Δεν είναι αλήθεια ότι χρειαζόταν η ομιλία του Κεν Λόουτς σήμερα, Σάββατο 10 Δεκεμβρίου, το μεσημέρι στο ξενοδοχείο Scandic του Βρότσλαβ της Πολωνίας για να γίνουν «πολιτικά» τα βραβεία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Εδώ και χρόνια, και με ιδιαίτερες προσπάθειες αυτό να γίνει γνωστό σε όλο και περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου συμμετέχει ενεργά σε κοινωνικές διεκδικήσεις, αγωνίζεται για την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, όπου αυτή δοκιμάζεται και προσπαθεί με αφορμή τα βραβεία της κάθε χρόνο να στέλνει τα σωστά μηνύματα στην κοινότητα των Ευρωπαίων κινηματογραφιστών όπου και αν βρίσκονται.
Η παρουσίαση του Κεν Λόουτς, όμως, ήρθε ακριβώς την κατάλληλη στιγμή και στο κατάλληλο σημείο. Αν το βράδυ, η ταινία του «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» κερδίσει το φετινό βραβείο Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας, όλοι θα διακρίνουν την ειρωνία που αναπόφευκτα θα προκαλέσει σαν διαδρομή σκέψης το πρόσφατο Brexit. Ενώ ταυτόχρονα σε μια χώρα, όπως η Πολωνία, που δέχεται καθημερινά κριτική για την κυβερνησή της, δεν θα είναι καθόλου ειρωνικό κάθε αναφορά στην ακροδεξιά και την άνοδό της σε όλη την Ευρώπη να χρωματίζεται με τα πιο μελανά χρώματα.
Μέσα σε χειροκροτήματα και με το ρεύμα του (να το ξαναπούμε, υπερεκτιμημένου) «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» να παρασύρει τα πάντα, ο Κεν Λόουτς μίλησε περίπου μια ώρα και διέσχισε όλη την όχι και τόσο ευθεία γραμμή ανάμεσα στα λόγια ενός καλλιτέχνη και το κύρηγμα ενός «σοβαρού» - όπως ανέφερε και ο ίδιος - Αριστερού.
Υπέροχος ομιλητής, όπως πάντα, αλλά ευτυχώς και με επίγνωση - το δήλωσε άλλωστε προσωπικά - πως η κάθε χώρα φέρει τις ιδιαιτερότητές της και άρα τίποτα απ' όσα λέει δεν είναι αυταπόδεικτες «γενικότητες», ο 80χρονος φέτος Βρετανός κάλεσε σε αγώνα, μίλησε εκτενώς για την Ελλάδα και για «ό,τι απέμεινε από τον ΣΥΡΙΖΑ», εξηγώντας γιατί προτιμούσε εξαρχής η Βρετανία να βρίσκεται μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και όχι έξω από αυτήν και τους λόγους για τους οποίους η χώρα του δεν θα ανήκει σε λίγο στην Ενωση, αλλά το σινεμά της θα είναι πάντα ευρωπαϊκό.
Διαβάστε αναλυτικά: Ευρωπαϊκά Βραβεία 2016: Οι υποψηφιότητες
Ο Κεν Λόουτς μιλάει στο ξενοδοχείο Scandic του Βρότσλαβ
Ακολουθούν τα πιο χαρακτηριστικά κομμάτια της παρουσίασης του Κεν Λόουτς με τίτλο: «Στοχασμοί πάνω στην αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση»:
H Βρετανία μπορεί να αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά η Ενωση των Ευρωπαίων κινηματογραφιστών είναι άλλο πράγμα και είμαι πολύ περήφανος που ανήκω σε αυτήν. Εκεί έννοιες όπως η αλληλεγγύη μοιάζουν αληθινές. Ενα μόνο πράγμα που με στεναχωρεί είναι ότι πλέον δεν ακούγονται οι διαφορετικές γλώσσες της Ευρώπης. Είναι πολύ ευχάριστο για εμάς τους Βρετανούς να μιλάνε όλοι αγγλικά, αλλά είναι κρίμα γιατί η μεγαλύτερη αξία του ευρωπαϊκού σινεμά είναι η ποικιλομορφία του. Είναι ωραίο να ακούγονται διαφορετικές γλώσσες, γλώσσες μικρότερων κοινοτήτων. Οπου και όταν μπορούμε ας διατηρούμε τις γλώσσες της Ευρώπης.
Οπως όλοι γνωρίζουμε, η φετινή χρονιά υπήρξε συναρπαστική και ολέθρια με πολλούς τρόπους. Κάποιες εξελίξεις μας γέμισαν με φόβο. Τα σημάδια δεν είναι καλά. Ο διαχωρισμός της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι πολύπλοκος. Αλλά πρέπει να αναζητήσουμε και τις ευθύνες του μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης για αυτήν την κατάσταση για να δούμε προς τα που πάμε παγκοσμίως. Που πάμε και τι κάνουμε ως κινηματογραφιστές, ως πολίτες, ως ακτιβιστές - γιατί πιστεύω ότι κάθε ένας από εμάς πρέπει να είναι και τα τρία.
Ο τρόπος με τον οποιό καλύφθηκε από τα μεγάλα ενημερωτικά δίκτυα η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση δεν δικαιώνει την ευρύτητα του θέματος. Θα σας μιλήσω προσπαθώντας να καλύψω τα κενά, ώστε να καταλάβετε τι ακριβώς συζητούσε ιδιωτικά ο κόσμος πριν από τη δημοψήφισμα ή σε συναντήσεις σαν αυτή εδώ τώρα. Αυτοί που ήθελαν να φύγουν ακολουθούσαν το σύνθημα «Regain Control» («να επανακτήσουμε τον έλεγχο»), εννοώντας τα εξής. Πως ήθελαν να επανακτήσουν τον έλεγχο των συνόρων γιατί το μεταναστευτικό ήταν στο κέντρο της ρητορείας όσων ήταν υπέρ του Brexit, ουσιαστικά «ο φόβος για τον άλλον». Πως ήθελαν να επανακτήσουν τη δημιουργία των νόμων ώστε να μην παρεμβαίνει η Ευρωπαϊκή Ενωση με τους κανονισμούς της. Ο πραγματικός λόγος πίσω από τις δικαιολογίες ήταν η επιθυμία να εκμεταλλευτούν καλύτερα τον κόσμο των εργατών, γιατί ως ανεξάρτητη η Βρετανία δεν θα έπρεπε πλέον να ακολουθεί την προστασία της Ευρωπαϊκής Ενωσης απέναντι στα δικαιώματα των εργατών. Αυτοί που ήθελαν να μείνουν στην Ευρώπη ήθελαν να έχει η χώρα πρόσβαση στις αγορές, αλλά και ανοιχτά σύνορα, γεγονός που φέρνει δύο κατηγορίες εργατών σε σύγκρουση: αυτούς που δουλεύουν ήδη στη χώρα και όσους θα έρθουν αναζητώντας εργασία με λιγότερα χρήματα.
Διαβάστε ακόμη: Ο Κεν Λόουτς μιλάει στο Flix: «Ο κινηματογράφος είναι μια πολύ μικρή φωνή σε μια μεγάλη χορωδία»
Ο Κεν Λόουτς στα γυρίσματα του «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ»
Η Αριστερά είχε ένα δίλημμα - και μιλάω για τη σοβαρή Αριστερά και όχι για τους σοσιαλδημοκράτες, αφού αυτοί δεν αντιπροσωπεύουν τον λαό αλλά τις επιχειρήσεις. Αν υποστηρίζεις ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ένας νεοφιλελεύθερος οργανισμός, πως μπορείς να το αντιμετωπίσεις; Μένεις μέσα και δουλεύεις με αριστερές οργανώσεις, εκφράζεις αλληλεγγύη με τους Ποδέμος, τον ΣΥΡΙΖΑ, ό,τι έμεινε δηλαδή από τον ΣΥΡΙΖΑ, και ελπίζεις να αλλάξεις ό,τι μπορείς να αλλάξεις από μέσα; Ή βγαίνεις έξω και προσπαθείς να φτιάξεις κάτι νέο, διαφορετικό. Ηταν μια ερώτηση τακτικής. Είναι αλήθεια ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν ενδιαφέρεται για το συμφέρον των λαών, αλλά για το συμφέρον των μεγάλων επιχειρήσεων. Αλλά φταίει η Ευρωπαϊκή Ενωση για τη φυγή της Βρετανίας, εξολοκλήρου ή μερικώς; Αν επιστρέψεις στις ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυτό που βρίσκεις σήμερα είναι ότι, παρά την προστασία των κεκτημένων της κάθε χώρας πάνω στην οποία χτίστηκε η Ενωση, ζούμε τις πιο απάνθρωπες συνέπειες της ιδιωτικοποίησης. Εκεί δεν ενοχλήθηκε κανείς για τη μη ανεξαρτησία της Βρετανίας. Εκεί κρυβόταν η μεγάλη υποκρισία της καμπάνιας του Brexit. Προσπάθησαν να μετατρέψουν τους μετανάστες σε εχθρους, ενώ η Αριστερά θεωρεί τους μετανάστες τα νέα μέλη της εργατικής τάξης
Πως αντέδρασε η Ευρώπη σε σημαντικές στιγμές των λαών της; Εχουμε όλοι ένα παράδειγμα: την Ελλάδα. Αυτό που έκανε όλη η Ευρωπαϊκή Ενωση στην Ελλάδα είναι ολέθριο, υποτιμητικό, τελείως αντιδημοκρατικό. Δεν έπρεπε να είχε συμβεί. Θα είναι ένα από τα πιο μελανά σημεία στην ιστορία της Ενωσης. Δόθηκε στην Ελλάδα ένα δάνειο που δεν υπάρχει περίπτωση να επιστραφεί, τα χρήματα πηγαίνουν στους πιστωτές, δεν μένουν στη χώρα για να επενδυθούν... Το συμφέρον απ' όλα αυτά. Η πώληση σε ιδιωτικές επιχειρήσεις όλων των πραγμάτων για τα οποία δούλευαν όλα αυτά τα χρόνια οι Ελληνες.
Η επιλογή μου στο παραπάνω δίλημμα ήταν να μείνουμε στην Ευρώπη, γιατί η προοπτική μιας ανεξάρτητης βρετανικής κυβέρνησης είναι χειρότερη. Και επίσης θέλαμε να μείνουμε αλληλέγγυοι με τα αριστερά κόμματα στην Ευρώπη. Ηταν μια δύσκολη απόφαση.
Ο Κεν Λόουτς μιλάει στο ξενοδοχείο Scandic του Βρότσλαβ
Οσο περισσότερο το σύστημα της Ευρώπης αποτυγχάνει, τόσο περισσότερο γίνεται πιο ασφυκτικό. Κανείς δεν βγαίνει να πει πως εδώ έχουμε πρόβλημα και πως κάτι δεν δουλεύει σωστά. Πως έχουμε μαζική ανεργία, έχουμε ανθρώπους που νιώθουν τόσο αποξενωμένοι που ψηφίζουν την ακροδεξιά... Και αντ' αυτού έχουμε ακόμη περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις, περισσότερο ξεπούλημα. Και ξέρουμε τι γίνεται όταν ιδιωτικοποιούνται τα πάντα. Οι υπηρεσίες δεν μπορούν να κρατηθούν σε ένα επίπεδο και γίνονται χειρότερες, οι άνθρωποι που εργάζονται είναι λιγότεροι, με χειρότερες συνθήκες. Συνήθως αυτό γίνεται. Και αυτό είναι που ζητάει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Και η κυβέρνηση της Βρετανίας ακολούθησε. Και πολλές φορές χρησιμοποιήσε ως δικαιολογία την Ευρωπαϊκή Ενωση για να προχωρήσει σε ιδιωτικοποιήσεις. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η δεξιά μας κυβέρνηση χορεύουν μαζί αυτό το χορό, ξέρουν τα βήματα, και προκαλούν τραγωδίες σε οικογένειες, περιοχές, απόγνωση και αποξένωση.
Διαβάστε ακόμη: H «βαριά συνείδηση» του Κεν Λόουτς για τη διαφήμιση του McDonald's που σκηνοθέτησε στα 90s
Ο Κεν Λόουτς στα γυρίσματα του «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ»
Το ρήγμα που δημιουργείται από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης γεμίζει η ακροδεξιά. Και ξέρουμε ακριβώς τι θα κάνουν. Οταν ο Τραμπ επικράτησε στις αμερικάνικες εκλογές, η Λεπέν περπάτησε με το κεφάλι ακόμη ψηλότερα, ο Φαράτζ περπάτησε με το κεφάλι ακόμη ψηλότερα, όλα τα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη περπάτησαν με το κεφάλι ψηλότερα επειδή ένας δικός τους θα είναι ο νέος κυβερνήτης των ΗΠΑ. Και αυτό είναι τρομακτικό
Οπότε τι κάνουμε; Κάνουμε ταινίες. Υπάρχουν σπουδαίοι κινηματογραφιστές στην Ευρώπη, πάντα υπήρχαν. Θα υπάρχουν πάντα. Ανθρωπιστές, σκεπτόμενοι, εφευρετικοί, συμπονετικοί... Αρκεί αυτό; Οχι. Θα τους σταματήσει; Οχι. Οπότε τι κάνουμε; Νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε τη φωνή μας να ακουστεί. Πρέπει να σταθούμε όρθιοι μέσα στα σινεμά και, το πιο σημαντικό, έξω από τα σινεμά. Γιατί νομίζω ότι δεν θα χαρούν πολύ όταν δουν ότι υπάρχει μια δημοκρατική ομάδα ανθρώπων που κάνει ταινίες σε όλη την Ευρώπη, σε καλλιτεχνικό κύκλωμα και μερικές φορές και έξω απ' αυτό, λέγοντας τα πράγματα με το όνομά τους. Αλλά αρκεί; Οχι. Οι καμπάνιες και οι διαμαρτυρίες είναι υπέροχες, αλλά πρέπει να είμαστε πιο ανοιχτοί στην ιδέα ότι υπάρχουν καθεστώτα στον κόσμο που δεν πρέπει να τα ανεχόμαστε. Και πρέπει να τα μποϋκοτάρουμε. Αλλιώς τι νόημα έχει να μιλάμε για αλληλεγγύη αν δεν την κάνουμε και πράξη; Πρέπει να αποκτήσουμε συλλογική φωνή. Πρέπει αν δείξουμε ότι στεκόμαστε δίπλα στους ανθρώπους που είναι φτωχοί, άνεργοι, αποξενωμένοι στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο. Σταθείτε όρθιοι και δείξτε το. Είναι ωραίο να συναντιόμαστε όπως σήμερα εδώ, αλλά μετά που ο καθένας θα εξαφανιστεί στο σπίτι του δεν έχει νόημα αν δεν μείνει δυνατή μια συλλογική φωνή. Πρέπει να έχουμε επαφή με την πολιτική. Πρέπει να κάνουμε πολιτικές συμμαχίες. Γιατί οι βάρβαροι είναι έξω από την πόρτα...
Υπάρχουν μερικές σκέψεις για το τι μπορούμε να κάνουμε, αλλά ξέρω και είμαι πολύ ευαίσθητος με αυτό πως ο καθένας μπορεί να έχει διαφορετική άποψη με αυτά που πιστεύω και πως ο καθένας έρχεται από τη χώρα του με τη δική του ιστορία και τις δικές του εφαρμογές των πιστεύω του. Θα μιλήσω ως αφορμή για μια μεγαλύτερη συζήτηση. Νομίζω ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να ξεκινήσει ξανά από την αρχή. Και να γίνει η Ευρώπη που ενεργεί για το καλό όλων των ανθρώπων. Χρειαζόμαστε δίκαιο εμπόριο και όχι ελεύθερο εμπόριο (λογοπαίγνιο με τις αγγλικές λέξεις «fair» και «free»), ώστε να εξισορροπήσουμε τις ευρωπαϊκές οικονομίες και έτσι ο κόσμος να μην χρειάζεται να εγκαταλείπει τις χώρες του για να επιβιώσει. Πρέπει να οργανώσουμε τις αγορές, αλλά πρέπει οι επιχειρήσεις που θα οργανώσουμε να μας ανήκουν, να ανήκουν στον κόσμο και όχι στους γραφειοκράτες. Πρέπει να προστατέψουμε το περιβάλλον, γιατί ο χρόνος της Γης τελειώνει. Αλλά πρέπει να το κάνουμε με μέσα που μας ανήκουν. Πρέπει να υποστηρίζουμε τα εργατικά σωματεία γιατί αυτό είναι η δύναμη μας στο τέλος. Πρέπει να υποστηρίξουμε τους διεθνείς νόμους. Είναι επείγον. Πρέπει να βγούμε από τη ζώνη ασφαλείας μας και πρέπει να δείξουμε αληθινή αλληλεγγύη.
Τελείωνοντας την ομιλία του ο Κεν Λόουτς ανέφερε δύο αποφθέγματα, το διάσημο «No Man is An Island» του Τζον Ντον - αναφερόμενος όπως αστειεύτηκε και στην περίπτωση της εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης Βρετανία, και την - όπως είπε πιο χαρούμενη - διάσημη φράση του πολιτικού ακτιβιστή Τζο Χιλ: «Μην θρηνείτε, οργανωθείτε.»
Ο Κεν Λόουτς μιλάει στο ξενοδοχείο Scandic του Βρότσλαβ
Tags: Κεν Λόουτς
