Ηταν Δεκέμβριος του 2016 όταν έκανε την εμφάνισή της η Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά, μια πρωτοβουλία της Ενωσης Σκηνοθετών - Παραγωγών Ελλάδος με προβολές ξεχασμένων, υποτιμημένων και άγνωστων ελληνικών ταινιών από τη δεκαετία του '60 μέχρι και τη δεκαετία του '90.
Από τότε και για δυο χρόνια, η Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά υπήρξε το πιο επιτυχημένο ραντεβού για σινεμά στην Αθήνα, μια κινηματογραφική λέσχη με εμπνευστές τους σκηνοθέτες Αλέξης Αλεξίου, Γιάννης Βεσλεμέ, Ελίνα Ψύκου και την ιστορικό κινηματογράφου Αφροδίτη Νικολαϊδου, μια μοναδική ευκαιρία να δει κανείς με άλλο μάτι το πολύπαθο παρελθόν του ελληνικού σινεμά, με κέντρο τον κινηματογράφο Αστορ στο κέντρο της πόλης.
Τον Ιανουάριο του 2019 η Χαμένη Λεωφόρος επιστρέφει για λίγες ημέρες στο Αστορ, με αφορμή την κυκλοφορία ενός βιβλίου από και για την Χαμένη Λεωφόρο του Ελληνικού Σινεμά. Θα προβληθούν 14 ταινίες σε μια ενδεικτική επιλογή διαφορετικών ρευμάτων της ελληνικής κινηματογραφικής πραγματικότητας των προηγούμενων δεκαετιών.
Βρείτε εδώ το πλήρες πρόγραμμα προβολών και διαβάστε παρακάτω τις περιλήψεις των ταινιών όπως τις έγραψαν από την αρχή οι Ελίνα Ψύκου, Αλέξης Αλεξίου και Γιάννης Βεσλεμές.
Ιωάννης ο Βίαιος της Τόνιας Μαρκετάκη (1973) | Πέμπτη 17 Ιανουαρίου στις 21:00
Αν το «Κιέριον» (1967/1974) του Δήμου Θέου θεωρηθεί ως η απαρχή του ΝΕΚ (Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου) ο «Ιωάννης ο Βίαιος» κάλλιστα θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το πέρασμα στην ενηλικίωση του. Σε αντίθεση με τον ήρωα της, Ιωάννη, ένα παιδί εγκλωβισμένο σε σώμα ενήλικα που ρωτά τους πάντες με θράσος και δεν παίρνει απαντήσεις από κανέναν. Στο ντεμπούτο της η Μαρκετάκη, ποπ πριν απ’ όλους, άγρια τρυφερή, με μάτι ξυράφι και αδιάφορη για τις συμβάσεις της αγοράς (η ταινία διαρκεί σχεδόν τρεις ώρες), παίζει κυκλοθυμικά με τα είδη και με δεξιοτεχνία εναλλάσσει το τραγικό με κωμικό, την αστυνομική ίντριγκα με τη φάρσα, το δικαστικό δράμα με το ψυχολογικό. Το πορτραίτο του Ιωάννη, ενός κατηγορούμενου για φόνο μπερδεμένου νεανία γίνεται το σύντομο καθρέφτισμα μιας Ελλάδας που δεν αποτυπώθηκε ποτέ ξανά στο σύγχρονο σινεμά και για αυτό η ταινία θα έπρεπε να λατρευτεί από τις επόμενες γενιές, ένας Νέος Παρθενώνας για τα μη κανονικά παιδιά αυτής της πόλης, της κάθε πόλης. Γ.B.
Ανατολική περιφέρεια του Βασίλη Βαφέα (1979) | Παρασκευή 18 Ιανουαρίου στις 18:30
Τρία χρόνια πριν το εμβληματικό «Ρεπό», ο Βασίλης Βαφέας κάνει μια ταινία χωρισμένη σε δύο μέρη, ένα ανατολικό κι ένα επίδοξο δυτικό, ένα ακατάστατο κι ένα τεχνητά τακτοποιημένο. Στον πρώτο του πρωταγωνιστικό ρόλο, ο Μηνάς Χατζησάββας είναι ένας χημικός σε μια χώρα που ακροβατεί ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, ανάμεσα στη σαν υπό μετακόμιση βιοτεχνία της κυρίας Φιδάλα - με τα αδέσποτα μπιτόνια δηλητήριο και την χαρτούρα που περιμένει να απογραφεί - και το εκσυγχρονισμένο εργοστάσιο που διευθύνει ο κύριος Herbertstein, απαιτώντας Διαδικασίες Σωστής Λειτουργίας, λευκούς σκούφους προστασίας από τις τρίχες και υπερωρίες. Και τελικά σαράντα χρόνια μετά την «Ανατολική Περιφέρεια», οι κάτοικοι αυτής της χώρας εξακολουθούμε να ζούμε στην ανατολική περιφέρεια ενός δυτικού κόσμου που αρνείται να μας καταλάβει κι εμείς αρνούμαστε να τον καταλάβουμε. Ε.Ψ.
Κιέριον του Δήμου Θέου (1968) | Παρασκευή 18 Ιανουαρίου στις 20:15
Προσπαθώντας να λύσει το γρίφο μιας πολιτικής δολοφονίας, ο Ανέστης Βλάχος βυθίζεται στη σκληρή ασπρόμαυρη φωτογραφία του Γιώργου Πανουσόπουλου και μαζί στο νουάρ εφιάλτη της «αποικιοκρατικούμενης» Ελλάδας του ‘60, όπου η λογική, η ελευθερία και η δημοκρατία αποσυντίθενται στο βωμό σκιωδών υπερ-εθνικών συμφερόντων. Εμπνευσμένο από την υπόθεση Πολκ, το ατμοσφαιρικό θρίλερ του σπουδαίου Δήμου Θέου, 52 χρόνια μετά – μοντέρνο και επίκαιρο όσο ποτέ – δικαιώνεται σε επίπεδο φόρμας και πολιτικής θέσης ως η πλέον προσδιοριστική τομή (και παραδόξως γέφυρα) ανάμεσα στον Παλαιό και στο Νέο Ελληνικό κινηματογράφο. Α.A.
Ληστεία στην Αθήνα του Βαγγέλη Σερντάρη (1969) | Παρασκευή 18 Ιανουαρίου στις 22:00
Στεγνό και δωρικό, ένα απ’ τα ελάχιστα καθαρά μαύρα εγχώρια αστυνομικά, η «Ληστεία στην Αθήνα» αν δε μιλούσε ελληνικά και δεν κυκλοφορούσε τον γίγαντα Ανέστη Βλάχο στην Αθήνα -μονοχρωμία της ανοικοδόμησης, θα φιγούραρε τζαπωνέζικος Νικάτσου πεσιμισμός και δεν θα’ ταν η φτώχια που θα τον κυνηγούσε αλλά η Γιακούζα και τα σπασμένα συμβόλαια θανάτου της. Ο Σερντάρης αφηγείται τη «Ληστεία» με στυλ τόσο κρυμμένο που γλυκοκοιτάζει μόνο την αφήγηση, χαϊδεύει τους χαρακτήρες δίνοντας τους όσο βάθος χρειάζονται, κρατάει τον ρυθμό σαν τζαζίστας επιδέξιος. Ταυτόχρονα είναι τόσο εμμονικός με τη διαδικασία, με την τάξη, με το λειτουργικό, που αυτή η «Ληστεία» ξετυλίγεται σαν περιπέτεια υπαρξιακή. Λίγα λόγια, χαμένα νιάτα, ένα σημείωμα για το τελευταίο μεγάλο κόλπο. Γ.B.
Η Πόλη Ποτέ δεν Κοιμάται του Ανδρέα Τσιλιφώνη (1984) | Παρασκευή 18 Ιανουαρίου στις 00:00
Ένας βετεράνος μηχανόβιος (Χρήστος Καλαβρούζος), επιστρέφει μετά από 20 χρόνια στην Αθήνα για να αναζητήσει τη συμμορία που έστησε τη μοιραία κόντρα και οδήγησε στο θάνατο τον αδερφό του. Από τη σέλα μιας στραπατσαρισμένης Honda του ‘80 που ξεψυχά σκορπώντας λάδια και χρώμιο στην παγωμένη άσφαλτο, κάπου ανάμεσα στην πρώιμη γκόθικ-πανκ αισθητική του Τόνυ Σκοτ και το γαλλικό Cinéma du look, το υπερστυλιζαρισμένο αστικό γουέστερν του Ανδρεά Τσιλιφώνη αποτίει ένα υπερμακρόστενο σινεμασκόπ φόρο τιμής σε όσους γεννήθηκαν σε αυτή την πόλη και ηττήθηκαν. Α.A.
Λάβετε Θέσεις του Θόδωρου Μαραγκού (1973) | Σάββατο 19 Ιανουαρίου στις 18:30
Ο πύργος του Αϊφελ, ο Ιππος του Ποσειδώνα, ένα Μεσαιωνικό κάστρο με τις μορφές ηρώων του ᾽21, μια υδρόγειος σφαίρα-γλυπτό, μια φιλαρμονική, ένας ευεργέτης και δίπλα θερμοκήπια με άγουρες ντομάτες και αγγούρια, άνυδρα σιντριβάνια, ταμπέλες που εξυμνούν την αποκέντρωση, μια κατσίκα δεμένη στον Πύργο του Άιφελ και ένας άντρας που τρέχει σ᾽ έναν άνισο αγώνα δρόμου, φορώντας μια τρύπια φανέλα που γράφει ΦΙΛΙΑΤΡΑ. Ο Θόδωρος Μαραγκός στην πρώτη του ταινία και με ξεναγό τις αποστάσεις που διανύει ο Βαγγέλης Καζάν, μας συστήνει τον Κώστα Τσάκωνα και τα Φιλιατρά, τη γενέτειρα του, μια κωμόπολη χωρίς μπουζούκια και οίκους ανοχής, όπου οι άντρες αποκαλούν ο ένας τον άλλο «φούλη» και είναι έτοιμοι να διανύσουν τα 390 χιλιόμετρα που τους χωρίζουν από την Αθήνα, το Ζάππειο και την Αίγλη. Ε.Ψ.
Χάππυ Νταίη του Παντελή Βούλγαρη (1976) | Σάββατο 19 Ιανουαρίου στις 20:15
Ενα ξερονήσι στη μέση του πουθενά «φιλοξενεί» πολιτικούς κρατούμενους με σκοπό την αναμόρφωσή τους. Οι φυλακισμένοι αρνούνται να «μετανοήσουν», παριστάνουν τους κατασκηνωτές ενώ τρώνε ξύλο, επιδίδονται σε γυμνάσια και ασκήσεις παραλόγου, κυνηγούν μύγες, τραγουδούν Σαββόπουλο και επιχειρούν να αποδράσουν έτοιμοι, αν χρειαστεί, να πεθάνουν. Καφκική αλληγορία για τον παραλογισμό της εξουσίας και μαζί σουρεαλιστική σάτιρα της χούντας και του ολοκληρωτισμού. Η πιο παράξενη, φορμαλιστικά ιδιοφυής, αλλόκοτα αστεία και ταυτόχρονα υποβλητική, εγκεφαλική και απρόσμενα συγκινητική, δημιουργία στη φιλμογραφία του Παντελή Βούλγαρη. Α.Α.
Οι Βοσκοί του Νίκου Παπατάκη (1967) | Σάββατο 19 Ιανουαρίου στις 22:15
Οι «Βοσκοί» μαζί με τον «Φόβο» (1966) του Κώστα Μανουσάκη είναι δυο ταινίες κομήτες που πέρασαν ξυστά από τα ντόπια χωράφια του κινηματογράφου μας, χωρίς να τον αγγίξουν, χωρίς να τον επηρεάσουν, για να λάμψουν αργότερα (τουλάχιστον οι Βοσκοί) πάνω απ’ το παγκόσμιο στερέωμα. Στους «Βοσκούς της Συμφοράς» ο απόλυτος κοσμοπολίτης Παπατάκης για άλλη μια φορά ερευνά τη δύναμη και το εύρος της ταπείνωσης. Πόση ξεφτίλα μπορεί να αντέξει ο γιδοβοσκός Θάνος Ζέκος για την αγάπη της θυγατέρας του Βλαχόπουλου; Πόσο δυσδιάκριτα γίνονται τα όρια της ηδονής και του πόνου για τη Δέσποινα, την αγαπητικιά του τσοπάνου; Ο Γιώργος Διαλεγμένος και η Ολγα Καρλάτου, τα πιο όμορφα κορμιά του ελληνικού σινεμά, οι πιο όμορφες μούρες, κουβαλάνε στις δυνατές τους πλάτες όλον τον Σαρτρ, τον Ζενέ, τον Καραγκιόζη, τον Εμπειρίκο. Ο Παπατάκης μέγας ισορροπιστής, ήρθε σαν «ξένος» στη χώρα του και έφτιαξε την πρώτη (του) πραγματική ελληνική ταινία. Γ.Β.
Σχετικά με τον Βασίλη του Σταύρου Τσιώλη (1986) | Κυριακή 20 Ιανούαριου στις 18.30
Ο άλλος δρόμος - αυτός που δεν πήρε ο Τσιώλης στις επόμενες ταινίες του - είναι ένα αδιέξοδο παγωμένων συναισθημάτων, αυτοεξόντωσης, απόλυτης απομόνωσης. Το πορτραίτο του καλλιεργημένου, διαζευγμένου με παιδί, Βασίλη, χαμένου σε μια Αθήνα που ακόμα και τα βλέμματα των περαστικών πονάνε, είναι το πιο ολοκληρωμένο, πειστικό και για αυτό αβάσταχτο καθρέφτισμα ψυχικής αρρώστιας που έχει αποτυπωθεί στο ελληνικό σινεμά. Η κατάθλιψη που βιώνει ο ήρωας διαπερνάει το σελιλόιντ και ορμάει σαν παρασιτικός μύκητας στους θεατές αυτής της ταινίας. Ο κήπος και τα φαντάσματα του, που στοιχειώνουν τον Βασίλη, οι παρουσίες που σαν νυκτόβια φυτά επιθυμεί να αιχμαλωτίσει με τη φωτογραφική του μηχανή δεν είναι παρά θραύσματα μιας θαμπής ζωής που καταρρέει τώρα μπροστά στα μάτια του. Γ.Β.
Τα παιδιά του Κρόνου του Γιώργου Κόρρα (1985) | Κυριακή 20 Ιανούαριου στις 20.15
Μηνάς Χατζησάββας και Τάκης Μόσχος αναρχο-ελεύθεροι μετα-χίπιδες συγκατοικούν σε ένα σπίτι κάπου στα Εξάρχεια. Το σεξ και ο φόβος του θανάτου, ερωτικά τρίγωνα και υπαρξιακοί στοχασμοί, απολαυστικές συζητήσεις και πολιτικοί προβληματισμοί, άρνηση της κανονικότητας και συμβιβασμοί, λάθη και συγκρούσεις. Η παράδοση του Ερικ Ρομέρ συναντά το αυθόρμητο ελληνικό mumblecore, στην πλέον απέριττη και ειλικρινή απεικόνιση της φοιτητικής νεολαίας του ’80 που μας χάρισε πότε ο ελληνικός κινηματογράφος. Α.Α.
Oh Babylon του Κώστα Φέρρη (1989) | Κυριακή 20 Ιανουαρίου στις 22:45
Μαζί με το «Singapore Sling» (1990) του Νίκου Νικολαΐδη, η ταινία του Φέρρη αποτελεί την ταφόπλακα του ΝΕΚ, δυο ταινίες γυρισμένες στα αγγλικά, παραδομένες στις εμμονές των σκηνοθετών τους. Και αν ο Νικολαΐδης στηρίζεται στη παράδοση του αμερικάνικου νουάρ για να πει την ιστορία του, ο Φέρρης επισκέπτεται κάθε εκδοχή της Βακχικής λατρείας, αποδομεί την αφήγηση του Ευριπίδη για να βρει ότι πιο ζωντανό διασώζεται στις μέρες μας και να το αφήσει να κατοικήσει στον οίκο της ταινίας. Στο διαμέρισμα της Πανεπιστημίου απέναντι από το Πανεπιστήμιο, ο Πενθέας γιορτάζει τα γενέθλιά του σε μια διαρκή μάχη με τα ένστικτα του που τον κατακλύζουν. Οι παραδομένοι στη Διονυσιακή μανία συγγενείς του και ο χορός των νυμφιδίων που τον περιτριγυρίζουν δε βοηθάνε την κατάσταση του, που περνάει από την απόρριψη, στην αποδοχή και νομοτελειακά στον αφανισμό του. Ο Φέρρης οραματίζεται όπως κανένας άλλος την εποχή που έρχεται (τη δεκαετία του 90) και πέρα από την πετυχημένη προσπάθεια του να νοηματοδοτήσει το έρεβος του μέλλοντος μας κατασκευάζει ένα απενοχοποιημένο, απόλυτα παραισθητικό σύμπαν, μια όπερα δωματίου για τους ηδονιστές του τότε αλλά και τους δυνάστες του αύριο. Γ.Β.
Το Αλλο Γράμμα του Λάμπρου Λιαρόπουλου (1976) | Δευτέρα 21 Ιανουαρίου στις 18:30
«Η ταινία που γυρίζουμε θα λέγεται "Το Αλλο Γράμμα". Δεν έχει υπόθεση, ούτε ηθοποιούς. Πρωταγωνιστής είναι ο χρόνος που έρχεται και φεύγει και ο κόσμος γύρω μας που αλλάζει». Με αυτά τα λόγια του ίδιου του Λάμπρου Λιαρόπουλου ξεκινάει η μοναδική μεγάλου μήκους ταινία του, στην οποία εντάσσονται και οι μικρού μήκους του, από το 1965 και το 1967, Γράμμα από το Σαρλερουά και Αθήνα, πόλη χαμόγελο. Ενα υβρίδιο, ένα ντοκουμέντο για τη ζωή και την αποτύπωση της, τη νοσταλγία και τη μνήμη, μια ταινία ανοιχτή και ανένταχτη, από αυτές που η σύγχρονη βιομηχανία του σινεμά δυσκολεύεται να χωνέψει, χωρίς πλοκή, χωρίς χαρακτήρες και συγκρούσεις, χωρίς αρχή, μέση και τέλος, μόνο εικόνες ενός κόσμου που δεν υπάρχει πια, λέξεις που σε κάνουν να κλαις και γράμματα που δεν έφτασαν ποτέ στον παραλήπτη τους. Ή αλλιώς και πάλι με τα ίδια τα λόγια του Λιαρόπουλου: «Μου ζητάς να σου πω μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος. Αρχή, γίνεται κάθε στιγμή και το τέλος δε χωράει στην οθόνη που βλέπεις».Ε.Ψ.
Δι’ Ασήμαντον Αφορμήν του Τάσου Ψαρρά (1974) | Δευτέρα 21 Ιανουαρίου στις 20:00
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Τάσου Ψαρρά είναι βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία που συνέβη το 1953 σ’ ένα καπνοχώρι της Μακεδονίας και σπάει την αφήγηση σε δυο χρόνους. Στο παρόν, ένα δικαστήριο εξετάζει τους μάρτυρες και τον κατηγορούμενο μιας δολοφονίας. Στο παρελθόν, καπνοκαλλιεργητές, καπνέμποροι, ελεγκτές, καφενεία, χωράφια, κόμματα, τιμές, συνεταιρισμοί, συνελεύσεις, φόβος, οι εκλογές που πλησιάζουν, ψέματα, εκβιασμοί, ρουφιανιά, χρέη, οκάδες και μεσάζοντες, όλα αυτά οδηγούν μαθηματικά (ντιπ όπως θα έλεγαν και οι ήρωες της ταινίας) στο φόνο του Μήτσου από τον Μιχάλη. Και αν τελικά αυτός ο φόνος είχε σημαντική ή ασήμαντη αφορμή δε θα το απαντήσει το δικαστήριο αλλά η Ιστορία, μπροστά στην οποία ο κάθε άνθρωπος, όλοι οι Μήτσοι κι οι Μιχάληδες αυτού του κόσμου, στεκόμαστε αδύναμοι και μόνοι. Ε.Ψ.
Ανοιχτή επιστολή του Γιώργου Σταμπουλόπουλου (1968) | Δευτέρα 21 Ιανουαρίου στις 22:15
Ο Δημήτρης περιφέρεται σαν ήρωας του Τρυφώ στην Αθήνα του εξήντα. Μνήμες από την κατοχή, επισκέψεις σε νυχτερινά μπαρ, σεξ με γυναίκες βγαλμένες από τα swinging 60s και η συντηρητική οικογένειά του συνθέτουν το πορτραίτο ενός άντρα που μετεωρίζεται, όπως ακριβώς και η εποχή του (λίγο πριν τη δικτατορία) ανάμεσα σε έναν κούφιο εκμοντερνισμό και το μικροαστικό βόλεμα. «Κομμένο» από το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του '69 ένα από τα σημαντικότερα ντεμπούτα του Ελληνικού Κινηματογράφου. Α.Α.
Η Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά | 17 με 21 Ιανουαρίου | Κινηματογράφος Αστορ (Σταδίου 28, είσοδος εντός στοάς Κοραή, ΜΕΤΡΟ Πανεπιστήμιο) | Τιμές εισιτηρίων: 5 ευρώ ανά προβολή | 8 ευρώ ημερήσιο εισιτήριο | Με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, της Faliro House και της Εθνικής Ασφαλιστικής | Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στην επίσημη σελίδα στο Facebook της Χαμένης Λεωφόρου του Ελληνικού Σινεμά
