Φεστιβάλ / Βραβεία

Berlinale 2014: «Snowpiercer». Το σινεμά (δράσης) όπως θα έπρεπε να είναι

στα 10

Θεαματικό, συναρπαστικό, έξυπνο, πολιτικό, ανατριχιαστικό, χορταστικό, το φιλμ του Μπονγκ Τζουν-χο ξεπερνά τα όρια μιας ταινίας είδους, για να φτάσει στην περιοχή του αληθινά σπουδαίου σινεμά.

Berlinale 2014: «Snowpiercer». Το σινεμά (δράσης) όπως θα έπρεπε να είναι

Υπάρχουν περισσότερες ταινίες τοποθετημένες στον πλανήτη Γη μετά την καταστροφή, απ΄όσες οι πιθανές αιτίες που η Γη θα μπορούσε να πεθάνει, οπότε το να κάνεις ένα ακόμη φιλμ για το αβέβαιο μέλλον της ανθρωπότητας σε έναν εχθρικό, αφιλόξενο κόσμο, δεν είναι πια μια ακριβώς πρωτότυπη ιδέα. Αντίθετα αποτελεί ένα θέμα που η αφήγησή του μοιάζει να έχει κουραστεί και τυποποιηθεί από την επανάληψη σε μια σειρά από δυστοπικά κλισέ που μοιάζουν δύσκολα να αποφευχθούν.

Ομως το «Snowpiercer», βασισμένο στο κόμικ του Γάλλου Ζαν Μαρκ Ροσέτ, παίρνει την ιδέα μιας παγωμένης Γης -το αποτέλεσμα μια αποτυχημένης προσπάθειας των ανθρώπων να αναστρέψουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου- και χτίζει μια κοινωνική μεταφορά με όχημα μια γιγαντιαία αμαξοστοιχία, η οποία διασχίζει τον κατεψυγμένο πλανήτη, κουβαλώντας πάνω της τους τελευταίους επιζώντες.

Η κοινωνική πυραμίδα των λίγων πλούσιων και της φτωχής μάζας, μεταφέρεται εδώ οριζοντίως, με τα πρώτα βαγόνια του τρένου να αποτελούν τον λαμπερό, δίχως έγνοια κόσμο των εκλεκτών και τα πίσω, τις τρώγλες των πολλών μη εχόντων. Η ιστορία ξεκινά εκεί, με τον Κρις Εβανς στον ρόλο ενός άντρα που είναι αποφασισμένος να ανατρέψει την κατάσταση, αλλά που ξέρει ότι για να πετύχει μια επανάσταση, οι άνθρωποι του θα πρέπει να φτάσουν μέχρι την μηχανή που κινεί το τρένο και δίνει ζωή στον κόσμο του και να πάρουν τον έλεγχό της.

01

Παρά το κήρυγμα της απεσταλμένης του παντοδύναμου ιδιοκτήτη της αμαξοστοιχίας που στα χρόνια έχει πάρει την θέση του προφήτη στην λατρεία της παντοδύναμης μηχανής, κάθε ένας στο τρένο έχει την θέση του και αυτή δεν πρέπει να αμφισβητείται. Oπως δεν θα φορούσες ένα παπούτσι στο κεφάλι, σου, κάπως έτσις κάποιος από τα πίσω βαγόνια δεν έχει θέση μπροστά. Ομως οι φτωχοί απελπισμένοι πληβείοι της ουράς της αμαξοστοιχίας, θα το τολμήσουν με την βοήθεια του μηχανικού ασφαλείας που έχτισε τα συστήματα για τις πόρτες που χωρίζουν τα βαγόνια και κάπως έτσι θα ξεκινήσει η περιπέτεια της διαδρομής τους στον κόσμο του τρένου και στην κοινωνική του διαστρωμάτωση.

Ο Μπονγκ Τζουν-χο θα την κινηματογραφήσει με τρόπο απλά συγκλονιστικό. Με σεκάνς που κόβουν την ανάσα, με την βία να αγγίζει τα όρια της ποίησης, με μια ενέργεια που σπρώχνει πάντα την δράση και τους χαρακτήρες μπροστά, με διαλόγους που δεν είναι ποτέ τετριμμένοι ή προφανείς, με ιδέες που βρίσκουν έρεισμα στον θεατή μα δεν γίνονται ποτέ απλοϊκές ή δημαγωγικές. Και η πορεία από το ένα βαγόνι στο άλλο, είναι γεμάτη εκπλήξεις και ανατροπές, γεμάτη εικόνες που πολλές από αυτές μπαίνουν κατ ευθείαν στο πάνθεον της κινηματογραφικής επιστημονικής φαντασίας και σεκάνς που δείχνουν πως κάτι τόσο γνώριμο και χιλιοειδωμένο όσο μια μάχη σώμα με σώμα, μπορεί να μεταμορφωθεί μέσα από τα μάτια ενός οραματιστή σκηνοθέτη σε κάτι τόσο συγκλονιστικά φρέσκο και ανέλπιστα δημιουργικό.

01

Με τον ίδιο τρόπο οι χαρακτήρες του δεν είναι μονοδιάστατα κλισέ, μα περιλαμβάνουν σχεδόν όλοι ενδιαφέρουσες ιδιοτροπίες και διακριτά χαρακτηριστικά, ακόμη κι αυτοί που δεν έχουν αληθινά ανεπτυγμένους ρόλους. Εχει ασφαλώς να κάνει με το επίπεδο της εμπλοκής ενός σκηνοθέτη στην ταινία του, με το πόσο λεπτομερές και δουλεμένο είναι το όραμά του γι αυτή, το γεγονός πως ακόμη και χαρακτήρες που δεν έχουν παρά ελάχιστες ατάκες (ή και καμία) στην διάρκεια του φιλμ, όπως τα δύο πρωτοπαλίκαρα του ηγέτη του τρένου, ή οι δευτερεύοντες «επαναστάτες», κατορθώνουν να είναι διακριτοί και να μένουν στην μνήμη με σαφήνεια κι ένταση.

Κάτι που προφανώς συμβαίνει σε ακόμη μεγαλύτερη έκταση με τους πρωταγωνιστές αυτού του φιλμ ξεκινώντας από την Τίλντα Σουίντον που κλέβει την παράσταση με την υπέροχη γλώσσα του σώματος, την ψεύτικη οδοντοστοιχία τον τρόπο ομιλίας της, ως τον Κρις Εβανς που κατορθώνει να αφήσει πίσω του την πλαστική γοητεία του ζεν πρεμιέ ή την τελειότητα του «Captain America» για να ανακαλύψει μια πιο σκοτεινή κι ενδιαφέρουσα πλευρά του, ειδικά στο τελευταίο μέρος της ταινίας, όπου ανακαλύπτει από πρώτο χέρι πως στ΄αλήθεια λειτουργεί ο κόσμος (τους).

01

Και φυσικά το φιλμ είναι ένας θρίαμβος του set design των ειδικών εφέ, της συναρπαστικής κινηματογράφησης, αλλά ευτυχώς όχι μόνο. Γιατί κάτω από την υπέροχη επιφάνειά του, ανασαίνουν ιδέες και σκέψεις που με αποτελούν με τον τρόπο τους την μηχανή της αμαξοστοιχίας της ταινίας και που από την αρχή ως το τέλος την κάνουν να τρέχει ασταμάτητα με ταχύτητα σε μια διαδρομή που μοιάζει να οδηγεί από την ποπ απόλαυση στο κινηματογραφικό μεγαλείο.

Διαβάστε ακόμη

Μαθαίνετε τα πάντα για την Berlinale 2014, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο ειδικό τμήμα του Flix που ανανεώνεται διαρκώς