Στην πιο πρόσφατη ταινία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, «Αποχαιρετισμός στη Γλώσσα», που προβάλλεται αυτές τις μέρες στις ελληνικές αίθουσες, πρωταγωνιστεί η διανόηση. Αλλά επίσης και τέσσερις ηθοποιοί, δυο άντρες και δυο γυναίκες, οι τρεις από τους οποίους συναντήθηκαν με το Flix για μια κουβέντα όλο θαυμασμό αλλά και γέλια, δέος αλλά και χαριτωμένη ανεκδοτολογία. Η Ελουάζ Γκοντέ, η Ζοέ Μπρινό κι ο Καμέλ Αμπντελί δε γνωρίζονταν καν, πριν τον «Αποχαιρετισμό στη Γλώσσα», αλλά τώρα μοιάζουν σαν παραπάνω από φίλοι, σαν αδέλφια. Ισως παίζει ρόλο κι ότι για περίπου δυο χρόνια συναντιούνταν για να κάνουν μαζί πρόβες για την ταινία, παρότι ο maitre το απαγόρευε ρητά. Σε κάθε περίπτωση, οι τρεις τους προσπάθησαν να μάς μεταφέρουν πώς είναι να δουλεύεις ως ηθοποιός στην ταινία ενός από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες στην ιστορία του σινεμά. Διαβάστε παρακάτω τι μάθαμε.
Διαβάστε τη γνώμη του Flix για την ταινία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, «Αποχαιρετισμός στη Γλώσσα»
Ελουάζ Γκοντέ Δεν κάναμε κάστινγκ, δεν είναι ότι παίξαμε κάποια σκηνή δοκιμαστικά. Συναντηθήκαμε με τον βοηθό του και κάναμε κάτι σα συνέντευξη 20 λεπτών, όπου μιλήσαμε για τα πάντα και για τίποτα. Η συνέντευξη μαγνητοσκοπούνταν. Μετά την είδε ο Γκοντάρ και μας κάλεσε για να παίξουμε στην ταινία. Τότε μόνο μάς έδωσε και το αρχικό σενάριο, που ήταν μια σελίδα κείμενο και μια σελίδα εικόνες. Και μετά μάς είπε ότι χαίρεται πολύ που θα δουλέψουμε μαζί! Αυτό ήταν όλο. Απλώς μέχρι να φτάσουμε σ’ αυτό, ζήσαμε τη μεγαλύτερη αγωνία της ζωής μας.
Ζοέ Μπρινό Πέρασαν περίπου δυο χρόνια από τη στιγμή που αποφάσισε ότι θα δουλέψουμε μαζί ως τη στιγμή που ξεκίνησε το γύρισμα. Σ’ εκείνο το διάστημα δουλέψαμε πιο πολύ με τη γλώσσα: με τη νοηματική γλώσσα και με το πώς να παίζουμε μιλώντας απόλυτα φυσικά. Είχαμε να κάνουμε ασκήσεις. Η μία ήταν να βγάζουμε κάθε μήνα μια φωτογραφία τον εαυτό μας και να του τη στέλνουμε. Ενα μήνα μου είπε, «Ζοέ, δε μου φαίνεσαι και πολύ καλή, νομίζω ότι δεν είσαι πια μέσα στη διάθεση της ταινίας.» Κι έτσι πήγα και βρήκα έναν φωτογράφο, μ’ έβγαλε κάτι φανταστικές φωτογραφίες που του έστειλα και μου είπε, εντάξει, συνεχίζουμε!
Καμέλ Αμπντελί Εγώ ξεκίνησα να δουλεύω με τον Γκοντάρ πριν τα κορίτσια, τότε επρόκειτο να παίξουν δυο άλλες ηθοποιοί, Ελβετίδες. Κάποια στιγμή που μας ειδοποίησε ότι ξεκινούσαμε το γύρισμα, η μία ηθοποιός δεν ήταν διαθέσιμη γιατί έπαιζε στο θέατρο. Αναβάλλαμε λοιπόν το γύρισμα για δυο βδομάδες. Ο Γκοντάρ ήθελε να κάνει γύρισμα σ’ ένα χωράφι με στάχυα, αλλά μέσα σ’ αυτό το διάστημα το χωράφι το θέρισαν, δεν υπήρχε πια. Κι έτσι απολύθηκαν κι οι δυο γυναίκες ηθοποιοί. Για λόγους, όπως είπε, «τεχνικο-πνευματικούς».
Δείτε ακόμη: Histoire(s) du Cinéma - Οταν ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ έκανε viral την ιστορία του σινεμά
Ζοέ Μπρινό
Ελουάζ Η ταινία μοιάζει μ’ ένα διαρκή αυτοσχεδιασμό, αλλά τα πράγματα δεν ήταν καθόλου έτσι. Παίζαμε βασισμένοι με ακρίβεια στο σενάριο, έπρεπε να σεβόμαστε ακόμα και το κόμμα, να παίρνουμε εκεί την ανάσα μας κι όχι αλλού. Φυσικά μπορούσαμε να προτείνουμε πράγματα, αλλά όχι με μεγάλη ελευθερία και οπωσδήποτε δε γίνονταν δεκτά.
Ζοέ Στα γυρίσματα το κλίμα ήταν πολύ ευχάριστο, έως κι ελαφρύ. Αλλά με τον Γκοντάρ να είναι πάντα ο Γκοντάρ φυσικά. Αν, για παράδειγμα, κάποια φορά του έλεγες, «στην προηγούμενη σκηνή δε φορούσα αυτό το σακάκι,» σου απαντούσε, «δε μ’ ενδιαφέρει καθόλου το ρακόρ. Αν σε νοιάζει το ρακόρ, δούλεψε με άλλον σκηνοθέτη.» Κι έτσι όποτε ήθελες να ρωτήσεις κάτι, το γύριζες πρώτα 100 φορές στο μυαλό σου, για να είσαι σίγουρος ότι αξίζει να το ρωτήσεις.
Ελουάζ Πρόβες με τον Γκοντάρ δεν κάναμε καθόλου – μόνο δυο-τρεις φορές κάναμε τεχνικές πρόβες, επειδή το γύρισμα έγινε σε 3D και χρειαζόταν να προσδιοριστούν οι κινήσεις της κάμερας. Τα γυρίσματα ήταν περισσότερο σα ρεσιτάλ. Συχνά στις σκηνές υπήρχε μια τηλεόραση που έπαιζε κάποια ταινία κι εμείς έπρεπε, με τις οδηγίες του Γκοντάρ, να μιλάμε στις παύσεις της ταινίας ή σε συγκεκριμένες στιγμές της, οπότε εκείνος ήταν περισσότερο σα μαέστρος που διηύθυνε μια ορχήστρα.
Διαβάστε ακόμη: Φαμπρίς Αρανιό / «Ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ είναι ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους»
Καμέλ Μου έδωσε το σενάριο και μου είπε, διάβασέ το και πες μου αν θέλεις να δουλέψεις μαζί μου. Το άνοιξα όσο βρισκόμουν εκεί και είδα μόνο εικόνες. Οπότε του είπα, δε θα το διαβάσω, θα προσπαθήσω απλώς να το αισθανθώ. Και μου φάνηκε τρομερά ενδιαφέρον να προσπαθώ να μαντέψω τη σκέψη του. Προέρχομαι από το σωματικό θέατρο κι έτσι το προσέγγισα. Μετά, όπως και τα κορίτσια, διάβασα πολλά βιβλία που είτε αναφέρονταν απ’ ευθείας μέσα στο σενάριο, είτε ως σημειώσεις στο πλάι.
Ζοέ Εμένα αυτή η δουλειά, αυτή η εμπειρία με άλλαξε. Οχι ακριβώς ως προς την υποκριτική, αλλά στον τρόπο που νοιώθω τη δουλειά μου, την υπομονή μου, ανακάλυψα ότι έχω τεράστια δυνατότητα συγκέντρωσης και δεν το γνώριζα, έμαθα πώς ν’ ακούω, πώς να περιμένω με ηρεμία. Οχι να επιδιώκω την επιτυχία, αλλά ν’ αφήνομαι ελεύθερη και να εμπιστεύομαι κάποιον.
Ελουάζ Εμαθα πολλά για τον εαυτό μου όταν ήρθα αντιμέτωπη με τον Γκοντάρ, ακόμα περισσότερο έμαθα πώς να εμπιστεύομαι κάποιον τόσο που να ξεχνώ όλα όσα θα μπορούσαν να μετρούν για μένα. Εκείνος ήταν το αφεντικό της ταινίας του, εκείνον έπρεπε να ικανοποιήσουμε, όχι εμάς τους ίδιους, χωρίς ίχνος εγωισμού, ήμασταν μόνο χρώματα για τον πίνακά του. Είμαι εδώ για σένα, μόνο στο παρόν, γυμνή και θα κάνω ό,τι μου πεις. Και ξέραμε ότι θα μας προστατεύσει.
Ελουάζ Γκοντέ, Καμέλ Αμπντελί
Ζοέ Μας έκανε γυναίκες (γελούν όλοι δυνατά). Μας έκανε μητέρες! Με το που τελειώσαμε την ταινία η Ελουάζ έμεινε έγκυος κι εγώ αμέσως μετά! Ειλικρινά το πιστεύω αυτό, είχε να κάνει με όλη αυτήν την εμπειρία το γεγονός ότι τόσο πολύ αποδέχτηκα τον εαυτό μου που μετά… έκανα μωρό!
Καμέλ Πριν μάς επιλέξει, ο Γκοντάρ είδε 50 άντρες και 50 γυναίκες ηθοποιούς. Και πιστεύω ότι μάς διάλεξε γιατί πίστεψε ότι θα μπορούσαμε να γίνουμε αυτό που αντιπροσωπεύουν οι ήρωές του στην ταινία. Δεν ήμασταν από την αρχή, αλλά γίναμε στην πορεία.
Ζοέ Είναι ο πιο ελεύθερος άνθρωπος του πνεύματος: δε λέει ποτέ σε κάνεναν τι να σκεφτεί, αλλά ανοίγει όλες τις πόρτες, ρίχνει όλα τα φράγματα, προκαλεί κι ανανεώνει τα πάντα και νομίζω ότι αυτό είναι η μεγαλύτερη ελευθερία λόγου. Οι ταινίες του είναι ποίηση και η ποίησή του είναι πολύτιμη.
Καμέλ Ο Γκοντάρ τεστάρει τα όρια της ελευθερίας, μάς ρωτά, ως ανθρώπινα όντα, αν είμαστε έτοιμοι ν’ αρπάξουμε και να εξασκήσουμε τις ελευθερίες μας και μετά περνά την ευθύνη σε μας. Η δική μου άποψη είναι ότι ο άνθρωπος δεν είναι ακόμα έτοιμος να είναι εντελώς ελεύθερος γιατί για να γίνει αυτό πρέπει να μάθει ν’ αγαπάει και τον εαυτό του και τους άλλους. Και δυστυχώς αυτό δεν ισχύει. Απλώς, ενώ ο κόσμος πιστεύει ότι ο Γκοντάρ είναι κυνικός και σκληρός, η αλήθεια νομίζω είναι πως πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους αλτρουιστές σ’ όλον τον κόσμο, με απεριόριστο ενδιαφέρον για τους ανθρώπους, συνδεδεμένος με ό,τι συμβαίνει, ό,τι λέγεται, παντού.
Διαβάστε τη γνώμη του Flix για την ταινία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, «Αποχαιρετισμός στη Γλώσσα»
