Τι να το κάνουμε το «Aftersun» που δεν έχουμε στον ήλιο μοίρα. Αυτή ήταν η φράση και η εικόνα που όλοι είδαμε στα κινητά μας την Τετάρτη, μαζί με τη λαοθάλασσα που συγκεντρώθηκε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, οργισμένη, πικραμένη, απεγνωσμένη, δυνατή. Ομως το σινεμά πάντα έχουμε τι να το κάνουμε, πάντα είναι εκεί για να εμπνέει, να διδάσκει και να προσφέρει παρηγοριά, ν' ανοίγει το μυαλό, έτσι μέσα κι έξω από τις αίθουσες ξετυλίχτηκαν κι άλλες ανθρώπινες και κινηματογραφικές ιστορίες που ύψωσαν ανάστημα.
Δείτε παρακάτω στιγμιότυπα από τις αίθουσες, την πόλη και τις δράσεις του Φεστιβάλ.
Η Στέλα Μόρις στην προβλήτα του λιμανιού, προσηνής κι ας έφτασε με μαύρο αυτοκίνητο με μαύρα τζάμια. Η σύζυγος του Τζούλιαν Ασάνζ ήρθε να παρακολουθήσει την ταινία του Μπεν Λόρενς, «Ιθάκη – Μια μάχη για την απελευθέρωση του Τζούλιαν Ασάνζ».
© MotionTeam
© MotionTeam
«Ξεδιπλώνοντας το Παγκόσμιο Τοπίο - Η δημιουργία ταινιών το 2023». Αυτόν τον... τρομακτικό τίτλο είχε το εξαιρετικό μάστερκλας, στο πλαίσιο της Αγοράς, της Φίλιπα Κοβάρσκι από το Ισραήλ, πλέον διανομέα, αλλά ως τώρα και executive producer ντοκιμαντέρ σαν τα υποψήφια για Οσκαρ «Flee» και «A House Made of Splinters».
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
Δεν είδαμε το «Λεόν» του Βόιτσεκ Γκοστόμτσικ, την ιστορία τού εξηντάχρονου Λεόν, παθιασμένου performer και συντρόφου του Τιερί Μιγκλέρ. Θα το δούμε όμως σήμερα, γιατί μάθαμε πως κάτι ιδιαίτερο θα συμβεί εκεί.
Βόιτσεκ και Λεόν, © MotionTeam
Με μεγάλη ικανοποίηση δόθηκαν τα Βραβεία της Αγοράς, χαμηλότονα αλλά χαρούμενα, στην Αποθήκη Γ τής προβλήτας του λιμανιού.
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
ΤΟ FLIX ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ 25ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Αβατον των Ειρήνης Καραγιαννοπούλου και Σαντρίν Σεϊρόλ
Τι είναι το Αγιον Ορος; Ενα μέρος που επισκέπτονται όλοι οι λαϊκοί τραγουδιστές, ένα είδος hotspot. Ενα θεματικό πάρκο. Ενας τόπος όπου η φύση είναι ακριβώς όπως στην αρχαιότητα. Ενα μεσαιωνικό διαστημόπλοιο γεμάτο παππάδες. Ενα νησί-υποβρύχιο.
Οτιδήποτε μπορεί να είναι το Αγιον Ορος για τις γυναίκες, μια και καμία γυναίκα ποτέ δεν το έχει δει από κοντά, ιδίοις όμμασι. Εκτός από την Παναγία, γιατί είναι το περιβόλι της. Μα καλά, «θέλει η Παναγία ένα περιβόλι με 2000 άντρες; Της αρέσει αυτό; Εμένα θα ήταν η χειρότερή μου!»
Το χιούμορ, την πικρία του αποκλεισμού, την επανάσταση, την παράδοση και τον παραλογισμό εξετάζει η ταινία της Σαντρίν Σεϊρόλ και της Ειρήνης Καραγιαννοπούλου, για το ακρωτήρι του Αθου, τα μοναστήρια του Αγίου Ορους, τον τόπο όπου ακόμα, αδιανόητα, απαγορεύεται η πρόσβαση στις γυναίκες. Καθώς καμία γυναίκα δεν έχει ποτέ φωτογραφίσει ή κινηματογραφίσει τον τόπο, οι δυο δημιουργοί αρνούνται να χρησιμοποιήσουν έτοιμα υλικά για το ντοκιμαντέρ τους κι επιλέγουν μια εναλλακτική οδό. Animation πανέμορφο, που ζωντανεύει με χρώμα ή παραμένει ήσυχο και ασπρόμαυρο, ακουαρέλα, κολάζ ντύνουν την ταινία. Ο λόγος στις γυναίκες. Οι μορφές τους, ακίνητες, με βλέμμα σταθερό στην κάμερα, αλλά ο λόγος, οι κουβέντες τους, ακούγονται πάνω από τις κατασκευασμένες εικόνες του Αθου, εκείνες στην κάμερα μένουν σιωπηλές: έτσι, για πρώτη φορά, μ' έναν τρόπο, ακούγεται γυναικεία φωνή στο Αγιον Ορος.
Από τις συνεντεύξεις των γυναικών (λίγες αναγνωρίσιμες, πολλές όχι, κρίμα που στους τίτλους τέλους αναφέρονται μόνο τα μικρά τους ονόματα κι όχι τα ονοματεπώνυμα, οι ιδιότητες), σχηματίζεται το πορτρέτο και η σημασία του Αγίου Ορους ανάμεσα στη φαντασία, την πληροφορία, τον νόμο. Η ιστορία γυναικών που προσπάθησαν να μπουν στο άβατο και τιμωρήθηκαν γι' αυτό. Ο μισογυνισμός της Ορθοδοξίας που θέλει τη γυναίκα είτε Παναγία, είτε πουτάνα, τίποτε... ενδιάμεσα. Η ταυτότητα ενός παράδοξου μέρους, μοναστικού, πάμπλουτου, με σκόπιμα σφραγισμένα τα μυστικά του - όπου Ελληνες και ορθόδοξοι πληρώνουν 25 ευρώ, ξένοι 35 για να μπουν.
Είναι η αφήγηση της ταινίας και η έμπνευση της εικόνας της όχι μόνο εκπαιδευτική, αλλά κι απολαυστική, χειμαρρώδης, ανατρεπτική. Με τραγικότητα και κέφι μαζί. Στη διάρκεια των εξήντα λεπτών που φροντίζει ώστε να μην υπάρξει επανάληψη, να παραμείνει το νεύρο και η ένταση. Κι η συγκίνηση. Και το περιπαικτικό γέλιο απέναντι στην πατριαρχεία, σε μια από τις πιο ακραίες, θεσμοθετημένες μορφές της. «Μια μέρα το άβατο του Αγίου Ορους θα καταρριφθεί και οι δισέγγονές μας θα λένε στις δικές τους δισέγγονες ότι κάποτε υπήρχε ένα μέρος όπου δεν μπορούσαν να πάνε.» Ενα μέρος που τώρα είναι στέρφο, γιατί δεν αναγεννάται. Ενα μέρος που τότε θα είναι άλλος τόπος, όχι αυτός που ξέρουμε. Ενα μέρος που βρίσκει στην ταινία των δυο γυναικών, των πολλών γυναικών, την πιο ακριβή, φαντασιακή, εικαστική, δυναμική αποτύπωσή του. Από μακριά.
Λήδα Γαλανού
Θερμαστής του Στέλιου Μπουζιώτη
Στον «Θερμαστή» ο Στέλιος Μπουζιώτης αρχειοθετεί το θρήνο του.
Οχι με τον βαρύγδουπο τρόπο που μπορεί να διαβάζεται η φράση, αλλά με τις διακυμάνσεις ελαφρότητας και βαρύτητας που το κάνει έτσι κι αλλιώς η μνήμη, ειδικά όταν προσπαθεί να συναρμολογήσει εικόνες φαινομενικά ασύνδετες μεταξύ τους, εικόνες που τις ενώνει τελικά μόνο μια (λανθάνουσα) «συγγένεια» με τον κάθε φορά (λανθάνον) ιδιοκτήτη τους.
Μπροστά σε ένα ογκώδες (κυριολεκτικά και «συναισθηματικά) οπτικοακουστικό οικογενειακό αρχείο, ο Μπουζιώτης απομονώνει και στέκεται σε στιγμές. Στιγμές από τον πάτερα του, η απώλεια του οποίου μοιάζει αρχικά να είναι το κεντρικό θέμα της αναδίφησης του. Εναν άνθρωπο που μοιάζει να γνωρίζει τώρα, μετά το θάνατο του, περισσότερο απ’ όσο τον γνώριζε ή θέλησε να γνωρίσει πριν.
Σε home video, η εικόνα του πατέρα του είναι κάτι περισσότερο από μια ανάμνηση - που ίσως ο ίδιος ο γιος του δεν έζησε και ποτέ για να τη θυμάται. Είναι περισσότερο η εικόνα που θέλει να φυλάξει μέσα του στο σήμερα. Ο τρόπος που τον «κινηματογραφεί» (δεν είναι άλλωστε η επιλογή μια αρχειακής εικόνας, η ταχύτητα που τρέχει, το μιξάζ που της κάνεις μια μορφή σκηνοθεσίας;) είναι, το νιώθεις, διαρκώς μια προσπάθεια να εκμηδενίσει το κενό ανάμεσα στον άντρα που έχει φύγει και τον άντρα που έχει μείνει πίσω. Αποστασιοποιημένα και την ίδια στιγμή με την εγγύτητα που αποκτά η έρευνα όταν κάνεις μια μεγάλη ανακάλυψη, ο Μπουζιώτης τον αποχαιρετά - σε όλους τους χρόνους που απλώνει την αφήγηση του: τα χρόνια που ήταν παιδί, το (κυριολεκτικό) χρόνο του θανάτου του πατέρα του, το… μετά.
Αυτό το «μετά» είναι το καθοριστικό σημείο όπου ο «Θερμαστής» γίνεται από μια ιδιωτική υπόθεση το «προσωπικό» κτήμα όλων. Η αρχειοθέτηση του θρήνου ξεγελά, καθώς ο Μπουζιώτης δεν φτιάχνει ένα αφιέρωμα στον πατέρα του, αλλά μια αφιέρωση στην δική του ενηλικίωση. Η καθημερινότητά του διαχέεται μέσα στις εικόνες από τις οικογενειακές συγκεντρώσεις και το βλέμμα του προς τον πατέρα του, τη μητέρα του, τον ίδιο μοιάζει με ανοιχτούς λογαριασμούς που αφήνεις ανοιχτούς πάντα με την ελπίδα πως δεν θα χρειαστεί να τους κλείσεις εσύ ο ίδιος. Κι, όμως, η μοίρα σε ορίζει κύριο της δικής σου «ενηλικίωσης». Και καλά κάνει, αφού είναι αμφίβολο αν υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος για να μεγαλώσεις, από το να προβάλλεις όλες τις εικόνες του παρελθόντος, να εκτεθείς σε αυτές μέχρι να μπορέσεις πάλι να τις αποθηκεύσεις - σε χάρτινα κουτιά ή σε γωνιές του μυαλού σου, δεν έχει σημασία.
Ενώνοντας εικόνες από την πρώτη του ενηλικίωση με «απουσίες» λίγο πριν τη δεύτερη, ο Μπουζιώτης φτιάχνει με τον «Θερμαστή» μια σχολική έκθεση που με τον δικό της τρόπο και χρήσουζα διορθώσεων απαντάει ωστόσο οριστικά στο «τι θέλεις να γίνεις όταν θα μεγαλώσεις». Ταυτόχρονα, με μια πρόφαση, που δεν έχει τελικά καμία σημασία αν διαθέτει κάποια βάση στην αλήθεια, η ταινία του είναι ή θα ήθελε να είναι ένα γράμμα προς την αδελφή του από τον ίδιο (αυτόν) πατέρα, την οποία δεν γνώρισε ποτέ.
Κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά που είναι κάθε φορά μια προσωπική εξομολόγηση, ο «Θερμαστής» είναι ένα γράμμα προς έναν μη παραλήπτη ή τελικά προς όλους μας, ένα μωσαϊκό σκέψεων, αναμνήσεων και πεπερασμένου χρόνου, βαθιά συγκινητικό, απενοχοποιημένα λυτρωτικό, μια «από καρδιάς» αρχειοθέτηση του θρήνου στη μορφή μιας γιορτής, ενός αυτοσχέδιου χορού, μιας συναυλίας που όσοι βρίσκονται πάνω στη σκηνή και όσοι βρίσκονται από κάτω μοιάζουν για λίγο να είναι ένα.
Μανώλης Κρανάκης
Η ταινία «Θερμαστής» του Στέλιου Μπουζιώτη προβάλλεται στην online πλατφόρμα του Φεστιβάλ.
TΟ #TiDF25 ΣΤΑ SOCIAL MEDIA
Δείτε ακόμη:
- 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης | Μέρα 6η | Κάτι φέρνει κοντά τη Μάγδα Φύσσα με δυο Ρομά gay αγόρια κι αυτό είναι η αγάπη
- 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης | Μέρα 5η | Οπου τα κοράκια είναι λευκά και η Αγορά κάνει τα μαγικά της
- 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης | Μέρα 4η | Οσο εσύ έβλεπες το «Shoah»
- 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης | Μέρα 3η | Με διαμαρτυρία, μαρτυρία και γεύση από ελευθερία
- 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης | Μέρα 2η | Οπου όλοι οι άνθρωποι είμαστε συγγενείς, ένα γένος
- 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης | Μέρα 1η | Σινεμά, ελπίδα και ζωή
