Το Ειδικό Πρόγραμμα ενίσχυσης της κινηματογραφικής κοινότητας στο πλαίσιο της πανδημίας του Covid-19, aka «πρόγραμμα Covid» όπως είναι και πιο γνωστό λόγω συντομίας, μετράει σχεδόν τον ίδιο χρόνο με την πανδημία. Για την ακρίβεια, εξαγγέλθηκε στις 2 Απριλίου του 2020, κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown και ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη...
Ενδιάμεσα έγινε ό,τι συχνά συμβαίνει στην Ελλάδα και αφορά καλές προθέσεις που αποδεικνύονται κάπως πρόχειρες και επιπόλαιες, επιρρεπείς στο να κατηγορηθούν - όχι άδικα - για πολιτική σκοπιμότητα και κυρίως όχι καλά θωρακισμένες από οποιαδήποτε εξωτερική ή εσωτερική «επίθεση», δικαιολογημένη ή όχι. Με απλά λόγια, το πρόγραμμα εξαγγέλθηκε, πήγε να καταρρεύσει περισσότερες από μια φορές, εξέθεσε το Υπουργείο, «έριξε» το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και από εκεί που υπήρξε ο τρόπος της κυβέρνησης να υποστηρίξει το σινεμά, γύρισε μπούμπερανγκ ως ακόμη ένα επιχείρημα για την αδιαφορία της Πολιτείας για τον κινηματογράφο.
Το χρονικό της πορείας του προγράμματος φέρνει ναυτία ακόμη και στον πιο υποψιασμένο για τις δυσλειτουργίες του συστήματος.
Ηταν 2 Απριλίου, όταν το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε για πρώτη φορά το ειδικό πρόγραμμα ενίσχυσης της κινηματογραφικής δημιουργίας που αφορούσε την έκτακτη και άμεση χρηματοδότηση σχεδίων ταινιών μικρού μήκους, animation και ντοκιμαντέρ.
Στη συνέχεια ακολούθησαν (πολλές) εξειδικεύσεις του προγράμματος (διαβάστε: εξειδίκευση 1, εξειδίκευση 2, εξειδίκευση 3), την εκτέλεση του οποίου ανέλαβε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.
Η αξιολόγηση των σεναρίων και η επιλογή των 100 προτάσεων της πρώτης φάσης (50 μικρού μήκους ταινίες, 50 ντοκιμαντέρ, 25 ταινίες animation), θα ξεκινούσε αμέσως μετά το πέρας της προθεσμίας υποβολής των προτάσεων στις 15 Ιουνίου δηλαδή, και θα ολοκληρώνονταν εντός 20 ημερών, στις 5 Ιουλίου. Διευκρινίσεις εδώ για τον αριθμό των κατατεθέντων προτάσεων στο Κέντρο Κινηματογράφου.
Η τελική απόφαση για τις ταινίες animation ήρθε στις 17 Ιουλίου, ενώ η καθυστέρηση για τις ταινίες μικρού μήκους και τα ντοκιμαντέρ προκάλεσε θόρυβο στην κινηματογραφική κοινότητα, εκατέρωθεν ανακοινώσεις και ακόμη μερικές διευκρινίσεις από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και το Υπουργείο Πολιτισμού.
Στις 24 Ιουλίου ανακοινώθηκαν οι 119 προτάσεις (64 στην κατηγορία μικρού μήκους και 55 σε αυτή του ντοκιμαντέρ) που πέρασαν στην Α' Φάση του προγράμματος, γεγονός που αντί να καταλαγιάσει το θόρυβο, τον έκανε ακόμη μεγαλύτερο με μια σειρά επιθέσεων (πρωταρχικά από την Εταιρία Ελλήνων Σκηνοθετών) για αδιαφάνεια στην επιλογή των τελικών σχεδίων. Δεν χρειάζεται να μαντέψετε, αλλά ακολούθησαν διευκρινίσεις από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου...
Στις 10 Αυγούστου ανακοινώθηκε η έναρξη της Β' Φάσης του προγράμματος, με 108 σχέδια από τα 119 που είχαν ανακοινωθεί στην Α' Φάση (αφού κάποιοι από τους συμμετέχοντες δεν προχώρησαν στη Β' Φάση). Χωρίς να αναφέρεται ημερομηνία ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, η ανακοίνωση ανέφερε ότι «ο έλεγχος των αιτήσεων από το Ε.Κ.Κ θα ολοκληρωθεί έως την Τρίτη και οι σχετικοί φάκελοι θα αποσταλούν στο ΥΠΠΟΑ προκειμένου οι δύο τριμελείς Επιτροπές - μία για τις ταινίες Μικρού Μήκους και μία για Ντοκιμαντέρ - που έχουν ήδη συσταθεί από το Υπουργείο, να καταλήξουν στις 25 προτάσεις Μικρού Μήκους και στις 25 Ντοκιμαντέρ που θα χρηματοδοτηθούν, η κάθε μία, με τα ποσά των 20.000 και 30.000 ευρώ αντίστοιχα.»
Ενα μήνα μετά, στις 9 Σεπτεμβρίου, κι ενώ οι συμμετέχοντες στη Β' Φάση του προγράμματος περίμεναν α. το ποσό των 2.500 ευρώ που έπρεπε να τους είχε κατατεθεί μέσα σε 5 ημέρες από την κατάθεση των δικαιολογητικών και β. τις τελικές αποφάσεις για τα 50 συνολικά σενάρια που θα εγκριθούν, το Υπουργείο με ανακοίνωσή του πρόσθεσε ακόμη 100 σενάρια προς επιλογή, καθυστερώντας τη διαδικασία και προκαλώντας για ακόμη μια φορά θόρυβο στην κινηματογραφική κοινότητα (διαβάστε ενδεικτικά την επιστολή της Ενωσης Ελληνικού Ντοκιμαντέρ).
Η παραπάνω «ανασκόπηση» δεν γίνεται για να συνεχίσει κανείς να γκρινιάζει στο διηνεκές για όλα όσα δεν λειτουργούν σωστά - και τόσο συχνά, ειδικά στο χώρο του ελληνικού σινεμά, από ανεξαιρέτως κάθε κόμμα, κάθε κυβέρνηση, κάθε Υπουργό Πολιτισμού, αλλά ως μια διαρκής υπενθύμιση για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να γίνονται τα πράγματα ή καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο δεν πρέπει να γίνονται: με επιπολαιότητα, αλαζονεία, ελλιπή γνώση και έλλειψη ενδιαφέροντος και φροντίδα για το αντικείμενο προς το οποίο απευθύνονται.»
Εχοντας ήδη φτάσει στο Σεπτέμβρη του 2020, η συνέχεια είναι ακόμη πιο επεισοδιακή αφού η προσθήκη των 100 ακόμη σεναρίων ήταν καθοριστική για τις εξελίξεις που θα ακολουθούσαν. Ανακοινώθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου η λίστα των αξιολογητών των νέων σεναρίων, οι αντιδράσεις κορυφώθηκαν και το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου παραιτήθηκε σύσσωμο, με αιχμές για παραβίαση εκ μέρους του Υπουργείου για παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και μια εν γένει επιβεβαίωση του λάθους τρόπου με τον οποιό εκπονήθηκε το όλο πρόγραμμα.
Ενας ακόμη κρίκος σε μια αλυσίδα που διαχρονικά δένει το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και κατ' επεκταση το ελληνικό σινεμά σε μια σκοτεινή γωνία όπου δεν υπάρχει συνέχεια, συνέπεια, επένδυση, φροντίδα, στήριξη και υγιής ανάπτυξη παρά όλα τα αντίθετα που μπορείτε να φανταστείτε. Το... φως ήρθε με την άμεση αντικατάσταση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου από το Υπουργείο Πολιτισμού με μια σύνθεση που για πολλούς θα έπρεπε να είναι η αρχική μετά την ανάληψη της κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, όπου τότε όμως δεν προτιμήθηκε, όπως αποδείχθηκε προκαλώντας προβλήματα και καθυστερήσεις.
Το βασικό έργο του νέου Διοικητικού Συμβουλίου ήταν φυσικά η συνέχιση του προγράμματος (είδατε, το ξεχάσατε κι εσείς μετά από τόσα που συνέβησαν!) και η - αν και εφόσον - ολοκλήρωσή του. Εκ νέου ανακοινώσεις ενημέρωσαν για την πορεία των διαδικασιών που ελπίζουμε πως κάποια στιγμή θα φτάσουν σε ένα τέλος, με τη σοβαρότητα που αρμόζει στο πρόγραμμα και τους ανθρώπους που έγιναν μια λίστα μέσα σε έναν κυκεώνα λαθών, αναβολών, επιπόλαιων αποφάσεων και λοιπών... πανδημιών.
Η παραπάνω «ανασκόπηση» δεν γίνεται για να συνεχίσει κανείς να γκρινιάζει στο διηνεκές για όλα όσα δεν λειτουργούν σωστά - και τόσο συχνά, ειδικά στο χώρο του ελληνικού σινεμά, από ανεξαιρέτως κάθε κόμμα, κάθε κυβέρνηση, κάθε Υπουργό Πολιτισμού, αλλά ως μια διαρκής υπενθύμιση για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να γίνονται τα πράγματα ή καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο δεν πρέπει να γίνονται: με επιπολαιότητα, αλαζονεία, ελλιπή γνώση και έλλειψη ενδιαφέροντος και φροντίδα για το αντικείμενο προς το οποίο απευθύνονται.
Να κι ένας καλός οδηγός για την ολοκλήρωση του προγράμματος. Αφού διαρκεί σχεδόν όσο και η πανδημία και κινδύνεψε να καταγραφεί ως μια «απώλεια στις ΜΕΘ του συστήματος», ας το εμβολιάσουμε γρήγορα με σωστές, άμεσες, αποτελεσματικές αποφάσεις. Χρόνια μετά που θα δούμε τις ταινίες που έγιναν μέσω της στήριξής του να προβάλλονται στις οθόνες μας, ας θυμόμαστε μόνο «μία» πανδημία...
