Φινάλε 6ης σεζόν «Mad Men»: Πίσω στην αρχή

Παρακάτω σκέψεις, συσχετισμοί και κρίσεις για το επεισόδιο 613 του «Mad Men». Μην προχωρήσετε αν δεν το έχετε δει, για ν' αποφύγετε τα spoilers.

Είναι ίδιον ενός εξαιρετικού συγγραφέα να μπορεί να σε οδηγεί με ασφάλεια σε αναπόφευκτες εξελίξεις για τους ήρωές του, εξελίξεις που προετοιμάζει για μια ολόκληρη σεζόν τη φορά, που στις έχει προοικονομήσει, τις έχει σχεδόν τηλεγραφήσει, αλλά και πάλι όταν φτάνει η στιγμή προς την οποία όλα έχτιζαν, να μένει το στόμα σου ανοιχτό.

Σε όλη τη διάρκεια της σεζόν δεν έχουμε σταματήσει να σημειώνουμε πώς ο Ντον όχι απλά βρίσκεται σε μια διαρκή πτώση, αλλά και πως αυτή συνοδεύεται από μια υποσυνείδητη ή και μη, επιθυμία του να αποχωρεί, να εξαφανίζεται. Ήταν εκεί από τις πρώτες του διαφημιστικές προτάσεις και ήταν εκεί μέχρι τη στιγμή που το όνομά του αφαιρέθηκε από εκείνο της εταιρείας και δεν τον ένοιαξε καν.

Έτσι ο Ντον αποτελεί (προσωρινά; σίγουρα για αόριστο χρόνο) παρελθόν για την SC&P, πλέον, ολοκληρώνοντας την απόλυτη πράξη εξαφάνισης. Κατάφερε, με την προσκόλλησή του στο παρελθόν (του) να γίνει πληγή για εκείνους που κάποτε γενναία οδηγούσε στο μέλλον, όντας το ντε φάκτο πρόσωπο της εταιρείας. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν ένα βίαιο ξύπνημα, μια στιγμή όπως εκείνη όπου ο Τεντ επαναστατεί:

Αν η σειρά ήταν ομάδα μπάσκετ τότε ο Τεντ θα ήταν εκείνος ο 6ος παίχτης χωρίς τον οποίον δε θα μπορούσες να κάνεις πρωταθλητισμό, κι ας μην είναι ο σούπερ σταρ σου. Είναι φοβερό το πόσο πολύ η παρουσία αυτού του σιωπηλού MVP έχει κινήσει όλες τις εξελίξεις της σεζόν, με αποκορύφωμα τα γεγονότα του φινάλε όπου με περισσότερους από έναν τρόπους ξυπνά βιαίως τους τριγύρω του (και τον εαυτό του) από το λήθαργο μιας αμήχανης μετάβασης.

Αφενός η ματιά του σχετικά εξωτερικού παρατηρητή που φέρνει στην εταιρεία, κάνει τους συνέταιρους να κοιτάξουν με άλλο μάτι τον Ντον. Ο ίδιος το είχε κάνει από πολύ νωρίτερα, πιθανώς από τη στιγμή που οι δυο τους μοιράστηκαν μια πτήση μονοπλάνου, ο Ντον έτρεμε κι ο Τεντ πιλοτάριζε.

Εν συνεχεία, έρχεται η καταλυτική εμπλοκή του στην όλη ιστορία με το Λος Άντζελες. Ο Ντον το βλέπει σαν λύση (μήπως όμως θα ήταν μπάλωμα;), γιατί έτσι το είχε ζήσει στο σύντομο πέρασμά του από εκεί πριν λίγα επεισόδια, και φυσικά νομίζει πως μπορεί να παρατείνει το όνειρο. Να σκαρώσει μια ακόμα απόδραση. Επιτέλους σε μια καθαρή στιγμή, βλέπει αυτό που εμείς παρακολουθούμε όλη τη σεζόν, τη μαρτυρική πτώση.

Βάζει λυτούς και δεμένους γύρω του ώστε να πετύχει αυτή την απόδραση στο Λος Άντζελες. Όμως δεν υπολόγιζε στο ότι ο Τεντ θα ξύπναγε πρώτα ο ίδιος από τον δικό του εφιάλτη.

Η πρώην κριτικός κινηματογράφου του Entertainment Weekly αναρωτήθηκε πολύ εύστοχα στο τουίτερ ποια είναι η σημασία του Λος Άντζελες στην αναλογία με την Κόλαση του Δάντη αυτής της σεζόν του «Mad Men». Βαθύτερα στην κόλαση ή διέξοδος; Είναι πολύ καλή ερώτηση, αλλά κάτι μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Για τον Τεντ πρόκειται εμφανώς για κάτι θετικό, για μια νέα αρχή. Θα ήταν το ίδιο για τον Ντον; Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος, και δίχως το πλήρες context που θα προσφέρει η επόμενη σεζόν, δεν ξέρω αν μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε. Μόνο σε εμένα το ταξίδι αυτό είχε φέρει στο νου μου το αντίστοιχο εκείνο του Τόνι Σοπράνο στο Λας Βέγκας; Και στις δύο περιπτώσεις υπήρχε μια σχεδόν μεταφυσική επαφή με τον άλλο κόσμο.

Επιστρέφοντας στον Τεντ, ύστερα από μια νύχτα με την Πέγκι αποφασίζει πως για εκείνον η μόνη λύση ώστε να κρατήσει τον εαυτό του και την οικογένειά του από το να αποσυντεθούν, είναι να φύγει μακριά. Κερδίζει εκείνος τη θέση στο Λος Άντζελες, σε μια κίνηση που εκκινεί ένα ντόμινο εξελίξεων, που εκτός από τον Ντον αγγίζει εν τέλει και την Πέγκι.

Απουσία του Τεντ όσο και του Ντον, είναι μια μάλλον φυσική επιλογή για φυσικός συνεχιστής. Όλο και περισσότερο, γίνεται ο Ντον των πρώτων σεζόν, μια πορεία την οποία ο Γουάινερ επίσης δεν έχει σταματήσει να υπογραμμίζει. Στην ανατριχιαστική προτελευταία σκηνή της σεζόν, η Πέγκι μένει μόνη στο σκοτάδι του γραφείου όταν όλοι έχουν φύγει για να γιορτάσουν.

«Εδώ είναι τα πάντα», λέει, προτού καθίσει στην καρέκλα του γραφείου και η κάμερα πάρει θέση πίσω της, καδράροντάς την με κάθε άλλο παρά λεπτό τρόπο, σαν τον Ντον στους σήμα αρχής της σειράς. Η λεπτότητα εδώ όμως δεν έχει σημασία- ο Γουάινερ σχεδιάζει αυτή τη στιγμή εδώ και 6 χρόνια:

Στους τίτλους αρχής της σειράς μια φιγούρα πέφτει και μια άλλη φιγούρα κάθεται με πλάτη προς την κάμερα σε έναν καναπέ. Με αποκορύφωμα τη διαδρομή σε αυτή την 6η σεζόν, γινόμαστε μάρτυρες του πώς ο Ντον (που πάντα υποθέταμε πως είναι η 2η φιγούρα) ενσαρκώνει την πορεία της πρώτης, και η Πέγκι τον αντικαθιστά (;) σε εκείνη την τόσο εμβληματική δεύτερη.

Ο Γουάινερ έχει δικαίωμα να καδράρει αυτή τη στιγμή με όσο αυτάρεσκο τρόπο θέλει. Γιατί πλέον είμαστε εκεί.

Αλλά απομένει μια μικρή σκηνή. Ένας επίλογος πριν την τελευταία πράξη.

Ένα ακόμα μοτίβο που διαρκώς επανερχόταν στη διάρκεια της σεζόν ήταν τα φλασμπάκ στα παιδιά χρόνια του Ντον, στο πώς μεγάλωσε υπό τις χειρότερες δυνατές συνθήκες. Στη διάρκεια ενός μίτινγκ ιδεών με τους εκπροσώπους της σοκολάτας Hershey’s, ο Ντον ζει το απόλυτο φλάσμπακ: Σα να έχει εξαντλήσει τα αποθέματα ψέματος που μπορεί να κρύβει μέσα του, αραδιάζει στο τραπέζι την δραματική αλήθεια, καταφέρνοντας να ξεγυμνώσει την ανάμνηση από τη ζεστασιά της. Είναι μια καθηλωτική σκηνή που μου έριξε το σαγόνι στο πάτωμα, σαν ακριβές αντίθετο εκείνης της αντίστοιχης σκηνής του φινάλε της 1ης σεζόν, με τη χρονομηχανή.

Αυτό που μένει είναι η παγωμένη, ψυχρή αλήθεια. «Δεν θα πούμε εμείς σε αυτό τον πιτσιρικά τι σημαίνει αυτή η σοκολάτα. Το ξέρει ήδη», μονολογεί, ακυρώνοντας ουσιαστικά τον εαυτό του. Είναι το τέλος μιας κατηφορική διαδρομή που τον άφησε δίχως οικογένεια (αυτή πλέον ανήκει στον Χένρι), δίχως δουλειά, δίχως την όποια Σύλβια, δίχως τίποτα, εν ολίγοις. Όσο πιο κοντά στον πάτο τον έχουμε δει ποτέ- ή, υποπτεύομαι, πρόκειται να τον δούμε.

Στην τελευταία σκηνή της σεζόν παίρνει τα παιδιά του και τα οδηγεί σε εκείνο το ένα μέρος που περισσότερο από οτιδήποτε άλλο αντιπροσωπεύει τις ενοχές και τα πάθη που τον κρατάνε πίσω σε όλη αυτή τη διαδρομή. Καθώς οι τρεις τους κοιτάζουν το ρημαγμένο απομεινάρι ενός κάποιου παρελθόντος, η Τζούντι Κόλινς τραγουδά «I’ve looked at clouds from both sides now», σε ένα ακόμα υπέροχο ταίριασμα εικόνας, ήχου, νοημάτων και συναισθήματος που τόσο συχνά πετυχαίνει αυτή η σειρά.

Σε μια σπάνια πράξη αντιμετώπισης του παρελθόντος του, ο Ντον σταματά να αποδρά και μοιάζει επιτέλους ελεύθερος. Εξαφανίστηκε- και τώρα μπορεί να αρχίσει ξανά. Αλλιώς.

Τα recaps όλης της 6ης σεζόν:

• «Mad Men» 601-602: Στο τέλος θα πεθάνουμε όλοι
• «Mad Men» 603: Το σκοτεινό μου είδωλο
• «Mad Men» 604: Δεν είσαι εδώ, δεν υπάρχεις πια
• «Mad Men» 605: Από μικρό και μεθυσμένο
• «Mad Men» 606: Ch-Ch-Changes
• «Mad Men» 607: Εκτός έδρας
• «Mad Men» 608: Φόρεστ, πες μας κάτι για τον πόλεμο
• «Mad Men» 609: Τα όνειρα μοιάζουν αληθινά όσο τα ζούμε
• «Mad Men» 610: I heart L.A.
• «Mad Men» 611: I want to believe
• «Mad Men» 612: To φωτεινό μου είδωλο