμ-όνειρο ζωής του Τέρενς Μάλικ, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο κι εκστατικό όραμα που τολμά να συνδέσει αξεδιάλυτα την ιστορία ενηλικίωσης ενός αγοριού στο Τέξας του ’50 με την ίδια τη δημιουργία του σύμπαντος.
Η έκδοση της Criterion Collection όχι μόνο τιμά το ήδη θεαματικό οπτικοακουστικό επίτευγμα του Μάλικ, αλλά περιέχει και το νέο εκτεταμένο cut του Μάλικ, που περιλαμβάνει 50 ολόκληρα λεπτά επιπλέον υλικού.
The Criterion Collection: τριπλό DVD & διπλό Blu-ray, με αγγλικούς υπότιτλους και extras που περιλαμβάνουν ένα ντοκιμαντέρ για την ταινία με τη συμμετοχή του Κρίστοφερ Νόλαν και του Ντέιβιντ Φίντσερ, συνέντευξη με την Τζέσικα Τσαστέιν, βιντεο-δοκίμια κ.α.
«Images» (1972) του Ρόμπερτ Ολτμαν
Αν νομίζατε πως ο Κιούμπρικ με τη «Λάμψη» και ο Πολάνσκι με την «Αποστροφή» είπαν την τελευταία λέξη πάνω στο πως αποτυπώνεται στο σελιλόιντ η πορεία προς την ψυχασθένεια, ο Ρόμπερτ Ολτμαν συμπληρώνει την απόλυτα παρανοϊκή τριάδα με μια από τις πιο εγκληματικά ξεχασμένες ταινίες του, από την πιο δημιουργική και συναρπαστική του περίοδο, εκείνη των ’70s. Ενα ανώνυμο τηλεφώνημα είναι η αφορμή για μια συγγραφέα παιδικών βιβλίων (σε voice over η Σουζάνα Γιορκ αφηγείται αποσπάσματα από το δικό της βιβλίο, «In Search of Unicorns») να χάσει την επαφή με την πραγματικότητα και να έρθει αντιμέτωπη με τους άνδρες της ζωής της (ζωντανούς ή νεκρούς!) και πολλαπλές όψεις της προσωπικότητάς της, σε μια βουτιά χωρίς επιστροφή στο ταραγμένο υποσυνείδητό της.
Στα όρια της λογικής, η βραβευμένη στο Φεστιβάλ Καννών ερμηνεία της Σουζάνα Γιορκ μας κάνει να αναρωτιόμαστε γιατί δεν βρίσκεται ανάμεσα στους μεγάλους σταρ της εποχής της, ο Τζον Γουίλιαμς υπογράφει το πιο γοητευτικά πειραματικό soundtrack της πληθωρικής καριέρας του και ο Ολτμαν αναδιανέμει στους χαρακτήρες του τα πραγματικά ονόματα των πρωταγωνιστών και αξιοποιεί στο έπακρο το ιρλανδικό τοπίο και την out of focus αισθητική που καθιέρωσε στα ’70s (σε φωτογραφία του θρυλικού Βίλμος Ζίγκμοντ), θολώνοντας ακόμη περισσότερο τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, σε αυτό το αξέχαστο πορτρέτο γυναικείας ψύχωσης.
Arrow Films: Blu-ray περιοχής Β, από ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια, με αγγλικούς υπότιτλους και πληθώρα πρόσθετου υλικού: ηχητικό σχολιασμό από τον σκηνοθέτη και ακαδημαϊκούς, ντοκιμαντέρ, συνεντεύξεις κ.α.
«Dragon Inn» (1967) του Κινγκ Χου
Ισως το απόλυτο δείγμα wuxia (οι στιλιζαρισμένες και περίτεχνα χορογραφημένες ταινίες πολεμικών τεχνών που ενέπνευσαν χρόνια αργότερα σκηνοθέτες όπως ο Ανγκ Λι και ο Ζανγκ Γιμού), το «Dragon Inn» του Κινγκ Χου («A Touch of Zen», «Legend of the Mountain») είναι η ταινία που έδωσε νέα πνοή στο είδος και καθιέρωσε καινούργια μοτίβα, συνδυάζοντας παράλληλα υψηλή αισθητική, ποίηση και θεαματικές μονομαχίες.
Ιντριγκες και πολιτικές δολοπλοκίες κινούν την πλοκή, με φόντο τη δυναστεία Μινγκ, καθώς ένας πανίσχυρος ευνούχος δολοφονεί τον υπουργό άμυνας και στέλνει εκτελεστές για να εξολοθρεύσουν τα παιδιά του που έχουν καταφύγει σε μια απομακρυσμένη επαρχία. Μόνο που μια μυστηριώδης ομάδα πολεμιστών καταφτάνει προς υπεράσπισή τους. Κι ο Κινγκ Χου αιχμαλωτίζει τη δράση σε σινεμασκόπ συνθέσεις που κόβουν την ανάσα, θέτοντας τον πήχη σε δυσθεώρητα ύψη κομψότητας και χάρης για κάθε φιλόδοξο μιμητή του.
The Criterion Collection: DVD & Blu-ray περιοχής 1/Α, με αγγλικούς υπότιτλους. Τα σχετικά φειδωλά extras για τα δεδομένα της εταιρείας περιλαμβάνουν συνεντεύξεις με δύο από τους ηθοποιούς της ταινίας και κριτική ανάλυση του φιλμ, αλλά η εξαιρετική ποιότητας εικόνας και ήχου (φυσικά από ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια) αποζημιώνουν και με το παραπάνω.
«Night of the Living Dead» (1968) του Τζορτζ Ρομέρο
Μητέρα όλων των ταινιών με ζόμπι, η «Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών» δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις ως το φιλμ που ανέτρεψε τα δεδομένα του σινεμά τρόμου κι ένα ορόσημο του ανεξάρτητου κινηματογράφου που μας σύστησε το ταλέντο του Τζορτζ Ρομέρο. Εξίσου αποτελεσματικό ως μια μακάβρια αλληγορία για την Αμερική των ’60s και ως καθαρόαιμη ταινία φρίκης, το επιδραστικό ντεμπούτο του Ρομέρο, που παγιδεύει μια ομάδα αγνώστων σε μια φάρμα φέρνοντάς τους αντιμέτωπους με ορδές πεινασμένων νεκροζώντανων ανεξήγητης προέλευσης, είναι παρά την απλή ιδέα του και τα ελάχιστα μέσα (ή ίσως ακριβώς εξαιτίας αυτών) μια αγωνιώδης κινηματογραφική εμπειρία από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή, 96 λεπτά ακατέργαστης απόγνωσης που παραμένουν αναλλοίωτα μέχρι σήμερα.
Σίγουρα όμως δεν την έχετε ξαναζήσει όπως την προσφέρει η νέα έκδοση της Criterion Collection, που χρησιμοποιεί την αποκατάσταση που πραγματοποίησε το MoMA και το Film Foundation του Μάρτιν Σκορσέζε, με την επίβλεψη του ίδιου του Ρομέρο και άλλων συντελεστών της ταινίας.
Τhe Criterion Collection: τριπλό DVD & διπλό Blu-ray περιοχής 1/Α, με αγγλικούς υπότιτλους και πλούσιο πρόσθετο υλικό που περιλαμβάνει ηχητικούς σχολιασμούς, αρχειακές και νέες συνεντεύξεις του σκηνοθέτη και άλλων συντελεστών, παρασκήνια κ.α.
Αριστουργήματα του Τσέχικου Νέου Κύματος: «Daisies» (1966) της Βέρα Χιτίλοβα & «The Cremator» (1969) του Γιουράι Χερτς
Μικρή αλλά θαυματουργή, η βρετανική εταιρεία Second Run ειδικεύεται κυρίως σε κλασικά αριστουργήματα και παραγνωρισμένα ή ξεχασμένα φιλμ από την ανατολική Ευρώπη, προσφέροντας τους την αναγνώριση που τους αξίζει. Φέτος, αναβάθμισε σε Blu-ray δύο από τις σημαντικότερες κυκλοφορίες της, δύο εμβληματικές ταινίες του Τσέχικου Νέου Κύματος που αποδεικνύουν την ποικιλομορφία, το εύρος και την πειραματική διάθεση του πιο ευρηματικού κινηματογραφικού κινήματος των ’60s.
Φεμινιστικό, παιχνιδιάρικο και αναρχικό, το «Daisies» (1966) της Βέρα Χιτίλοβα είναι ένα σουρεαλιστικό, avant-garde ντελίριο με ηρωίδες δύο κορίτσια με το ίδιο όνομα που αποφασίζουν να κηρύξουν τη δική τους επανάσταση απέναντι στον συντηρητισμό και την καταπίεση μιας παρηκμασμένης κοινωνίας. Το «The Cremator» (1969) του Γιουράι Χερτς, από την άλλη, ισορροπεί ριψοκίνδυνα ανάμεσα στην εξπρεσιονιστική ταινία τρόμου, την κατάμαυρη σάτιρα και την ακραία πολιτική αλληγορία, με φόντο την Πράγα κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής και πρωταγωνιστή έναν υπεύθυνο αποτεφρώσεων ο οποίος βρίσκει πρόσφορο έδαφος προκειμένου να ικανοποιήσει τις διεστραμμένες του παρορμήσεις, σύμφωνα με τη δική του, ολοένα και πιο παρανοϊκή ερμηνεία για τη σωτηρία του κόσμου.
Second Run: Ξεχωριστές κυκλοφορίες σε DVD & Blu-ray περιοχής 2/0, με αγγλικούς υπότιτλους. Και οι δύο ταινίες περιλαμβάνουν ηχητικούς σχολιασμούς, μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ.
«The Princess Bride» (1987) του Ρομπ Ράινερ
Σαν εκείνα τα παραμύθια που ντρεπόμασταν να παραδεχτούμε ότι μας άρεσαν όταν ήμασταν μικροί: Ετσι ακριβώς ξεκινά το «The Princes Bride», με την αφήγηση ενός παππού προς τον απρόθυμο εγγονό του που αναρρώνει στο κρεβάτι. Ο,τι ακολουθεί είναι μια κεφάτη, αστεία και ρομαντική περιπέτεια με αθώες πριγκίπισσες, μοχθηρούς βασιλιάδες, γοητευτικούς πειρατές και καλόκαρδους γίγαντες.
Χωρίς να παίρνει ποτέ τον εαυτό του στα σοβαρά, το φιλμ του Ρομπ Ράινερ (του οποίου η αλλοπρόσαλλη καριέρα περιλαμβάνει ταινίες όπως τα «This Is Spinal Tap», «Στάσου Πλάι Μου», «Οταν ο Χάρι Γνώρισε τη Σάλι» και «Misery») είναι μια επιστροφή στη χαμένη αθωότητα, τη δική μας και του Χόλιγουντ, γεμάτη ρομάντζο, μονομαχίες, επεισοδιακούς αρραβώνες, απολαυστικούς διαλόγους (σε σενάριο του πρόσφατα χαμένου Γουίλιαμ Γκόλντμαν) και την Ρόμπιν Ράιτ στον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο. Διόλου τυχαία, κέρδισε τη φήμη ενός μοντέρνου/κλασικού παραμυθιού και ορδές ορκισμένων θαυμαστών.
The Criterion Collection: διπλό DVD & Blu-ray περιοχής 1/Α, με αγγλικούς υπότιτλους και τα χαρακτηριστικά καλούδια της εταιρείας: ηχητικούς σχολιασμούς, αρχειακές και νέες συνεντεύξεις των συντελεστών, παρασκήνια, making of, audiobook, βιντεο-ημερολόγιο από τα γυρίσματα κ.α.
«Horrors of Malformed Men» (1969) του Τερούο Ισίι
Αν νομίζετε ότι τα έχετε δει όλα, τότε ίσως ήρθε η ώρα να ανακαλύψετε το ανυπέρβλητα cult φιλμ του Ιάπωνα Τερούο Ισίι, ένδοξου αλλά ελάχιστα δοξασμένου –ειδικά στη Δύση– προγόνου εκκεντρικών συμπατριωτών του όπως ο Τακάσι Μίικε και ο Σίνια Τσουκαμότο. Βασισμένο στις ιστορίες του διάσημου συγγραφέα μυστηρίου και τρόμου Εντογκάουα Ράμπο, το «Horrors of Malformed Men» παρακολουθεί την αλλόκοτη, εφιαλτική πορεία ενός φοιτητή ιατρικής ο οποίος δραπετεύει από το άσυλο όπου κρατείται άδικα και υιοθετεί την ταυτότητα ενός νεκρού σωσία του, για να δει στη συνέχεια τα βήματά του να τον οδηγούν σχεδόν ανεξήγητα σε ένα απομονωμένο νησί όπου θα βρεθεί αντιμέτωπος με έναν παρανοϊκό επιστήμονα και τους παραμορφωμένους δέκτες των πειραμάτων του.
Το λαβυρινθώδες, νοσηρό μυστήριο που περιβάλλει το φιλμ συναγωνίζεται την γκροτέσκα εικονογραφία και την παραισθησιογόνα ατμόσφαιρα, σαν μια εκτροχιασμένη ιαπωνική εκδοχή της «Νήσου του Δρ. Μορό» αν την είχε σκηνοθετήσει ο Αλεχάντρο Χοδορόφσκι. Εμποτισμένη με διεστραμμένο ερωτισμό και με ερμηνείες που κινούνται στα όρια μιας ακραίας art performance, το «Horrors of Malformed Men» απαγορεύτηκε για χρόνια στη χώρα του έπειτα από την πρώτη σκανδαλώδη του προβολή και παραμένει μέχρι σήμερα ένα κινηματογραφικό τριπ που δεν μοιάζει με τίποτα που να έχετε ξαναδεί.
Arrow Films: Blu-ray περιοχής Β, με αγγλικούς υπότιτλους και πρόσθετο υλικό (συνεντεύξεις, μίνι ντοκιμαντέρ, ηχητικούς σχολιασμούς κ.α.) που ρίχνει φως στην περιπετειώδη δημιουργία της ταινίας και τα προβλήματά της με τη λογοκρισία.
