H «Ομορφη Νιότη» του φτάνει στις ελληνικές αίθουσες για να αποκαλύψει το πορτρέτο μιας χαμένης γενιάς στον πολύπαθο ευρωπαϊκό Νότο, μια ταινία για την κρίση ή για τη νεότητα ή και για τα δύο μαζί, σε ένα οδοιπορικό που μιλάει περισσότερο για την επιβίωση στα χρόνια των social media και για την «πορνογραφία» του να πρέπει να αποφασίσεις εκβιαστικά αν ανήκεις στα θύματα ή τους θύτες ενός κόσμου που οδηγείται μαθηματικά προς την καταστροφή.
Ο Χάιμε Ροζάλες δεν είναι ούτε αισιόδοξος, ούτε απαισιόδοξος. Και μιλάει στο Flix για τον τρόπο που μπορούμε να επαναφέρουμε τις πραγματικές αξίες της ζωής στην καθημερινότητά μας, τόσο απλά όσο και ένα tweet για ένα ποίημα του Μπόρχες που ίσως κάποτε γίνει retweet από εκατομμύρια ανθρώπους.
Ποια ήταν η αρχική ιδέα για την ταινία; Είναι βασισμένη σε κάποια αληθινή ιστορία που ακούσατε να συμβαίνει στη σημερινή Ισπανία;
Πιστεύω πως οι άνθρωποι πρέπει να βοηθούν ο ένας τον άλλον συνέχεια και με διαφορετικούς τρόπους. Πιστεύω πως το να κάνεις σινεμά είναι ένας τρόπος να βοηθάς τους άλλους. Πιστεύω σε ένα συγκεκριμένο είδος σινεμά. Το είδος αυτό που φωτίζει την ανθρώπινη κατάσταση και αφυπνίζει για τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Είναι ένα είδος σινεμά που απεικονίζει την πραγματικότητα όπως είναι με μια κριτική ματιά πάνω σε αυτήν την ίδια στιγμή. Ηθελα να κάνω το πορτρέτο της νέας γενιάς στη χώρα μου σε μια στιμή έντονων δυσκολιών. Δεν είναι μια πραγματική ιστορία με τον κλασικό τρόπο, αλλά ότι συμβαίνει στην ταινία είναι αληθινό. Γνώρισα πολλούς νέους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της συγγραφής του σεναρίου και της προετοιμασίας για την παραγωγή. Μου εξήγησαν την κατάσταση στην οποία ζούν. Μου είπαν τι κάνουν και τι προσδοκούν από τη ζωή. Μου είπαν πράγματα που τους αρέσουν και πράγματα που απεχθάνονται. Η ταινία είναι μια μείξη διαφορετικών αληθινών ιστοριών, ενωμένων σε ένα δράμα.
Είναι η «Ομορφη Νιότη» μια ταινία για τη νεότητα ή μια ταινία για την οικονομική και κοινωνική κρίση;
Δεν είμαι εγώ αυτός που θα πω τι είναι η ταινία. Η δική μου ερμηνεία για την ταινία αλλάζει καθώς περνάει ο χρόνος. Πρόσφατα, ανακάλυψα δύο νέες ερμηνείες που μου είπαν δύο φίλοι μου. Στην επιφάνεια υπάρχει η κρίση, φυσικά, αλλά η ταινία δεν μιλάει μόνο γι' αυτό. Το πρόβλημα όταν μιλάμε για την κρίση είναι ότι τείνουμε να τη βλέπουμε χωρισμένη σε δύο αντίπαλες ομάδες: αυτούς που είναι υπεύθυνοι για την κρίση (οι άλλοι) και αυτούς που είναι τα θύματα (εμείς), αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Είμαστε όλοι θύματα και υπεύθυνοι για την κρίση την ίδια στιγμή και σε διαφορετικό βαθμό.
Αυτή η ταινία θα είχε νόημα αν η Ισπανία και η Ευρώπη γενικότερα δεν βρισκόταν σε εποχή κρίσης;
Νομίζω πως όλοι στην Ευρώπη υποφέρουμε από τις ίδιες συνέπειες της κρίσης. Είμαστε επίσης το ίδιο υπεύθυνοι, αφού όλοι είμαστε μέρος μιας αλυσίδας στις χώρες μας. Αλλά και άλλες χώρες όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες σημαντικές οικονομίες είναι θύματα των ίδιων λαθών. Ναι, νομίζω σε ένα βαθμό πως αυτό που συμβαίνει στην Ισπανία, την Ελλάδα ή τη Γερμανία ειναι το ίδιο: η απώλεια των σημαντικών αξιών στη ζωή και η κυριαρχία των επιφανειακών.
Πόσο σημαντική ήταν για την ταινία η χρήση των smartphones και οι τρόποι με τους οποίους επικοινωνούν οι νέοι σήμερα;
Η χρήση της τεχνολογίας δεν είναι κάτι ουδέτερο. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία και με καλό και με κακό τρόπο. Μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε για να αφυπνίσουμε τον κόσμο σε σχέση με τα πραγματικά προβλήματα της ζωής ή και για το εντελώς αντίθετο. Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να φτιάξουμε έναν δίκαιο και με ισότητα κόσμο ή για να αμβλύνουμε τις διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους. Αυτή τη στιγμή νομίζω πως η τεχνολογία χρησιμοποιείται κυρίως ως το όπιο των λαών. Οι νέοι δεν είναι ενεργοί πολιτικά γιατί κοιμούνται με τα smartphones στα χέρια τους. Τα χρησιμοποιούν για να μοιράζονται ηλίθιο και χωρίς νόημα περιεχόμενο. Τη στιγμή που ένα tweet που θα λέει: «Διαβάσα αυτό το υπέροχο ποίημα του Μπόρχες και μου άλλαξε τη ζωή. Πρέπει να το διαβάσεις κι εσύ», θα γίνει retweet από εκατομμύρια, τότε θα αρχίσω να πιστεύω στην καλή χρήση της τεχνολογίας. Σήμερα, στα social media μοιράζονται μαζικά πληροφορίες γύρω από το χρώμα ενός φορέματος που φόρεσε μια διάσημη σε ένα πάρτι. Ποιος νοιάζεται για όλα αυτά; Πραγματικά.
Η πορνογραφία στην ταινία απεικονίζεται ταυτόχρονα ως μια βίαιη αλλά και cool κατάσταση την ίδια στιγμή.
Η πορνογραφία έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις στην εποχή μας. Και αυτό λέει πολλά για τις κοινωνίες που ζούμε. Και έχει να κάνει και με την τεχνολογία, αφού το μεγαλύτερο κομμάτι της σύγχρονης πορνογραφίας βρίσκεται στο δίκτυο. Για μένα επίσης σημαίνει τον τρόπο που οι ενήλικες αντιμετωπίζουν τους νέους. Νομίζω πως οι ενήλικες θεωρούν τους νέους πως αξίζουν μόνο για την πορνογραφία. Αυτό είναι πραγματικά άσχημο. Το άλλο πρόβλημα που σχετίζεται με την πορνογραφία είναι το πόσο εύκολα ένας νέος μπορεί να πειστεί να εισχωρήσει στους κόλπους της. Εχουμε δημιουργήσει μια γενιά χωρίς αξίες που παρασύρεται εύκολα. Αυτό είναι επικίνδυνο. Οι περισσότεροι πιστεύουν πως το να έχεις μια μάζα που μπορεί να παρασύρεται εύκολα είναι καλό. Αλλά δεν είναι. Οχι μόνο για υπαρξιακούς λόγους, αλλά και για πιο κυνικούς: μια μάζα που μπορεί εύκολα να παρασυρθεί είναι η βάση του φασισμού.
Ποια είναι η οπτική σας ως κινηματογραφιστής για το μέλλον της νεότερης γενιάς μέσα στις σκοτεινές εποχές που ζούμε σήμερα;
Εχω μπερδεμένα αισθήματα. Δεν πιστεύω στην «Αποκάλυψη» στην οποία κάποιοι προσεύχονται, αλλά πιστεύω ότι υπάρχουν προφανείς λόγοι για τους οποίους κάποιος νιώθει ανήσυχος. Πιστεύω πως αν δεν αλλάξουμε τις αξίες του κόσμου μας, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές. Νιώθω πως το έργο μου είναι κάπως σαν αυτό των επιστημόνων και των οικολογικών ακτιβιστών που κάποτε ξεκίνησαν να ενημερώνουν πως υπάρχει πρόβλημα στον πλανήτη. Είπαν πως στο τέλος των 90s θα έπρεπε να αλλάξουμε τα πράγματα προκειμένου να αποφύγουμε τον κίνδυνο μιας οικολογικής καταστροφής. Τώρα, νομίζω ότι πρέπει να επαναφέρουμε τις αξίες στους ανθρώπους μέσα από την τέχνη και την εκπαίδευση για έναν ειρηνικό και δίκαιο κόσμο. Λέω ότι έχω μπερδεμένα αισθήματα γιατί, ενώ από τη μία πιστεύω πως είναι ριψοκίνδυνο, από την άλλη πιστεύω πως οι νέοι θα πουν τη δική τους σωστή λέξη στο τέλος. Δεν νομίζω πως είναι η μοναδική μας ευθύνη. Είναι και οι ίδιοι υπεύθυνοι για τη δική τους ευημερία και οφείλουν να αντιδράσουν προκειμένου να επιβιώσουν και να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο.
Θα θεωρούσατε τον εαυτό σας έναν αισιόδοξο ή απαισιόδοξο άνθρωπο;
Τίποτα από τα δύο. Προσπαθώ να είμαι ρεαλιστής. Νομίζω ότι η αισιοδοξία είναι το ίδιο κακή όσο και η απαισιοδοξία. Ο οπτιμισμός σημαίνει ότι πιστεύεις πως βρίσκεσαι σε καλύτερη θέση από αυτήν που είσαι και αυτό οδηγεί στο να μην αναζητάς τις σωστές απαντήσεις. Ο πεσιμισμός σημαίνει να πιστεύεις ότι είσαι σε χειρότερη θέση από αυτή που είσαι και αυτό οδηγεί τους ανθρώπους σε κατάθλιψη και αδράνεια. Το να γνωρίζεις την πραγματική κατάσταση και να σπρώχνεις τον εαυτό σου να αναζητήσει δημιουργικές και βιώσιμες λύσεις. Αυτό είναι το πιστεύω μου.
Ολο και περισσότερες καλές ταινίες μοιάζουν να έρχονται από την Ισπανία τα τελευταία χρόνια. Τι άλλαξε από την εποχή που ξεκινήσατε να κάνετε σινεμά μέχρι και σήμερα;
Πιστεύω πως η Ισπανία παράγει αρκετές καλές ταινίες κάθε χρόνο. Αλλά έτσι ήταν πάντα. Δεν πιστεύω ότι παράγουμε μικρότερο ή μεγαλύτερο αριθμό καλών ταινιών. Η τελευταία χρονιά ήταν μια καλή χρονιά από άποψη αριθμού θεατών και αυτό είναι καλό για τη βιομηχανία. Είναι σίγουρα ένα καλό νέο.
Tags: Χάιμε Ροζάλες, Ομορφη Νιότη
