«Θάλαττα, Θάλαττα». H σωτηρία. Το νερό που υπόσχεται χλωρίδα, τροφή, επιβίωση. Η ελπίδα να ανατέλλει και να δύει στον ανοιχτό ορίζοντα της θάλασσας. Ο άνθρωπος εδώ και αιώνες αναζητούσε το νερό. Να φτάσει σώος στο νερό. Να ζήσει δίπλα στο νερό. Να ανακαλύψει μία καλύτερη τύχη, δίπλα στο νερό. Ο δυτικός άνθρωπος του 20ου αιώνα, έχτισε πάνω στο νερό μια Πολιτεία Αγγέλων, προβολέων, επίπλαστων ονείρων και χρυσόσκονης. Κατασκεύασε γυάλινους πύργους, καριέρες, στόχους, στούντιο, ψεύτικα σετ, βίλες, πολυτελή ξενοδοχεία για τους σταρς, φθηνά μοτέλ για τους επίδοξους σταρ. Κι όλα είχαν πισίνες - ψεύτικο γυαλιστερό νερό, ενώ ο ωκεανός παρέμενε πάντα δίπλα.
Ο Τέρενς Μάλικ τοποθετεί τον ήρωά του (τον Κρίστιαν Μπέιλ σ' έναν ρόλο που ταιριάζει με το γκρεμισμένο βλέμμα του, μια μόνιμη μελαγχολία που κουβαλά στους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια του), έναν ακόμα χαμένο 40άρη τη στιγμή της υπαρξιακής του κρίσης και της επικριτικής ματιάς στη ζωή και το παρελθόν του, στο κέντρο του Χόλιγουντ. Ενός εύκολου συμβολικού σύμπαντος για να αποτυπώσει τον αποπροσανατολισμό μας. Από την μία ένας κόσμος ατζέντηδων, φήμης, υποκρισίας μέσα κι έξω από τα πλατό, πλανεύτρας ομορφιάς: πλούτος, ωραίες γυναίκες, ένα ατελείωτο πάρτι. Από την άλλη, η πραγματική ζωή στους δρόμους - έκπτωτοι άγγελοι, άστεγοι, άρρωστοι, ναυαγοί της ζωής ξεβρασμένοι από το νερό σε μια όχθη με ανακυκλωμένα σκουπίδια. Ο ήρωάς του τους προσπερνά, αλλά το νιώθει: δεν έχουν καμία διαφορά. Είναι όλοι τους χαμένες ψυχές.
Διαβάστε ακόμη: Το μυστηριώδες «Project V» του Τέρενς Μάλικ
Η πρώτη εικόνα της ταινίας είναι η ρετρό εικόνα ενός άντρα που βγάζει το μικρό του γιο αγκαλιά από την πρωινή τους βουτιά στη θάλασσα. Η φωνή του αφηγητή διηγείται τον μύθο του πρίγκιπα που ο βασιλιάς πατέρας του έστειλε στην Αίγυπτο για να ανακαλύψει το «μαργαριτάρι» της ζωής και να το φέρει πίσω. Εκείνος όμως συνάντησε πειρασμούς, ήπιε από το απαγορευμένο πιοτό της λήθης και έχασε το δρόμο του. Ολη η υπόλοιπη ταινία, ακολουθεί το συμβολισμό αυτό - από την πατρική αγκαλιά, στο βαλτωμένο παρόν, στο αχαρτογράφητο αύριο. Θα μπορέσουμε να (ξανα)θυμηθούμε τι μας κάνει ευτυχισμένους; Θα μπορέσουμε να (ξανα)βρούμε το δρόμο μας; Θα συγχωρήσουμε την προηγούμενη γενιά και τις λάθος αξίες που κοινώνησε; Θα βρούμε τον τρόπο να κρατάμε την καρδιά μας ανοιχτή στην αγάπη;
Χρησιμοποιώντας τις κάρτες των ταρώ ως επικεφαλίδες στα κεφάλαια με τα οποία ο Μάλικ θέλει να καταπιαστεί (σ.σ. το «Knight of Cups» / «Βαλές Κούπα» σημαίνει «νεανικά ιδανικά». Αν όμως είναι ανάποδος, σημαίνει «χαμένη ψυχή»), βάζει τον ήρωά του (ο Κρίστιαν Μπέιλ όπως και στο «Δέντρο της Ζωής» ο Σον Πεν, τριγυρνά ληθαργικά από σκηνή σε σκηνή, από πλάνο σε πλάνο, ανάμεσα στη φύση και την ανθρώπινη κατασκευή αναζητώντας που στέκεται ο ίδιος) να ψάχνει και να ψάχνεται, να συλλέγει εμπειρίες, στιγμές, γνώση. Και απόγνωση.
Οι γυναίκες της ζωής του παίρνουν την μορφή σταθμών - μπορεί να είναι ρεαλιστικές, μπορεί όχι. Μπορεί να είναι μούσες. Μπορεί συναισθήματα - η γοητεία της νιότης (Ιμοτζεν Πουτς), η τιμωρία της δέσμευσης (Κέιτ Μπλάνσετ), η αρχιέρεια της απενοχοποιημένης ηδονής (Ιζαμπελ Λούκας), ο θάνατος του μεγάλου χωρισμού (Νάταλι Πόρτμαν). Ολες τις οδηγεί ή τον οδηγούν στο νερό. Ρίχνονται με ορμή στα κύμματα με την ελπίδα να ξαναβαπτιστούν, να καθαρίσουν, να πετάξουν τα περιττά που έχουν κολλήσει πάνω τους, να θυμηθούν την ωμή ατόφια χαρά της βουτιάς που έχουν τα παιδιά, τα σκυλιά - όσα στη φύση δεν έχουν ξεχάσει το στόχο τους. Την ευτυχία, εκεί, μέσα στη μικρή τους στιγμή.
Οχι, ο Μάλικ δεν έχει απαντήσεις, θέτει απλώς ερωτήματα. Δεν βοηθάει, όσο παρακολουθεί. Δεν καταθέτει μία «ταινία», όσο μία ακόμα τολμηρή ιμπρεσιονιστική σύνθεση, μία κινηματογραφική φιλοσοφική διατριβή (αν χρειαζόταν ακόμα μία - ή δύο αν προσθέσει κανείς και το «To the Wonder» - στη φιλμογραφία του είναι κάτι που παραμένει να κριθεί - χρειαζόταν έναν ακόμα πίνακα ο Πικάσο; Ή μία ακόμα συμφωνία ο Μπετόβεν;). Ναι, πάντα ανοικονόμητος, πάντα φλύαρος, πάντα επαναληπτικός - όμως γιατί ο Μάλικ πιστεύει ότι όλες οι στιγμές έχουν σημασία. Και γιατί πιστεύει ότι μόνο η στιγμή έχει σημασία. Γιατί μόνο η αγάπη έχει αξία. Κι αν δεν τη βρεις στην ευτυχία που ήσουν τυχερός να βιώσεις, θα τη βρεις στη συγχώρεση (με τη θρησκευτική έννοια, όπως ο πατέρας του ήρωα, ή με τη βουρκωμένη αγκαλιά που του χαρίσε ο γιος του) κι όχι στο αυτομαστίγωμα. Αν δεν τη βρεις στο νερό, θα τη βρεις μακριά από αυτό - ο ήρωας τη βρίσκει στην απάτητη έρημο, εκεί όπου δεν έχουν φτάσει ακόμα τα αστραφτερά φώτα του Λος Αντζελες, εκεί όπου δεν διαβάζονται πια τα γράμματα του «Χόλιγουντ», εκεί όπου δεν πατάνε τα μακάβρια ελικόπτερα της άμεσου δράσης. Κι αν δεν τη βρεις σ' έναν άλλον άνθρωπο, αν δεν τη βρεις στην κοινή σας βουτιά, μην ανησυχείς θα τη βρεις. Βουτώντας μέσα σου.
Περισσότερος Τέρενς Μάλικ εδώ.
Διαβάστε ακόμη:
- Berlinale 2015 - Μέρα 3η, όταν η Λεά Σεντού προτίμησε τον Τζέιμς Μποντ από το Βερολίνο (αντίρρηση;)
- Berlinale 2015 / «Love & Mercy»: God Only Knows πόσο πιο ωραία ταινία θα μπορούσε να ήταν...
- Berlinale 2015: Το «Life» του Αντον Κόρμπιν, το «κλικ» της ζωής του Τζέιμς Ντιν
- Berlinale 2015: «Victoria» - φτάνει ένα μονοπλάνο 144 λεπτών για μια καλή ταινία;
- Berlinale 2015: Το «Ηφαίστειο» του Zάιρο Μπουσταμάντε, πρώτη σοβαρή υποψηφιότητα για μεγάλο βραβείο στο Φεστιβάλ
- Berlinale 2015: Η Λέα Σεντού ξαναγράφει με μαρξιστική ηδυπάθεια το «Ημερολόγιο Μιας Καμαριέρας»
- Berlinale 2015 / «45 Χρόνια»: δώστε όλα τα βραβεία ερμηνείας στη Σάρλοτ Ράμπλινγκ
- Berlinale 2015 - Μέρα 2η: Ο Βέρνερ Χέρτσογκ και η Queen Νικόλ Κίντμαν!
- Berlinale 2015 - Μέρα 1η: Πρεμιέρα με Ζιλιέτ Μπινός
- Berlinale 2015: Ιζαμπέλ Κοϊσέτ / «Nαι είμαι γυναίκα σκηνοθέτης - έχω αιδοίο και το παίρνω μαζί μου στο γύρισμα»
- Berlinale 2015: O Βαρουφάκης έρχεται, η κινηματογραφική αγορά αναστατώνεται!
