Αν ένα χαρακτηριστικό των Φεστιβάλ κινηματογράφου είναι οι ανοιχτές επιλογές, αυτό το συναίσθημα ότι παράλληλα συμβαίνουν τόσα πράγματα που πρέπει να διαλέξεις σε μια μέρα ποιος θα είσαι ως θεατής, η Κυριακή του TiDF25 ήταν μια τέτοια μέρα, γεμάτη, μπερδευτική και με δυο ογκόλιθους να τη σηματοδοτούν.
Δείτε παρακάτω στιγμιότυπα από τις αίθουσες, την πόλη και τις δράσεις του Φεστιβάλ.
Ο κινηματογράφος Μακεδονικόν γέμισε στη 1.00 το μεσημέρι με θεατές αποφασισμένους μύστες. Εκεί προβλήθηκε το μνημειώδες ντοκιμαντέρ του Κλοντ Λανζμάν για το Ολοκαύτωμα, το «Shoah», ο ογκόλιθος #1 που λέγαμε στην αρχή.
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
Για δέκα ώρες, τόσο διαρκεί το opus, εναλλάσσοντας εικόνες αρχείου με συνεντεύξεις, ένα από τα ακριβοθώρητα διαμάντια του ντοκιμαντέρ που πολλοί έχουν δει... για λίγο. Φυσικά μετά από μία, δύο, τρεις ώρες, η αίθουσα είχε αρχίσει να χάνει πιστούς. Ηταν όμως περίπου πεντήντα τα άτομα που βγήκαν, μαζί, κατά τις έξι, την ώρα που σουρούπωνε, έχοντας μοιραστεί μια εμπειρία αξέχαστη.
«Η Ιστορία σε Εικόνες - Δυνατότητες και Υπερβάσεις» ο τίτλος του masterclass που παρέδωσε ο καθηγητής πολιτικών επιστημών Στάθης Καλύβας, με συντονίστρια την επίσης καθηγήτρια θεωρίας κινηματογράφου, αλλά και Πρόεδρο του ΔΣ του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Ελευθερία Θανούλη. Με μεγάλη άνεση στο λόγο και με αυτό το συνδυασμό γνώσης και showmanship που τον χαρακτηρίζει, ο Καλύβας μίλησε για την εμπειρία τής μεταφοράς του βιβλίου του, «Καταστροφές και Θρίαμβοι», σε τηλεοπτική μίνι σειρά ντοκιμαντέρ.
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
Τα μυστήρια συνεχίζονται. Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός και η ομάδα του για τη διοργάνωση της Ελευσίνας - Ευρωπαϊκής πρωτεύουσας πολιτισμού βρέθηκε στο Φεστιβάλ για να παρουσιάσει, μαζί με τον καλλιτεχνικό διευθυντή Ορέστη Ανδρεαδάκη και τον σκηνοθέτη Σύλλα Τζουμέρκα, τη συνεργασία των δυο οργανισμών. Ξέραμε ότι ο Σύλλας Τζουμέρκας στήνει για τον Απρίλιο στο όμορφο, γεμάτο ιστορία, λιμάνι της Ελευσίνας το τρίπτυχο Πανηγύρι του (περισσότερα σύντομα). Φανταζόμασταν ότι οι εκδηλώσεις θα συμπεριλάμβαναν, με κάποιον τρόπο την «Αγέλαστο Πέτρα» του Φίλιππου Κουτσαφτή και να που, με τον ίδιο στην αίθουσα, ανακοινώθηκε ότι θα προβληθεί η ταινία του, «Ελευσίνιοι», μια επανεπεξεργασία εκείνου του αριστουργηματικού ντοκιμαντέρ. Μάθαμε κι ότι η λήξη των εκδηλώσεων, τον Νοέμβριο, θα σηματοδοτηθεί από ένα πενθήμερο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ (σε συνδιοργάνωση με το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), με την ελπίδα η συνεργασία αυτή να γίνει θεσμός, επαναλαμβανόμενος κάθε χρόνο.
ΤΟ FLIX ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ 25ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
© Αλεξάνδρα Ρίμπα
Η Συμμαχία της Νέας Ορλεάνης (Gumbo Coalition) της Μπάρμπαρα Κοπλ
Ογκόλιθος #2. Η Μπάρμπαρα Κοπλ, η ατρόμητη Αμερικανίδα ντοκιμαντερίστρια που κέρδισε το πρώτο της Οσκαρ το 1977 για το «Harlan County, USA» και το δεύτερο το 1991 για το «American Dream», βρέθηκε στο Φεστιβάλ για να παρουσιάσει τη νέα της ταινία.
Το gumbo είναι μια χαρακτηριστική σούπα της Νέας Ορλεάνης, με τις καταβολές της στην Αφρική απ' όπου ήρθαν, σκλάβοι, ο πληθυσμός του τόπου: μια συνταγή χωρίς συνταγή, όπου στο τσουκάλι μπαίνει ό,τι έχει μείνει στην κουζίνα, ό,τι βρει ο μάγειρας, ετερόκλητα συστατικά που μαγειρεύονται σιγά σιγά και δημιουργούν μια μαγική γεύση ασφάλειας και χαράς. Κάπως έτσι δυο ξεχωριστοί πολιτικοί, ο Αφροαμερικανός Μαρκ Μόριαλ της ιστορικής οργάνωσης National Urban League αλλά και τέως δήμαρχος της Νέας Ορλεάνης και η Τζάνετ Μουργκία, εκπροσωπώντας τους ισπανόφωνους Αμερικανούς, μέσω της ΜΚΟ UnidosUS, αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να ενεργοποιήσουν τους πολίτες να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και, επίσης, να ψηφίσουν.
Είναι η εποχή της Προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, η εποχή μιας ρατσιστικής θηριωδίας στο Ελ Πάσο, της πανδημίας, της δολοφονίας του Τζορτζ Φλόιντ, του #blacklivesmatter, της υποκινούμενης κατάληψης του Καπιτωλίου. Η ανάγκη για εκδημοκρατισμό είναι επιτακτική κι οι δυο οραματιστές αποφασίζουν να δουλέψουν μαζί για το κοινό καλό. Που, με μια διαδρομή κοπιώδη και γεμάτη αντιστάσεις, μοιάζουν να καταφέρνουν.
Οπως είναι φυσικό, η Μπάρμπαρα Κοπλ έχει κερδίσει μια εντυπωσιακή πρόσβαση στους ήρωες και στις πηγές της. Η κάμερά της παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής τη Μουργκία και τον Μόριαλ, σε μια διαδρομή γεμάτη στιγμές ανάτασης, λακούβες, κρίσεις συνείδησης και πανηγυρισμούς-πυροτεχνήματα. Στις παρυφές του δρόμου η χαώδης αφανής Αμερική, πολύ ταλαιπωρημένη για ν' ασχοληθεί με τα κοινά, αλλά και οι προσωπικότητες δυο ανθρώπων που δεν είναι υπερήρωες, αλλά μια γυναίκα κι ένας άντρας με μια επιθυμία που μοιάζει να υπερκαλύπτει την προσωπική φιλοδοξία.
Κι εκεί βρίσκεται η γοητεία της ταινίας. Οχι στην αισθητική της που, ακολουθώντας τη φόρμα του σινεμά βεριτέ, μεταφέρει απλώς πληροφορία, ένταση και μια αίσθηση κατεπείγοντος. Οχι στο πολύπλοκο αμερικανικό εκλογικό σύστημα και σε μια πλειάδα από ανθρώπους κομβικούς στην αμερικανική πολιτική ζωή. Αλλά, κυρίως, στην πρωτοφανή (ειδικά για τα δικά της μέτρα), αισιοδοξία της και πίστης στην ανθρώπινη δύναμη. Εάν η ελπίδα είναι πάντα ισότιμη με τον τρόμο που τη γεννά, αυτό εδώ είναι ένα, αν όχι αποκαλυπτικό, σίγουρα συγκινητικό και φωτεινό ντοκιμαντέρ για μια Αμερική που κάθε τόσο βγαίνει από το σκοτάδι.
Λήδα Γαλανού
Ο Τελευταίος Γλάρος (The Last Seagull) του Τόνισλαβ Χρίστοφ
«Γλάροι» είναι τα «πουλιά» που όλοι ζηλεύουν γιατί είναι πολύ έξυπνα και που «έσωζαν γυναικείες ψυχές» τις δεκαετίες του '70 και του '80. Με άλλα λόγια, «καμάκια» του ανατολικού μπλοκ, της Βουλγαρίας συγκεκριμένα, που ταξίδεψαν στη Δύση και προσέφεραν πολυμορφική ικανοποίηση στις περιστασιακές συντρόφους τους, κυνηγώντας κι οι ίδιοι το όνειρο μιας καλύτερης ζωής.
Αυτή η καλύτερη ζωή δεν ήρθε ποτέ για τον Ιβάν που, 58 χρόνων τώρα, με τη λεπτή φιγούρα και το στενό μαγιό του αλωνίζει με στιλ τις παραλίες αναζητώντας θηράματα κι ας του λείπουν πια μπόλικα δόντια, κι ας παιδεύεται για την απούσα αγάπη του γιου του που έγινε, μόλις, κι αυτός πατέρας. Η οικογένειά του άλλαξε, ο κόσμος κι οι επιθυμίες του άλλαξαν, ο Ιβάν δεν άλλαξε, μόνο έγινε πιο μελαγχολικός, πιο απαισιόδοξος για το μέλλον, πιο τρυφερός με το παρελθόν.
Ο Χρίστοφ προσεγγίζει τον Ιβάν με μια παιχνιδιάρικη διάθεση που προοδευτικά μόνο σηκώνει το πέπλο της για να φανεί από κάτω η θλίψη σ' όλο της το μεγαλείο. Η μουσική που διακωμωδεί χαριτωμένα, η υπομονετική παρατήρηση τού Ιβάν που δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει την αλήθεια, μια πεισματική αισιοδοξία που, για τον θεατή, από την αρχή ως το τέλος δεν αποβάλλει την τραγικότητά της. Αυτή είναι μια ιστορία για την αλλαγή τής ανατολικής Ευρώπης, ή και της Ευρώπης, ή και του κόσμου. Με οδηγό έναν ήρωα που δεν τα κατάφερε αλλά δεν σταματά να ελπίζει, μια μελέτη στην επιθυμία, σαρκική ή πνευματική και την ισοπέδωσή της, μια χαμηλή πτήση παρέα μ' ένα πουλί όχι περήφανο, αλλά πρόθυμο να επικοινωνήσει, λαίμαργο στις ανάγκες του, έτοιμο να ξαναπετάξει κάθε φορά που το διώχνουν οι άνθρωποι. Ο Γλάρος Ιβάν, τελευταίος της γενιάς του, αλλά ολοζώντανος γύρω μας.
Λήδα Γαλανού
Ο «Τελευταίος Γλάρος» του Τόνισλαβ Χρίστοφ προβάλλεται στην online πλατφόρμα του Φεστιβάλ.
TΟ #TiDF25 ΣΤΑ SOCIAL MEDIA
Δείτε ακόμη:
