Buzz

H μητρική γλώσσα του Βασίλη Αλεξάκη ήταν οι λέξεις

στα 10

Πέθανε σε ηλικία 77 ετών, ένας από τους σημαντικότερους Ελληνες συγγραφείς, με ζωή μοιρασμένη ανάμεσα στο Παρίσι και την Αθήνα, τον έρωτα και τη λογοτεχνία, την επανάσταση και το σινεμά.

H μητρική γλώσσα του Βασίλη Αλεξάκη ήταν οι λέξεις

«Το μυθιστόρημά μου που είχε τη μεγαλύτερη απήχηση το οφείλω κατά κάποιον τρόπο σ' εσένα. Είναι ένα ταξίδι διαμέσου της ελληνικής γλώσσας, όπου χρησιμοποιώ σαν πυξίδα το μυστηριώδες γράμμα Εψιλον που κρεμόταν πάνω από την είσοδο του ναού των Δελφών. Η περιπλάνηση καταλήγει στο αλφαβητάρι που χρησιμοποιούσες για να με μάθεις να διαβάζω όταν ήμουν τριών χρονών. Κέρδισε ένα όχι ευκαταφρόνητο βραβείο στη Γαλλία. Ημουν στην Αθήνα όταν έμαθα το νέο και έφυγα αμέσως για το Παρίσι. Ενώ πλησιάζαμε στο Ορλί, κοίταξα από το παράθυρο τη σκιά του αεροπλάνου που διέσχιζε τα χωράφια. Εκανα τη σκέψη ότι είχα ζήσει όλα αυτά τα χρόνια μακριά απ' τη σκιά μου. Πήγα άρον άρον στο ξενοδοχείο όπου θα γινόταν η απονομή και όπου με περίμενε ο εκδότης μου. Λυπάμαι που δεν συναντηθήκατε ποτέ.
- Θα προτιμούσα να είχατε γνωριστεί, του ομολόγησα κάποτε.
- Μα την ξέρω από τα βιβλία σου! μου απάντησε»

(από το οπισθόφυλλο του «Θα Σε Ξεχνάω Κάθε Μέρα του 2016, εκδόσεις Μεταίχμιο)

Κανείς δεν ξέρει τι θα είχε συμβεί αν ο Βασίλης Αλεξάκης δεν έφευγε από την Ελλάδα για να ζήσει στη Γαλλία, ακριβώς τη στιγμή που εντός συνόρων αναλάμβαναν δράση οι Συνταγματάρχες και ο στη γαλλική επικράτεια ο Μάης του '68 είχε αφήσει δυνατό το αποτύπωμά του σε ολόκληρο τον πλανήτη. Και κανείς δεν ξέρει τι θα είχε συμβεί, αν δεν έγραφε το πρώτο του μυθιστόρημα με τον τίτλο «Le Sandwich» στα γαλλικά, ανταλλάσσοντας τη μητρική του γλώσσα με τη γαλλική για πολλά χρόνια μετά, σε ένα συνεχές, εμμονικό, αποκαλυπτικό παιχνίδι με τις λέξεις που τόσο αγαπούσε.

Διαβάστε τη μεγάλη συνέντευξη του Βασίλη Αλεξάκη στο Flix: Ο Βασίλης Αλεξάκης θα χρωστάει πάντα στον Μάη του '68

Αλεξάκης Ο Βασίλης Αλεξάκης στο 38ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1997

Πολίτης δύο χωρών, αλλά επίσης μόνιμος κάτοικος του δικού του αυθύπαρκτου σύμπαντος φτιαγμένου από σκίτσα, λέξεις, τσιγάρα και μια ευθεία γραμμή που μοιάζει να διασχίζει όλη την Ελλάδα της μεταπολίτευσης, ο Βασίλης Αλεξάκης εγκαταστάθηκε στη Γαλλία από το 1969, υπήρξε επί σειρά ετών συνεργάτης της εφημερίδας Le Monde και έγραψε τα πρώτα του βιβλία στα γαλλικά.

Το διάσημο «Τάλγκο» πάνω στο οποίο θα βασιζόταν ο «Ξαφνικός Ερωτας» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου το 1984 θα ήταν το πρώτο του έργο γραμμένο στη μητρική του γλώσσα: κυκλοφόρησε το 1982 από τον Εξάντα και εξακολουθεί ως σήμερα να σημειώνει σπάνια επιτυχία, έχοντας ξεπεράσει σε πωλήσεις τις διακόσια χιλιάδες αντίτυπα.

Ξαφνικός Ερωτας Σκηνή από τον «Ξαφνικό Ερωτα» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου

Ο Βασίλης Αλεξάκης κέρδισε, ανάμεσα σε άλλα, το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 2004 για τις «Ξένες Λέξεις», το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας για το «μ.Χ.» το 2007, ενώ ασχολήθηκε με το σινεμά τόσο ως έμπνευση με τα βιβλία του, με τη ζωή του, ως σεναριογράφος αλλά και ως σκηνοθέτης.

Εκτός από έμπνευση για τον «Ξαφνικό Ερωτα», οι περιπέτειές του μαζί με τον Νίκο Περάκη στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού έγιναν η βάση για το «Λούφα και Παραλλαγή, συμμετείχε στη συγγραφή της ιστορίας για το «Milo Milo» του Νίκου Περάκη, έγραψε το σενάριο της «Ελεύθερης Κατάδυσης» του Γιώργου Πανουσόπουλου, συνεργάστηκε με τον Γιώργο Τσεμπερόπουλο στο σενάριο του «Αντε Γεια» και σκηνοθέτησε μικρού μήκους ταινίες (το «Είμαι Κουρασμένος» του 1982) και τη μεγάλου μήκους «Οι Αθηναίοι» με τον Αντώνη Καφετζόπουλο το 1990 - την «ιστορία μιας κουρασμένης πόλης», όπως χαρακτηριστικά αναφερόταν στην επίσημη υπόθεσή της .

Τον Μάρτιο του 2017, ο Βασίλης Αλεξάκης αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας από το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα σημαντικότερα βιβλία του είναι η «Πρώτη Λέξη», η «Μητρική Γλώσσα», το «μ.Χ.». Πέθανε τον Ιανουάριο του 2021 σε ηλικία 77 ετών.

Δείτε εδώ μια ανέκδοτη ταινία του Ροβήρου Μανθούλη από το αρχείο του Νίκου Θεοδοσίου. Είναι το πρώτο επεισόδιο μιας πρότασης με τίτλο «Έξι συγγραφείς σε αναζήτηση προσώπων» που δεν προβλήθηκε ποτέ. Υπάρχει σε ελληνική και γαλλική εκδοχή.


Δείτε εδώ το «Μονόγραμμα» από το αρχείο της ΕΡΤ αφιερωμένο στον Βασίλη Αλεξάκη:


Δείτε εδώ τη συνάντηση του Βασίλη Αλεξάκη με τον Γιώργο Τσεμπερόπουλο με αφορμή την προβολή του «Ξαφνικού Ερωτα» την Παρασκευή 15 Απριλίου 2016 στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Αγίου Δημητρίου