Στην αληθινή ζωή, όπως και στο σινεμά μοιάζει να ισχύει ο αφορισμός πως κάθε αφήγημα είναι τόσο συναρπαστικό όσο κι ο «κακός» του. Κάπως έτσι μετά την πρόσφατη saga, Netflix εναντίον σινεμά (που φυσικά δεν έχει ξεδιπλωθεί ακόμη στο πλήρες μέγεθός της), ήρθε να προστεθεί μια ακόμη, στην οποία επιφανείς σκηνοθέτες του «ποιοτικού κινηματογράφου» καλούνται να τοποθετηθούν σχετικά με το αν οι superhero movies είναι ταινίες ή κάτι άλλο -διαλέξτε εσείς τι.
Ολα ξεκίνησαν από μια δήλωση του Μαρτιν Σκορσέζε για την Marvel, στην οποία κάποιοι έσπευσαν να απαντήσουν και γρήγορα, σε μια καθημερινότητα κι ένα δημοσιογραφικό τοπίο που δεν θα πει ποτέ όχι σε μια θεαματική μάχη στη λάσπη, σχεδόν όλοι ένιωσαν υποχρεωμένοι ή εξαναγκάστηκαν να διαλέξουν πλευρά.
Από τον Φράνσις Φορντ Κόπολα ή τον Κεν Λόουτς ως τον Μπέλα Ταρ, σκηνοθέτες που πιθανότατα δεν έχουν δει ποτέ (ολόκληρη) μια ταινία της Marvel στη ζωή τους, κάτι απόλυτα κατανοητό και καθόλου επικριτέο- ερωτήθηκαν πάνω στο θέμα και τοποθετήθηκαν με τον τρόπο που ο καθένας θεωρούσε καλύτερο. Αν θα έπρεπε να κάνουμε μια αναγωγή αυτής της συζήτησης σε ένα άλλο πεδίο τέχνης, το όλο πράγμα θα έμοιαζε με το εξής: ένας καλλιτέχνης της παραστατικής ζωγραφικής να καλείται να κρίνει αν η εννοιολογική τέχνη ή η performance art είναι καλή ή κακή. Ή κάτι ανάλογο. Διότι αν το σινεμά είναι όντως ένα αφού χρησιμοποιεί τα ίδια μέσα στην δημιουργία του, ή την προβολή, είναι πολλά περισσότερα από αισθητική, υφολογική, αφηγηματική πλευρά και ίσως ακόμη πιο πολλά αν προσμετρήσεις τις διαφορετικές μερίδες του κοινού στις οποίες στοχεύει και στις οποίες απευθύνεται.
Και καλώς ή κακώς -αν εξαιρέσεις μερικές μεμονωμένες περιπτώσεις των πιο σκληροπυρηνικών εκφραστών ενός underground σινεμά- το να κάνεις σινεμά απαιτεί κάτι παραπάνω από ένα μολύβι κι ένα χαρτί, ή έναν πινέλο κι ένα καμβά. Κι ακόμη και σκηνοθέτες της αξίας και του βάθους του Σκορσέζε έχουν ανάγκη τα χρήματα ενός στούντιο (ή του Netflix) και το αντίτιμο του εισιτηρίου των θεατών για να συνεχίσουν να κάνουν σινεμά. Σε όποιον κι αν απευθύνονται.
Δείτε ακόμη: Ο Μάρτιν Σκορσέζε δεν θεωρεί τις ταινίες της Marvel... ταινίες
Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί στον οποιονδήποτε να αγαπά λιγότερο ή περισσότερο μια διαφορετική έκφανση του κινηματογράφου όπως και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως οι ταινίες της Marvel και οι ταινίες του Κεν Λόουτς απευθύνονται εξ ορισμού σε διαφορετικό κοινό, ή αν θέλετε στους ίδιους θεατές, σε διαφορετικές στιγμές της εβδομάδας τους ή της ζωής τους. Δεν είναι παράξενο τα πράγματα που αγαπάς ή απολαμβάνεις στα 15 σου να μην είναι ακριβώς τα ίδια με αυτά που αγαπάς κι απολαμβάνεις στα 55 σου, ή ακόμη πιο απλά να θες να δεις κάτι άλλο την Κυριακή το απόγευμα στον καναπέ του σπιτιού σου και κάτι εντελώς διαφορετικό την Παρασκευή το βράδυ στο σινεμά.
Δείτε ακόμη: Και ο Κεν Λόουτς εναντίον της Marvel
Αν θέλετε, ναι, η αλήθεια είναι πως μάλλον υπάρχουν περισσότερες superhero ταινίες και τηλεόραση εκεί έξω, απ όσες ο κόσμος χρειάζεται και φυσικά κανείς δεν περιμένει από το υπέρ-ηρωϊκό σινεμά της διασκέδασης να αγγίζει τις ίδιες θεματικές ή να έχει τον ίδιο αντίκτυπο στους θεατές του με το σινεμά των δημιουργών. Ομως αν κοιτάξεις πιο προσεκτικά, ακόμη και το σύμπαν των υπερηρώων, δεν είναι προφανώς ένα, χωράει τα πάντα από τον «Antman», μέχρι τον «Joker» και τους πολιτικούς «Watchmen» που κάνει ο ο Ντέιμον Λίντελοφ για το ΗΒΟ. Κι όπως όλοι ξέρουμε το να τσουβαλιάζεις τα πάντα κάτω από μια εύκολη ταμπέλα, δεν είναι ποτέ ο πιο έξυπνος τρόπος να κοιτάζεις τα πράγματα.
Aκόμη και σκηνοθέτες της αξίας και του βάθους του Σκορσέζε έχουν ανάγκη τα χρήματα ενός στούντιο (ή του Netflix) και το αντίτιμο του εισιτηρίου των θεατών για να συνεχίσουν να κάνουν σινεμά. Σε όποιον κι αν απευθύνονται.»
Μπορεί ο Μάρτιν Σκορζέζε νιώθει ότι το σινεμά του δεν έχει καμία αισθητική συγγένεια με εκείνο της Marvel, όμως μάλλον δεν αναλογίζεται πόσο πιο δύσκολο θα ήταν να κάνει μια ταινία σαν το «The Irishman» δίχως τις τεχνικές ευκολίες των ειδικών εφέ -που στάθηκαν απαραίτητα για την «αντιγήρανση» των πρωταγωνιστών του-, μιας ολόκληρης ξεχωριστής βιομηχανίας που χτίστηκε για να εξυπηρετήσει αρχικά τις ανάγκες των blockbuster και που πλέον είναι αναπόσπαστο κομμάτι κάθε είδους σινεμά.
‘Η όταν ο Κεν Λόουτς τόσο υπέρμαχος του δικαιώματος στην εργασία και στρέφεται εναντίον των πιο mainstream ταινιών των μεγάλων στούντιο, ξεχνά πως πολλές από αυτές γυρίζονται σε βρετανικά πλατό και πως αρκετοί από τους ανθρώπους που δουλεύουν στις δικές του ταινίες, τεχνικοί και συνεργάτες, επιβιώνουν το διάστημα που εκείνος δεν κάνει σινεμά, ντύνοντας ή φωτογραφίζοντας, υπερήρωες, χτίζοντας εξωγήινους κόσμους ή απλά υποδυόμενοι τους τρομαγμενους περαστικούς σε μια σκηνή πλήθους.
Ναι μπορεί να υπεραπλουστεύουμε μια αναμφίβολα πολύ πιο σύνθετη πραγματικότητα, αλλά σίγουρα όχι τόσο όσο κάνουν δηλώσεις για τις ταινίες της Marvel. Γιατί τελικά το σινεμά, ή τουλάχιστον το σινεμά στο οποίο συνυπάρχουν όλοι οι παραπάνω -και ο Σκορζέζε και οι σκηνοθέτες της Marvel, ναι ακόμη κι ο Λόουτς- είναι κομμάτια της ίδιας βιομηχανίας, του ίδιου οικοσυστήματος.
Κάτι που φυσικά σημαίνει ότι διεκδικούν το ίδιο κοινό (αυτό που πηγαίνει σινεμά), τις ίδιες αίθουσες και τον ίδιο χώρο στις σελίδες των εφημερίδων ή τις ιστοσελίδες. Και μερικές φορές όταν δεν έχεις την πανίσχυρη μηχανή προώθησης ενός τεράστιου στούντιο πίσω σου, αλλά μόνο το ταλέντο σου και την δύναμη της ιστορίας σου για να κερδίσεις λίγο ακόμη από τον χώρο που σου αναλογεί, τότε ίσως νιώθεις εξαναγκασμένος να τοποθετηθείς όταν ένας δημοσιογράφος σου κάνει την εξαιρετικά έυκολη και μάλλον ανόητη ερώτηση για το αν οι ταινίες με υπερήρωες είναι τελικά σινεμά ή όχι.
