Χθες, η μέρα δικαιωματικά ανήκε στον Τομ Κρουζ. Ο πρωταγωνιστής του blockbuster franchise «Mission Impossible» ήρθε και παρουσίασε το τελευταίο (;) μέρος της σειράς κι από το πρωί, που πόζαρε στο επίσημο photocall της ταινίας, μέχρι την λαμπερή μεγάλη πρεμιέρα στο Palais des Festivals ξεσήκωσε τα πλήθη στην Κρουζέτ.
Κάπου ενδιάμεσα όμως, έκανε την έκπληξη. Ενώ είχε ξεκινήσει το masterclass του σκηνοθέτη του Κρίστοφερ ΜακΚουάρι (και οσκαρικού σεναριογράφου, πριν αναλάβει τις επικές χολιγουντιανές επιτυχίες) ο Κρουζ εμφανίστηκε επί σκηνής και κάθισε μαζί του.
Ετσι, για μία έξτρα ώρα ακούσαμε συναρπαστικές ιστορίες από το παρασκήνιο της κατασκευής των 11 ταινιών που έχουν συνεργαστεί με επιτυχία.
MASTERCLASS: ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΜΑκΚΟΥΑΡΙ
«Συνήθεις Ύποπτοι»: γιατί ο κόσμος αγάπησε τόσο αυτή την ταινία; Ίσως γιατί το τέλος του είναι σκοτεινό, αλλά θριαμβευτικό. Ο Κάιζερ Σόσε κερδίζει. Αυτό το σενάριο είναι ενδεικτικό για το πώς χειραγωγείς τον θεατή να βιώσει τα πράγματα Δεν καταλάβαμε ότι βλέπαμε την ιστορία από την πλευρά του «κακού» και μάς πήρε μαζί του, τον συμπαθήσαμε. Η ταινία πήγε μέτρια στις αίθουσες. Έβγαλε τα χρήματα της και την απέσυραν από τα σινεμά. Κάπως εξαφανίστηκε. Όταν πέρασε όμως στο DVD, όσοι την έβλεπαν δάνειζαν το dvd ο ένας στον άλλον και έλεγαν «πρέπει να το δεις». Κάπως έτσι χτίστηκε ο μύθος. Μετά τα Όσκαρ ξαναβγήκε στις αίθουσες. Όμως το buzz είχε χτιστεί στόμα με στόμα.»
Γιατί δεν πρέπει ένας νεαρός σκηνοθέτης, με την πρώτη επιτυχία, να αναλαμβάνει ένα blockbuster; Αν κοιτάξει κανείς τι συνέβαινε παλιότερα με τους σπουδαίους δημιουργούς - όπως ο Ντέιβιντ Λιν, ή ο Μπιλ Γουάιλντερ- όλοι ξεκινούσαν τότε από πιο χαμηλές θέσεις στο συνεργείο κι έχτιζαν την εμπειρία τους προς την σκηνοθετική καρέκλα. Τώρα όμως ένας νεαρός indie σκηνοθέτης κάνει μία ταινία, γνωρίζει έχει επιτυχία, τα στούντιο τον τσιμπάνε και του δίνουν αμέσως να κάνει ένα blockbuster. Συνήθως αυτά είναι ναυάγια. Αυτοί οι σκηνοθέτες δεν έχουν εμπειρία, δεν έχουν μεγαλώσει μέσα στο σύστημα και στα σετ. Κι εγώ το έπαθα. Η πρώτη μου μεγάλη ταινία δεν πήγε καλά. Έμαθα περισσότερα με το «Επιχείρηση Βαλκυρία» δίπλα στον Μπράιαν Σίνγκερ. Μου άρεσε που ήμουν συνοδηγός.
Ταινίες όπως τα «Mission Impossible» είναι σαν τσουνάμι: αν δεν είσαι έτοιμος σε πνίγουν. Οι περισσότεροι νέοι σκηνοθέτες είναι ανυπόμονοι. Δεν καταλαβαίνουν ότι όταν παίζεις στο στουντιακό σύστημα, κάνεις συμβιβασμούς. Εγώ, δεν έχω κάνει ποτέ την ταινία που ήθελα να κάνω. Αλλά ταινίες που μου επέτρεψαν να κάνω.» | Κρίστοφερ ΜακΚουάρι
Καλλιτεχνικό σινεμά ή ποπ κορν blockbusters; Παρατηρώ την πορεία του σινεμά σε αυτά τα 30 χρόνια που δουλεύω. Σε περιμένουν να διαλέξεις. Θα γίνεις καλλιτέχνης ή διασκεδαστής; Αν ήταν εδώ ο Τομ, θα συμφωνούσε: και τα δύο. Αυτό που προσπαθούμε είναι να βρίσκουμε το χρυσό ενδιάμεσο. Την ισορροπία - να διασκεδάζουμε τον κόσμο, αλλά να φτιάχνουμε ταινίες με ψυχή, όπου ο θεατής συνδέεται. Να πρωτοπορούμε, ώστε το σινεμά να εξελίσσεται. Αυτός είναι ο αγώνας. Αλλά αν με ρωτούσε ποια είναι η θέση μου στο σινεμά, εκεί επιλέγω ότι στέκομαι.
Το streaming οδηγεί το σινεμά σε εξαφάνιση Είμαι die-hard υποστηρικτής της αίθουσας. Aυτό που κάνει μία ταινία αξέχαστη είναι να την μοιράζεσαι με μερικούς εκατοντάδες άλλους αγνώστους που συναντηθήκατε σε μία σκοτεινή αίθουσα για να ζήσετε την εμπειρία μαζί. Παρόλα αυτά, το streaming έχει ένα πλεονέκτημα. Ο σκηνοθέτης δεν έχει το άγχος του opening weekend. Οπότε νιώθει πιο ελεύθερος να πειραματιστεί με την ταινία του, να παίξει εκτός ορίων, να αποτύχει. Θεωρώ πολύ σημαντικό εργαλείο την αποτυχία στην καριέρα ενός δημιουργού.
Η καρδιά κάθε ιστορίας είναι οι άνθρωποι. Η καρδιά κάθε ταινίας είναι οι χαρακτήρες. Action χωρίς συναίσθημα δεν είναι ταινία. Δεν έχει καμία αξία αυτό για μένα...» | Κρίστοφερ ΜακΚουάρι
Όχι άλλος ανταγωνισμός. Όχι άλλο «ποιος θα πατήσει κάτω τον αντίπαλο». Το πρόβλημα με το σύγχρονο χολιγουντιανά σινεμά είναι ότι είναι τόσο ανταγωνιστικό: ποιος θα κερδίσει και κατά πόσα εκαττομμύρια. Ενώ θα έπρεπε όλοι να εργαζόμαστε ώστε να υπηρετούμε το σινεμά και να διασώσουμε την κινηματογραφική αίθουσα. Πρέπει να δουλεύουμε όχι για να καταστρέψουμε τον απέναντι, αλλά για να σώσουμε το σινεμά από την εξαφάνιση. Για αυτό θα δείτε τον Τομ να εμφανίζεται, να στηρίζει, να παρουσιάζει ταινίες που κανονικά κάποιος θα έλεγε ότι αποτελούν τον ανταγωνισμό του. Γιατί ξέρει ότι όταν στηρίξεις και τον ανταγωνισμό, στηρίζεις το ίδιο το σινεμά. Άλλωστε, ο Τομ δεν έχει ανταγωνιστές. Μόνο τον εαυτό του.
Η ιστορία του σινεμά δεν ξεκινά με το «Star Wars» Το κοινό είναι απαίδευτο και χρειάζεται βοήθεια. Οι πλατφόρμες προφασίζονται ότι συντηρούν ένα κινηματογραφικό αρχείο, αλλά δεν είναι έτσι. Όταν κοιτάς τις πλατφόρμες θα ήθελα να μην σου δείχνουν στην πρώτη σελίδα τις δικές τους παραγωγές, αλλά κλασικές ταινίες. Ώστε να εκπαιδεύεται το κοινό στην ιστορία του σινεμά. Να δουν τις ταινίες του Τζον Φορντ, του Μπίλι Γουάιλντερ, του Ορσον Ουέλς και να μην νομίζουν ότι σινεμά ξεκίνησε με το «Star Wars», ή τους «Πειρατές της Καραϊβικής» για παράδειγμα - 2 ταινίες που αγαπώ, αλλά δεν είναι αυτές που θα σώσουν το σινεμά.
11 ταινίες με τον Τομ Κρουζ, τι αγαπά σε αυτόν; Ο Τομ είναι αιώνιος μαθητής. Θέλει συνεχώς να μαθαίνει. Ρουφά τα πάντα από όλους δίπλα του. Αλλά, παράλληλα, εμπνέει κι όλους δίπλα του. Τους εμπνέει να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους.
ΕΚΠΛΗΞΗ: «Κυρίες και κύριοι, ο Τομ Κρουζ»
Τομ Κρουζ: Αγαπάμε κι οι δύο παθιασμένα το σινεμά Δεν υπάρχει κάποιο μυστικό. Με τον Κρις αγαπάμε παθιασμένα το σινεμά. Φυσικά κι είχα μελετήσει την πορεία του πριν ξεκινήσουμε να συνεργαζόμαστε. Είχα διαβάσει τα σενάρια του και είχα καταλάβει αυτό που λένε όλοι: «τα διαβάζεις και μπορείς να τα δεις». Ένιωσα από την πρώτη στιγμή ότι είναι ένας δημιουργός που σέβεται την ιστορία, τους ήρωες, την κατασκευή της πλοκής, την συναισθηματική εξέλιξη της. Δεν γράφει απλώς μία ταινία. Γράφει από την πλευρά του ηθοποιού.
Κρίστοφερ ΜακΚουάρι: Η καρδιά της κάθε ιστορίας είναι πάντα οι άνθρωποι Ο μόνος κανόνας που είναι χαραγμένος στην πέτρα για μένα είναι ότι η καρδιά κάθε ιστορίας πρέπει να είναι οι χαρακτήρες της. Για αυτό και οι ηθοποιοί έχουν τεράστια σημασία. Εγώ γράφω το σκελετό ενός ρόλου, ο ηθοποιός θα του δώσει ψυχή. Η δουλειά μας είναι να προσλαμβάνουμε ταλαντούχους ανθρώπους και να φεύγουμε από τη μέση για να τους αφήσουμε να κάνουν τη δουλειά τους.
Κρίστοφερ ΜακΚουάρι: Action χωρίς συναίσθημα δεν είναι ταινία Σε μία ταινία μου, που δε θα ονομάσω, υπήρξε μία σκηνή μονομαχίας που θέλησα να παίξω. Να πάρω την κάμερα στον ώμο, να τρέξει η κινηματογράφηση με κίνηση και τρέμουλο, να γίνει μοντέρνο. Δεν τα κατάφερα. Έβλεπα το σίκουενς και δεν έλεγε τίποτα απολύτως. Δεν επικοινωνούσε τίποτα στο θεατή. Δεν είχε νόημα. Μόνο εξυπνακίστικο στιλ. Δεν μπορεί η δράση να γίνεται σε βάρος του χαρακτήρα. Action χωρίς συναίσθημα δεν είναι ταινία. Δεν έχει καμία αξία αυτό για μένα. Τέσσερα «Mission Impossible» που κάναμε μαζί το αποδεικνύουν. Δεν τα έκανε η δράση να μένουν αγαπημένα στο κοινό. Αλλά η εξέλιξη και η σύνδεση των χαρακτήρων.
Σκεφτείτε τη σκηνή με το μονοθέσιο αεροπλάνο. Σκεφτείτε το. Δεν υπάρχει συνεργείο μαζί του. Ο Τομ φωτίζει τον εαυτό του, πιλοτάροντας το αεροπλάνο σε σχέση με τον ήλιο, ενώ ταυτόχρονα κάνει και focus pull. Μόνο ένας άνθρωπος στον κόσμο μπορεί να κάνει όλα αυτά. Κι είναι ο Τομ Κρουζ...» | Κρίστοφερ ΜακΚουάρι
Τομ Κρουζ: Η μελέτη ενός ηθοποιού δεν είναι να μάθει τις ατάκες του Με ρωτάνε γιατί δε φεύγω ποτέ από το σετ. Γιατί ενδιαφέρομαι. Πρέπει να ζω την ταινία, να καταλάβω την τονικότητα, τον ρυθμό. Η δουλειά μου δεν σταματά όταν μάθω τις ατάκες μου. Όλες οι ταινίες που έχω κάνει έχω δουλέψει δημιουργικά για να πλάσουμε τους χαρακτήρες. Δεν ξέρω να το κάνω αλλιώς.
Κάθε πόδι, κάθε πλάτη, κάθε χέρι είναι όντως του Τομ Κρουζ Όντως ο Τομ δεν φεύγει ποτέ από το σετ. Δεν έχει κομπάρσους να παίξουν την πλάτη του, ή το πόδι του όταν μόνο αυτό φαίνεται στο κάδρο. Είναι όντως το πόδι του Τομ Κρουζ αυτό που βλέπεται.
Τομ Κρουζ: Οι ταινίες του Κρίστοφερ είναι καλοκουρδισμένα ελβετικά ρολόγια Πρέπει να προσέξετε τις λεπτομέρειες των «Mission Impossible» και θα καταλάβετε την μαεστρία, τη φινέτσα, τη πειθαρχία, την μελέτη του. Γιατί δίνει σημασία στις στιγμές. Στα κοντινά των χαρακτήρων. Από το βωβό σινεμά ξέρουμε ότι τη δράση του κουβαλούν οι χαρακτήρες, τα πρόσωπα τους, το συναίσθημά τους. Κι ο Κρις έτσι λέει ιστορίες. Έτσι μάς συνδέει με τους ήρωες. Πάντα ο ήρωας στο κέντρο της σκηνής - ακόμα κι όταν είναι εντυπωσιακό action. Κάθε ταινία του είναι καλοκουρδισμένα ελβετικά ρολόγια.
Πιστεύω ακράδαντα ότι κάθε πρόβλημα, παρουσιάζει μία ευκαιρία. Κι έτσι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Βρέχει; θα βρούμε λύση. Έσπασε η κάμερα; Θα βρούμε λύση. Είναι βαρύ το κοστούμι; θα βρούμε λύση. Πολλές φορές αγαπημένες στιγμές σε κλασικές ταινίες είναι στιγμές που κάτι είχε πάει λάθος και οι δημιουργοί αυτοσχεδίασαν.» | Τομ Κρουζ
Ο Τομ δεν λέει ποτέ όχι σε μια πρόκληση Παρασύρομαι κι εγώ και του δείχνω πράγματα και μετά δαγκώνομαι. Αφού τον ξέρω: όσο τρελό κι αν είναι, εκείνος θα το κάνει. Θα δείτε μια πολύ επικίνδυνη σκηνή που ξεκίνησε από κάτι που του έδειξα στο TikTok. Με το που του το έδειξα και είδα το πονηρό του χαμόγελο, το μετάνιωσα. Που πάμε να μπλέξουμε πάλι….
Αν πεις όχι στον Τομ, σ’ ευχαριστεί πολύ και σε στέλνει σπίτι σου Στη σκηνή που κρέμεται από το αεροπλάνο πρέπει να σκεφτείτε ότι έπρεπε να τοποθετήσουμε κάπου την κάμερα και με σωστή μελέτη της φυσικής ώστε να μπορέσει ο Τομ να το κάνει. Για αυτό φωνάξαμε ειδικούς. Οι ειδικοί τον ρώτησαν που θα ήθελε να είναι ο ίδιος σε σχέση με το φτερό και την κάμερα. Εκείνος τους απάντησε ότι θέλει να κρέμεται. «Αυτό δε γίνεται» του είπαν οι ειδικοί, με δεκαετίες εμπειρίας. Κι εκείνος τους είπε «ευχαριστώ πολύ» και τους έστειλε σπίτι τους. Βρήκε κάποιους άλλους και το έκανε.
Ο Τομ πιστεύει ότι «στο επόμενο θα τα καταφέρουμε καλύτερα» Σε κάθε πρεμιέρα μας υπάρχει μία στιγμή που σκύβει στο αυτί μου και ψιθυρίζει «στην επόμενη ταινία θα κάνουμε και κάτι παραπάνω, θα τα καταφέρουμε καλύτερα». Και θέλω να τον σκοτώσω εκείνη τη στιγμή αλλά έχει δίκιο. Παίρνουμε την εμπειρία του κάθε νέου πράγματος που δοκιμάσαμε και γινόμαστε καλύτεροι, πιο φιλόδοξοι στην επόμενη ταινία.
Τομ Κρουζ: Τίποτα δεν είναι αδύνατον, όλα γίνονται Μπορεί να είμαστε τέλεια προγραμματισμένοι για μία λήψη και ένας απρόσμενος παράγοντας να απειλεί να τιναχτεί το γύρισμα στον αέρα. Πιστεύω ακράδαντα ότι κάθε πρόβλημα, παρουσιάζει μία ευκαιρία. Κι έτσι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Βρέχει; θα βρούμε λύση. Έσπασε η κάμερα; Θα βρούμε λύση. Είναι βαρύ το κοστούμι; θα βρούμε λύση. Πολλές φορές αγαπημένες στιγμές σε κλασικές ταινίες είναι στιγμές που κάτι είχε πάει λάθος και οι δημιουργοί αυτοσχεδίασαν.
Κάναμε αυτή την ταινία μέσα στο lockdown και μέσω της απεργίας. Τα καταφέραμε εξαιτίας αυτού του ανθρώπου. Δε θα μπορούσα να το γυρίσω την ταινία χωρίς εσένα, το πείσμα, την αφοσίωση, την επιρροή σου. Τα στούντιο δεν σηκώνουν το τηλέφωνο σε μένα. Σε σένα το κάνουν. Αλλά χαρούμενος που είμαι παρών, έστω στο speaker...» | Κρίστοφερ ΜακΚουάρι
Κρίστοφερ ΜακΚουάρι: Ξέρετε πολλά για τον Τομ Κρουζ, αλλά δεν ξέρετε αρκετά για την γενναιοδωρία του Η γενναιοδωρία του Τομ, είναι απαράμιλλη. Έχω δουλέψει με αρκετούς ηθοποιούς. Ο κανόνας στο Χόλιγουντ είναι ότι όλα στρέφονται γύρω από τον σταρ και τις ανάγκες του. Ο Τομ το αναποδογυρίζει αυτό. Εκείνος στρέφει την προσοχή σε όλους - μέχρι τον τελευταίο τεχνικό του συνεργείου. Δε θα ξεχάσω ένα γύρισμα σε ένα location στην Αφρική. Κάτι πήγε στραβά και είχαμε μία μόνο ώρα πριν χάσουμε το φως για να γυρίσουμε τις σκηνές όλων. Ο Τομ μου είπε να γυρίσω όλων των υπόλοιπων πρώτα. Όταν ήρθε η σειρά του πήγε το πλάνο του με μία μόνο λήψη, μέσα σε 3 λεπτά.
Μόνο ένας άνθρωπος στον κόσμο μπορεί να κάνει όλα αυτά. Κι είναι ο Τομ Κρουζ Η σκηνή που κρέμεται από το φτερό του μονοθέσιου αεροπλάνου ήταν εξαιρετικά απαιτητική. Για πολλούς λόγους. Πάνω από όλα γιατί το ανθρώπινο σώμα αντέχει πολύ συγκεκριμένα λεπτά της ώρας πριν καταρρεύσει - όχι μόνο λόγω μυϊκής δύναμης, αλλά οξυγόνου. Σε αυτό το ύψος, το σώμα νιώθει εξαντλημένο, σαν να τρέχει μαραθώνιο. Είχαμε κώδικες με σινιάλα για το αν ο Τομ μπορεί να συνεχίσει και την παραγωγή στο ακουστικό στ’ αυτιά μας να ορίζει τα λεπτά οξυγόνου. Όλοι μάς έλεγαν να κόψουμε, το σινιάλο του Τομ ήταν «συνεχίζουμε». Επίσης σκεφτείτε και κάτι ακόμα: οδηγεί μονοθέσιο αεροπλάνο. Δεν υπάρχει συνεργείο μαζί του. Ο Τομ φωτίζει τον εαυτό του, πιλοτάροντας το αεροπλάνο σε σχέση με τον ήλιο, ενώ ταυτόχρονα κάνει και focus pull. Μόνο ένας άνθρωπος στον κόσμο μπορεί να κάνει όλα αυτά. Κι είναι ο Τομ Κρουζ.
Κρίστοφερ ΜακΚουάρι: Τα καταφέραμε λόγω του Τομ Συγγνώμη για τη συγκίνηση. Αλλά κάναμε αυτή την ταινία μέσα στο lockdown και μέσω της απεργίας. Κι όλα αυτά έγιναν εξαιτίας αυτού του ανθρώπου. Δε θα μπορούσα να το γυρίσω την ταινία χωρίς εσένα, το πείσμα, την αφοσίωση, την επιρροή σου. Τα στούντιο δεν σηκώνουν το τηλέφωνο σε μένα. Σε σένα το κάνουν. Αλλά χαρούμενος που είμαι παρών, έστω στο speaker.
Οι άνθρωποι περνούν τις ζωές τους παράλυτοι από τους φόβους τους. Εγώ θέλω να ζω στο φουλ. Θέλω να τολμάω. Καλύτερα να επιχειρήσεις κάτι και να αποτύχεις, παρά να μη ζεις. Μην περιμένετε τις τέλειες συνθήκες για να πραγματοποιήσετε τα όνειρα σας. Δεν υπάρχουν. Τίποτα δεν είναι τέλειο. Οι ταινίες δεν είναι τέλειες. Η ζωή δεν είναι τέλεια...» | Τομ Κρουζ
Τομ Κρουζ και κασκαντεριλίκια: «Τι είναι ο φόβος; Ενα ακόμα συναίσθημα». Φοβάμαι. Αλλά τι είναι ο φόβος; Ενα ακόμα συναίσθημα. Μου αρέσει να έρχομαι αντιμέτωπος με την πρόκληση. Δεν με ενδιαφέρει να μένω στη ζώνη ασφαλείας μου - ούτε στη δουλειά, ούτε στη ζωή μου. Στέκομαι με περιέργεια και ενθουσιασμό απέναντι στο άγνωστο, κι αυτό είναι μία επικίνδυνη σκηνή. Η επαφή με κάτι άγνωστο. Οπότε πώς δεν αισθάνομαι φοβισμένος. Αισθάνομαι ζωντανός. Έχω ένα στόχο. Τον έχω μελετήσει. Θα τον εκτελέσω με σχολαστικότητα και προσοχή. Αλλά θα το κάνω.
Τομ Κρουζ: «Μην ζητάτε άδεια. Τολμήστε τα όνειρα σας». Οι άνθρωποι περνούν τις ζωές τους παράλυτοι από τους φόβους τους. Εγώ θέλω να ζω στο φουλ. Θέλω να τολμάω. Καλύτερα να επιχειρήσεις κάτι και να αποτύχεις, παρά να μη ζεις. Κάντε λάθη και ξαναδοκιμάστε. Μην περιμένετε τις τέλειες συνθήκες για να πραγματοποιήσετε τα όνειρα σας. Δεν υπάρχουν. Τίποτα δεν είναι τέλειο. Οι ταινίες δεν είναι τέλειες. Η ζωή δεν είναι τέλεια.