Με αφορμή την τελευταία του ταινία, το «Adieu au Langage» που προβλήθηκε και βραβεύθηκε στο 67ο Φεστιβάλ Καννών, ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ μπορεί να μην επισκέφθηκε την Κρουαζέτ, αλλά βγήκε για λίγο από την απομόνωση που τον βρίσκει τα τελευταία χρόνια μακριά από τα εγκόσμια και μίλησε - μια φορά στην ελβετική τηλεόραση, μια φορά στο ραδιόφωνο France Inter, μια ακόμη με το βίντεο που έστειλε στις Κάννες εξηγώντας την απουσία του και τώρα με μια ακόμη συνέντευξή του στη Le Monde.
Αυτή η τελευταία που δημοσιεύτηκε στις 10 Ιουνίου υπήρξε αντιπροσωπευτική του τρόπου με τον οποίο ο Γκοντάρ συνεχίζει, ακόμη και στα 83 του χρόνια, να προκαλεί.
Θα αρκούσε η απάντησή του στο ερώτημα «Πως αναλύετε ό,τι συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη;»
«Εχω τη γνώμη μου... Ηλπιζα ότι το Εθνικό Μέτωπο θα κερδίσει. Νομίζω ότι ο Ολάντ πρέπει να διορίσει - το είχα πει και στο France Inter αλλά το απέκρυψαν - πρωθυπουργό τη Μαρίν Λε Πεν.»
«Για ποιους λόγους» ήταν η προφανής ανταπάντηση του δημοσιογράφου.
«Για να αρχίσει κάτι να κινείται. Για να προσποιηθούμε ότι κάτι κινείται, ακόμη και αν στην πραγματικότητα είμαστε αμετακίνητοι. Αυτό είναι καλύτερο από το να προσποιούμαστε ότι δεν κάνουμε τίποτα (γελάει). Επιπρόσθετα, ξεχνάμε πάντα πως το Εθνικό Μέτωπο είχε δύο έδρες στο Εθνικό Συμβούλιο Αντίστασης. Τότε, ήταν μια παρακομμουνιστική οργάνωση. Σε κάθε περίπτωση ονομαζόταν Εθνικό Μέτωπο...»
H παραπάνω δήλωση κυκλοφορεί από το πρωί στα social media σε ποστ που συγκεντρώνουν θετικά και αρνητικά σχόλια για το «τι ακριβώς εννοεί ο ποιητής;» και αν τελικά η εξαιρετικά ακραία τοποθέτηση του Γκοντάρ ήταν ένας αστεϊσμός, μια βαθιά πολιτική πράξη ή απλά αέρας κοπανιστός;
Είναι μάταιο να προσπαθήσει κανείς να μπει στο μυαλό του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα εκνευριζόταν τα μάλα διαβάζοντας τα οργισμένα σχόλια όσων προσπαθούν να τον προσομοιάσουν με μια «ιερή αγελάδα», δηλώνοντας πως ό,τι λέει ο Γκοντάρ είναι αξία και πως τα λόγια του δεν επιδέχονται αντίρρησης.
Η παραπάνω δήλωσή του είναι μέρος μια μεγαλύτερης συνέντευξης - που για την ώρα μπορεί να διαβάσει κανείς μόνο στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας, όπου ο Γκοντάρ μιλάει για όλους και όλα.
Αρνείται πως η δημοκρατία είναι νεκρή, αλλά μιλάει για τον (λάθος) τρόπο που εξασκείται, μιλάει για τη δύναμη της συλλογικότητας αποθεώνοντας το σινεμά ως την ύσταση συλλογική πράξη, υποστηρίζει πως «οι μεγάλοι νικητές είναι αυτοί που απέχουν», υποστηρίζοντας έτσι την απομονώσή του από τα κοινά και, ανάμεσα σε άλλα, αναφέρεται, όχι ακριβώς με τον πιο ευγενικό τρόπο και στον Ξαβιέ Ντολάν, σχολιάζοντας αναπάντεχα την κοινή τους βράβευση στις Κάννες.
Με τον ίδιο τρόπο που πριν λίγο καιρό - στη συνέντευξή του στο France Inter - είχε χαρακτηρίσει τον Κουέντιν Ταραντίνο (έναν από τους δηλωμένους μεγαλύτερους θαυμαστές του) ως «κάθαρμα», ο Γκοντάρ σχολιάζει την από κοινού βράβευσή του με τον Ξαβιέ Ντολάν στο 67ο Φεστιβάλ Καννών με το Βραβείο της Επιτροπής: «Κοιτάξτε το βραβείο που έδωσαν στις Κάννες, σε μένα και τον Ξαβιέ Ντολάν που δεν γνωρίζω ποιος είναι. Επιβράβευσαν έναν γέρο σκηνοθέτη που έχει κάνει μια νεανική ταινία και έναν νεαρό σκηνοθέτη που έχει κάνει ένα φιλμ αρχαίο. Υιοθέτησε ακόμη και το φορμά των αρχαίων ταινιών.»
Διαβάστε ακόμη: Κάννες 2014: Από τον Ξαβιέ Ντολάν στον Ζαν-Λικ Γκοντάρ (και όχι το αντίστροφο)
Πιστεύει κανείς πως ο Γκοντάρ έχει κάτι να ζηλέψει από τον Ξαβιέ Ντολάν; Πιστεύει κανείς πως ο Γκοντάρ νοιάζεται επειδή δεν πήρε το Χρυσό Φοίνικα; Πιστεύει κανείς πως ένας Γκοντάρ έχει ανάγκη να βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων, χωρίς να μετακινείται από την ασφάλεια του σπιτιού του (και των βιβλίων του, των ταινιών του, του σκύλου του); Πιστεύει κανείς πως ο Γκοντάρ είναι ακροδεξιός; Πιστεύει κανείς πως ο Γκοντάρ επειδή είπε «Αντίο στη Γλώσσα» θα σταματήσει ποτέ να μιλάει;
Ξέρετε κάτι, δεν είναι κακό να πιστέψει κανείς όλα τα παραπάνω.
Δεν είναι ιεροσυλία να κατηγορήσει κανείς τον Γκοντάρ πως γίνεται φτηνός όταν ειρωνεύεται σχεδόν βρίζοντας έναν 24χρονο που απλά βραβεύθηκε από μια επιτροπή σε ένα Φεστιβάλ που ο ίδιος ο Γκοντάρ δεν του έχει την παραμικρή εκτίμηση - κατά πως λέει. Και δεν είναι ντροπή να πει κανείς πως η συνέντευξή του, στο μεγαλύτερο μέρος της δεν λέει παρά ελάχιστα σημαντικά πράγματα, αλλά σε βάζει σε μια ιδανική - γκονταρική θα έλεγε κάποιος - διαλεκτική για το τώρα, το πριν και το μετά του δημόσιου λόγου.
Κάπου ανάμεσα στο «τρικυμία εν κρανίω» και στα «σοφά λόγια» ενός διανοοούμενου (που να τώρα σκέφτηκε πως με αυτήν την ακραία δήλωση για τη Λε Πεν θα ξεσηκώσει τον κόσμο κατά της ακροδεξιάς, αφού λίγο αργότερα στη συνέντευξη αναφέρει πως κάποτε η Λε Πεν είχε ζητήσει την εξορία του από τη Γαλλία), ο Γκοντάρ είναι απλώς ο ίδιος που ήταν πάντοτε και αυτό είναι κάτι που κανείς οφείλει να του αναγνωρίσει χωρίς καμία δεύτερη σκέψη.
Αντιδραστικός απλά και μόνο για την απόλαυση της αντίδρασης - ένα troll μέσα στις δεκαετίες, επαναστάτης αλλά μόνο με τον δικό του τρόπο, βαθιά πολιτικοποιημένος όσο μπορεί αυτό να σημαίνει κάτι σε μια εποχή τόσο μπερδεμένη όσο η σημερινή, ένας καλλιτέχνης που διασκεδάζει με το γεγονός πως είναι πια ένας μύθος.
Και ας ήταν αυτός ο πρώτος που θέλησε με οργή, μίσος και πραγματικά επαναστατική διάθεση να καταρρίψει συμβάσεις, παραδόσεις, στερεότυπα, μύθους...
Διαβάστε ακόμη:
- Κάννες 2014: Από τον Ξαβιέ Ντολάν στον Ζαν-Λικ Γκοντάρ (και όχι το αντίστροφο)
- Κάννες 2014: Ζαν-Λικ Γκοντάρ FOR EVER
- Φαμπρίς Αρανιό: «Ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ είναι ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους»
- Οδηγός επιβίωσης για το αφιέρωμα «Τώρα Γκοντάρ» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας
- Histoire(s) du Cinéma: Οταν ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ έκανε viral την ιστορία του σινεμά
- Κάννες 2014: Να γιατί ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ δεν ήρθε στο Φεστιβάλ
- Ο ανύπαρκτος σοσιαλισμός του Ζαν Λικ Γκοντάρ
