Το Goethe-Institut Athen οργανώνει την τέταρτη εκδήλωση της σειράς Heritage in Focus (Η Κληρονομιά στο Επίκεντρο) την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου στις 19:00 στο Goethe-Institut Athen.
Η εκδήλωση «Η πολιτιστική κληρονομιά υπό διαπραγμάτευση» περιλαμβάνει την προβολή των βίντεο έργων «Parthenon Rising» (II) του Βασίλη Μπαλάσκα και «Ακρόπολις» της Εύας Στεφανή (2001, 25΄), όπως και μία κεντρική ομιλία από τον Σεμπάστιαν Κόνραντ και μία συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, σε συντονισμό της Σοφίας Χανδακά, με τη συμμετοχή της Ήρας Καλιαμπέτσου, του Χρήστου Χρυσόπουλο, του Σεμπάστιαν Κόνραντ και της Γκόλντα Χα-Έιρος.
Η σειρά εκδηλώσεων Heritage in Focus (Η Κληρονομιά στο Επίκεντρο)
Οπως αναφέρουν οι διοργανωτές: «Η ιδέα της "πολιτιστικής κληρονομιάς" απασχολεί σήμερα σε μεγάλο βαθμό την ακαδημαϊκή κοινότητα, την πολιτική, τους πολιτιστικούς οργανισμούς και τα ΜΜΕ. Παρότι στο παρελθόν αυτή η έννοια ενδιέφερε κυρίως πτυχές του ιδιωτικού δικαίου, όπως το κληρονομικό δίκαιο, και σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο την προστασία αρχιτεκτονικών μνημείων, τα τελευταία χρόνια ο ορισμός της «πολιτιστικής κληρονομιάς» έχει διευρυνθεί αισθητά ως προς τις σημασίες και, κατ’ επέκταση, τη χρήση της. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον επαναπροσδιορισμό του όρου από την UNESCO, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες έχει επεκτείνει σημαντικά το πεδίο προστασίας της ανθρώπινης «πολιτιστικής κληρονομιάς». Ετσι, εδώ και είκοσι χρόνια, υπό προστασία μπορούν να τεθούν και πολιτισμικές παραδόσεις, έθιμα ή φαγητά, λόγου χάρη το βυζαντινό άσμα της Ελλάδας και της Κύπρου ή η σκηνή των κλαμπ του Βερολίνου, που ενώ κάποτε θεωρούνταν αβανγκάρντ και ανατρεπτική, σήμερα ανήκει στις απειλούμενες με εξαφάνιση παραδόσεις.»
«Σε ποιο σημείο βρίσκεται ο διάλογος για την πολιτιστική κληρονομιά αυτή τη στιγμή; Η τέταρτη –και τελευταία– έκδοση της σειράς Heritage in Focus εστιάζει στην πολιτιστική κληρονομιά. Μέσα από εικαστικά έργα, ταινίες και συζητήσεις, κατά τη διάρκεια της βραδιάςφωτίζονται ποικίλες πτυχές. Ο ιστορικός Σεμπάστιαν Κόνραντ από το Βερολίνο θα δείξει με βάση την περίπτωση της αιγυπτιακής προέλευσης προτομής της Νεφερτίτης, πώς μια κλεμμένη αρχαιότητα μπορεί να γίνει ένα παγκοσμίως εμβληματικό έκθεμα και ταυτόχρονα να αποτελεί εμβληματικό παράδειγμα στον διάλογο περί κλοπής πολιτιστικών αγαθών. Ειδικοί από την Ελλάδα, τη Ναμίμπια και τη Γερμανία θα συζητήσουν την αναγκαιότητα αλλά και τα όρια της επιστροφής αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς.»
«Δύο βίντεο έργα θέτουν κρίσιμα ερωτήματα για τον συμβολισμό και την υπερεκμετάλλευση της Ακρόπολης: Ο Βασίλης Μπαλάσκας πραγματεύεται στο εικαστικό του βίντεο Parthenon Rising (II) την τουριστικοποίηση του μνημείου που αποτελεί ένα πολιτιστικό σήμα κατατεθέν, ενώ η Εύα Στεφανή εξετάζει στο έργο Ακρόπολις τη σημασία του ελληνικού εθνικού συμβόλου για τη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης.»
Πρόγραμμα
Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2025, Gοethe-Institut Athen
19:00 Προβολές:
Parthenon Rising (II)
Βασίλης Μπαλάσκας (Bill Balaskas), 2011, 2΄45΄΄
Ακρόπολις
Εύα Στεφανή, 2001, 25΄
Παρουσία της σκηνοθέτριας
Γλώσσα: ελληνικά, με υπότιτλους στα αγγλικά
20:00
Κεντρική ομιλία: Σεμπάστιαν Κόνραντ
Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης:
Ήρα Καλιαμπέτσου, Χρήστος Χρυσόπουλος, Σεμπάστιαν Κόνραντ, Γκόλντα Χα-Έιρος
Συντονισμός: Σοφία Χανδακά
Γλώσσα: αγγλικά, με ταυτόχρονη διερμηνεία στα ελληνικά
Parthenon Rising (II)
Δύο αιώνες πριν, και συγκεκριμένα τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης, ο Άγγλος ποιητής Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ δήλωνε: «Είμαστε όλοι Έλληνες. Οι νόμοι μας, η λογοτεχνία μας, η θρησκεία μας, οι τέχνες μας έχουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα». Στον απόηχο της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης, ωστόσο, το διεθνές κλίμα ήταν πολύ διαφορετικό. Καθώς πολιτικοί και μέσα ενημέρωσης στην Ευρώπη υπαινίσσονταν ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να πουλήσει κάποια από τα πιο διάσημα νησιά της, ή ακόμα και τον Παρθενώνα, προκειμένου να ξεπληρώσει τα χρέη της, έγινε φανερό ότι η φύση της οικονομικής κρίσης ήταν τέτοια ώστεαμφισβητήθηκαν (ακόμη και εντελώς θεωρητικά, εν είδει νύξεων και υπαινιγμών) θεμελιώδη στοιχεία της πολιτιστικής ταυτότητας του δυτικού κόσμου. Αυτή η βαθύτερη πολιτιστική κρίση βρίσκεται στη βάση του «Parthenon Rising». Το έργο λειτουργεί ως ένα οπτικό κρεσέντο – κινείται δηλαδή από το απόλυτο σκοτάδι και τη «σύγχυση» στο απόλυτο φως και τη «διαύγεια». Το πρωτότυπο υλικό, το οποίο έχει υποστεί επεξεργασία στο βίντεο, τραβήχτηκε τη μία και μοναδική νύχτα του χρόνου κατά την οποία η Ακρόπολη είναι ανοιχτή στο κοινό. Χιλιάδες κάτοικοι της πόλης και τουρίστες ανεβαίνουν τον αρχαίο λόφο εκείνη τη μέρα για να απαθανατίσουν με τις φωτογραφικές μηχανές τους όψεις του μνημείου. Oλα τα φώτα είναι σβηστά, κι έτσι όλα τα αρχαία κτίσματα, συμπεριλαμβανομένου του Παρθενώνα, μπορεί να τα δει κανείς καθαρά μόνο τις στιγμές που φωτίζονται από τα φλας των φωτογραφικών μηχανών. Πρόκειται για ένα θέαμα που αναδεικνύει μια πτυχή του μνημείου πολύ διαφορετική από τη γνωστή και οικεία σε όλους μας εικόνα του εμβληματικού μνημείου.
Ακρόπολις
H «Ακρόπολις» της Εύας Στεφανή είναι ένα ποιητικό φιλμ που μελετά την σημασία του εθνικού συμβόλου της Ελλάδας –της Ακρόπολης– στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης. Μέσα από µια φεµινιστική µατιά, το έργο επιχειρεί έναν παραλληλισμό ανάμεσα στο πιο εμβληματικό ελληνικό μνημείο –τον Παρθενώνα (τον «ναό των παρθένων», όπως είναι το αρχαίο όνομα του μνημείου)– και το γυναικείο σώμα, ενώ μας προτρέπει να αναστοχαστούμε τις καθιερωμένες αντιλήψεις για την ελληνικότητα και τη θηλυκότητα, αμφισβητώντας τις ιδεολογίες που πλαισιώνουν τα εθνικά σύμβολα. Συνθέτοντας Super 8 found footage με ετερόκλητο αρχειακό υλικό –ιστορικά πλάνα από κρατικές τελετές και επίσημους εορτασμούς στους πρόποδες του ιερού βράχου, φθαρμένες εικόνες από πορνοταινίες της δεκαετίας του 1960, αλλά και επίκαιρα, δελτία ειδήσεων, ιατρικά φιλμ, ηχογραφήσεις πεδίου, ραδιοφωνικά αποσπάσματα, αστικές μελωδίες ή ακόμη και τηνηχογράφηση του εθνικού ύμνου– μαζί με μια εξομολογητική αφήγηση πρώτου προσώπου, η Στεφανή δημιουργεί ένα ανατρεπτικό κολάζ που φωτίζει πώς η Ιστορία, η ταυτότητα και η επιθυμία συνυφαίνονται στον τρόπο που βλέπουμε και θυμόμαστε. Ταυτόχρονα, αποκαλύπτει πώς τόσο ο ναός όσο και το γυναικείο σώμα έχουν αξιοποιηθεί για πολιτικούς, οικονομικούς και προπαγανδιστικούς σκοπούς. Η Στεφανή παρεμβαίνει στο ίδιο το φιλμ –το χρωματίζει, το καίει, το κόβει– επιθυμώντας ίσως να τονίσει τη φθορά της ύλης και την εύθραυστη φύση της μνήμης, αλλά και τα σωματικά ίχνη του χρόνου.
Η σειρά εκδηλώσεων με τίτλο Heritage in Focus αποτελεί μια συνεργασία ανάμεσα στο Goethe-Institut και το Humboldt Forum.
Διαβάστε ακόμα: Οσα έμαθε η Εύα Στεφανή από τις «Μέρες και Νύχτες της Δήμητρας Κ.»