Μεγαλωμένη στη γαλλική επαρχία, κάτι που ίσως εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται σε βάθος την ομορφιά και την πολυπλοκότητα της φύσης στην πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία, η Μαρίν Φρανσέν βρέθηκε στο σινεμά έπειτα από σπουδές λογοτεχνίας και Ιστορίας. Η πρώτη της δουλειά ήταν στην εταιρεία παραγωγής των Τζέιμς Αϊβορι και Ισμαήλ Μέρτσαντ, για να διατελέσει στη συνέχεια βοηθός σκηνοθέτη δίπλα σε δημιουργούς όπως ο Μίκαελ Χάνεκε κι ο Ολιβιέ Ασαγιάς, ανάμεσα σε άλλους.
Η πρώτη της ταινία, «Ο Θεριστής», βασισμένη στο βιβλίο της Βιολέτ Αϊλό, «L’Homme Semence», γραμμένο το 1919, βραβεύτηκε στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπάστιαν ως η καλύτερη δουλεία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη. Μια ιστορία εποχής, τοποθετημένη στα 1852 σε ένα χωριό όπου ο πόλεμος εξαφανίζει τους άνδρες και οι γυναίκες αποφασίζουν να μοιραστούν τον πρώτο που εμφανίζεται, «O Θεριστής» είναι ένα φιλμ που δεν ακολουθεί την πεπατημένη τόσο στην κινηματογραφική του γλώσσα όσο και στις ιδέες του. Η σκηνοθέτης του μίλησε στο Flix για τη δημιουργία του, αλλά και το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα, στον κόσμο του φιλμ, ή τον δικό μας.
Η ταινία είναι τοποθετημένη σε ένα μακρινό παρελθόν, μα καταφέρνει να δείχνει μοντέρνα. Πόσο εύκολο ήταν να πετύχετε αυτή την ενδιαφέρουσα αντίθεση;
Το τελευταίο πράγμα που ήθελα να κάνω ήταν μια ιστορική καρτποσταλική ταινία. Τα ζητήματα που αγγίζει η ταινία είναι μοντέρνα και ήθελα η σκηνοθεσία να απηχεί αυτήν ακριβώς τη σύγχρονη προβληματική τους. Ο τρόπος που τοποθετούμε την κάμερα, η γλώσσα του μοντάζ, όλα ήθελα να δίνουν την αίσθηση κάτι ζωντανού και σημερινού. Ακόμη και οι γυναίκες που επέλεξα ήθελα να δίνουν όλες την αίσθηση ξεχωριστών προσωπικοτήτων και η φύση του φιλμ είναι άχρονη και αιώνια. Ηθελα οι λέξεις και η γλώσσα να κάνουν ένα βήμα πίσω και να αφήσω τα σώματα να μιλήσουν. Η επιθυμία, ο φόβος, η ερωτική αφύπνιση, η κοινωνία των γυναικών είναι ζητήματα που παραμένουν πάντα επίκαιρα και ήθελα το φιλμ να τα αντιμετωπίσει με έναν εξίσου μοντέρνο κι επίκαιρο τρόπο.
Θα έχετε ίσως βαρεθεί να σας ρωτούν αν ξέρατε ότι η Σοφία Κόπολα έκανε την «Αποπλάνηση» περίπου την ίδια εποχή με σας. Μια ταινία που αγγίζει παρόμοιες θεματικές.
Ακουσα ότι η Σοφία Κόπολα έκανε αυτήν την ταινία όταν η δική μου βρισκόταν στο post production, οπότε ήξερα σίγουρα ότι δεν θα πάμε στις Κάννες με τη δική μου ταινία, αλλά ήξερα και την ταινία του Ντον Σίγκελ που είχε προηγηθεί. Δεν έχω δει ακόμη την ταινία της Κόπολα, αλλά οι γυναίκες σε αυτήν του Σίγκελ ήταν σχεδόν καρικατούρες, δεν υπήρχαν συναισθήματα, αισθαντικότητα, απλά η macho οπτική ενός άντρα που διεκδικούσε την προσοχή όλων αυτών των γυναικών. Η οπτική γωνία ήταν αυτή ενός άντρα, μιλούσε ουσιαστικά για τον φόβο του ευνουχισμού. Η δική μου ταινία βρίσκεται στον αντίποδα αυτής της οπτικής, είναι μια ταινία για τη ζωή που συνεχίζει, μια μάχη ενάντια στον θάνατο. Ναι, μπορεί να υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στις δύο ταινίες, αλλά δεν κοιτάζουν τη γυναικεία επιθυμία με τον ίδιο τρόπο.
Η κοινωνία μας αλλάζει εδώ και χρόνια και νομίζω ότι η ταινία μου απηχεί αυτήν την αλλαγή. Οι γυναίκες πρέπει να παίξουν έναν πιο σημαντικό ρόλο στον κόσμο μας και με κάποιο τρόπο ο κόσμος είναι έτοιμος να ακούσει τι έχουν να πουν οι γυναίκες. Την ίδια στιγμή, ελπίζω ότι δεν προτείνει μια πιο έντονη, ακραία ή ακόμη και βίαιη γυναίκεια ρητορική.
Στις μέρες μας, που η συζήτηση για τη θέση των γυναικών στη βιομηχανία του σινεμά -και όχι μόνο- έχει αναζωπυρωθεί, το φιλμ σας μοιάζει ιδιαίτερα επίκαιρο.
Η κοινωνία μας αλλάζει εδώ και χρόνια και νομίζω ότι η ταινία μου απηχεί αυτήν την αλλαγή. Οι γυναίκες πρέπει να παίξουν έναν πιο σημαντικό ρόλο στον κόσμο μας και με κάποιο τρόπο ο κόσμος είναι έτοιμος να ακούσει τι έχουν να πουν οι γυναίκες. Την ίδια στιγμή, ελπίζω ότι δεν προτείνει μια πιο έντονη, ακραία ή ακόμη και βίαιη γυναίκεια ρητορική. Δείχνει απλά το πώς οι σχέσεις των ανδρών και των γυναικών έχουν αλλάξει, πώς οι άντρες μπορούν πλέον να είναι αντικείμενα στην υπηρεσία των γυναικών, μια οπτική που δεν βλέπεις συχνά στο σινεμά, το οποίο τις περισσότερες φορές αναφέρεται στην αντρική επιθυμία. Ομως η ταινία δεν θέλει να μειώσει τους άνδρες, δεν θέλει να τους δει σαν καρικατούρες, απλά αντικατοπτρίζει μια διαφορετική ματιά και μια αλλαγή στην κοινωνία μας.
Υπάρχουν όλο και περισσότερες γυναίκες που κάνουν σινεμά στη Γαλλία. Είναι κάτι που γίνεται πια συνειδητά;
Ναι, υπάρχουν αρκετές γυναίκες στη Γαλλία που κάνουν σινεμά, και οι άνθρωποι που είναι υπεύθυνοι για τις χρηματοδοτήσεις συνειδητά προσπαθούν πλέον να φέρουν μια ισορροπία και μια ισότητα, αν κι αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι αν είσαι γυναίκα θα κάνεις πιο εύκολα την ταινία σου. Ομως μια πόρτα έχει ανοίξει, έστω κι αν υπάρχει ακόμη διαφορά στις αμοιβές και φυσικά υπάρχουν συμπεριφορές που δεν αλλάζουν τόσο εύκολα, ειδικά όταν μια νεαρή γυναίκα δουλεύει σε ένα σετ περιτριγυρισμένη από ένα συνεργείο ως επί το πλείστον ανδρικό, με πείρα και προϋπηρεσία χρόνων, που τείνει να γίνει συγκαταβατικό ή υποτιμητικό.
Tags: Μαρίν Φρανσέν, Ο Θεριστής
