Είτε εμφανίστηκαν στις λίστες των καλύτερων της χρονιάς, είτε όχι, αυτά είναι τα πρόσωπα ή -γενικότερα- ό,τι πρωταγωνίστησε φέτος στην τηλεόραση. Η peak TV σημαίνει πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν διαφορετικά πράγματα ο ένας από τον άλλον, όμως υπάρχουν εκείνα τα πρόσωπα, οι τάσεις, οι καταστάσεις, που καθορίζουν το τηλεοπτικό τοπίο. Και όλα αυτά στη χρονιά που μια ταινία παραγωγής Netflix διεκδικεί τύπου 99% το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας.
Ντόναλντ Γκλόβερ (και όλο το fantastic four του «Atlanta»)
Ο πρωταγωνιστής, δημιουργός, σεναριογράφος και σκηνοθέτης του «Atlanta» ηγήθηκε μιας 2ης σεζόν που υμνήθηκε σχεδόν όσο και η 1η της σειράς του, ξεπερνώντας με άνεση τις όποιες ενδεχόμενες συζητήσεις περί δημιουργικής αμηχανίας, και το έκανε την ώρα που στο σινεμά πρωταγωνιστούσε ως Λάντο Καλρίσιαν στο κατά τα άλλα αμήχανο «Solo» , και μουσικά τραγουδώντας το «This Is America» με το βίντεοκλίπ του Χίρο Μουράι (βασικού σκηνοθέτη του «Atlanta») να είναι ίσως το καλύτερο της χρονιάς. Το 2019 ο Ντόναλντ Γκλόβερ λογικά θα κερδίσει και το Νόμπελ Ποίησης.
Αξιοσημείωτο όμως είναι το πώς έχει εξελιχθεί η καριέρα και των υπολοίπων πρωταγωνιστών του «Atlanta». Ο Μπράϊαν Ταϊρί Χένρι είναι ίσως ο ερμηνευτής της χρονιάς: Πέρα από τις υποψηφιότητες Έμμυ που είχε στην τηλεοπτική πλευρά, προτάθηκε για Τόνι για την ερμηνεία του στο «Lobby Hero», ενώ πρωταγωνίστησε σε μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες της χρονιάς με αξέχαστους ρόλους σε όλες, από τη φωνή του «Αραχνο-σύμπαν» ως την επιβλητική σωματική του παρουσία στις «Χήρες», μέχρι την σύντομη αλλά καταλυτική του ερμηνεία στο αριστούργημα «Αν η Οδός Μπιλ Μπορούσε Να Μιλήσει» του Μπάρι Τζένκινς. Θα είναι φοβερό αν ο Μπράιαν Ταϊρί Χένρι πετύχει το GOAT πριν τον Ντόναλντ Γκλόβερ.
Η Ζάζι Μπιτς στο μεταξύ επίσης προτάθηκε φέτος για Έμμυ, πρωταγωνίστησε στο «Deadpool 2» και στο «Dead Pigs», και θα τη δούμε και στο επερχόμενο «Joker» του Τοντ Φίλιπς. Ενώ ο Λακίθ Στάνφιλντ εκτός από γενικώς καταπληκτική online παρουσία, ήταν το μόνο πράγμα που διασώθηκε από το νέο «Κορίτσι με το Τατουάζ» μα, κυρίως, πρωταγωνίστησε στο απίθανο «Sorry to Bother You» του Μπουτς Ράιλι, ένα από διαμάντια της σεζόν που ατυχώς δε θα δούμε στην Ελλάδα. Δεν συμβαίνει και κάθε μέρα μια σειρά να ανοίγει το δρόμο σε όλο το βασικό της καστ με τέτοιο τρόπο, όμως τέτοια είναι η δημιουργική ορμή του «Atlanta».
Σάσα Μπάρον Κοέν
Το «Who Is America?» είχε τους θαυμαστές και τους επικριτές του όμως πέρα από την όποια καλλιτεχνική αξία της σάτιρας του Μπάρον Κοέν, το γεγονός παραμένει πως το καλοκαίρι που πέρασε μονοπώλησε τη συζήτηση για ένα διάστημα σχεδόν δύο μηνών. Πολιτικοί σαν τη Σάρα Πέιλιν και τον Τζο Γουόλς έστειλαν επιστολές στα media πριν καν την πρεμιέρα της σειράς (που ούτως ή άλλως αποτέλεσε έκπληξη καθώς κανείς δε γνώριζε αρκετό καιρό πριν την ύπαρξή της) προεξοφλώντας τις αντιδράσεις προς τα πρόσωπά τους. Άλλοι, σαν τον εκπρόσωπο Τζέισον Σπένσερ, αποτέλεσαν στόχους μετά την προβολή των αντίστοιχων επεισοδίων. Στη διάρκεια εκείνων των 7 βδομάδων, το ίντερνετ περίμενε τα κλιπάκια του κάθε νέου επεισοδίου για να απολαύσει την επόμενη επίθεση του Μπάρον Κοέν.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα αποτελέσματα στις θεαματικότητες: Το πρώτο επεισόδιο είδαν λίγο πάνω από 300,000 συνδρομητές του Showtime, ένας εξαιρετικά μικρός αριθμός που θυμίζει πως κάποιες φορές το ιντερνετικό hype δεν ισοδυναμεί με μάτια καταναλωτών. Ταυτόχρονα, το επεισόδιο τελικά είδαν πάνω από ένα εκατομμύριο θεατές στις διάφορες διαθέσιμες πλατφόρμες, ενώ προκάλεσε σύμφωνα με το ίδιο το Showtime, τη μεγαλύτερη ημερήσια αύξηση σε νέες συνδρομές για όλο το ‘18. Κάτι που θυμίζει πως κάποιες φορές το ιντερνετικό hype ισοδυναμεί με, δεν ξέρω, κάτι. Με αληθινό ενδιαφέρον; Ποιος ξέρει με σιγουριά.
Τζόντι Γουίτακερ
Η εξαιρετική αγγλίδα ηθοποιός έγινε η πρώτη γυναίκα Doctor στην ιστορία της σειράς «Doctor Who», ένα γεγονός ξεκάθαρα ιστορικής σημασίας. Οι περισσότερες αντιδράσεις στην ανακοίνωση ήταν στη λογική του «επιτέλους πια, καιρός ήταν» αν και ως συνήθως αυτοί που έκαναν την πιο πολλή φασαρία ήταν οι «σταματάω να βλέπω τη σειρά / τα παιδικά μου χρόνια καταστράφηκαν / φωτιά στο BBC». H 11η σεζόν, και πρώτη της Γουίτακερ στο ρόλο, είχε μέσο όρο 7.7 εκατομμύρια θεατές, τους περισσότερους εδώ και 8 χρόνια- από την πρώτη δηλαδή σεζόν του Ματ Σμιθ στο ρόλο. Συγκριτικά, η τελευταία σεζόν του Πίτερ Καπάλντι είχε μέσο όρο 5.4 εκατομμύρια θεατές.
Είχα την τύχη να βρεθώ στο Λονδίνο λίγες μέρες μετά την πρεμιέρα της 11ης σεζόν. Στο Forbidden Planet, ένα μέρος του καταστήματος ήταν γεμάτο φιγούρες και λοιπά Doctor Who δωράκια. Καθώς φωτογράφιζα ένα ημερολόγιο Doctor Who με τη Γουίτακερ στο εξώφυλλο, μια κοπέλα άρπαξε στα γρήγορα μια φιγούρα της που βρισκόταν λίγο πιο δίπλα ώστε να μην ενοχλήσει- μόλις πήρα τη φωτό, κοίταξε την μορφή της Γουίτακερ, γύρισα προς τα εμένα, και χαμογέλασε κάνοντας thumbs up. Δίπλα μου, ένας άντρας γύρω στα 40, μου πιάνει κατευθείαν την κουβέντα: «She was SO good, wasn’t she?». Τα σε γενικές γραμμές μάλλον ανέμπνευστα σενάρια του -επίσης νέου showrunner- Κρις Τσίμπναλ θα χρειαστούν πολλή βελτίωση ενόψει της 12ης σεζόν του 2020, αλλά η Τζόντι Γουίτακερ κέρδισε ό,τι στοίχημα χρειαζόταν τελοσπάντων να κερδίσει.
Το «Casa de Papel» και η ξενόγλωσση τηλεόραση
Για χρόνια οι τηλεοπτικές σειρές ήταν σχεδόν απόλυτα συνδεδεμένες με την αγγλόφωνη παραγωγή στο μυαλό των περισσότερων θεατών, τουλάχιστον όσο μιλάμε για το μεγάλο boom που ακολούθησε τη Χρυσή Εποχή του ΗΒΟ. Οι τοπικές τάσεις φυσικά πάντα υπήρχαν κι είχαν τον χώρο τους: τα μουντά σκανδιναβικά νουάρ έφεραν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά aesthetics του τηλεοπτικού 21ου αιώνα, παραγωγές γιαπωνέζικων anime ή κορεάτικων dramas είχαν πάντα το ξεχωριστό κοινό τους, και η περιστασιακή διεθνής επιτυχία (από το Αργεντίνικο «Epitafios» μέχρι το Γαλλικό «Revenants») μας θύμιζε πως η τηλεόραση δε μιλάει μόνο αγγλικά.
Όμως το ίντερνετ άλλαξε τα δεδομένα. Το νορβηγικό «Skam» γκρέμισε τα σύνορα αποκλειστικά μέσα από τη δύναμη των social media, αποκτώντας αντιγραφές σε μια ντουζίνα χώρες και δίχως ποτέ η κυκλοφορία του να έχει γίνει νόμιμη έξω από τη σκανδιναβία. Ακόμα μεγαλύτερο ρόλο έπαιξε η μαζική εξάπλωση του Netflix, που έφερε μαζί της ένα γκρέμισμα των συνόρων μάλλον πρωτόγνωρο. Καθώς η streaming πλατφόρμα έγινε διαθέσιμη εν μια νυκτί σχεδόν σε όλο τον πλανήτη, ήρθε μαζί και μια εν τέλει αναμενόμενη διάθεση διεθνοποίησης των παραγωγών. Όλο το -παγκόσμιο- ίντερνετ βλέπει και σχολιάζει ταυτόχρονα σειρές σαν το βραζιλιάνικο «3%», το γερμανικό «Dark», το γιαπωνέζικο «Terrace House» ή το ισπανικό «Casa de Papel», αδιαμφισβήτητα τη μεγαλύτερη τηλεοπτική επιτυχία του 2018. To «Casa de Papel» είναι και καλή ένδειξη του πώς το streaming μοντέλο διεθνοποιεί με σοκαριστικά αποτελέσματα ένα εντελώς τοπικό προϊόν: Έκανε πρεμιέρα το Μάιο του ‘17 σε ένα ισπανικό κανάλι ως μίνι σειρά, αγοράστηκε από το Netflix που επαναμοντάρισε τα επεισόδια και τα λανσάρισε παγκοσμίως, πριν προχωρήσει σε παραγωγή νέου κύκλου που όταν κάνει πρεμιέρα λογικά θα γονατίσει τους servers του.
Το Prime Video δεν φοβάται κι αυτό το διεθνές προϊόν (με σειρές σαν το γερμανικό «Beat» ή το γιαπωνέζικο «Tokyo Vampire Hotel») όμως για την ώρα παίζει ακόμα πιο συντηρητικά. Και ταυτόχρονα, το πεδίο μοιάζει πιο πρόσφορο από ποτέ ακόμα και για παραδοσιακότερες παραγωγές. Το «Babylon Berlin» του Τομ Τίκβερ έγινε πέρσι η πιο ακριβή μη αγγλόφωνη παραγωγή στην ιστορία της τηλεόρασης και το ΗΒΟ με μεγάλη ευκολία φέρνει στην Αμερική την ιταλικότατη διασκευή της «Υπέροχης Φίλης Μου» της Έλενα Φεράντε, μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της χρονιάς. (Στην Ελλάδα το βλέπουμε μέσω COSMOTE CINEMA 4HD.) Μέχρι πριν λίγα χρόνια, η πιθανότερη μοίρα για αυτή τη διασκευή θα ήταν η πλήρης αμερικανοποίησή της. Σήμερα, το ίδιο το ΗΒΟ ζητά από τον σκηνοθέτει να δώσει έμφαση στις αυθεντικές ναπολιτάνικες προφορές. Κάτι έχει αλλάξει.
Η ταινία ως μίνι σειρά
Ας συνεχίσουμε κονσεπτικά για μια στιγμή. Λίγα χρόνια μετά τη μεγάλη επιστροφή του event mini-series ως βιώσιμο τηλεοπτικό προϊόν, φέτος είδαμε μια πλειάδα μίνι σειρών που στην πραγματικότητα περισσότερο μας έκαναν να απορούμε γιατί δεν είναι απλά ταινίες. Το «Little Drummer Girl» του Παρκ Τσαν-γουκ ένα εξ αυτών, αλλά και το «Homecoming» σε σκηνοθεσία Σαμ Εσμάιλ, μια δραματική σειρά με την Τζούλια Ρόμπερτς που μετά βίας άπλωνε την ιστορία της σε 10 εικοσάλεπτα επεισόδια (που άνετα κανείς bingeαρε καθώς η σειρά του Prime Video). Αλλά και το καλό «Escape at Dannemora» του Μπεν Στίλερ, μια μίνι σειρά βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία απόδρασης με ένα πολύ δυνατό καστ (Μπενίσιο ντελ Τόρο, Πατρίσια Αρκέτ) που ειλικρινά θα είχε καλύτερη τύχη αν διασκευαζόταν με μια κάποια μεγαλύτερη συντομία, για τη μεγάλη οθόνη. Τα σύνορα ανάμεσα στα μέσα είναι εντελώς θολά φυσικά (όταν έχεις και κάποιον σαν τον Στίβεν Σόντερμπεργκ να γυρίζει κάτι σαν το «Mosaic», κάτι που με την ίδια ευκολία θα μπορούσες να βάλεις στη λίστα των καλύτερων ταινιών ή σειρών ή apps της χρονιάς), αλλά φέτος ένιωθε κανείς περισσότερο από ποτέ τη μίνι σειρά σαν φορμάτ να γίνεται σκοπός κι όχι απαραιτήτως δημιουργικό αποτέλεσμα.
Οι fab five
Σε μια εκπληκτική χρονιά για τη ριάλιτι τηλεόραση, γεμάτη αξέχαστους πρωταγωνιστές (από την Τσουμπάσα του «Terrace House» και το επικό καστ του φετινού «Survivor: David vs. Goliath» μέχρι την ολοκληρωτική καθιέρωση του «RuPaul’s Drag Race» και όλων των απίστευτων χαρακτήρων του στο επίκεντρο του mainstream), κανείς και καμία δεν εκτοξεύτηκε τόσο ψηλά όσο η πεντάδα του νέου «Queer Eye». Οι πέντε γκέι άντρες που, σε κάθε επεισόδιο της αναπάντεχα συγκινητικής σειράς, ‘φτιάχνουν’ τη ζωή κάποιου συνήθως στρέιτ, μονοπώλησαν για ένα διάστημα τη δημόσια σφαίρα, έγιναν memes, έγιναν σημείο αναφοράς, έγιναν podcast και βιβλία, ο καθένας με όπλο τη δική του ξεχωριστή περσόνα. Can you believe?
Το τέλος έρχεται με διαφορετικούς τρόπους
Πριν μερικά χρόνια βιώσαμε τη στιγμή της συνειδητοποίησης πως τίποτα δε θα είναι ξανά νεκρό καθώς μία μετά την άλλη οι παλιές σειρές σηκώνονταν από το τηλεοπτικό νεκροταφείο και επέστρεφαν για τη δική μας διασκέδαση. Σήμερα, λίγο καιρό και λιγοστή γνώση αργότερα, τα πράγματα φαίνεται πως επιτρέπεται ξανά να σβήνουν, αλλά με συναρπαστικά διαφορετικούς τρόπους. Το «Sense8» παρέδωσε το συγκινητικό του αποχαιρετιστήριο δυομισάωρο, μια τηλεταινία-δώρο προς τους αφοσιωμένους φανς του, την ώρα που, χρόνια μετά το απότομο (αλλά σπουδαίο) φινάλε του, το «Deadwood» επιστρέφει για να πει κι εκείνο το δικό του δίωρο αντίο.
Δίπλα στις σειρές που επιστρέφουν απλώς για ένα αντίο, υπάρχουν πάντα εκείνες που σβήνουν άδοξα, όμως αυτό εν έτει 2018 είναι κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που κάποτε ήταν. Το «UnReal», που είχαμε υμνήσει στην 1η του σεζόν, γκρεμίστηκε δημιουργικά στη 2η σεζόν και ποτέ δεν βρήκε απόλυτα τον εαυτό του ή τα πατήματά του. Η 4η και τελευταία σεζόν ξεφορτώθηκε άδοξα μια μέρα, χωρίς προειδοποίηση, στο hulu. (Ήταν επίσης και πραγματικά καλή, αλλά σε αυτό το σημείο, σχεδόν κανείς δεν ήταν πια εκεί για να το προσέξει.) Ενώ το «X-Files» που είχε τη σπάνια δεύτερη revival σεζόν (όλες οι άλλες αντίστοιχες επιστροφές ήταν one-and-done), ενώ ήταν φέτος πραγματικά καλύτερο όχι μόνο από τη 10η αλλά και από πολλές σεζόν του παλιού run, έκλεισε τελικά χωρίς ιδιαίτερη συζήτηση ή φασαρία.
Κι αν αυτό είναι άδοξο, τι να πουν τότε κι οι Marvel σειρές του Netflix, που μέσα σε ένα διάστημα λίγων εβδομάδων άρχισαν να πέφτουν η μία μετά την άλλη θύμα του μεγάλου corporate τσεκουριού. «Daredevil», «Luke Cage» και «Iron Fist» ήδη αποχαιρέτησαν και «Punisher» με «Jessica Jones» λογικά θα πρέπει να νιώθουν σαν dead heroes walking σε αυτό το σημείο. Μπορεί κανείς να εντοπίσει διαφορετικούς (υποθετικούς πάντα, μιας και το Netflix δε δίνει νούμερα θέασης εκτός από όταν το συμφέρει και μπορεί να κάνει κάποιο θεαματικό εκτός context σπινάρισμα) λόγους για το κόψιμο της κάθε σειράς ξεχωριστά- άλλες μπορεί γερνώντας να ήταν οικονομικά ασύμφορες, άλλες είχαν δημιουργικά προβλήματα, άλλες απλά δεν δημιουργούσαν ενθουσιασμό και engagement. Όμως το μαζικό τσεκούρι μαρτυρά πως η σύνδεση Marvel (δηλαδή Disney) με το Netflix δεν ήταν πια βιώσιμη. Είναι μάλλον το πιο ‘2018’ κόψιμο σειρών.
Μέσα σε όλο αυτό το αβέβαιο χάος, το καλύτερο φινάλε σειράς το είδαμε φέτος σε μια άκρως παραδοσιακά δομημένη σειρά που ξεκίνησε πριν 6 χρόνια, είπε με ψυχραιμία και σιγουριά την ιστορία της στο διάστημα 6 σεζόν, και έφτασε χωρίς να πλατειάσει (πολύ) και χωρίς να κουράσει το ζήτημα, σε ένα απλά τέλειο φινάλε, μέσα από εμφανώς δημιουργικές διαδικασίες. Κάποια πράγματα μετράνε ακόμα.
Οι TV auteurs ως μεγάλες μεταγραφές
Το ταλέντο πάντα ήταν ταλέντο κι οι εταιρείες παραγωγής πάντα θα θέλουν να συνεργάζονται με τους καλύτερους, όμως καθώς το Netflix εμφανίζεται στο μεταγραφικό παζάρι με ένα φαινομενικά ατελείωτο μπάτζετ, τα δεδομένα αναγκαστικά αλλάζουν. Πέρσι ήταν η Σόντα Ράιμς (η τελευταία αξιόπιστη μηχανή παραγωγής μεγάλων σουξέ στην παραδοσιακή broadcast τηλεόραση) που πήγε στο Netflix με ένα deal γύρω στα $150 εκατομμύρια, όμως φέτος το παζάρι πήρε φωτιά. Νωρίς μες στη χρονιά, η streaming υπηρεσία υπέγραψε πενταετές αποκλειστικό συμβόλαιο με τον Ράιαν Μέρφι αξίας $300 εκατομμυρίων. Ο Κένiα Μπάρις (του «black-ish») ακολούθησε με άλλα $100 τον Αύγουστο. Η τελευταία λέξη όμως ανήκε στην Warner Bros TV, που έκλεισε σε overall deal την Aβα ΝτiΒερνέ, μια συμφωνία που της επιτρέπει να πουλάει τις όποιες σειρές της -παραγωγής Warner- σε όποιο μέσο προκύψει. Το 2018 έγινε επισήμως η χρονιά που στην τηλεόραση, οι ακριβότεροι σταρς έγιναν οι άνθρωποι πίσω από την κάμερα.
Ροζάν Μπαρ
Σε μια κίνηση σοκαριστική αλλά εν τέλει προστατευτική ως προς το brand του δικτύου, το ABC απέλυσε τον περασμένο Μάιο τη Ροζάν Μπαρ και ακύρωσε το υπερ-επιτυχημένο revival «Roseanne», παραγγέλντοντάς το τελικά ως spin-off με όλους πλην της κεντρικής του ηρωίδας. Είχαμε μιλήσει τότε αναλυτικά και για τη σειρά ως περιεχόμενο και για την κίνηση του ABC.
Συν ένα: H Ρίτα Μορένο, σε μια σπουδαία ερμηνεία
«Η Λύδια της 86χρονης Ρίτα Μορένο είναι γεμάτη πάθος και έλλειψη, ένας κυκλώνας ανθρωπιάς, συγκίνησης, σεξουαλικότητας, χιούμορ, κι αυτά είναι χαρακτηριστικά που σπανιότατα το χολιγουντιανό entertainment αναπτύσσει σε χαρακτήρες αυτής της ηλικίας.» Από την κριτική μας για το φανταστικό σίτκομ του Netflix, «One Day at a Time», το οποίο θα άξιζε κανείς να δει για ένα σωρό λόγους, μα #1 ανάμεσα σε αυτούς, θα ήταν για την ανεκτίμητη ερμηνεία της θρυλικής Ρίτα Μορένο.
To τηλεοπτικό top-ten του 2018
- Flix Top-10 TV 2018: Λίγο έξω από τη δεκάδα
- Flix Top-10 TV 2018: To νούμερο 10
- Flix Top-10 TV 2018: To νούμερο 9
- Flix Top-10 TV 2018: To νούμερο 8
- Flix Top-10 TV 2018: To νούμερο 7
- Flix Top-10 TV 2018: To νούμερο 6
- Flix Top-10 TV 2018: To νούμερο 5
- Flix Top-10 TV 2018: To νούμερο 4
