Ακόμη κι αν κανείς δεν γνώριζε πως μετά από δεκαετίες το αίτημα για ένα επενδυτικό κίνητρο που θα έκανε την Ελλάδα μια φιλική προς τις ξένες παραγωγές χώρα μοιάζει πια με μια κάποια πραγματικότητα, το έμαθε από την καλή και από την ανάποδη με αφορμή την υπόθεση των γυρισμάτων της σειράς του BBC «The Little Drummer Girl» και την αρχική άρνηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου να δώσει άδεια για γυρίσματα στον αρχαιολογικό χώρο του Σουνίου.
Μετά από δημόσια κατακραυγή από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τους περισσότερους από τους εμπλεκόμενους φορείς και τα κοινωνικά δίκτυα, η έγκριση δόθηκε. Την ίδια ακριβώς εποχή έγιναν και όλες οι απαραίτητες κινήσεις για την αφετηρία λειτουργίας του επενδυτικού κινήτρου (cash rebate) που θέσπισε το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Επικοινωνίας και χειρίζεται το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (Ε.Κ.Ο.Μ.Ε.).
Τρεις περίπου μήνες μετά, προσπαθούμε να κατανοήσουμε καλύτερα όλα όσα άπτονται του επενδυτικού κινήτρου: τα υπέρ και τα κατά του cash rebate, τη σχέση του ΕΚΟΜΕ με το Film Commission (διεύθυνση που ανήκει στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου), το θέμα των αδειών για αρχαιολογικούς χώρους, τη σημασία του κινήτρου για τις εγχώριες παραγωγές, τι απαιτείται για να γίνει η Ελλάδα πραγματικά μια film friendly χώρα και πώς εξασφαλίζεται η συνέχεια του κινήτρου, ανεξάρτητα από το πολιτικό σκηνικό.
Στο Flix μίλησαν ο σκηνοθέτης Μάρκος Χολέβας, που το 2007 ήταν επικεφαλής της λειτουργίας του Film Commission και των πρώτων σοβαρών προσπαθειών για τη θέσπιση επενδυτικού κινήτρου, ο Πρόεδρος του ΕΚΟΜΕ Πάνος Κουάνης, η Διευθύντρια του Film Commission Βένια Βέργου και ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Εργων (ΣΑΠΟΕ).
[Να σημειωθεί πως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές στο πολυνομοσχέδιο που βρίσκεται προς ψήφιση στη Βουλή υπάρχει πρόβλεψη (αυτή τη φορά με υπεύθυνα υπουργεία αυτά της Οικονομίας και του Πολιτισμού) για επιπλέον φορολογικό κίνητρο με έκπτωση 30% των επιλέξιμων δαπανών από το φορολογητέο εισόδημα του φυσικού ή νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας που χρηματοδοτεί το έργο και είναι υποκείμενο φόρου στην Ελλάδα, για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα. Από εκεί δηλαδή που είχαμε ένα επενδυτικό κίνητρο, τώρα προκύπτει και δεύτερο.]
Επιμέλεια θέματος - Συνεντεύξεις: Λήδα Γαλανού, Μανώλης Κρανάκης
Από το «Παιδί και το Δελφίνι» του 1957
ΕΤΟΣ 2018: Η ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΚΙΝΗΤΡΟ ΕΓΙΝΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Πριν, όμως, φτάσουμε στο σωτήριο έτος 2018 (και τη θέσπιση δύο ειδών κινήτρων!), ρωτήσαμε τον Μάρκο Χολέβα να μας διηγηθεί συνοπτικά την ιστορία του γιατί μέχρι σήμερα δεν είχε γίνει πραγματικότητα το επενδυτικό κίνητρο. Ο Μάρκος Χολέβας μιλάει σε πρώτο πρόσωπο καθώς υπήρξε υπεύθυνος του Hellenic Film Commission που λειτούργησε πρώτη φορά το 2007 και επέβλεψε το σχεδιασμό για τον ορισμό του επενδυτικού κινήτρου, και τα δύο τότε υπό κοινή διεύθυνση και υπό την επίβλεψη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.
Το Hellenic Film Commission (HFC) πρωτολειτούργησε το 2007 με πρωτοβουλία του τότε Προέδρου κ. Γιώργου Παπαλιού και του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Τότε μου ανατέθηκε, η σύσταση και λειτουργία γραφείου Film Commission στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του ΕΚΚ.
Με την ίδρυση του Hellenic Film Commission Office (HFCΟ), η πολιτική προτεραιότητα ήταν κυρίως η εξυπηρέτηση των αλλοδαπών παραγωγών και ελάχιστα η προσέλκυση τους, λόγω πολλών αδυναμιών (γραφειοκρατία, διαχείριση αρχαιολογικών χώρων, έλλειψη οικονομικών κινήτρων κλπ). Καταβλήθηκε από μέρους μου κάθε προσπάθεια, σε συνεργασία με πολλούς φορείς, για την επίλυση των προβλημάτων αυτών.
Κατατέθηκε πλήρης πρόταση για θεσμοθέτηση οικονομικών κινήτρων, φιλοξενήθηκε το πρώτο παγκόσμιο συνέδριο των Σεναριογράφων, το HFC έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης των Film Commissions κλπ, όλα με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στην προσέλκυση αλλοδαπών παραγωγών. Μεγάλες παραγωγές όπως το «Mamma Mia», ή πιο καλλιτεχνικές ταινίες όπως το «Lost in Αrcadia» (που αρχικά ήταν να γυριστεί στην Ινδία) πραγματοποίησαν τότε τα γυρίσματα τους στην Ελλάδα.
Η πλήρης θεσμοθέτηση του γίνεται το 2010 από τον νόμο N3905, με τον οποίο το HFCΟ γίνεται Διεύθυνση του ΕΚΚ, ως Hellenic Film Commission (HFC) και ενσωματώνονται στο νόμο οι στόχοι που έχουν τεθεί από τη λειτουργία του. Το 2011, την άνοιξη, αποχώρησα από το Film Commission μια και ο καινούργιος νόμος προέβλεπε την προκήρυξη της θέσης του Διευθυντή του. Για το πλήρες ιστορικό της πορείας του θα ήθελα να αναφέρω το βασικό συνεργάτη μου, Ηλία Τασόπουλο, οποίος παρέμεινε και μετά την άνοιξη του 2011 να λειτουργεί ουσιαστικά μόνος του το HFC μέχρι το 2012 οπότε δεν ανανεώθηκε η σύμβαση του και τη λειτουργία συνέχισε υπάλληλος του ΕΚΚ, ως το διορισμό, πριν ένα χρόνο περίπου της κας Βένιας Βέργου ως Δ/ντριας του HFC, όπως προέβλεπε ο νόμος.
Τι συνέβη όμως στο ενδιάμεσο και χρειάστηκε να περάσει μια δεκαετία για να δούμε το επενδυτικό κίνητρο να γίνεται πραγματικότητα; Ο Μάρκος Χολέβας εξηγεί:
Το 2008 όταν προτάθηκε το σχέδιο για τη δημιουργία αντισταθμιστικών οφελών (incentives) για τις παραγωγές που θα επέλεγαν την χώρα μας για γυρίσματα, είχε προβλεφθεί η χρηματοδότηση του από τον ΕΟΤ μέσω του κονδυλίου που εγγράφονταν στο προϋπολογισμό της χώρας, για την τουριστική διαφήμιση και προβολή στο εξωτερικό.
Την εποχή εκείνη το ποσό ήταν περίπου 47 εκατομμύρια ευρώ. Από αυτό το ποσό με προγραμματική συμφωνία ένα ποσοστό (π.χ. 7%) θα περνούσε στη διαχείριση του ΕΚΚ με σκοπό την προβολή της χώρας μέσω αλλοδαπών κινηματογραφικών έργων βάσει συγκεκριμένου συστήματος μοριοδότησης των προτάσεων. Κάθε χρόνο το ΕΚΚ (που είναι δημόσιος φορέας) θα έδινε πλήρη απολογιστική έκθεση για τη διάθεση των χρημάτων.
Από τα πρώτα που ακούστηκαν ήταν γιατί τα χρήματα να πηγαίνουν στο ΕΚΚ και να μη δημιουργηθεί ένας φορέας, που θα εποπτεύεται από το Υπουργείο Τουρισμού. Στο επιχείρημά μου ότι δεν χρειάζεται ένας νέος φορέας με νέα λειτουργικά εξάδα (γραφεία, διοίκηση, υπαλλήλους κλπ) γιατί το ΕΚΚ διαθέτει τις υποδομές αυτές και το μόνο που χρειάζεται είναι σύμπραξη μεταξύ δυο φορέων του Δημοσίου, η απάντηση ήταν «θα το σκεφτούμε». Φυσικά, μετά από κάποιους μήνες άλλαζε ο υπουργός (οι σύμβουλοι του) και πάλι από την αρχή.
Τελικά φαίνεται ότι ο μόνος τρόπος ήταν η δημιουργία ενός φορέα που θα εποπτεύεται από το Υπουργείο που εξασφαλίζει τα χρήματα. Βέβαια ο ΕΚΟΜΕ έχει πολύ μεγαλύτερες αρμοδιότητες (και βλέψεις π.χ. οπτικοακουστικό αρχείο) από ένα απλό χρηματοδοτικό πρόγραμμα για αλλοδαπές παραγωγές.
Θα ήθελα να επισημάνω και ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που υπήρχε την εποχή εκείνη. Η αποδοχή ότι μια ταινία βοηθάει στην τουριστική ανάπτυξη ενός τόπου και συμβάλλει στην οικονομική δραστηριότητα πολλαπλά, δεν ήταν δεδομένη. Εγινε δουλειά με συνεντεύξεις, άρθρα κλπ για να γίνει αυτό αποδεκτό. Συνήθως το ερώτημα ήταν γιατί να δίνουμε στους ξένους πχ 200.000; Και η απάντηση μου ήταν γιατί έτσι θα εισπράξουμε 800.000 άμεσα και πολλαπλά αν πετύχει. (Το παράδειγμα αφορά μια ταινία που θα έπαιρνε 200.000 cash rebate, αν δαπανούσε 1.000.000 στη χώρα μας.)
Ο Πάνος Κουάνης είναι σίγουρος πως ο λόγος για τον οποίο σήμερα το επενδυτικό κίνητρο είναι μια πραγματικότητα έχει να κάνει αποκλειστικά με το συνδυασμό της τεχνικής γνώσης και της πολιτικής βούλησης.
Ηταν μια γενικότερη βούληση της κυβέρνησης αυτής να προωθήσει πράγματα που έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη, ειδικά στον οπτικοακουστικό τομέα που ήταν ένα μεγάλο στοίχημα για το νεοσύστατο Υπουργείο. Οπότε όταν έπεσε η ιδέα αυτού του πράγματος και φτιάχτηκε η ομάδα που θα το δούλευε, από εκεί και πέρα, έχοντας το πολιτικό back-up, φτιάχτηκε ο νόμος, ανέβηκε στη διαβούλευση και σιγά-σιγά, τροποποιήθηκε μέσα από τη συζήτηση με τους φορείς, την επεξεργασία με τα υπουργεία, μέχρι την τελική του ψήφιση στη Βουλή πέρσι τον Αύγουστο.
Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια δέσμευση συνολική, για 450 εκατομμύρια. Το άμεσα υλοποιήσιμο, το οποίο αυτή τη στιγμή υπάρχει ο κουμπαράς και κάθεται και περιμένει, είναι 75 εκ. μέχρι το 2022. Αυτό είναι μεγάλο ποσό. Πρέπει η αγορά να το απορροφήσει, γιατί αν δεν το απορροφήσει χάνεται, θα πάει σε άλλες δραστηριότητες του κράτους, θα το χάσει το industry. Αν ως το 2022 απορροφηθούν, το πρόγραμμα θα συνεχιστεί. Αν τελειώσει στα δύο χρόνια, σημαίνει ότι θα έχουν έρθει παραγωγές με δαπάνες πάνω από 350 εκ. εδώ, θα έχουμε γίνει Χόλιγουντ. Κάθε χρονιά θα την παρακολουθούμε και θα βλέπουμε πώς κινείται. Το ’18 είναι η πρώτη χρονιά, το ’19 θα πάει λίγο καλύτερα, όσο μας μαθαίνουν.
Αυτό που θέλουμε να φτιάξουμε, πρακτικά, είναι μια χώρα η οποία να είναι ολόκληρη ένα στούντιο. Για να γίνει αυτό και να έρχεται ο άλλος, θα πρέπει να λειτουργήσουν συνδυαστικά πολλά πράγματα. Αν λειτουργήσουν και ο ξένος ξυπνήσει, θα έρθει. Αλλά κι αυτό έχει ένα πλαφόν, δηλαδή πρακτικά και στην Ιταλία, που γυρίζονται συνέχεια ταινίες, πόσες ταινίες θα γυριστούν; Ακόμα κι αυτό έχει ένα πλαφόν, ακόμα κι αν φτάσουμε να γίνουμε μια Φλόριντα, κι αυτό δεν έχει ένα πλαφόν; Ξέρουμε πού μπορεί να πλαφονάρουμε; Δεν το ξέρουμε. Αλλά αν δεν γίνει ένα μεγάλο στούντιο, γιατί πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει χώρο για στούντιο, αλλά όχι έτσι όπως πάνε να το κάνουν, θέλει μια μελέτη, έναν επαγγελματισμό, πραγματικούς επενδυτές οι οποίοι να έρθουν με χρήματα, αυτό εννοώ.
Αυτό που είχε λείψει ως τώρα, ήταν ένας συνδυασμός τεχνικού know how και πολιτικής βούλησης. Εγώ πιστεύω ότι έλειπαν και τα δύο, γιατί αν υπήρχε έστω το ένα, θα είχε σπρώξει το άλλο.
To κεντρικό καστ του «Mamma Mia» στη Σκόπελο
Η αποδοχή ότι μια ταινία βοηθάει στην τουριστική ανάπτυξη ενός τόπου και συμβάλλει στην οικονομική δραστηριότητα πολλαπλά, δεν ήταν δεδομένη πίσω στο 2007. Εγινε δουλειά με συνεντεύξεις, άρθρα κλπ για να γίνει αυτό αποδεκτό. Συνήθως το ερώτημα ήταν γιατί να δίνουμε στους ξένους πχ 200.000; Και η απάντηση μου ήταν ότι από το 1.000.000 που θα δαπανούσαν οι ξένοι στην Ελλάδα θα εισπράξουμε 800.000 άμεσα και πολλαπλά, αν πετύχει. - Μάρκος Χολέβας
Η Μέριλ Στριπ και ο Πιρς Μπρόσναν σε σκηνή από το «Mamma Mia»
TAX CREDIT Ή CASH REBATE; ΙΔΟΥ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ.
Τώρα, βέβαια, που στο πολυνομοσχέδιο που ψηφίζεται αυτήν την εβδομάδα από τη Βουλή υπάρχει και το tax rebate, ίσως έχει λίγη σημασία ότι οι υπεύθυνοι του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, όπως μας δηλώνει παρακάτω ο Πάνος Κουάνης, επέλεξαν ως καλύτερη λύση επενδυτικού κινήτρου το cash rebate. Σε κάθε περίπτωση το cash rebate, υπό την επίβλεψη του EKOME υπάρχει, το tax rebate θα ψηφιστεί μεν αλλά μέχρι να βγουν οι εφαρμοστικοί νόμοι ας θεωρήσουμε ότι υπάρχει μόνο στα χαρτιά.
Τα συστήματα όλα αυτά, είτε λέγονται tax credit, είτε cash rebate, όπως και να τα ονομάσεις, που είναι στη λογική μίας ενίσχυσης μέσα από μια φορολογική ή σε ρευστό ανταπόδοση ενός γυρίσματος, ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’90 στον Καναδά, για να προσελκύσουν τις αμερικανικές παραγωγές που γυρίζονταν είτε στο Λος Αντζελες και την Καλιφόρνια, είτε στη Νέα Υόρκη.
Εφυγαν οι παραγωγές του Λος Αντζελες και πήγαν στο Τορόντο και της Νέας Υόρκης στο Μόντρεαλ. Αυτοί έκαναν cash rebate κι επειδή είχαν και την πολύ καλή διαφορά του καναδικού δολαρίου, πιο φθηνό ανθρώπινο δυναμικό, με πολύ καλές γνώσεις και άρχισαν οι παραγωγές και πήγαιναν προς τα πάνω. Το είδαν οι Αμερικάνοι κι οι υπόλοιπες χώρες κι άρχισαν να το υιοθετούν, με διάφορες μορφές.
Τώρα όλες οι πολιτείες στην Αμερική έχουν ένα σύστημα τέτοιο, οι πιο πολλές το έχουν, αντίστοιχα σε όλο τον πλανήτη. Το ερώτημα τώρα είναι τι είναι καλύτερο. Εμείς καταλήξαμε, μετά από μελέτη και έρευνα, ότι το καλύτερο είναι το cash rebate και τελικά βγήκαμε και αληθινοί, με την έννοια ότι το υιοθετούν οι περισσότερες χώρες, αυτές που είχαν κάποτε tax credit το αλλάζουν και ακόμα και η μελέτη που είχε παραγγείλει το ΕΚΚ το 2016, έβγαλε το cash rebate ως το πιο ενδεδειγμένο για την Ελλάδα.
Επίσης το έχουν υιοθετήσει οι Σουηδοί, οι Πορτογάλοι αλλά είναι πολύ χειρότερο το δικό τους, εμάς είναι πολύ-πολύ πιο καλό γιατί δίνει 5 εκ. πλαφόν, έχει πολύ λιγότερα χρήματα να μοιράσει στα ίδια χρόνια κι έχει μεγαλύτερο πλαφόν, οπότε ακόμα κι εκεί είμαστε πολύ πιο ανταγωνιστικοί. Εμείς μελετήσαμε και της Ιταλίας και της Μάλτας, όλα τα γύρω. Υπάρχουν rebate systems τα οποία ξεφεύγουν. Στη Μαλαισία ή στην Κολομβία είναι 50-60%, αλλά εκεί παίζουν κι άλλα πράγματα στη μέση. Αλλά εμείς φτιάξαμε ένα σύστημα – δεν λέμε ότι είναι το καλύτερο, είμαι βέβαιος ότι στο δρόμο θα βγαίνουν θέματα που θα βελτιώσουμε. Αλλά υπάρχει μια πολύ καλή βάση για να χτίσεις πάνω της.
Ο Κρίστιαν Μπέιλ στην Κεφαλονιά για τα γυρίσματα του «Μαντολίνου του Λοχαγού Κορέλι»
Ηταν μια γενικότερη βούληση της κυβέρνησης αυτής να προωθήσει πράγματα που έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη, ειδικά στον οπτικοακουστικό τομέα που ήταν ένα μεγάλο στοίχημα για το νεοσύστατο Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Επικοινωνίας. Αυτό που είχε λείψει ως τώρα και δεν είχαν προχωρήσει τα πράγματα προς τη θέσπιση του επενδυτικού προγράμματος, ήταν ένας συνδυασμός τεχνικού know how και πολιτικής βούλησης. Εγώ πιστεύω ότι έλειπαν και τα δύο, γιατί αν υπήρχε έστω το ένα, θα είχε σπρώξει το άλλο. - Πάνος Κουάνης
Σκηνή από το «Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι»
EKOME ΚΑΙ FILM COMMISSION: ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟΡΓΗΣ
Ξεκαθαρίζοντας όρους που πλέον μπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι της οπτικοακουστικής παραγωγής, οφείλουμε να μάθουμε τι είναι το Film Commission (που ανεφέρθη εκτεταμένα πιο πάνω), τι είναι το ΕΚΟΜΕ και ποια η μεταξύ τους σχέση – εδώ και υπό το πρίσμα της ακατάσχετης φημολογίας που ήθελε και θέλει το ΕΚΟΜΕ να «ακυρώνει» το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και τις αρμοδιότητές του. Η Διευθύντρια του Film Commission που εδρεύει και βρίσκεται υπό την επίβλεψη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Βένια Βέργου μας εξηγεί.
Το Film Commission είναι ένας διεθνής όρος που σημαίνει διαμεσολάβηση. Αυτό αναζητούν οι κινηματογραφιστές παγκοσμίως ως liaison με την τοπική κινηματογραφική κοινότητα σε κάθε χώρα υποδοχής. Στην Ελλάδα θα έχουμε έναν άλλο φορέα, το ΕΚΟΜΕ, ο οποίος θα υποδέχεται και θα χορηγεί το οικονομικό κίνητρο (cash rebate) στις οπτικοακουστικές παραγωγές.
Αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι α) να εξηγούνται τα πάντα με σαφήνεια στους ξένους και β) η χώρα να έχει μια ενιαία στρατηγική στην προβολή της στο εξωτερικό. Δεν νοείται να εμφανιζόμαστε στις διεθνείς αγορές με ξεχωριστά περίπτερα χωρίς στενή συνεργασία. Επίσης, έχουμε στείλει στο ΕΚΟΜΕ τον προγραμματισμό του ΕΚΚ και του Hellenic Film Commission για την παρουσία μας στις διεθνείς αγορές, και βρισκόμαστε σε ανοιχτό διάλογο για μια ενιαία στρατηγική στην προβολή της Ελλάδας.
Ο Πάνος Κουάνης από την πλευρά του επιβεβαιώνει όλα όσα αναφέρει η διεύθυνση του Film Commission και ξεχωρίζει εντελώς τους δύο φορείς, ως πραγματικά δύο ξεχωριστά πράγματα.
Το ΕΚΟΜΕ είναι μια Ανώνυμη Εταιρεία του δημοσίου, η οποία εποπτεύεται από το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνίών και Ενημέρωσης και ως αντικείμενο του έχει ολόκληρο τον οπτικοακουστικό τομέα. Οποιοδήποτε οπτικοακουστικό προϊόν, είτε είναι ψηφιακό παιχνίδι, είτε κάποιο application, φιλμάκι για το youtube, ή για Hulu, Amazon, Netflix, τηλεοπτική σειρά, κινηματογραφική ταινία, ντοκιμαντέρ, animation, εμείς το υποστηρίζουμε με οποιονδήποτε τρόπο.
Το ΕΚΚ είναι ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το οποίο ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού. Αρα λοιπόν, κατ’αρχάς έχει πολύ στοχευμένη οπτική και δράση: Υπουργείο Πολιτισμού, τέχνη, κινηματογράφος. Αρα, αμέσως αμέσως είναι ξεχωριστά τα πράγματα. Η οπτική μας είναι πολύ διαφορετική. Εγώ στηρίζω την επιχειρηματικότητα, γιατί πιστεύω ότι η επιχειρηματικότητα στηρίζει την απασχόληση και πολλά άλλα πράγματα. Αρα εγώ θέλω να γίνονται πολλές παραγωγές, δεν μ’ ένδιαφέρει στ’ αλήθεια το περιεχόμενο, με την έννοια ότι σαφώς θέλω να είναι ποιοτικό, αλλά μ’ ενδιαφέρει να χτίσω μία υγιή αγορά, έτσι ώστε να δημιουργείται χρήμα που να κυκλοφορεί και θέσεις εργασίας. Εγώ βλέπω όλη την αγορά ως συγκοινωνούντα δοχεία, γιατί αυτό είναι. Ο ηχολήπτης, ο εικονολήπτης, ο δημοσιογράφος, ο οποίος μπορεί τη μία να κάνει ντοκιμαντέρ, την άλλη να δουλεύει σε κανάλι, ή εξωτερικό ρεπορτάζ, το animation, τα digital games και τα special εφέ, στον κινηματογράφο είναι ένα και το αυτό, πηγαινοέρχονται.
Από εκεί και πέρα, το Film Commission είναι μια διεύθυνση του ΕΚΚ, όπως είναι και η Hellas Films, έχει πολύ συγκεκριμένη δουλειά, η οποία είναι οι δημόσιες σχέσεις, αυτή είναι η δουλειά που έχει να κάνει και, εκεί πέρα, έχουμε κάνει πολλές συζητήσεις, έχουμε αποφασίσει ότι θα έχουμε μια κοινή επικοινωνία και στρατηγική μάρκετινγκ από εδώ και πέρα, είμαστε στη φάση που το συζητάμε κι έχουμε πει ότι θα βρεθούμε μετά τις Κάννες για να δούμε πώς θα το στήσουμε.
Αλλωστε η σχέση μας με το ΕΚΚ είναι άμεση. Μόλις φτάσει στα χέρια μας κάποια κινηματογραφική ταινία, από το νόμο, στην επιτροπή αξιολόγησης του φακέλου συμμετέχει ένα μέλος του ΕΚΚ, άρα από την πρώτη μέρα, το ΕΚΚ είναι ενήμερο. Τα εσωτερικά τους δεν μπορώ να το ξέρω, σε κάθε περίπτωση εμείς θα φροντίσουμε να κυκλοφορήσει το νέο. Ολοι οι άνθρωποι του ΕΚΟΜΕ είμαστε πολύ επικοινωνιακοί τύποι.
Ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ με τον Ιθαν Χοκ και τη Ζιλί Ντελπί στα γυρίσματα του «Πριν τα Μεσάνυχτα» στη Μεσσηνία
Αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι α) να εξηγούνται τα πάντα με σαφήνεια στους ξένους και β) η χώρα να έχει μια ενιαία στρατηγική στην προβολή της στο εξωτερικό. Δεν νοείται να εμφανιζόμαστε, το Film Commission και το EKOME στις διεθνείς αγορές με ξεχωριστά περίπτερα χωρίς στενή συνεργασία. Bρισκόμαστε με το ΕΚΟΜΕ σε ανοιχτό διάλογο για μια ενιαία στρατηγική στην προβολή της Ελλάδας. - Βένια Βέργου
Σκηνή από το «Πριν τα Μεσάνυχτα»
ΝΑ ΚΑΝΩ ΤΑΙΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ή ΝΑ ΠΑΩ ΑΛΛΟΥ;
Ο Μάρκος Χολέβας κοιτάζει το ζήτημα πρακτικά, με τον ελαφρύ κυνισμό που έχουν φέρει τα χρόνια απογοητεύσεων:
Δεν έχω αντιληφθεί να υπάρχει ένα πρόγραμμα με τον τίτλο “Filming in Greece”, έχω αντιληφθεί ότι αυτό είναι ένα σλόγκαν που χρησιμοποιείται τόσο από τον ΕΚΟΜΕ όσο και από Film Commission, παραθέτοντας πλεονεκτήματα της χώρας μας για μια κινηματογραφική παραγωγή. Θεωρώ ότι ένα πρόγραμμα με κοινή σύμπραξη των δύο φορέων οφείλει να έχει στόχους μετρήσιμους και στρατηγική για την επίτευξή τους. Ενας στόχος θα ήταν, για παράδειγμα, εισροή κεφαλαίων ύψους 10.000.000 για την πραγματοποίηση εργασιών (γυρίσματα, post) οπτικοακουστικών παραγωγών, ή 10.000 ημερομίσθια για το 2019 στην οπτικοακουστική βιομηχανία από αλλοδαπές παραγωγές. Μέχρι τώρα στις συνεντεύξεις ή παρουσιάσεις, έχουν αναφερθεί μόνο τα νέα εργαλεία για τη προσέλκυση παραγωγών και o τρόπος εφαρμογής τους.
Ωστόσο, ο Μάρκος Χολέβας βρίσκει το πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης-επένδυσης που έχει ανακοινώσει το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, μέσω του ΕΚΟΜΕ, απαραίτητο εργαλείο στην παρούσα φάση:
Σωστά επιταχύνθηκε με κάθε τρόπο η λειτουργία του. Αυτή τη στιγμή, με την κατάργηση του σταθερού πόρου χρηματοδότησης της ελληνικής παραγωγής και του ΕΚΚ, που γινόταν μέσω του κινηματογραφικού εισιτηρίου, τη μη καταβολή του 1,5% από τα ιδιωτικά κανάλια, την αναχρονιστική αντιμετώπιση του κινηματογράφου από την ΕΡΤ κ.ά., κινδυνεύουμε σε μερικά χρόνια να μην υπάρχουν οι υλικές υποδομές και το ανθρώπινο δυναμικό για τη υποστήριξη αλλοδαπών παραγωγών.
Ο Πάνος Κουάνης παραθέτει, πρώτα, τα στοιχεία για τις παραγωγές που έχουν, ήδη, ξεκινήσει να τρέχουν, μέσα στο πλαίσιο του προγράμματος ενίσχυσης του ΕΚΟΜΕ:
Υπάρχουν δυο παραγωγές ήδη, οι οποίες πληρούν τις προϋποθέσεις, όσο αυτή τη στιγμή τις έχουμε ελέγξει. Είναι μια Γαλλογερμανική τηλεοπτική παραγωγή, σειρά φιξιόν, γύρω στα 8 εκ. μπάτζετ, περίπου το 1,5 στην Ελλάδα και είναι και μια κινηματογραφική ταινία, κάτω από 1 εκ., όλη στην Ελλάδα. Είναι και τα δύο για γυρίσματα το καλοκαίρι, το πρώτο έχει ήδη ξεκινήσει.
Ως προς το ποιοι θα επωφεληθούν πραγματικά από το cash rebate, ο ΣΑΠΟΕ κάνει την εκτίμησή του:
Λόγω του πλαισίου του φορολογικού κινήτρου, είναι προφανές ότι θα ωφεληθούν περισσότερο οι εγχώριες παραγωγές ιδιωτικής πρωτοβουλίας και οι ξένες παραγωγές που θα πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα (ταινίες, σειρές κλπ). Αυτός εξάλλου είναι και ο στόχος του φορολογικού κινήτρου, η προσέλκυση κεφαλαίων για να υπάρξει ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
Είναι αναγκαίες οι πολλαπλές πηγές χρηματοδοτήσεις που θα αλληλοτροφοδούνται. Το ΕΚΟΜΕ μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά και ενισχυτικά στην υπάρχουσα δομή και το φορολογικό κίνητρο να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των κρατικών φορέων-οργανισμών και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Eνας παραγωγός μπορεί να υπολογίζει την ενίσχυση στο χρηματοδοτικό του πλάνο μόνο όταν υπάρξει έγκριση, όχι πριν.
Θα πρέπει να διατρέξουμε τουλάχιστον ένα χρόνο λειτουργίας του προγράμματος για να είμαστε σε θέση να κάνουμε προβλέψεις κατανομής του ποσού στα διαφορετικά είδη οπτικοακουστικών παραγωγών που περιλαμβάνονται στον επενδυτικό Νόμο. Θα εξαρτηθεί εξάλλου και από το είδος των σχεδίων που θα κατατίθενται προς χρηματοδότηση. Κατά την γνώμη μας υπάρχουν κάποια σημεία στην Κοινή Υπουργική Απόφαση εφαρμογής του κινήτρου, τα οποία χρήζουν αλλαγής γιατί δημιουργούν γραφειοκρατικά προβλήματα. Σύντομα θα καταθέσουμε υπόμνημα στο ΕΚΟΜΕ με τα επίμαχα σημεία που έχουμε ήδη αντιληφθεί κατά την συμπλήρωση της αίτησης.
Αλλά, για τον Πάνο Κουάνη, οι απαντήσεις βρίσκονται στην (ευκταία) συνεργασία:
Σαφέστατα αυτή τη στιγμή το Film Commission, έχοντας το cash rebate του ΕΚΟΜΕ, πουλάει πιο εύκολα, κάνει πιο εύκολα το PR του. Οταν, αύριο-μεθαύριο, θα έχει και μια υπουργική απόφαση της Κονιόρδου που θα διευκολύνει τα γυρίσματα, επίσης θα πουλάει πιο εύκολα.
Αυτά είναι εργαλεία για το Film Commission. Εκ των πραγμάτων, ζούμε στην Ελλάδα, όπου αν δεν συμβεί κάτι που θα πιέσει όλα τα υπόλοιπα, δεν γίνεται τίποτα. Αν δεν έσκαγε το ΕΚΟΜΕ με το cash rebate, δεν θα γινόταν τίποτα, αυτή είναι η αλήθεια.
O Βίγκο Μόρτενσεν και η Κρίστεν Ντανστ στην Ακρόπολη για τα γυρίσματα του «Τα Δύο Πρόσωπα του Ιανουαρίου»
Θα πρέπει να διατρέξουμε τουλάχιστον ένα χρόνο λειτουργίας του προγράμματος για να είμαστε σε θέση να κάνουμε προβλέψεις κατανομής του ποσού στα διαφορετικά είδη οπτικοακουστικών παραγωγών που περιλαμβάνονται στον επενδυτικό Νόμο. Θα εξαρτηθεί εξάλλου και από το είδος των σχεδίων που θα κατατίθενται προς χρηματοδότηση. Κατά την γνώμη μας υπάρχουν κάποια σημεία στην Κοινή Υπουργική Απόφαση εφαρμογής του κινήτρου, τα οποία χρήζουν αλλαγής γιατί δημιουργούν γραφειοκρατικά προβλήματα. - ΣΑΠΟΕ
Σκηνή από τα «Δύο Πρόσωπα του Ιανουαρίου»
ΠΟΣΟ FILM FRIENDLY ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΞΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ;
Το «όχι και πολύ», είναι η απάντηση που επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα. Αλλά γιατί ακριβώς; Ο Μάρκος Χολέβας εντοπίζει το πρόβλημα στη γραφειοκρατία και την αδυναμία λήψης αποφάσεων:
Εδώ και χρόνια η Ελλάδα δεν κατατάσσεται στις «film friendly» χώρες. Η φράση «απαγορεύεται το γύρισμα» δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει σε άλλες χώρες, αυτό που γνωρίζω είναι η έκφραση «το γύρισμα μπορεί να πραγματοποιηθεί κάτω από τις εξής προϋποθέσεις και δεσμεύσεις της παραγωγής». Σε χώρες σαν το Μαρόκο, ένας αλλοδαπός παραγωγός απευθύνεται στο Βασιλιά και αυτός ορίζει έναν αξιωματούχο, ο οποίος παρακάμπτει κάθε εμπόδιο που παρουσιάζεται από τις αστοχίες ή την αδυναμία της διοίκησης να επιλύσει τα πρακτικά προβλήματα, πάντα σε συνεννόηση με τους παραγωγούς. Σε χώρες όπως η Γαλλία οι υπηρεσίες και οι αρμόδιοι υπάλληλοι και εδώ σε συνεννόηση με τους παραγωγούς βρίσκουν τη βέλτιστη λύση.
Εδώ συνήθως αποστέλλεται ένα γραπτό αίτημα, γίνεται μια προσπάθεια τηλεφωνικής επικοινωνίας, να εντοπιστεί ποιος υπάλληλος θα «χρεωθεί» την υπόθεση και μετά προσπαθούμε να βρούμε τρόπο ή «γνωστό» για θετική αποδοχή του αιτήματος.
Αυτό που πιστεύω ότι πρέπει οπωσδήποτε να γίνει, είναι να οριστεί σε κάθε υπουργείο που εμπλέκεται σε διαδικασία που αφορά το γύρισμα οπτικοακουστικού έργου, ένας υπάλληλος (όχι σύμβουλος υπουργού που αλλάζει), ο οποίος θα αναλαμβάνει να λύσει τυχόν γραφειοκρατικά προβλήματα.
Η Βένια Βέργου επισημαίνει τόσο τη γραφειοκρατία, όσο και την ταυτόχρονη διαθεσιμότητα πολλών συνεργείων σε μια μικρή αγορά:
Οι Αμερικανοί παραγωγοί γνωρίζουν πως στην Ισπανία θα βρουν δεκάδες συνεργεία υψηλού επιπέδου (μας έχουν αναφέρει ογδόντα!). Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους Ελληνες παραγωγούς, δύο με τρία συνεργεία μπορούν να εξυπηρετήσουν μεγάλες ξένες παραγωγές σε παράλληλο χρόνο. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν είμαστε film friendly. Οσο περισσότερο δουλεύουν Ελληνες μαζί με ξένα συνεργεία, τόσο θα αυξάνεται η τεχνογνωσία ποιοτικά και ποσοτικά. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εκτοξευθεί στο servicing αμερικανιών παραγωγών την τελευταία πενταετία.
Ενα ενδιαφέρον παράδειγμα. Η αμερικανική παραγωγή της Warner με τίτλο «Edge of Tomorrow» (2014) με πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ, ήθελε να κάνει το γύρισμα μιας σκηνής στην Trafalgar Square του Λονδίνου. Βρισκόμαστε στο τέλος του κόσμου και ο Τομ Κρουζ προσγειώνεται από ελικόπτερο σε μια πλατεία όπου δεν κυκλοφορεί ψυχή. Οι Αμερικανοί δεν ήθελαν να γυρίσουν την σκηνή σε studio ούτε να το κάνουν στο post-production, ήθελαν την αυθεντική πλατεία ως εγγενές στοιχείο του σεναρίου. Ηθελαν, δηλαδή, ερειπωμένο ένα από τα πιο πολυσύχναστα σημεία της βρετανικής πρωτεύουσας. Το Film Commission του Λονδίνου, ύστερα από πολλές διαβουλεύσεις με τους αρμόδιους φορείς, πρότεινε ως μόνη λύση το εξής: να μοιραστεί ένα 10ωρο γύρισμα σε 2ωρα. Πράγματι, οι Αμερικανοί τράβηξαν τη σκηνή στην αυθεντική πλατεία επί πέντε συνεχόμενες Κυριακές το διάστημα 6π.μ. - 8π.μ., μοναδικές ώρες όπου η Τροχαία θα μπορούσε να κλείσει τους δρόμους. Αυτό είναι ένα εκπληκτικό παράδειγμα μιας χώρας φιλικής κινηματογραφικά, η οποία βρίσκει λύσεις.
Παράλληλα, η Βένια Βέργου κοιτάζει κατά πρόσωπο τον παράγοντα του ανταγωνισμού της Ελλάδας με άλλες χώρες που οργανώθηκαν νωρίτερα:
Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στην προσέλκυση διεθνών παραγωγών είναι εξαιρετικά υψηλός. Στα πάνελ των ευρωπαϊκών Film Commissions γίνεται λόγος για τον περίφημο «πόλεμο των ποσοστών» («the war of percentage»), καθώς οι περισσότερες χώρες πλέον ανταγωνίζονται για το ποια δίνει το υψηλότερο ποσοστό σε rebate. Το γεγονός πως η Ελλάδα εφαρμόζει πλέον cash rebate, την βάζει αυτομάτως στον ευρωπαϊκό χάρτη ανταγωνιστικότητας με αξιώσεις. Χρειάζεται όμως να τρέξουμε σε έναν αγώνα ταχύτατης εκπαίδευσης όλων των αρμόδιων φορέων για το τι ακριβώς σημαίνει κινηματογραφικό γύρισμα με συνεργείο 200 ατόμων και πώς μπορούμε να το εξυπηρετήσουμε. Σ’ αυτό το πλαίσιο είναι αναγκαία η δημιουργία περιφερειακών Film Offices που μπορούν να ενισχύσουν σε τεράστιο βαθμό το έργο ενός εθνικού Film Commission.
Με δεδομένη, πια, την ενεργοποίηση του cash rebate από τον ΕΚΟΜΕ, πώς θα υποστηρίξει την κινητοποίηση το ελληνικό Film Commission; Η Βένια Βέργου εξηγεί:
Πρώτιστο μέλημα ήταν η δημιουργία μιας εξειδικευμένης ιστοσελίδας στα πρότυπα της διεθνούς καλής πρακτικής. Η ιστοσελίδα μας (filmcommission.gr) βγήκε στον αέρα τον Οκτώβριο 2017 και περιλαμβάνει τις βασικές πληροφορίες για κινηματογραφικές άδειες, locations, photo gallery, καθώς και έναν αναλυτικό Industry Guide** με περισσότερες από 300 εγγραφές ελληνικών εταιριών παραγωγής, location managers, post-production companies, fixers, εταιρίες ενοικίασης εξοπλισμού κτλ.. Ταυτόχρονα, κάναμε συζητήσεις με τα σωματεία των παραγωγών αλλά και με έμπειρους σε διεθνείς παραγωγές διευθυντές παραγωγής και locations managers, προκειμένου να κατηγοριοποιήσουμε τα χρόνια προβλήματά τους. Eχουμε καταθέσει το σχετικό υπόμνημα στο ΥΠΠΟΑ.
Κύριο μέλημά μας είναι να μαθαίνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα από τις καλές διεθνείς πρακτικές και να προσπαθούμε να βρίσκουμε εφαρμογές στο ελληνικό τοπίο. Κάτι που επιδιώκουμε από τις δράσεις του European Film Commissions Network (EUFCN) όπου είμαστε μέλος και αποτελεί για εμάς ένα σημαντικό think tank. O Film Commissioner δεν είναι μόνο διαμεσολαβητής ανάμεσα σε ξένους παραγωγούς και στην τοπική κινηματογραφική κοινότητα, αλλά και ανάμεσα στους κινηματογραφιστές με τους αρμόδιους φορείς (σε υπουργικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο). Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι να πετύχουμε τη σωστή διερμηνεία της γλώσσας των κινηματογραφιστών προς τους φορείς της πολιτείας**. Να γεφυρώσουμε την απόσταση ανάμεσά τουςώστε ο διάλογος να επιφέρει καρπούς.
Το συνεργείο του «Jason Bourne» μετατρέπει την Τενερίφη σε Αθήνα
Το γεγονός πως η Ελλάδα εφαρμόζει πλέον cash rebate, την βάζει αυτομάτως στον ευρωπαϊκό χάρτη ανταγωνιστικότητας με αξιώσεις. Χρειάζεται όμως να τρέξουμε σε έναν αγώνα ταχύτατης εκπαίδευσης όλων των αρμόδιων φορέων για το τι ακριβώς σημαίνει κινηματογραφικό γύρισμα με συνεργείο 200 ατόμων και πώς μπορούμε να το εξυπηρετήσουμε. - Βένια Βέργου
Ο Ματ Ντέιμον σε σκηνή από το «Jason Bourne»
ΚΑΣ, ΑΥΤΗ Η ΜΑΣΤΙΓΑ #1
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, με την απόλυτη ανοχή του Υπουργείου Πολιτισμού, καταλήγει συχνότερα να δυσχεραίνει, παρά να διευκολύνει την αδειοδότηση για γυρίσματα ξένων, μεγάλων παραγωγών στην Ελλάδα και σ’ αυτό συγκλίνουν όλες οι πλευρές με τις οποίες μιλήσαμε.
Ο Μάρκος Χολέβας φέρνει στη συζήτηση τα κλασικά, τρανταχτά παραδείγματα:
Ολοι γνωρίζουμε τις περιπτώσεις με τις ταινίες «Jason Bourne» και «Mamma Mia 2» που απέφυγαν την Ελλάδα στα γυρίσματα τους, παρόλο που σκηνές τους υποτίθεται ότι διαδραματίζονται στην Ελλάδα. Το κύριο πρόβλημα ήταν και είναι η γραφειοκρατία, ο απίστευτος κατακερματισμός αρμοδιοτήτων και κορυφαίο ο τρόπος που οι αρχαιολόγοι αντιλαμβάνονται την «ηθική προστασία» των μνημείων. Για τις μεγάλες παραγωγές, που κάθε καθυστέρηση μπορεί να συνεπάγεται απώλειες χιλιάδων δολαρίων, δεν υπάρχει κανένας λόγος να πάρουν το ρίσκο. Αποφασίζουν να κάνουν τη δουλεία τους αλλού και τέλος.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι το τελευταίο συμβάν με το αίτημα για άδεια λήψης σκηνών στο ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο για το «The Little Drummer Girl» του BBC. Αφού το ΚΑΣ έβγαλε αρνητική γνωμοδότηση και η Υπουργός Πολιτισμού δεν πήρε θέση (απόρριψης ή αποδοχής) της εισήγησης του, υπήρξε παρέμβαση του Γ.Γ. του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, κ. Κρέτσου, που εξασφάλισε την επανεξέταση και την θετική (αυτή τη φορά) γνωμοδότηση. Μετά από αυτό η κυρία Κονιόδρου αποδέχθηκε τη εισήγηση του ΚΑΣ και παραχώρησε την άδεια γυρίσματος. Πιστεύω ότι αυτά τα γεγονότα δείχνουν το πρόβλημα.
Σύμφωνη είναι και η γνώμη του Πάνου Κουάνη, καθώς επιπλέον το timing της μη-αδειοδότησης του «Little Drummer Girl» συνέπεσε με την ανακοίνωση της έναρξης του cash rebate από τον ΕΚΟΜΕ:
Εκτεθήκαμε σαν χώρα λιγάκι γιατί, την ίδια μέρα που λέγαμε 25%, πάρτε λεφτά, την ίδια στιγμή μια διεθνής παραγωγή, η οποία δεν είχε κάτι περίεργο πάνω της, αντιμετώπισε δυσκολίες. Από τη μία πιστεύω ότι πρέπει να προστατεύουμε τους αρχαιολογικούς χώρους, γιατί είναι η εθνική μας κληρονομιά, από την άλλη όμως πρέπει και να τους αξιοποιούμε, να τους εκμεταλλευόμαστε, εάν φυσικά δεν είναι κάτι ακραίο, hardcore γυμνό, hardcore βία. Εμείς είχαμε κάνει, όταν ήμουν στο Κανάλι της Βουλής, ένα ντοκιμαντέρ για τη λογοκρισία στη χούντα, το «Στοργή στο Λαό». Οταν αρχίζουμε και λογοκρίνουμε και κόβουμε, είναι πολύ εύκολο να πάμε στο άλλο άκρο, του παραλογισμού. Θυμάμαι μια ταινία, του Μπέργκμαν, νομίζω η «Εβδομη Σφραγίδα», για την οποία λένε στο ντοκιμαντέρ, το είδαμε, το ξαναείδαμε, δεν καταλάβαμε τίποτα, οπότε αποφασίσαμε να το κόψουμε για σιγουριά.
Δεν μπορείς να έχεις πέντε αρχαιολόγους να κρίνουν το σενάριο, γιατί περί αυτού πρόκειται. Να κρίνει ο αρχαιολόγος την ασφάλεια του κτιρίου το καταλαβαίνω, αλλά να κρίνει ο αρχαιολόγος το περιεχόμενο, από πού κι ως πού; Αν είναι μια επιτροπή που θα αποφασίζει αν είναι να γυριστεί κάτι στην Ακρόπολη, δεν θα πρέπει ν’ αποτελείται μόνο από αρχαιολόγους, αλλά και από στελέχη του οπτικοακουστικού κλάδου, ή του μουσικού. Οταν, ας πούμε, οι Foo Fighters έπαιζαν στο Ηρώδειο, δεν επηρεάστηκε το μνημείο; Κι είμαι φαν των Foo Fighters. Αύριο παίζει ο Sting. Η ηλεκτρική κιθάρα δεν επηρεάζει τα vibrations του μνημείου; Δεν μπορούμε να έχουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά
Την ευελιξία στις άδειες κινηματογράφισης προσδιορίζει ως κατεπείγουσα ανάγκη και η Βένια Βέργου:
Το να γίνει μια χώρα φιλική κινηματογραφικά είναι μια διαδικασία με αρχή αλλά χωρίς τέλος. Αυτά είναι τα βασικά εργαλεία: 1. Οικονομικό κίνητρο: πλέον το έχουμε. 2. Locations: τα είχαμε πάντα. 3. Ευελιξία στις άδειες κινηματογράφησης: χρειάζεται πολλή δουλειά σε διυπουργικό επίπεδο, αλλά και σε περιφερειακό με την σύσταση περιφερειακών Film Offices. Από τους πρώτους μήνες συλλέξαμε από τους Ελληνες κινηματογραφιστές και καταγράψαμε τα κύρια προβλήματα προς επίλυση.
Τέθηκε πρώτο στην ιεραρχία η αλλαγή στη διαδικασία παροχής αδειών κινηματογράφησης στους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Οι προτάσεις μας προς το ΥΠΠΟΑ, αναγνωρίζουν την τεράστια ευθύνη μιας χώρας όπως η Ελλάδα στην προάσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της, αλλά ταυτόχρονα υπογραμμίζουν τη σημερινή ανάγκη για ευελιξία: από την αντικατάσταση της απαιτούμενης κατάθεσης σεναρίου στην υποβολή της αίτησης (οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψιν μας τη ρήτρα εμπιστευτικότητας στα σενάρια) με την κατάθεση treatment σεναρίου ή/και σκηνής σεναρίου που εκτυλίσσεται μόνο στον εν λόγω αρχαιολογικό χώρο, μέχρι την κατάργηση των τελών χρήσης που δεν εφαρμόζονται πουθενά στον κόσμο και ταλανίζουν τους Ελληνες παραγωγούς στην προσέλκυση εδώ και πολλά χρόνια. Το ΥΠΠΟΑ έχει ανακοινώσει πως βρίσκονται σε τελικό στάδιο επεξεργασίας υπουργικές αποφάσεις προς μια νέα κατεύθυνση τόσο στην αδειοδότηση όσο και στις χρεώσεις.
Ο Πάνος Κουάνης υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη συνεργασίας των σχετιζόμενων φορέων
Το cash rebate είναι ένα σύστημα καινοτόμο για τα ελληνικά δεδομένα. Εχει τεσταριστεί έξω, αλλά εδώ είναι καινοτόμο και εμπλέκονται πολλά υπουργεία. Εμπλέκεται το Οικονομίας και Ανάπτυξης γιατί όλη η πλατφόρμα παίζει πάνω σ’ αυτούς. Εμπλέκεται το ΥΨΥΚΤΕ γιατί εκεί είναι το Υπουργείο πάνω στο οποίο στήθηκε όλο αυτό, το Οικονομικών γιατί μέσα από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων περνάει όλο το rebate, αυτά είναι τα τρία κεντρικά υπουργεία που συνδέονται με τη δουλειά μας πάνω στη διαχείριση του οικονομικού.
Από εκεί και πέρα, στην προσέλκυση των ξένων παραγωγών και την εκτέλεση των παραγωγών στην Ελλάδα, εμπλέκονται όλοι. Εδώ έχει συμμετοχή το Υπουργείο Πολιτισμού με τη διευκόλυνση της αδειοδότησης στους αρχαιολογικούς χώρους, το ΕΚΚ με τη σωστή λειτουργία του Film Commission που η δουλειά του είναι να κάνε PR, έχουν δουλειά οι περιφέρειες κι οι δήμοι που πρέπει να στήσουν τα film offices και να δουλεύουν σωστά, έχουν σχέση το Δημόσιας Τάξης, το Ναυτιλίας κι όποιο άλλο υπουργείο έχει σχέση με το να δίνει αδειοδοτήσεις για να γυρίζονται σε μαρίνες, στη θάλασσα, σε στρατόπεδα, στους δρόμους, άρα λοιπόν…
Για να πετύχει οτιδήποτε σ’ αυτή τη χώρα, πρέπει να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας. Οτιδήποτε και να κάνεις, σε όποιο industry και να είσαι, εμείς μιλάμε τώρα για το οπτικοακουστικό, αν δεν συνεργάζονται όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς κι όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία δεν πρόκειται να προχωρήσει τίποτα. Εμείς για την ώρα έχουμε πολύ καλή συνεργασία με όλους και τα πράγματα που θέλουμε να προχωρήσουν, προχωράνε. Πάντα υπάρχουν προβλήματα, αλλά αυτά που είναι να προχωρήσουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, τελικά προχωράνε.
Και ο ΣΑΠΟΕ επισημαίνει πως εκτός από τις άδειες υπάρχουν και άλλα θέματα που πρέπει να προβλεφθούν προκειμένου να έχει νόημα η θέσπιση του επενδυτικού κινήτρου:
Πιστεύουμε ότι το πρόγραμμα είναι σε σωστή βάση και έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει ακόμη και τις Ελληνικές παραγωγές και συμπαραγωγές αν και κάποια θέματα δεν έχουν καλυφθεί ή χρειάζονται βελτιώσεις στο σχεδιασμό τους και τους όρους τους ώστε να λειτουργήσει απρόσκοπτα και αποτελεσματικά.
Υπάρχει ανάγκη επίσης να προχωρήσουν παράλληλα και άλλα θέματα που δεν άπτονται της αρμοδιότητας του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής όπως π.χ. το εργόσημο, τραπεζικά προγράμματα υποστήριξης τη ρευστότητας, διευκόλυνση γυρισμάτων, αδειών κλπ.
Είναι αναγκαίες οι πολλαπλές πηγές χρηματοδοτήσεις που θα αλληλοτροφοδούνται. Το ΕΚΟΜΕ μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά και ενισχυτικά στην υπάρχουσα δομή και το φορολογικό κίνητρο να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των κρατικών φορέων-οργανισμών και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ένας παραγωγός μπορεί να υπολογίζει την ενίσχυση στο χρηματοδοτικό του πλάνο μόνο όταν υπάρξει έγκριση, όχι πριν.
Η Σαντορίνη στο «Sisterhood of the Traveling Pants».
Δεν μπορείς να έχεις πέντε αρχαιολόγους να κρίνουν το σενάριο, γιατί περί αυτού πρόκειται. Να κρίνει ο αρχαιολόγος την ασφάλεια του κτιρίου το καταλαβαίνω, αλλά να κρίνει ο αρχαιολόγος το περιεχόμενο, από πού κι ως πού; Αν είναι μια επιτροπή που θα αποφασίζει αν είναι να γυριστεί κάτι στην Ακρόπολη, δεν θα πρέπει ν’ αποτελείται μόνο από αρχαιολόγους, αλλά και από στελέχη του οπτικοακουστικού κλάδου, ή του μουσικού. - Πάνος Κουάνης
H Nία Βαρντάλος στην Ακρόπολη για το «My Life in Ruins»
ΚΑΜΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ, ΑΥΤΗ Η ΜΑΣΤΙΓΑ #2
Και τι συμβαίνει στην κλασική ελληνική περίπτωση της κάθε νέας κυβέρνησης που θα έρθει και ή δεν θα θέλει τα επενδυτικά προγράμμα ή θα αλλάξει τα πάντα, διακόπτωντας βίαια ό,τι έχει ξεκινήσει η προηγούμενη, περίπου ή ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που έκανε και η σημερινή κυβέρνηση αλλά και οι προηγούμενες;
Ο Μάρκος Χολέβας εντοπίζει το πρόβλημα:
Αυτό είναι ευρύτερο θέμα και αφορά το σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης. Εχουμε μια απόλυτα πυραμιδική διοίκηση που στο Υπουργείο ο Υπουργός, στον Οργανισμό ο Πρόεδρος ή ο Διευθύνων Σύμβουλος, «υπογράφουν» για τα πάντα και χωρίς αυτούς παραλύουν σχεδόν τα πάντα. Ομως στον 21ο αιώνα αυτό είναι ασύμβατο με την ταχύτητα μετάδοσης της πληροφορίας και το χρόνο αντίδρασης, για τη λήψη αποφάσεων.
Αν αυτό δεν αλλάξει, η κινηματογραφική υπανάπτυξη θα συνεχιστεί. Με κάποια διαλείμματα (αν υπάρχει κάποιος φωτισμένος υπουργός κλπ) με οπισθοδρόμηση (με έναν αδιάφορο υπουργό κλπ) με αέναους κύκλους γύρω από την ουρά μας. Η ύπαρξη οράματος, που θα εκφραστεί σε κινηματογραφική πολιτική με στόχους και πρόγραμμα για την υλοποίηση του, πιστεύω εξακολουθεί να είναι ζητούμενο.
Ο Πάνος Κουάνης αντιδρά στον αρνητισμό και επίσης δεν μπορεί να φανταστεί κάποιον που θα έρθει και θα βάλει το πρόγραμμα σε κίνδυνο:
Αν πάρουμε το ωραίο ακραίο σενάριο, ότι τα 75 εκατομμύρια ξοδευτούν, αυτό σημαίνει ότι θα έχουν έρθει σε χρήματα μέσα στην ελληνική αγορά, πάνω από 300-350 εκατομμύρια. Αυτό το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην οικονομία, είναι κοντά στα 2 δισεκατομύρια. Λοιπόν, πείτε μου εσείς, ποιος Πρωθυπουργός και ποιος Υπουργός Οικονομικών, θα πει όχι σε 2 δισεκατομμύρια τα οποία έρχονται «με το καλημέρα». Από την άλλη, έχετε δίκιο, στην Ελλάδα μπορούν να συμβούν τα πάντα. Εδώ έκλεισε η ΕΡΤ. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, δεν θα υπήρχε περίπτωση να κλείσει η RAI, ή το FranceTV ή το BBC στην Αγγλία, ή το PBS στην Αμερική, θα γινόταν επανάσταση. Είναι πάντως κάπως περίεργο να σκεφτόμαστε αρνητικά. Πριν στηθεί το κίνητρο, υπήρχε ο φόβος του αν θα γίνει ποτέ. Τώρα που στήθηκε υπάρχει ο φόβος αν θα συνεχιστεί ή θα κλείσει.
Γυρίσματα της σειράς «The Little Drummer Girl» στο Σούνιο
Εχουμε μια απόλυτα πυραμιδική διοίκηση που στο Υπουργείο ο Υπουργός, στον Οργανισμό ο Πρόεδρος ή ο Διευθύνων Σύμβουλος, «υπογράφουν» για τα πάντα και χωρίς αυτούς παραλύουν σχεδόν τα πάντα. Αν αυτό δεν αλλάξει, η κινηματογραφική υπανάπτυξη θα συνεχιστεί. Η ύπαρξη οράματος, που θα εκφραστεί σε κινηματογραφική πολιτική με στόχους και πρόγραμμα για την υλοποίηση του, πιστεύω εξακολουθεί να είναι ζητούμενο. - Μάρκος Χολέβας
O Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ στα γυρίσματα του τηλεοπτικού «The Little Drummer Girl» στο Σούνιο
